Αυτοί είναι οι τεράστιοι κίνδυνοι για όσους κάνουν το εξάμηνο ταξίδι μέχρι τον Άρη
Τα προβλήματα υγείας είναι αναπόφευκτα στο διάστημα.
Μπορεί να αναπτύξεις καρκίνο, να χάσεις μυική μάζα, ακόμη και να υποστείς απώλεια μνήμης.
Ο κατάλογος είναι μεγάλος.
To ερώτημα, λοιπόν, που γεννάται -και το οποίο καλούνται να «απαντήσουν» οι επιστήμονες στα επόμενα 10 με 15 χρόνια- είναι το εξής: Πώς θα επιβιώσουν όσοι κάνουν το ταξίδι των 6 μηνών μέχρι τον Άρη;
Η NASA θέλει να στείλει ανθρώπους στον «κόκκινο πλανήτη» μέχρι το 2035, όντας πεπεισμένη, μάλιστα, ότι ο Άρης διαθέτει όλους τους απαιτούμενους πόρους -συμπεριλαμβανομένου νερού κάτω από την επιφάνεια- για τη δημιουργία μιας αποικίας. Υπάρχουν, άλλωστε, αρκετά αποδεικτικά στοιχεία, που «υποστηρίζουν» ότι κάποτε υπήρχαν ζωντανά πλάσματα στον «γείτονα» της Γης.
Από τη Γη μέχρι τον Άρη, ωστόσο, μεσολαβεί ένα εξάμηνο ταξίδι μέσα σε ένα διαστημόπλοιο. Και οι κίνδυνοι μέχρι να ακουστεί ξανά το «ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο για την ανθρωπότητα» είναι δεκάδες...
Οι άνθρωποι, λοιπόν, που θα κάνουν το ταξίδι, θα γράψουν με χρυσά γράμματα τα ονόματά τους στα βιβλία της ιστορίας. Πρώτα, όμως, θα πρέπει να αντιμετωπίσουν κινδύνους για την υγεία τους, που ποτέ, κανείς, δεν είχε -ή θα έχει μέχρι τότε- αντιμετωπίσει!
Η πρώτη πρόκληση είναι η ακτινοβολία. Δεν μπορείς να τη δεις, αλλά -να είστε σίγουροι- υπάρχει.
Καθημερινά, όλοι μας «βομβαρδιζόμαστε» από ακτινοβολία. Και ο λόγος που δεν... ψηνόμαστε είναι η ατμόσφαιρα της Γης -την οποία επιμελώς καταστρέφουμε. Η συγκεκριμένη ακτινοβολία, βέβαια, δεν έχει καμία σχέση με την ακτινοβολία στο διάστημα και, προφανώς, δεν αντιμετωπίζεται με αντηλιακό. Αντίθετα, κάποιες μορφές ακτινοβολίας εκεί έξω μπορεί να «συγκρουστούν» με βίαιο τρόπο με τα πάντα, καταστρέφοντας πλαστικό, μέταλλο και, φυσικά, το δέρμα!
Ουσιαστικά, όλα τα σημεία του ανθρώπινου σώματος είναι ευαίσθητα στην ακτινοβολία. Ο καρκίνος είναι, δεδομένα, μία από τις μεγαλύτερες ανησυχίες, αλλά υπάρχει μια πληθώρα άλλων προβλημάτων υγείας, όπως, για να αναφέρουμε μόνο λίγα από αυτά, καρδιαγγειακά προβλήματα και προβλήματα γνωστικής δυσλειτουργίας και μνήμης.
Δεν είναι, όμως, όλα μαύρα. Βασικά, όλα μαύρα είναι στο διάστημα, αλλά καταλάβατε τι εννοούμε...
Διότι, οι ερευνητές της NASA εργάζονται πυρετωδώς, για να είναι σε θέση, όταν θα έρθει η ώρα, να προσφέρουν κάποια -παραπάνω- προστασία από την ακτινοβολία, συμπεριλαμβανομένων νέων υλικών για να την εμποδίσουν, καθώς και καινοτόμες φαρμακευτικές προσεγγίσεις, που μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικές από τις τωρινές.
Ένα παράδειγμα, που ήδη λειτουργεί, είναι ο Ανιχνευτής Εκτίμησης Ακτινοβολίας, ο οποίος έχει σταλεί στον Άρη, ειδικά για την προετοιμασία μιας μελλοντικής ανθρώπινης εξερεύνησης.
Αυτή η συσκευή μετρά την ακτινοβολία στον Άρη, όχι μόνο από το διάστημα, αλλά και οποιαδήποτε ακτινοβολία προέρχεται από την αλληλεπίδραση με την ατμόσφαιρα και το έδαφος.
Η δεύτερη πρόκληση είναι η έλλειψη βαρύτητας.
Τόσο κατά τη διάρκεια των διαστημικών πτήσεων όσο και σε οποιαδήποτε μελλοντική αποικία στον Άρη, οι άνθρωποι θα εκτεθούν σε ένα πεδίο βαρύτητας πολύ «ελαφρύτερο» σε σχέση με αυτό της Γης. Μπορεί να ακούγεται διασκεδαστικό να επιπλέει κανείς σε μηδενική βαρύτητα, αλλά αυτό είναι, παράλληλα, εξαιρετικά επικίνδυνο για τα οστά και τους μύες.
