Μόνο 1 στους 6 ανθρώπους με πρόβλημα χρήσης ουσιών έχει πρόσβαση στη θεραπεία

Έκκληση για μεγαλύτερη επένδυση στις υπηρεσίες απεξάρτησης , αναδεικνύοντας την αξία της θεραπείας, της απεξάρτησης και της κοινωνικής επανένταξης, καθώς και το δικαίωμα πρόσβασης σε αυτές ως συστατικό στοιχείο του ευρύτερου δικαιώματος στην υγεία, απευθύνει μέσω της ετήσιας έκθεσης η Διεθνής Επιτροπή του ΟΗΕ για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών (ΙNCB), την οποία ανακοίνωσε το ΚΕΘΕΑ.

Η μεγάλη πλειονότητα των χρηστών στερείται την πρόσβαση στη θεραπεία, ανέφερε ο Γιώργος Μπαρδάνης, ψυχίατρος, ψυχοθεραπευτής, πρόεδρος του ΔΣ του ΚΕΘΕΑ, καθώς παγκοσμίως μόνο 1 στους 6 ανθρώπους με πρόβλημα χρήσης ουσιών έχει πρόσβαση.

Στην Έκθεση αναφέρεται ότι το 5,4% των προβλημάτων υγείας παγκοσμίως συνδέεται με τη χρήση ναρκωτικών και αλκοόλ. Η θεραπεία για την εξάρτηση, επισημαίνει η Επιτροπή, αποτελεί συστατικό στοιχείο του δικαιώματος στην υγεία, είναι αποτελεσματική και συμβάλλει στη μείωση των διακρίσεων και του στίγματος. Αποτελεί, επιπλέον, την πιο οικονομικά αποδοτική λύση για την αντιμετώπιση της εξάρτησης, καθώς για κάθε 1 δολάριο που δίνεται στη θεραπεία, επιστρέφουν στο κράτος από 4 έως 7 δολάρια, επειδή μειώνεται η εγκληματικότητα και εάν προστεθούν και οι δαπάνες που εξοικονομούνται από το σύστημα υγείας, η αναλογία κόστους-οφέλους είναι 1:12.

Νομιμοποίηση της ιατρικής και «ψυχαγωγικής» χρήσης της κάνναβης

Όπως ανέφερε ο Δρ. Βασίλειος Γκιτάκος, Διευθυντής ΚΕΘΕΑ, στην Έκθεση αναφέρεται ότι «έρευνες στις πολιτείες των ΗΠΑ όπου λειτουργούν προγράμματα ιατρικής κάνναβης δείχνουν ότι αυξάνεται η χρήση της ουσίας και η εκδήλωση σχετικών διαταραχών». Επίσης, «η διαθεσιμότητα σε συνδυασμό με τις πολιτικές και τις νομοθετικές πρωτοβουλίες των χωρών για τη χρήση κάνναβης για ιατρικούς ή μη ιατρικούς σκοπούς, έχει αμβλύνει την αντίληψη του κοινού σε σχέση με την επικινδυνότητα της ουσίας». Πρόσθεσε ότι «το Εθνικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ για την Κατάχρηση Ναρκωτικών (NIDA) προειδοποιεί ότι η ευκολότερη πρόσβαση στην ουσία μπορεί να οδηγήσει στην παράνομη χρήση κάνναβης 1,1 εκατομμύρια ενήλικες επιπλέον και να προκαλέσει διαταραχές χρήσης σε 500.000 επιπλέον ενήλικες. Η νομιμοποίηση της “ψυχαγωγικής” χρήσης της ουσίας σε κάποιες πολιτείες των ΗΠΑ, συνδέεται με την αύξηση στον αριθμό των παιδιών που εκτίθενται στην ουσία κατά λάθος. Στην πολιτεία της Ουάσινγκτον το 2016 καταγράφηκαν 280 περιστατικά δηλητηρίασης, τα 49 από τα οποία αφορούσαν παιδιά κάτω των 6 ετών».

Η Επιτροπή επισημαίνει ότι, «παρά τις ενδείξεις ότι ορισμένα παράγωγα κανναβινοειδών θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία ορισμένων προβλημάτων υγείας, δεν έχουν αποσαφηνιστεί θέματα, όπως η σύνθεση των φαρμάκων (δραστική ουσία και δόση), η φαρμακοτεχνική μορφή δόσης, η βέλτιστη οδός χορήγησης και οι παρενέργειες. Η θεραπευτική αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια είναι οι βασικές προϋποθέσεις που χρειάζεται να εξασφαλίζονται πριν από τη χορήγηση άδειας και την εμπορία ενός φαρμάκου, αναφέρει η Επιτροπή». Συστήνει στις κυβερνήσεις που εξετάζουν την ιατρική χρήση των κανναβινοειδών «να μελετήσουν τα αποτελέσματα των επιστημονικών μελετών και δοκιμών και να διασφαλίσουν ότι η συνταγογράφηση για ιατρική χρήση θα γίνεται με επαρκείς ιατρικές γνώσεις και επίβλεψη».

