Μήνυμα του ΟΗΕ: Ας σώσουμε τους ωκεανούς για να σώσουμε την Ανθρωπότητα

Άνοδος της στάθμης των ωκεανών, μικρά νησιά που απειλούνται να εξαφανισθούν κάτω από τα κύματα, παγετώνες που εξαφανίζονται... Μερικές από τις καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι ήδη «αμετάκλητες», επισημαίνει η ομάδα των εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για το κλίμα έπειτα από μια μαραθώνια πενθήμερη συνεδρίαση στο Μονακό.

• Κάνε like στην σελίδα του Gazzetta.gr/plus στο Facebook για να είσαι ενημερωμένος για ΟΛΑ!​

Δύο ημέρες μετά τη σύνοδο κορυφής της Νέας Υόρκης για το κλίμα, η οποία δεν προκάλεσε την προσδοκώμενη κινητοποίηση, στην εν λόγω έκθεση υπογραμμίζεται πάντως πως η λήψη μέτρων για να μειωθούν οι εκπομπές αερίων, που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά.

«Όλοι στον κόσμο θα επηρεασθούν από τις αλλαγές που βλέπουμε», λέει ο Μάικλ Μέρεντιθ, ωκεανολόγος της Βρετανικής Ερευνητικής Ομάδας της Ανταρκτικής (British Antarctic Survey) και ένας από τους συντάκτες της έκθεσης.

«Το σημαντικό που προκύπτει από την έκθεση είναι ότι έχουμε μια επιλογή. Το μέλλον δεν είναι προκαθορισμένο», πρόσθεσε.

Οι αλλαγές στους ωκεανούς δεν θα σταματήσουν ξαφνικά με τη μείωση των εκπομπών, όμως ο ρυθμός τους αναμένεται να μειωθεί. «Έτσι θα έχουμε περισσότερες ευκαιρίες να διαφυλάξουμε τα οικοσυστήματα και θα μπορούσαμε να κερδίσουμε χρόνο», υπογραμμίζει η κλιματολόγος Βαλερί Μασόν-Ντελμότ, η οποία συμμετείχε επίσης στη σύνταξη της έκθεσης αυτής των 900 σελίδων που βασίζεται σε χιλιάδες επιστημονικές μελέτες.

Να κερδίσουμε χρόνο ώστε, για παράδειγμα, να προετοιμαστούμε για την άνοδο της στάθμης των υδάτων: αυτό μπορεί να γίνει με την κατασκευή φραγμάτων γύρω από παραλιακές μεγαλουπόλεις, όπως η Νέα Υόρκη, ή με την πρόβλεψη της ίσως αναπόφευκτης μετακίνησης ορισμένων πληθυσμών, κυρίως αυτών των μικρών νησιωτικών κρατών που μπορεί να καταστούν ακατοίκητα μέχρι το τέλος του αιώνα.

«Εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια»

Η στάθμη των ωκεανών ανέβηκε 2,5 φορές ταχύτερα στην αρχή του 21ου αιώνα απ' ό,τι κατά τον 20ο αιώνα και θα συνεχίσει να ανεβαίνει.

Αυτό «δεν είναι ένα τεχνικό ή περιβαλλοντικό πρόβλημα. Δεν μπορούμε να βάλουμε έναν επίδεσμο πάνω του για να το κάνουμε να εξαφανισθεί», επιμένει ένας άλλος από τους συντάκτες της έρευνας, ο Μπρους Γκλάβοβιτς του πανεπιστημίου Μάσεϊ της Νέας Ζηλανδίας. «Οι ακτές ολόκληρου του κόσμου θα αναδιαμορφωθούν, εκεί ακριβώς όπου είναι συγκεντρωμένος ο πληθυσμός».

Στις ακτές, η κατασκευή μέσων προστασίας από την άνοδο της στάθμης των υδάτων μπορεί να μειώσει κατά 100 έως 1.000 φορές τον κίνδυνο των πλημμυρών, σύμφωνα με την έκθεση, με την προϋπόθεση ότι θα επενδύονται «δεκάδες έως εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως». Οι προστασίες αυτές θα είναι πάντως αποτελεσματικότερες για τις παραλιακές μεγαλουπόλεις απ' ό,τι για τα μεγάλα γεωργικά δέλτα των ποταμών ή για τα μικρά νησιωτικά κράτη, που σε κάθε περίπτωση δεν θα είχαν τα μέσα για να χρηματοδοτήσουν αυτά τα μεγάλα έργα.

