Ανήσυχοι νεκροί
«Ο στρατός που προορίζεται να νικήσει, πρώτα δημιουργεί τις συνθήκες εκείνες που θα του εξασφαλίσουν τη νίκη και μετά δίνει μάχη. Αντίθετα, ο στρατός που προορίζεται να ηττηθεί, πρώτα δίνει μάχη και μετά ψάχνει να βρει πώς θα νικήσει», έγραφε ο Σουν Τσου στην «Τέχνη του Πολέμου». Οι συνθήκες για τη νίκη στο μέτωπο της Μέσης Ανατολής έχουν δημιουργηθεί από καιρό. Και ο χαμένος έδωσε πρώτα τη μάχη, χωρίς να ξέρει πώς να νικήσει. Μια μάχη κατακριτέα, μια μάχη στην οποία βρήκαν τον θάνατο άμαχοι, που θέρισε ανθρώπους αδιακρίτως. Παράλληλα, όμως, μια μάχη απελπισίας, αδιέξοδου, μετέωρη στο νήμα μιας ζωής χωρίς ζωή.
Υπήρχε άλλος δρόμος μετά την εισβολή της Χαμάς στο Ισραήλ, πέραν των σκληρών αντίποινων; Με τις διαμορφωθείσες συνθήκες δεν υπήρχε. Η συλλογική τιμωρία, ωστόσο, δεν έχει καμία σχέση με τη διεκδίκηση του δικαίου. Πάντα σε έναν πόλεμο υπάρχουν άμαχοι που την πληρώνουν. Το θέμα είναι αν υπάρχει κάποια στρατηγική για να τους προστατέψει, να ξεχωρίσει τους φανατικούς, που έβαλαν βούτυρο στο ψωμί της στρατιωτικής μηχανής, από τους κατοίκους της Γάζας που απλά περιμένουν να ξημερώσει. Κι έπειτα, είναι καταστάσεις, τις οποίες αν δεν έχεις ζήσει δυσκολεύεσαι να κατανοήσεις, συνθήκες που δημιουργούν όντα, τα οποία δεν έχουν απολύτως τίποτα να χάσουν.
Ισραήλ Παλαιστίνη: Μια ιστορία
Επιτρέψτε μου μια σύντομη σχετική ιστορία. Πριν από κάποια χρόνια, σε μια ημερίδα για τον ρόλο του αθλητισμού στην ειρηνευτική διαδικασία, συνυπήρξαν ένας Ισραηλινός που βοηθάει τους Παλαιστίνιους μέσω του αθλητισμού και μια Παλαιστίνια, στέλεχος μεγάλου οργανισμού. Όταν μετά το πέρας των εργασιών πήγαμε όλοι μαζί για φαγητό. Εκείνη δεν ήρθε, λόγω της παρουσίας του πρώτου. «Μα βοηθάει τον λαό σου», της είπα. «Είναι άνδρας Ισραηλινός, άρα έχει πάει στρατό, σωστά;», απάντησε, θέτοντας ένα ρητορικό ερώτημα. «Από τη στιγμή που έχει πάει στον στρατό του Ισραήλ έχει βασανίσει με βεβαιότητα κάποιον από την Παλαιστίνη», ολοκλήρωσε.
Το νόημα δεν είναι να μετρήσουμε ποιος έχει κάνει περισσότερες ωμότητες, αν και, τουλάχιστον όσον αφορά τη διάρκειά τους, η απάντηση είναι προφανής. Ούτε το endgame με όρους γεωπολιτικούς. Το νόημα είναι τα νεκρά παιδιά στις αγκαλιές των γονιών τους, ο εκκωφαντικός θρήνος των αμάχων, εκείνων που ζουν για χρόνια σε συνθήκες πολιορκίας κι εκείνων που απλώς βλέπουν από το πουθενά ρουκέτες να τους έρχονται στο κεφάλι. Στην Ελλάδα, βέβαια, το νόημα βρέθηκε στο να φωταγωγηθεί η Βουλή με τη σημαία του Ισραήλ. Οι εθνικοί σκιτσογράφοι και γραφιάδες έπιασαν δουλειά για να δικαιολογήσουν την κτηνωδία. Είναι και οι συμμαχίες, βλέπεις, ασχέτως με τα όσα υποστηρίζει ο ΟΗΕ.
