Το τριήμερο του τρόμου

Καθώς πέρασε το τριήμερο της κολάσεως, οι Θεσσαλονικείς απέκτησαν το προνόμιο της βαθιάς εισπνοής. Η ατμόσφαιρα παραμένει μολυσμένη, λογικά δεν εξατμίστηκαν οι αναθυμιάσεις των δακρυγόνων που αποτελούν τον μοναδικό τρόπο καταστολής ειρηνικών (ή μη) διαδηλώσεων, αλλά από σήμερα ο πολίτης της Θεσσαλονίκης μπορεί να περπατήσει αμέριμνος από το πάρκο του Ξαρχάκου μέχρι τα πανεπιστήμια.

Η εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας έφτασε σε σημείο αποδοχής όλων όσων έγιναν το περασμένο Σάββατο. Δεν θα ενδώσουμε στον πειρασμό της επανάληψη. Σε άλλες εποχές εικόνες σαν αυτές που κυριάρχησαν στους κεντρικούς δρόμους της πόλης θα προκαλούσαν τηλεοπτικά παράθυρα, συζητήσεις επί συζητήσεων, αλλά σήμερα η TV παραμορφώθηκε. Προβολή τηλεοπτικών σειρών που μας γυρίζουν στα περήφανα χρόνια της δεκαετίας του ’90 με αναπόφευκτη σύγκριση μεταξύ της προμνημονιακής Ελλάδας με την αντίστοιχη μεταμνημονιακή και θύμησες από τα μπουζούκια και τα γλέντια δίχως τελειωμό. Εκπομπές μαγειρικής, αμέτρητα shows… κάποια στιγμή μπορεί να πέσει το μάτι σου και σε ενημερωτικές εκπομπές οι οποίες θα υπηρετούν και θα δικαιολογούν αυτόν τον τίτλο. Το τηλεοπτικό σκηνικό είναι βούτυρο στο ψωμί της Κυβέρνησης.

Η πόλη ανήκει στους Θεσσαλονικείς για περίπου 362 ημέρες τον χρόνο. Υπάρχει όμως και το τριήμερο της ΕΚΑΣΤΟΤΕ Κυβέρνησης όπου το κύριο ζητούμενο είναι να μην πλησιάσει κανείς τα εξέχοντα μέλη αυτής της χώρας. Κι όσοι δεν αντέχουν αυτό το… καθεστώς έχουν διέξοδο ελπίδας τη φυγή από την πόλη. Μόνο ένας αυστηρά μαζοχιστής ή έχων την ατυχία της εργασίας μένει στην πόλη.

Αυτό έκαναν οι Θεσσαλονικείς. Όσοι ασφαλώς είχαν την οικονομική δυνατότητα δραπέτευσαν, οι υπόλοιποι περιορίστηκαν στα στενά όρια της γειτονιάς τους. Αυτοί που έκαναν χρυσές δουλειές (για την εποχή) ήταν οι ελεύθεροι επαγγελματίες στη Χαλκιδική με τη βοήθεια των καιρικών συνθηκών αλλά και της προγραμματισμένης γι’ αύριο (11/9) έναρξης της σχολικής περιόδου. Οι αντίστοιχοι της Θεσσαλονίκης, είδαν τον τζίρο τους να βυθίζετε στον πυθμένα του Θερμαϊκού γιατί επισκέφτηκαν την πόλη τα εξέχοντα πρόσωπα της ελληνικής κοινωνίας, ελπίζουν όμως ότι από σήμερα θα επιστρέψουν στην… ευλογημένη καθημερινότητα. Εξαίρεση αποτέλεσαν τα παραλιακά restaurant bars τα οποία είχαν αυξημένο τζίρο γιατί η Θεσσαλονίκη πάντα θα αντιμετωπίζεται ως μια ερωτική πόλη η οποία προσφέρεται για ξέφρενη διασκέδαση.

Εδώ και χρόνια, στο μυαλό των περισσοτέρων πολιτών της Θεσσαλονίκης, η ΔΕΘ παραμορφώθηκε σε αναγκαίο κακό λόγω ενός καταραμένου τριημέρου αλλά και του 15ήμερου μποτιλιαρίσματος σε όλους τους δρόμους. Ποιους δρόμους δηλαδή, πέρα από τέσσερις κεντρικές οδικές αρτηρίες άλλος τρόπος μετακίνησης δεν υφίσταται.

Αναλόγως της ηλικίας βέβαια, ο καθένας προσεγγίζει τη ΔΕΘ διαφορετικά. Ως πιτσιρικάς, η ταλαιπωρία στο λεωφορείο (αυτό που όταν μάρσαρε ο οδηγός, νόμιζες ότι ήσουν πάνω σε καπνοδόχο μεγάλου εργοστασίου) ήταν μια γλυκιά διαδικασία. Ίσως να ήταν μαζοχισμός αλλά και μόνο η σκέψη της παρουσίας εντός της ΔΕΘ προκαλούσε ανυπόμονο συναίσθημα. Στη δεκαετία του ’80 υπήρχε επίσης το λούνα παρκ το οποίο μεγάλωσε γενιές και γενιές, το τρενάκι του τρόμου, οι ελεύθεροι επαγγελματίες του δρόμου έβγαζαν πολύ γερό μεροκάματο και γενικώς το κλίμα ήταν γιορτινό και σίγουρα αθώο. Υποψιάζομαι ότι ο τρόπος σκέψης των πιτσιρικάδων δεν έχει αλλάξει παρότι η ΔΕΘ έγινε πλέον πιο… τεχνοκρατική, ανταποκρινόμενη στις επιταγές της εποχής.

