Το αντίδοτο στη λήθη
Τις ζεστές νύχτες του περασμένου καλοκαιριού τις πέρασα μέσα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ευτυχώς όχι κυριολεκτικά, αν και σε μία τουλάχιστον περίπτωση πέρασα στ’ αλήθεια τις πύλες ενός κολαστηρίου και ένιωσα να μου κόβονται τα πόδια.
Μεταφορικά. Μεταφράζοντας ένα βιβλίο.
Ο τίτλος είναι «Το Ποδόσφαιρο Των Μελλοθανάτων», αλλά δεν μιλάει τόσο για ποδόσφαιρο. Μιλάει για τους μελλοθανάτους. Και για τους τυράννους που απειλούν να ξανασηκώσουν κεφάλι.
Στα στρατόπεδα του τρόμου, από το Νταχάου μέχρι το Μαουτχάουζεν, από το Άουσβιτς στο Μπέργκεν-Μπέλσεν, από το Κίεβο στο Βέστερμπορκ και από το Τερεζίενστατ στο Χαϊδάρι, σε όλα τα μήκη και πλάτη της κατεχόμενης Ευρώπης, ο χτύπος μίας μπάλας ακουγόταν όπως ο χτύπος της καρδιάς.
Ο χτύπος της ζωής. Αθλοπαιδιές όπως το ποδόσφαιρο και η πυγμαχία έγιναν όχημα ελπίδας και επιβίωσης.
Η ιστορία των στρατοπέδων είναι διάσπαρτη με απόκρυφες ιστορίες, για ποδοσφαιρικές ομάδες απελπισμένων κρατουμένων -Εβραίων και μη- οι οποίοι βρήκαν το θάρρος να σηκώσουν το κεφάλι στον δυνάστη μέσα από κάποιο ματς.
Βέβαιοι για τη νίκη τους, οι καλοταϊσμένοι φρουροί και οι αλαζόνες αξιωματικοί των Ες-Ες αποδέχονταν με άγρια ικανοποίηση τις «προσκλήσεις» για αναμέτρηση με τους αποστεωμένους αιχμαλώτους.
Τα πράγματα δεν εξελίσσονταν πάντοτε σύμφωνα με το σχέδιο των Γερμανών. Οι ίδιοι, βέβαια, είχαν πάντοτε τον τελευταίο λόγο, μαζί με τα λυσσασμένα σκυλιά τους.
Οι νικητές του γηπέδου «ανταμείβονταν» με ξυλοδαρμούς ή και με στυγνή εκτέλεση, όπως στο διαβόητο «Ματς του Θανάτου» στο πολιορκημένο Κίεβο.
Το παράδειγμά τους, ωστόσο, σκόρπιζε κουράγιο, αισιοδοξία, γενναιότητα, ανυπακοή. Τα τομάρια με τις σβάστικες έβγαιναν από το γήπεδο ηττημένα ακόμα και όταν κέρδιζαν.
Το πλήθος των αθλητών, προπονητών, παραγόντων, δημοσιογράφων, συλλόγων ολόκληρων που βρέθηκαν να ασφυκτιούν κάτω από τη μπότα μετά την κήρυξη του Πολέμου είναι απροσμέτρητο.
Ορισμένοι διασώθηκαν χάρη στην αναγνωρισιμότητά τους μέσα στα στρατόπεδα και άλλοι συναντήθηκαν με πρώην συμπαίκτες που πλέον βρίσκονταν στην απέναντι πλευρά του φράχτη.
Κάποιοι έγιναν ήρωες και μνημονεύονται μέχρι σήμερα για τα ανδραγαθήματά τους, άλλοι έσβησαν μέσα στους θαλάμους αερίων δίπλα στο κοινό που άλλοτε τους αποθέωνε.
Η συμμετοχή στις αθλητικές δραστηριότητες ενίοτε γινόταν επιχείρημα για την απόκτηση προνομίων, ενώ η άσκηση βοηθούσε τα λιπόσαρκα σώματα να αντέξουν τις απίστευτες κακουχίες.
