Eδώ είναι Βαλκάνια!
Στα απομνημονεύματά του ο John Colville, ιδιαίτερος γραμματέας του Churchill, περιγράφει την συνάντηση που είχε ο Βρετανός πρωθυπουργός με την Ελληνική πολιτική ηγεσία, τα Χριστούγεννα του 1944. Η περιγραφή του διόλου κολακευτική. Κάνει κρύο, στην Αθήνα συνεχίζονται οι μάχες, με τους ήχους από τα πυροβόλα και τις εφορμήσεις των αεροπλάνων να αποτελούν την μουσική υπόκρουση, δίνοντας τον απαραίτητο τόνο δραματικότητας στη σύσκεψη. Σε μια κακά φωτισμένη αίθουσα από λάμπες θυέλλης, είναι μαζεμένοι οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης όταν μπαίνουν οι απεσταλμένοι του ΕΛΑΣ, τρεις κακοντυμένοι «ντεσπεράντος». Αναρωτιέται αν το θέαμα που παρακολουθεί είναι αλήθεια ή αν ονειρεύεται. Είναι ο πιο «παράξενος γαλαξίας αστεριών», λέει, που συγκεντρώθηκε ποτέ σε ένα μέρος.
Όταν πρωτοδιάβασα την περιγραφή αισθάνθηκα ότι ήταν μια εξαιρετικά προκατειλημμένη ματιά. Ο Βρετανός διπλωμάτης που βλέπει αφ υψηλού τους ιθαγενείς, δεν θέλει και δεν μπορεί να καταλάβει την πραγματικότητα ενός λαού που είχε περάσει την πείνα, την κατοχή και φυσικά βρισκόταν στην μέση ενός εμφύλιου πολέμου. Ομολογώ αργότερα άλλαξα άποψη. Ναι πράγματι κοίταζε αφ υψηλού τους Έλληνες, ποιοι όμως του το είχαν επιτρέψει αν όχι οι ίδιοι οι Έλληνες; Έχουμε πάντα την τάση, αριστεροί, κεντρώοι και δεξιοί να φορτώνουμε στους άλλους τις δικές μας ευθύνες αλλά βέβαια εμείς τους είχαμε βάλει επιδιαιτητές. Και το είχαμε κάνει για τον απλούστατο λόγο ότι η πολιτική μας τάξη, με την σύμφωνη γνώμη των Ελλήνων πολιτών, δεν είχε την παραμικρή διάθεση να τα βρει. Επιβεβαιώναμε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο την εικόνα μιας «βαλκανικής» χώρας που ήταν απορροφημένη σε προαιώνιες έριδες για την εξουσία. Ούτε η Κατοχή δεν μας συμφιλίωσε, το αντίθετο.
Αυτή την ίδια εικόνα προβάλουμε σήμερα η Ελλάδα και η FYROM. Δυο χώρες που έχουν μόνο να κερδίσουν από την συνεργασία, τρώγονται εγκλωβισμένες σε εθνικισμούς του περασμένου αιώνα. Και από κοντά οι πολίτες σε συλλαλητήρια με μπλε και κόκκινες σημαίες επιβεβαιώνουν ότι δεν είναι αμέτοχοι, το αντίθετο είναι πρωταγωνιστές του αδιεξόδου.
Στην Ευρώπη υπάρχουν πολλές πρώην διαφιλονικούμενες περιοχές. Πώς θα μας φαινόταν αν βλέπαμε ξαφνικά διαδηλώσεις στην Αυστρία, την Γιουγκοσλαβία ή την Ιταλία, να ζητούν την επιστροφή του Τιρόλου, της Τεργέστης ή της Αλσατίας; Σίγουρα θα μιλούσαμε για φαντάσματα από το παρελθόν. Δεν μας περνά από το μυαλό όμως ότι αυτήν ακριβώς την εικόνα προβάλουμε προς τα έξω. Και τουλάχιστον με την Τουρκία υπάρχουν πραγματικά ζητήματα, η αναθεωρητική της πολιτική απειλεί ευθέως τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Στο μακεδονικό ωστόσο αυτό έχει λυθεί με τον πιο επίσημο τρόπο, με την ενδιάμεση συμφωνία. Κι αυτό επιβεβαιώνεται καθημερινά με τις άριστες, κατά τα άλλα σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών. Με αυτή την έννοια είναι από τα λίγα περιφερειακά θέματα στα οποία κάτω από άλλες συνθήκες, η Ελλάδα, σαν Ευρωπαϊκή δύναμη, θα μπορούσε να είχε ηγετικό ρόλο, να κλείσει το ζήτημα χωρίς να χρειαστούν διαμεσολαβήσεις, χωρίς να επιδεικνύει μια ανασφάλεια που δεν συνάδει με την θέση της.
Προφανώς έχει μεγάλες ευθύνες ο εθνικισμός των γειτόνων, προφανώς οι αμετροέπειες περί Μακεδονίας του Αλέξανδρου αποτελούσαν χρόνια τώρα ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο. Έτσι κι αλλιώς όμως είναι λάθος να προσπαθούμε να βασίσουμε την συνύπαρξη σε μια δήθεν κοινά αποδεκτή εκδοχή της ιστορίας. Τα κράτη, όλα τα κράτη, έχουν τους δικούς τους μύθους. Η συνύπαρξη τους όμως στηρίζεται στο αμοιβαίο συμφέρον, στην πολιτική συμφωνία και κυρίως στο διεθνές δίκαιο. Με αυτή την έννοια όσο σκαλίζουμε το παρελθόν τόσο θα υπονομεύουμε το μέλλον.
Πηγή: reader.gr
