H Χρονιά της... Μαρμότας: Πώς επηρέασαν το μυαλό και το σώμα μας οι 12 μήνες ανίας του lockdown

Gazzetta team
H Χρονιά της... Μαρμότας: Πώς επηρέασαν το μυαλό και το σώμα μας οι 12 μήνες ανίας του lockdown
Ποιες είναι οι συνέπειες μετά από ένα χρόνο lockdown; Τί επίδραση μπορεί να έχει ένα παρατεταμένο στην ψυχική υγεία των ανθρώπων;

Mπορεί στο παρελθόν κάποιος να σας απάντησε, την ώρα που γκρινιάζατε, πως «μόνο οι βαρετοί άνθρωποι βαριούνται». Αποκλείεται, ωστόσο, να σας το είπε αυτό εν μέσω πανδημίας και παρατεταμένου lockdown.

Στις αρχές Μαρτίου κλείσαμε 12 μήνες ανησυχίας και κοινωνικής αποστασιοποίησης λόγω κορονοϊού. Και αν έπρεπε να ξεχωρίσουμε ένα από τα χαρακτηριστικά της χρονιάς αυτής θα ήταν η παρατεταμένη επανάληψη της ίδιας μέρας - ξανά και ξανά.

Η ίδια βόλτα γύρω από το τετράγωνο, τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ, η επιστροφή από την καρέκλα στον καναπέ - ή από το γραφείο στο σπίτι - η παρέα με αυτούς τους ίδιους 2-3 φίλους.

Ζούμε ,αναμφισβήτητα, ιστορικές στιγμές. Στον μικρόκοσμό μας, ωστόσο, φαντάζουν αφόρητα μονότονες.

 

Εγκέφαλος στον… «αυτόματο πιλότο»

Πρόσφατη μελέτη στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό «The Lancet» αναφέρει πως η απομάκρυνση από αγαπημένα πρόσωπα, η απώλεια της ελευθερίας, η αβεβαιότητα για την εξέλιξη της νόσου - αλλά και η βαρεμάρα - μπορούν μερικές φορές να έχουν δραματικές συνέπειες.

Το πόσο δραματικές μπορούν να γίνουν περιέγραψε, στο βρετανικό «Independent», ο νευροεπιστήμονας, James Danckert, από το Πανεπιστήμιο του Waterloo στον Καναδά.

Ο Danckert - χρησιμοποιώντας στοιχεία που προέκυψαν από έρευνά του στον εγκέφαλο ανδρών την ώρα που άπλωναν μπουγάδα - εξήγησε πως όταν οι άνθρωποι βαριούνται, το μυαλό τους τίθεται σε μία «κατάσταση αυτόματης λειτουργίας».

«Όταν βαριόμαστε τείνουμε να γινόμαστε εσωστρεφείς. Μπορεί να αφεθούμε στις σκέψεις μας, να επιστρέψουμε σε κάποια νοσταλγική ανάμνηση, να κάνουμε σχέδια για το μέλλον ή ακόμη και να αναλογιστούμε συμβάντα του παρελθόντος».

Δεν θα πρέπει, ωστόσο, να συσχετίζουμε τη βαρεμάρα με την απραξία και τη νύστα. Στην πραγματικότητα, η ανία είναι ένα μείγμα λήθαργου, ταραχής και ανησυχίας.

Η ανία ανεβάζει την κορτιζόλη και… την πίεση

Άλλη έρευνα του Danckert εξέτασε τις επιπτώσεις της ανίας στο ανθρώπινο σώμα και βρήκε πως αυτή συσχετίζεται με αυξημένους καρδιακούς παλμούς, καθώς και σημαντικά αυξημένα επίπεδα της ορμόνης κορτιζόλης.

Αξίξει να σημειωθεί, μάλιστα, πως η κορτιζόλη - γνωστή και ως ορμόνη του στρες - συσχετίζεται με τη σειρά της με αυξημένη καρδιοαγγειακή πίεση και άλλα σοβαρά χρόνια προβλήματα υγείας.