Έχω ταξιδέψει αμέτρητες φορές στο Ισραήλ για να καλύψω αγώνες μπάσκετ. Στην πρώτη σειρά των δημοσιογραφικών θεωρείων στο Γιαντ Ελιάου, στη γωνία αριστερά, καθόταν πάντοτε ένας συνάδελφος προχωρημένης ηλικίας, με άσπρα μαλλιά αλλά και με εμφανώς γυμνασμένο σώμα.
Τον έλεγαν Νόα Κλίγκερ και αντιμετωπιζόταν από τους συμπατριώτες του με σεβασμό στα όρια της ευλάβειας.
Τον γνώρισα ως απόμαχο πρόεδρο της Μακάμπι και του δημοσιογραφικού συμβουλίου της FIBA και συμπέρανα ότι ο σεβασμός των άλλων πήγαζε από αυτή τη θητεία.
Αγνοούσα, ωστόσο, την κρίσιμη λεπτομέρεια που τον έκανε ξεχωριστό.
Μία μέρα που είχε ζέστη, ο Κλίγκερ σήκωσε λίγο το μανίκι και άφησε να φανεί ο αριθμός που ήταν γραμμένος με ανεξίτηλη γερμανική μελάνη στο μπράτσο του.
Ο Νόα Κλίγκερ, που παραμένει θαλερός στα 91 του στο Τελ Αβίβ, είναι ένας από τους ελάχιστους Εβραίους που βγήκαν από το Άουσβιτς (και από το Ράβενσμπρυκ και από το Μίτελμπαου-Ντόρα) ζωντανοί και αρτιμελείς.
Το προσόν που τον βοήθησε να επιβιώσει ήταν η ικανότητά του στο μποξ. Η πυγμαχία των μελλοθανάτων.
Ένας υψηλόβαθμος γαλονάς του στρατοπέδου οργάνωσε πρωτάθλημα πυγμαχίας το 1943, για να περνάει ευχάριστα τις ώρες του και να κερδίζει λεφτά από το στοίχημα, οπότε ο Κλίγκερ έγινε το πουλέν του.
Δύο χρόνια αργότερα, μετά την ήττα των Ναζί, απελευθερώθηκε μαζί με χιλιάδες άλλους ζωντανούς-νεκρούς από τον ρώσικο στρατό.
Στις 370 σελίδες του, το «Ποδόσφαιρο των Μελλοθανάτων» του Κέβιν Σίμπσον διηγειται συνταρακτικές ιστορίες όπως αυτή του Κλίγκερ και των άσων της Ντιναμό Κιέβου που ρεζίλεψαν τους Ες-Ες στην Ουκρανία.
Να το πάρετε, να το διαβάσετε και να το χαρίσετε και σε φίλους, τώρα που είναι γιορτές. Ο παλαιός αφορισμός που υπενθυμίζει ότι ένα καλό βιβλίο είναι το ιδανικό δώρο ισχύει και θα ισχύει στο διηνεκές.
Πριν σπεύσετε να με μαλώσετε για την ξεδιάντροπη διαφημίση, σημειώστε ότι δεν έχω το παραμικρό οικονομικό όφελος από τις πωλήσεις.
Με ενδιαφέρει, ωστόσο, να γνωρίσουν όσο γίνεται περισσότεροι πολίτες την αλήθεια για το Ολοκαύτωμα και να αρνηθούν τη λήθη.
Όποιος ξεχνάει την ιστορία του, είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει. Στην Ελλάδα, αυτό είναι το εθνικό μας σπορ.
* Το "Ποδόσφαιρο των Μελλοθανάτων" είναι διαθέσιμο σε όλα τα κεντρικά βιβλιοπωλεία, ενώ μπορείτε να το παραγγείλετε απ'ευθείας από την ιστοσελίδα της MVPublications εδώ. Εάν νιώθετε τυχεροί, προλαβαίνετε να διεκδικήσετε ένα αντίτυπο μέσα από τον διαγωνισμό που τρέχει στο gazzetta.gr, εδώ.