Μελέτες έχουν διαπιστώσει, άλλωστε, ότι μετά από μόλις 3 εβδομάδες στο διάστημα, ορισμένοι μύες μπορούν να συρρικνωθούν κατά το ένα τρίτο, ενώ κατά τη διάρκεια μεγαλύτερων, χρονικά, αποστολών, η μυική μάζα των αστροναυτών μειώθηκε κατά 30 έως 50%! Όλα αυτά, επειδή τα αιμοφόρα αγγεία δεν μεταφέρουν εξίσου αποτελεσματικά οξυγόνο στον «εργαζόμενο» μυ, ενώ βρίσκεται στο διάστημα.
Αν τυχόν, λοιπόν, πάτε ποτέ στον Άρη, αυτό σημαίνει, πρακτικά, ότι θα πρέπει να περιμένετε να κουράζεστε εύκολα και να αγωνίζεστε για να εκτελέσετε ακόμη και τα πιο απλά καθήκοντα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού σας.
Η NASA, λοιπόν, συστήνει καθημερινά 2 ώρες γυμναστική, αλλά υπάρχει και κάτι ακόμη. Οι ερευνητές είχαν πολύ θετικά αποτελέσματα με τη ρεσβερατρόλη, ένα αντιοξειδωτικό, που βρέθηκε στο κόκκινο κρασί, και υποδεικνύουν ότι μια μέτρια, ημερήσια δόση θα μπορούσε να βοηθήσει στην άμβλυνση της απώλειας μυών.
Η χαμηλή βαρύτητα, επίσης, επηρεάζει την κυκλοφορία του αίματος, όπως διαπίστωσαν ορισμένοι αστροναύτες από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Στη Γη, η βαρύτητα φροντίζει να «σπρώχνει» αίμα από την καρδιά στο υπόλοιπο σώμα, αλλά στη μικροβαρύτητα το αίμα δεν κινείται με τον ίδιο τρόπο.
Για παράδειγμα, οι ερευνητές εντόπισαν προβλήματα στην κυκλοφορία του αίματος σε αρκετούς αστροναύτες, μετά από μόλις 50 ημέρες στο διάστημα, με έναν από αυτούς, μάλιστα, να αναπτύσσει ακόμη και μια περίπτωση θρόμβωσης. Δεν υπάρχει λύση για το πρόβλημα αυτό, αλλά ο μεγάλος αριθμός αστροναυτών, που αντιμετωπίζουν αυτά τα προβλήματα, είναι αρκετός, ώστε να δικαιολογήσει κάποια περαιτέρω έρευνα.
Ένα άλλο πρόβλημα με τη μικροβαρύτητα είναι ότι μπορεί να αποδυναμώσει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα καταπολεμά μια λοίμωξη. Στον δρόμο προς τον Άρη, λοιπόν, μπορεί να βρεθείτε αντιμέτωποι με ασυνήθιστες αλλεργίες και να βγάλετε εξανθήματα που δεν είχατε ποτέ πριν.
Η μικροβαρύτητα μπορεί, επίσης, να επηρεάσει το έντερο. Για παράδειγμα, μεγάλα χρονικά διαστήματα επί του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) ήταν αρκετά για να καταστρέψουν το έντερο του αστροναύτη Scott Kelly, σε σύγκριση με τον δίδυμο αδερφό του, Mark, που ήταν στη Γη. Ευτυχώς, αυτές οι αλλαγές δεν ήταν μόνιμες και, ίσως, όταν έρθει η ώρα του ταξιδιού στον Άρη, να υπάρχει ένας μακρύς κατάλογος νέων αντιβιοτικών.
Τέλος, η τελευταία πρόκληση, αλλά εξίσου σημαντική, είναι ο αντίκτυπος του διαστημικού ταξιδιού στον εγκέφαλο.
Έχει μεγάλο ενδιαφέρον ότι μια ομάδα διεθνών εμπειρογνωμόνων, συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων από τη Ρωσία, ανίχνευσε κρίσιμες αλλαγές στους εγκεφάλους αρκετών κοσμοναυτών, μετά από μια μακρά περίοδο στο διάστημα. Αποδεικνύεται ότι ο εγκέφαλος προσαρμόζεται στη μικροβαρύτητα, απενεργοποιώντας το σύστημα ισορροπίας στα αυτιά και δίνοντας περισσότερη έμφαση στην οπτική και απτική ανάδραση.
Περισσότερο ανησυχητικός είναι ο κίνδυνος ανάπτυξης άνοιας ή απώλειας μνήμης. Φανταστείτε να πάτε στον Άρη και να μην μπορείτε να θυμηθείτε τίποτα για το ταξίδι σας.
Μελέτες σε ποντίκια είχαν αρνητικές επιδράσεις στον εγκέφαλό τους, ακόμη και 6 μήνες μετά την έκθεσή τους σε συνθήκες διαστήματος. Υπάρχει, όμως, κάποια ελπίδα, με τη μορφή φαρμακευτικών προϊόντων, που αποσκοπούν στην προστασία των νευρώνων.
Η πραγματικότητα, λοιπόν, είναι ότι ακόμη δεν είμαστε έτοιμοι για αυτό το ταξίδι. Κανείς, ωστόσο, δεν πρόκειται να στείλει ανθρώπους στον Άρη, χωρίς να γνωρίζει λεπτομερώς πώς η διαστημική πτήση μπορεί να επηρεάσει το σώμα των αστροναυτών.
Και αυτή είναι η πρόκληση: Η ανάπτυξη τρόπων, προκειμένου να εξασφαλιστεί ένα ασφαλές ταξίδι στον «κόκκινο πλανήτη».
Έχουμε καιρό μέχρι το 2035.