Πέρα, όμως, από τις άμεσες συνέπειες της ανίας που αναφέρθηκαν, υπάρχουν και έμμεσες, που επηρεάζουν ίσως ακόμη περισσότερο το σώμα μας.

Η παρατεταμένη βαρεμάρα επηρεάζει σημαντικά τις διατροφικές μας συνήθειες - ενισχύοντας τη ροπή μας προς λιπαρά φαγητά και junk food - ενώ συχνά περιορίζει την επιθυμία μας για σωματική άσκηση.

Την ίδια ώρα, άνθρωποι που βαριούνται συστηματικά τείνουν να υιοθετήσουν μια σειρά από επικίνδυνες συνήθειες με σκοπό να αυξήσουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό την απόλαυση: Από το κάπνισμα και την κατανάλωση αλκοόλ, μέχρι… την χρήση ναρκωτικών ουσιών και τον τζόγο.

Από την κατάθλιψη στη σαδιστική συμπεριφορά

Όπως σημειώνει ο νευροεπίστημονας, «γνωρίζαμε πριν ακόμη από την πανδημία ότι οι άνθρωποι που είναι πιο επιρρεπείς στη βαρεμάρα έχουν υψηλότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άγχος και κατάθλιψη.

Παράλληλα, τείνουν να εμφανίζουν μεγαλύτερη ευερεθιστότητα, εκρήξεις θυμού, αλλά και περιορισμένες κοινωνικές δεξιότητες, καθώς και κακές επιδόσεις στις σπουδές ή το εργασιακό περιβάλλον.

Την ίδια ώρα, συχνά παραμένουν «τσακωμένοι» με την αυτογνωσία. Δυσκολεύονται να προσδιορίσουν τη διάθεση και τα συναισθήματά τους και για αυτό το λόγο δεν γνωρίζουν τι είναι αυτό που πραγματικά θέλουν.

Μάλιστα, η ανία μπορεί να οδηγήσει μέχρι και σε «σαδιστική αντικοινωνική συμπεριφορά», με χαρακτηριστικό παράδειγμα να επιβουλεύεται κανείς τους γύρω του, ή να τους «τιμωρεί» οικονομικά - παρακρατώντας, ας πούμε, τον μισθό των υπαλλήλων του -ή με άλλους τρόπους.

Το κενό μεταξύ συγκυριακής και χρόνιας ανίας

Θα πρέπει, ωστόσο, να σημειώσουμε μια σημαντική διαφορά.

Πέρα από τη σχετική δυσκολία που υπάρχει στο να ορίσουμε σαφώς τι είναι η ανία για τον καθένα από εμάς και κυρίως τι είναι αυτό που μας την προκαλεί, οι έρευνες δείχνουν πως είναι τελείως διαφορετική η χρόνια βαρεμάρα από τη συγκυριακή.

Η διαφορά τους δεν έγκειται μόνο στο πόσο συχνά βιώνουμε αυτή την αρνητική αίσθηση του να μην ξέρουμε πώς να ψυχαγωγήσουμε τον εαυτό μας, αλλά κυρίως στην επίδραση που έχει στο σώμα και στο μυαλό μας - εν πολλοίς μέσω των κινήτρων που μας ενεργοποιεί.

Αυτό που ξέρουμε ήδη μέσα από τα social media - που κατακλείστηκαν στο πρώτο lockdown με φωτογραφίες και βίντεο από κάθε λογής ξεχασμένο χόμπι - το αποδεικνύουν και οι σχετικές μελέτες.

Η συγκυριακή ανία, που μπορεί να προκύψει όταν ξαφνικά βρεθούμε με πολύ περισσότερο χρόνο από αυτόν που είχαμε συνηθίσει, αυξάνει τη δημιουργικότητά μας, που συχνά καταπιέζεται από τις αυξημένες υποχρεώσεις μας.

Το καμπανάκι του κινδύνου χτυπά όταν η ανία εξακολουθεί να μας ταλαιπωρεί για καιρό…

Πηγή: Reader.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