ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Οι 200 της Καισαριανής και ο «διερμηνέας» που μπορούσε να γλιτώσει: «Άλλος τη θέση μου δεν θα πάρει» (pics)

Gazzetta team 1 Μαΐου 2021 - 09:27

Συμπληρώνονται 77 χρόνια από την εκτέλεση των 200 Ελλήνων στην Καισαριανή, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Ναπολέοντας Σουκατζίδης που είχε την ευκαιρία να γλιτώσει, αλλά δεν το έκανε.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Τσέλσι - Φούλαμ: Ειδικά στοιχήματα σε όλη τη διάρκεια των αγώνων και ενισχυμένες αποδόσεις. |21+

Λένε, πως το χώμα δεν προλάβαινε να ρουφήξει το αίμα… Λένε επίσης, πως έρεε ποτάμι από τα φορτηγά της Βέρμαχτ και όταν το αντίκρισε να πέφτει στον δρόμο, μια νεαρή κοπέλα στο Μετς λιποθύμησε στη θέα του και υπέστη καρδιακό επεισόδιο. Λένε πως η Σεμίραμις, έτσι ήταν το όνομά της, από τη Χίο καταγόταν, σε όλη την υπόλοιπη (σύντομη ήταν) ζωή της, δεν απαλλάχθηκε από το πρόβλημα στην καρδιά. Το αίμα ήταν τόσο πολύ που σκέπαζε τους δρόμους.

Ανάμεσά τους κι αυτό του Ναπολέοντα Σουκατζίδη. Τον άτιμο, θα μπορούσε να είχε γλιτώσει. Να μην ήταν εκεί. Να είχε σβήσει το όνομά του- το οποίο αναφώνησε ο ίδιος ανάμεσα σε 199 άλλα- από τη θέση 71 και να μην είχε πάει ποτέ στην Καισαριανή. Τελευταία στιγμή, πριν ανέβει στο φορτηγό στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου, τον έπιασε ο διοικητής Καρλ Φίσερ…

«Εσύ μείνε εδώ, σε χρειάζομαι για διερμηνέα»
«Θα μείνουν 199 ή θα πάρει άλλος τη θέση μου;»
«Η εντολή είναι ξεκάθαρη: 200! 50 Έλληνες για κάθε έναν Γερμανό»
«Τότε θα εκτελεστώ με τους υπόλοιπους»

Συνέχισε να κατέχει τον ρόλο του… διερμηνέα, μέχρι την τελευταία στιγμή, Ήξερε βλέπετε, Αγγλικά, Γαλλικά, Ρωσικά, Τουρκικά καθώς γεννήθηκε στην Προύσα και στην καταστροφή της Σμύρνης ήταν μόλις 13 ετών και… Γερμανικά. Οι Ναζί τον ήθελαν μαζί τους να μεταφράζει. Πολλές φορές αρνήθηκε, πολλές φορές έλεγε στους συντρόφους του- συγκρατούμενους του- να φύγει από αυτή τη θέση, αλλά αυτοί τον παρότρυναν να μείνει εκεί, γιατί ήταν πιο χρήσιμος στον αγώνα τους…

Αγώνας τους… Ποιος αγώνας; Οι κακόμοιροι δεν είχαν προλάβει καν να σηκώσουν όπλο κατά των Γερμαναράδων. Έγκλειστοι σε φυλακή ήταν από τη Χούντα του Μεταξά γιατί ήταν Κομμουνισταί άρα επικίνδυνοι για το κράτος. Όταν εισέβαλλε η Βέρμαχτ του Χίτλερ δεν τους ελευθέρωσαν όπως ζήτησαν για να πολεμήσουν από τον Οκτώβριο του '40, όπως άλλοι- τυχεροί- που κατάφεραν να αποδράσουν και εντάχθηκαν στον ΕΛΑΣ-ΕΑΜ, αλλά η Κυβέρνηση του Τσουδερού τους παρέδωσε με τα κλειδιά μαζί στους Ναζί.

