Ποιοι άνδρες σκοτώνουν και γιατί

Η Κική Πετρουλάκη, ψυχολόγος και Πρόεδρος Δ.Σ του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά της Βίας (ΕδκΒ), εξηγεί στο Gazzetta: ποιοι είναι οι άνδρες που σκοτώνουν και γιατί;

Δεν διαπράττουν γυναικοκτονίες οι άνδρες γενικά, αλλά εκείνοι οι άνδρες που θεωρούν τις γυναίκες κατώτερες και, ακριβώς για αυτόν τον λόγο, θεωρούν ότι είναι δικαίωμά τους να ελέγχουν τη ζωή και το σώμα όλων των γυναικών και, κυρίως, της γυναίκας που «τους ανήκει».

Κακοποιούν, βιάζουν και σκοτώνουν, εκείνοι οι άνδρες που θεωρούν τη γυναίκα τόσο κατώτερη ώστε όταν εκείνη αρνηθεί να υπηρετήσει το ρόλο με τρόπους που να καλύπτει τις ανάγκες τους, όταν απαιτήσει σεβασμό, όταν θελήσει να αποδράσει από μια σχέση ισχύος και ελέγχου, θεωρούν ότι έχουν δικαίωμα ακόμα και να αφαιρέσουν τη ζωή που δεν κατάφεραν να ελέγξουν. Για αυτό είναι γυναικοκτονίες! Και για αυτό πρέπει να τις λέμε με το όνομά τους και όχι απλώς ανθρωποκτονίες…

Αυτό είναι το μόνο κοινό που έχουν μεταξύ τους οι γυναικοκτόνοι, όπως και όλοι οι δράστες ενδοοικογενειακής βίας. Είναι το μοναδικό χαρακτηριστικό που περιλαμβάνει το προφίλ που μπορούμε να σκιαγραφήσουμε για εκείνους και αποτελεί τον λόγο για τον οποίο αναγνωρίζεται πλέον διεθνώς πως η βία κατά των γυναικών είναι αιτία και αποτέλεσμα της ανισότητας των φύλων. Είναι μύθος πως η αδυναμία ελέγχου του θυμού, η κατάχρηση αλκοόλ, η χρήση ψυχοδραστικών ουσιών, η ψυχική διαταραχή, η οικονομική κρίση, οι έκτακτες συνθήκες λόγω COVID-19 αυξάνουν την ενδοοικογενειακή βία και/ή τις γυναικοκτονίες.

Κάποιοι από αυτούς τους παράγοντες μπορούν πράγματι να αυξήσουν τόσο τη συχνότητα όσο και την επικινδυνότητα της κακοποίησης: όμως αυτό συμβαίνει αποκλειστικά σε εκείνους που ήταν ήδη βίαιοι, σε εκείνους που αισθάνονται ότι είναι δικαίωμά τους να ορίσουν τη ζωή και το θάνατο της συντρόφου τους. Οφείλουμε, επομένως, ως κοινωνία, να σταματήσουμε να πιστεύουμε πως αυτοί οι παράγοντες είναι η αιτία για τις γυναικοκτονίες και τη βία κατά των γυναικών γιατί, μόνο έτσι, θα σταματήσουν και οι δράστες να τα χρησιμοποιούν ως δικαιολογία και άλλοθι.

Σκοτώνουν οι άνδρες που θεωρούν τον εαυτό τους ανώτερο από οποιαδήποτε γυναίκα, ακόμα κι όταν το κρύβουν τόσο καλά ώστε δεν είναι κοινωνικά ορατό. Αυτοί οι άνδρες όμως δεν «πλάστηκαν» σε κενό αέρος αλλά σε κοινωνίες πατριαρχικά δομημένες που όχι μόνο τους κάνουν να αισθάνονται ότι δικαιούνται… αλλά και κάνουν ότι δεν βλέπουν και δεν ακούν τα αδικαιολόγητα που κάνουν στις γυναίκες και στα παιδιά τους… σε κοινωνίες που χασκογελούν με σεξιστικά αστεία, που δεν βλέπουν καν την υπεράνω υποψίας ανδρική φιγούρα εξουσίας που παρενοχλεί και κακοποιεί σεξουαλικά ένα παιδί, μια κοπέλα ή μια γυναίκα σε σχέση εξάρτησης … σε κοινωνίες που όταν έρθει «η κακιά η ώρα» αναζητούν εναγωνίως, μαζί με τον δράστη, να ρίξουν την ευθύνη στο κορίτσι ή στη γυναίκα που βιάστηκε ή/και δολοφονήθηκε: σε κάτι που έκανε ή δεν έκανε, σε κάτι που είπε ή δεν είπε.

Αυτοί οι άνδρες πλάθονται σε κοινωνίες που ταυτόχρονα «παγιδεύουν» τα κορίτσια και τις γυναίκες στη φυλακή του φύλου τους, μαθαίνοντάς τες να αναλαμβάνουν εκείνες την ευθύνη για την κακοποίησή τους, να νιώθουν εκείνες ενοχές και ντροπή, να το κρύβουν ή να προσπαθούν να το θάψουν μέσα τους και να το ξεπεράσουν.

Τις μαθαίνουμε να μην βλέπουν ξεκάθαρα ότι ο μόνος που θα έπρεπε να ντρέπεται είναι εκείνος που επιλέγει να τις κακοποιεί, να τις βιάσει, να τις σκοτώσει. Εκείνος και όσοι/-ες δεν έκαναν τίποτα για να τον εμποδίσουν...

H Υπ. Διδάκτωρ Ψηφιακής Εγκληματολογίας & Trauma Coach/ Διευθύντρια CSI Institute, Kέλλυ Ιωάννου, αναλύει εκ βαθέων το προφίλ του θύτη, ρίχνοντας φως και σε άλλους παράγοντες όπως είναι η χρήση ουσιών ή αλκοόλ, ενώ τονίζει ότι αρκετές φορές υποβόσκει κάποια ψυχική ασθένεια.

Ποιο είναι το προφίλ του θύτη;

«Ο δράστης συνήθως είναι μεγαλύτερης ηλικίας από το θύμα, ενώ όσο μεγαλύτερη η διαφορά,τόσο μεγαλύτερο και το ρίσκο. Αναφορικά, βέβαια, με τα χαρακτηριστικά του, τις περισσότερες φορές, γίνεται λόγος για ένα άτομο κτητικό, με έντονη ζήλια και με τον φόβο της εγκατάλειψης να κυριαρχεί. Άλλωστε φαίνεται αυτά κυρίως να είναι και τα κίνητρα της ενέργειάς του.

Παράλληλα, δεν είναι λίγες οι φορές που ο δράστης είναι γνωστός για την βίαιη συμπεριφορά του, ακόμα και στις αρχές.

Όσο για τα κοινωνικο-οικονομικά χαρακτηριστικά του, αυτά ποικίλουν, καθώς δεν υπάρχει ένα μόνο προφίλ, αλλά ούτε και μόνο μία εκπαίδευση, με τους περισσότερους να είναι χαμηλότερης εκπαίδευσης και κοινωνικού επιπέδου, κάτι όμως που δε συναντάται σε όλες τις περιπτώσεις, καθώς εμφανίζονται υψηλότερου κοινωνικο-οικονονομικού επιπέδου από τους απλούς δολοφόνους.

Παράλληλα, υπάρχουν περιπτώσεις που ο δράστης είναι χρήστης ουσιών ή αλκοόλ, ενώ σε αρκετά περιστατικά υποβόσκει κάποια ψυχική ασθένεια».