«Αναγνωρίζω τις έννομες ανησυχίες του Ισραήλ για την ασφάλεια, υπενθυμίζω επίσης στο Ισραήλ ότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις πρέπει να διεξαχθούν σε αυστηρή συμφωνία με τον διεθνή ανθρωπιστικό νόμο. Οι πολίτες πρέπει να αντιμετωπίζονται με σεβασμό και να προστατεύονται κάθε στιγμή. Οι υποδομές τους δεν πρέπει ποτέ να αποτελούν στόχο. Έχουμε ήδη αναφορές για ισραηλινούς πυραύλους που χτυπούν υποδομές υγείας μέσα στη Γάζα, όπως επίσης μεγάλα κτήρια κατοίκων με καταστήματα και ένα τζαμί. Είμαι βαθιά distressed με τις ανακοινώσεις ότι το Ισραήλ θα ξεκινήσει μια πλήρη πολιορκία της Λωρίδας της Γάζας, στην οποία δεν θα επιτρέπει τίποτα. Ούτε ηλεκτρικό, ούτε φαγητό, ούτε καύσιμα», είπε ο Αντόνιο Γκουτιέρες, Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ. Το αν μπορεί να κάνει περισσότερα εκτός από το να μιλάει είναι ένα άλλο ερώτημα, αλλά ας μείνουμε στη θέση του. Άλλωστε, μεταξύ των νεκρών στη Γάζα, ανακοινώθηκαν 12 εργαζόμενοι της υπηρεσίας Αρωγής και Έργων του Οργανισμού.
Ζωή χωρίς ζωή
Οι εμπειρογνώμονες της ειδικής ομάδας των Ηνωμένων Εθνών, προσομοίασαν τις επιθέσεις στη Γάζα με εγκλήματα πολέμου. «Έζησαν επί 16 χρόνια κάτω από έναν παράνομο αποκλεισμό και ήδη έχουν βιώσει πέντε μεγάλους βάρβαρους πολέμους για τους οποίους δεν έχουν αποδοθεί ευθύνες. Αυτό ισοδυναμεί με συλλογική τιμωρία. Δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία για βία που στοχεύει αδιακρίτως αθώους αμάχους, είτε εκ μέρους της Χαμάς είτε εκ μέρους των ισραηλινών δυνάμεων. Αυτό απαγορεύεται κατηγορηματικά βάσει του διεθνούς δικαίου και ισοδυναμεί με έγκλημα πολέμου», ανέφεραν χαρακτηριστικά. Τα εγκλήματα πολέμου δεν βαφτίζονται ανάλογα με τη σημαία και τη θρησκεία των θυμάτων. Είναι, απλώς, εγκλήματα πολέμου. Κι όταν κόβεται κάθε είδους πρώτης ανάγκης σε μια ολόκληρη κοινωνία, τότε εξελίσσονται σε γενοκτονία. Ας μην ξεχνάμε ότι οι νεκροί αυξάνονται και στη Δυτική Όχθη, η οποία δεν αποτελεί προπύργιο της Χαμάς.
Στις φλόγες και τα χαλάσματα, ξεπηδούν κάμερες για την προπαγάνδα της εκάστοτε πλευράς κι έπειτα μπαίνουν σε λειτουργία οι μηχανισμοί των Social Media. Ο πόλεμος αγγίζει και την επικοινωνία. Τίποτα από αυτά όμως δεν έχει πραγματική σημασία. Μόνο οι ψυχές. Εκείνες που έχουν ήδη πεθάνει, ανήσυχες για τα παιδιά τους, για όσους θα ακολουθήσουν και για όσα αφήνουν πίσω, αλλά κι εκείνες που ζουν σαν να έχουν πεθάνει.
*Ο τίτλος προέρχεται από το βιβλίο των Πάκο Ιγνάσιο Ταϊμπό ΙΙ και Υποδιοικητή Μάρκος των Ζαπατίστας. Αποτελεί μια «κάθοδο στην κόλαση της κατάχρησης εξουσίας».