Ο Σουκατζίδης, απόφοιτος της εμπορικής σχολής και λογιστής, είχε συλληφθεί τον Ιούνιο του 1936 και εξορίστηκε στον Άη Στράτη. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στις φυλακές της Ακροναυπλίας όπου παρέμεινε μέχρι τον Απρίλιο του 1941. Από κει στα Τρίκαλα και έπειτα στη Λάρισα. Η γνώση του στα Γερμανικά τον έφερε στο Χαϊδάρι για να κάνει τον διερμηνέα, τον Σεπτέμβριο του 1943 και η εκτέλεση ενός Γερμανού στρατηγού και τριών αξιωματικών σε ενέδρα στους Μολάους, τον… πήγε στην Καισαριανή.

50 Έλληνες για κάθε έναν Γερμανό. Αυτά ήταν τα αντίποινα των Ναζί. Πρωτομαγιά του 1944.

Είχαν ήδη εκτελέσει όποιον έβρισκαν στον δρόμο στους Μολάους, συνέχισαν και με γυναίκες στο σκοπευτήριο της Καισαριανής τις επόμενες μέρες, αλλά η επίσημη διαταγή για αντίποινα ήταν 50 Έλληνες για κάθε έναν Γερμανό.

Ο Σουκατζίδης ανέβηκε στο φορτηγό, δεν θα έδινε στη θέση του άλλον συμπατριώτη για να γλιτώσει αυτός. Τη μόνη θέση που παραχώρησε ήταν να εκτελεστεί στην τελευταία 20άδα, παρά το ότι ήταν το Νο.71. Διατέλεσε τα χρέη του διερμηνέα μέχρι τέλους. Όχι για τους δολοφόνους. Για τους συντρόφους που είχε δίπλα του. Έπρεπε να μεταφράζει τα τελευταία τους λόγια.

Όταν οι πρώτοι 20 στήθηκαν στον τοίχο, ο Γερμανός αξιωματικός τον ρώτησε εάν είχαν κάτι να πουν. Αυτοί φώναξαν: «Ζήτω η Ελλάδα. Ζήτω η λευτεριά». Έπρεπε να το μεταφράσει πριν ακουστούν οι πυροβολισμοί…

Τα τελευταία λόγια του Ναπολέοντα Σουκατζίδη δεν τα μετάφρασε κανείς, αλλά είναι αποτυπωμένα σε χαρτί. Κατά την μεταγωγή τους από το Χαϊδάρι στην Καισαριανή γράφανε σημειώματα και τα πετούσαν έξω στο δρόμο, με τους περαστικούς να τα μαζεύουν και να τα πηγαίνουν στις οικογένειές τους.

«Καλύτερα να πεθάνει κανείς στον αγώνα για τη λευτεριά παρά να ζει σκλάβος», είχε γράψει ο Νίκος Μαριακάκης, γεωπόνος από τα Χανιά....

Ο Σουκατζίδης είχε γράψει τρεις επιστολές…

Το ένα προς τον πατέρα του: «Πατερούλη, πάω για εκτέλεση, να ‘σαι περήφανος για το μονάκριβο γιο σου. Ν’ αγαπάς και να λατρεύεις την κορούλα σου και την αδερφούλα μου, κι οι δυο τους μεγάλοι άνθρωποι. Γεια, γεια πατερούλη».

Το δεύτερο στην αρραβωνιαστικιά του, Χαρά Λιουδάκη: «Η τελευταία μου σκέψη μαζί σου. Θα θελα να σε κάνω ευτυχισμένη. Να βρεις σύντροφο της ζωής σου άξιο σου και άξιο μου. Κάτι ενθύμια θα σου τα δώσει ο Ζήσης».

Το τρίτο και τελευταίο στην κουνιάδα του Μαρία Λιουδάκη, μέλος του ΕΑΜ που αποκεφαλίστηκε και το πτώμα της πετάχτηκε σε χαράδρα την περίοδο του εμφυλίου: «Αδελφούλα μου, πάω για εκτέλεση. Σε λάτρευα πολύ, όσο λάτρευα και τη γυναίκα μου. Δεν μπόρεσα να σας κάνω ευτυχισμένες. Λίγη αγάπη στον μπαμπά όσο θα ζει. Γεια σου, γεια σου λατρευτή μου αδελφούλα. Ναπολέων, 1-5-44»!