Συνολικά, σύμφωνα με την έκθεση, μέχρι το μέσον του αιώνα περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι θα ζουν σε σχετικά χαμηλές παραλιακές ζώνες, οι οποίες θα είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στις πλημμύρες ή σε άλλα ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα, τα οποία θα μεγεθύνονται από την άνοδο της στάθμης των θαλασσών και την κλιματική απορρύθμιση.

Ακόμη και σ' έναν κόσμο όπου η άνοδος της θερμοκρασίας θα έχει περιοριστεί στους +2 βαθμούς Κελσίου, πολυάριθμες μεγαλουπόλεις και μικρά νησιά αναμένεται ότι θα πλήττονται μέχρι το 2050 τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο από ένα ακραίο φαινόμενο που μέχρι τότε δεν εμφανιζόταν παρά κάθε εκατό χρόνια.

Ο κόσμος δεσμεύθηκε το 2015 με τη συμφωνία του Παρισιού να περιορίσει την άνοδο της θερμοκρασίας στους +2 βαθμούς Κελσίου, ακόμη και στον +1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, μειώνοντας τις εκπομπές των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και συνδέονται με τις ανθρώπινες δραστηριότητες.

Οι ωκεανοί, οι οποίοι καλύπτουν πάνω από το 70% της επιφάνειας του πλανήτη, έχουν απορροφήσει περίπου το ένα τέταρτο αυτών των εκπομπών και το 90% της επιπλέον θερμότητας που δημιουργείται από το CO2 που παράγεται από τον άνθρωπο. Οι συνέπειες είναι χειροπιαστές: άνοδος της θερμοκρασίας της θάλασσας, οξίνιση, απώλεια οξυγόνου.

Υπερβολικά «αδύναμες» υποσχέσεις

Οι αναστατώσεις αυτές έχουν αλυσιδωτές επιπτώσεις στα οικοσυστήματα από τα οποία εξαρτάται ο άνθρωπος, όπως οι κοραλλιογενείς ύφαλοι που χρησιμεύουν σαν κοιτίδες για πολυάριθμα είδη ψαριών ή οι ορεινές περιοχές που τροφοδοτούνται με νερό από τους παγετώνες.

Η έκθεση αυτή, που υιοθετήθηκε από τις 195 χώρες μέλη της IPCC, είναι το τέταρτο επιστημονικό έργο του ΟΗΕ μέσα σ' έναν χρόνο που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τις επιπτώσεις της κλιματικής απορρύθμισης και επισημαίνει τι πρέπει να κάνουμε για να τις θεραπεύσουμε ή τουλάχιστον να τις περιορίσουμε.

Όμως παρά τις αμετάκλητες επιστημονικές διαπιστώσεις και την κινητοποίηση εκατομμυρίων νέων στους δρόμους ολόκληρου του κόσμου την περασμένη εβδομάδα, οι παγκόσμιοι ηγέτες που συνεδρίασαν τη Δευτέρα στη Νέα Υόρκη δεν στάθηκαν στο ύψος των απαραίτητων δεσμεύσεών τους, καταγγέλλουν οι υπερασπιστές του πλανήτη.

«Μ' αυτές τις ασθενικές υποσχέσεις των κρατών, έχουμε πιθανόν περισσότερες πιθανότητες να τινάξουμε την μπάνκα στον αέρα στο καζίνο του Μόντε-Κάρλο παρά να περιορίσουμε την άνοδο της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου», σχολίασε ο Στίβεν Κορνίλιους του Παγκόσμιου Ταμείου για την Φύση (WWF).

Οι σημερινές διεθνείς δεσμεύσεις, εφόσον γίνονταν σεβαστές, θα οδηγήσουν σε άνοδο της θερμοκρασίας στον πλανήτη κατά 3 βαθμούς Κελσίου.

Η IPCC σημειώνει στην έκθεσή της πως οι ωκεανοί μπορούν επίσης να προσφέρουν λύσεις και να συμβάλουν στη μείωση αυτών των εκπομπών, ιδιαίτερα με την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.