Υπογραμμίζει εκ νέου ότι η νομιμοποίηση της χρήσης κάνναβης για μη ιατρικούς σκοπούς παραβιάζει τις διεθνείς συμβάσεις για τον έλεγχο των ναρκωτικών.

Εξελίξεις στον κόσμο

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση η διακίνηση ναρκωτικών είναι η πιο προσοδοφόρα εγκληματική δραστηριότητα, με κέρδος 24 δισ. ευρώ τον χρόνο. Περισσότεροι από 1 στους 4 Ευρωπαίους, μεταξύ 15 και 64 ετών, δηλαδή, 93 εκατομμύρια άνθρωποι, έχουν δοκιμάσει ναρκωτικά τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους. Σχεδόν το 1% των ενηλίκων κάνει χρήση κάνναβης, της πιο διαδεδομένης ουσίας στην περιοχή, σε καθημερινή ή σχεδόν καθημερινή βάση.

Η πτωτική τάση τής χρήσης κοκαΐνης, φαίνεται να έχει διακοπεί. Οι εντοπισμένες νέες ψυχοδραστικές στα τέλη του 2016 ξεπερνούσαν τις 620, αν και πολλές παραμένουν στην αγορά για μικρό χρονικό διάστημα. Παράλληλα, αυξάνεται και η χρήση νόμιμων συνθετικών οπιοειδών καθώς και οι θάνατοι από υπερβολική δόση, οι οποίοι συνδέονται κυρίως με τη χρήση ηρωίνης και άλλων οπιοειδών.

Η «βαλκανική οδός» παραμένει ο κυριότερος άξονας διακίνησης ουσιών προς χώρες της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης. Η Ελλάδα και η Ιταλία αποτελούν τους κύριους προορισμούς της διακινούμενης ηρωίνης.

Στις ΗΠΑ και στον Καναδά, μεγάλο πρόβλημα αποτελεί η θανατηφόρα επιδημία χρήσης οπιοειδών. Το 2016 στις ΗΠΑ οι θάνατοι λόγω υπερβολικής δόσης ξεπέρασαν τους 64.000, ή αλλιώς κάθε μέρα πέθαιναν 142 Αμερικανοί. Η επιδημία τροφοδοτήθηκε από την αυξανόμενη διαθεσιμότητα στις παράνομες αγορές ναρκωτικών με πρόσμειξη φαιντανύλης καθώς και από την υπερσυνταγογράφηση, την ευρεία διαθεσιμότητα, τους περιορισμένους ελέγχους και την έλλειψη πληροφόρησης του κοινού, το επιθετικό μάρκετινγκ των φαρμάκων στο γενικό κοινό και τους γιατρούς, και το lobbying των φαρμακοβιομηχανιών με στόχο να επηρεάσουν την πολιτική του φαρμάκου. Οι χώρες της Βόρειας Αμερικής λαμβάνουν μέτρα για την αντιμετώπιση της κρίσης, όπως την εφαρμογή συστημάτων παρακολούθησης συνταγογραφούμενων φαρμάκων, την ενημέρωση του κοινού κ.ά.

Στην Αφρική, καθώς παραμένει βασική διαμετακομιστική περιοχή, αυξάνεται η χρήση διαφόρων ειδών ναρκωτικών ενώ οι υπηρεσίες πρόληψης και θεραπείας παραμένουν ανεπαρκείς. Ιστορικό ρεκόρ σημειώνουν στο Αφγανιστάν η παράνομη καλλιέργεια και παραγωγή οπίου. Το 2017 η παραγωγή οπίου παρουσίασε αύξηση 87% σε σύγκριση με το 2016.

Η Έκθεσή αναφέρεται επίσης στην ανάγκη να γεφυρωθεί «το παγκόσμιο χάσμα στην αντιμετώπιση του πόνου», ώστε οι ασθενείς σε όλο τον κόσμο να έχουν εξίσου πρόσβαση σε ελεγχόμενα φάρμακα ανακουφιστικής φροντίδας, στην ανάγκη διευκόλυνσης διεθνών ταξιδιωτών που μεταφέρουν ελεγχόμενα φάρμακα για προσωπική ιατρική τους χρήση, στα διαδικτυακά φαρμακεία κ.ά.

Η Επιτροπή αναφέρει ότι «τα παράνομα διαδικτυακά φαρμακεία παραμένουν εντεινόμενο φαινόμενο». Σημειώνει ότι, τα περισσότερα από αυτά δεν ζητούν συνταγή ή την εκδίδουν τα ίδια ύστερα από σύντομη οnline συμβουλευτική ή τη συμπλήρωση ενός σύντομου ερωτηματολογίου. Οι ουσίες που κυρίως πωλούνται στο διαδίκτυο περιλαμβάνουν οξυκωδόνη, υδροκωδόνη δεξτροπροποξυφαίνη και άλλα οπιοειδή, καθώς και ψυχοτρόπους ουσίες, όπως βενζοδιαζεπίνες, διεγερτικά και βαρβιτουρικά.

Πηγή: ΑΠΕ/ΜΠΕ