Κάλυπτε όλα τα γούστα. Κάποιοι πήγαιναν για να φλερτάρουν, άλλοι για να φάνε, άλλοι για να χαζέψουν τις αντιπροσωπείες των εταιριών έχοντας μέσα τους αρκετά ανεπτυγμένη την αίσθηση της «μαστοριάς» και όλοι είχαν πάθος με τα διαφημιστικά φυλλάδια. Ο καθένας μετρούσε τον αριθμό αυτών και αναλόγως ανακηρυσσόταν ο πιο πετυχημένος. Απόλυτη διαστροφή, τότε όμως χαιρόμασταν και με τα λίγα. Σήμερα συγκεντρώνεις τα φυλλάδια για να αδειάσει το χέρι του έφηβου ή της έφηβης που τα μοιράζει, επειδή λογαριάζεις ταυτόχρονα ότι το κάνει για ένα κομμάτι ψωμί.

Για τους επαγγελματίες, η ΔΕΘ στοιχειοθετούσε ένα… mall σε προϊστορικό στάδιο με τη διαφορά ότι τα προϊόντα δεν ήταν άμεσα προσεγγίσιμα. Η όλη διαδικασία ήταν όμως μια διαφήμιση της πραμάτειας τους. Οι επαγγελματίες επένδυαν πολύ στο επίπεδο επισκεψιμότητας των περιπτέρων τους, ως ένα βαθμό ο μελλοντικός καταναλωτής ερχόταν πιο κοντά με τον επίδοξο πωλητή. Σε μια εποχή όπου οι βιοτεχνίες και γενικώς οι επαγγελματίες της αγοράς είχαν υψηλό βιοτικό επίπεδο, πριν κυριαρχήσουν οι πολυεθνικές εταιρίες για να καταλήξει το χρήμα στα χέρια των λίγων.

Σήμερα η ΔΕΘ αποτελεί επίσης έναν φθηνό τρόπο βραχυπρόθεσμης εξόδου από την ανεργία και την ανέχεια. Οι 10-15 ημέρες εργασίας για λογαριασμό των εταιριών απλά αναπτύσσει συναίσθημα ικανοποίησης αλλά με σύντομη ημερομηνία λήξης, βελτιώνει την ψυχολογία και καλλιεργεί την αισιοδοξία ότι μπορεί να εκτιμηθεί η εργατικότητα και η συνέπεια για σταθερή εργασία.

Παράλληλα βέβαια τρέχουν και τα εθελοντικά προγράμματα από παιδιά τα οποία έχουν ακριβώς την ίδια αίσθηση. Παλιότερα η διαδικασία δεν ήταν τόσο οργανωμένη καθώς τα μέλη της οικογένειας (αδέρφια, ξαδέρφια, θείες κλπ)… όλοι έβαζαν πλάτη για να βοηθήσουν το συγγενικό πρόσωπό τους.

Στο πέρασμα του χρόνου άλλαξαν πολλά στη ΔΕΘ σε σημείο να είναι άγνωστο αυτό που πραγματικά πρεσβεύει. Γι’ αυτό εξάλλου το επίπεδο επισκεψιμότητας είναι χαμηλό. Πέρυσι η ΔΕΘ δεν προσέγγισε περισσότερους από 270.000 επισκέπτες. Λένε ότι η φετινή θα παρουσιάσει μικρή αύξηση και ο αριθμός θα σκαρφαλώσει στους 300.000. Ενημερωτικά, ο πραγματικός πληθυσμός της Θεσσαλονίκης πλησιάζει τα δύο εκατομμύρια.

Δύο πράγματα δεν άλλαξαν στη ΔΕΘ. Τα αστυνομικά μέτρα και η πολιτική των πολιτικών. (Λένε) ότι φέτος κινητοποιήθηκε δύναμη 7.000 αστυνομικών. Ο αριθμός είναι τόσο αφοπλιστικός σε σημείο να μπαίνουν ιδέες για το πραγματικό πολίτευμα αυτής της χώρας. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να εξηγήσεις σ’ έναν ξένο αυτή την κατάσταση. Το δεύτερο που δεν άλλαξε είναι ο λόγος των πολιτικών. Γιατί τα πρόσωπα έρχονται και φεύγουν αλλά οι πρακτικές παραμένουν ίδιες και αναλλοίωτες. Μένει να φανεί αν είναι το ίδιο πιστευτές και αποδεκτές γιατί με τον Έλληνα… ποτέ μη λες ποτέ.

Κλείνοντας, κάποια στιγμή ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, είχε τοποθετηθεί υπέρ της μετακίνησης των εγκαταστάσεων της ΔΕΘ εκτός κέντρου. Είναι ίσως η καλύτερη και σοφότερη πρότασή του στα οκτώ χρόνια διοίκησης του Δήμου. Πολλώ δε μάλλον στο ενδεχόμενο δημιουργίας περιβαλλοντικού χώρου που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες των πολιτών, θα κάνει την πόλη πιο ανθρώπινη. Η Θεσσαλονίκη δεν διακρίνεται για τις καινοτομίες της ή το επίπεδο εκσυγχρονισμού της, αλλά το να αποβάλλει κάτι τόσο επώδυνο (για όλους) από την… καρδιά της και ταυτόχρονα να ανεβάσει την αξία μιας άλλης περιοχής δεν είναι δα και άσχημη ιδέα. Μήπως να την επανεξετάσουμε;