Κόπα Αφρικα: Εμφύλιος, ο μεγάλος αντίπαλός του

Όλα είχαν ξεκινήσει σε μία αίθουσα δικαστηρίου με δικηγόρους να διαφωνούν για ένα… διαδικαστικό ζήτημα. Το νοτιοδυτικό Καμερούν υπήρξε αγγλόφωνο, όμως το 2016 όλα τα έγγραφα είχαν βγει στα γαλλικά. Οι γαλλόφωνοι δικαστές διαφωνούσαν στον τρόπο επικοινωνίας και την αγγλική γλώσσα, ωστόσο ήταν σαφές πως μπορούσαν να μιλήσουν τη γλώσσα και δεν ήθελαν.

Όλη αυτή η ατμόσφαιρα και η διαφωνία για τη γλώσσα μεταφέρθηκε και στην παιδεία όπου σε αγγλόφωνα παιδιά γίνονταν μαθήματα στα γαλλικά, μία γλώσσα που δεν καταλάβαιναν. Ακολούθησαν ειρηνικές διαδηλώσεις χιλιάδων ανθρώπων. Αυτό έγινε σε πόλεις όπως η Μπαμέντα και η Μπουέα, που έδειχναν μία τάση ανεξαρτητοποίησης από την υπόλοιπη χώρα σηκώνοντας σημαίες της Αμπαζονίας. Nαι, είναι η σημαία που χρησιμοποιείται από αυτονομιστές.

Σε ένα διάστημα πέντε ημερών η ομάδα διαχείρισης των διεθνών κρίσεων η οποία ασχολείται και ρίχνει βάρος στην αποτροπή των πολέμων στις χώρες ανά τον κόσμο εντόπισε πως οι αστυνομικές δυνάμεις - και όχι μόνο - του Καμερούν απάντησαν με άκρως επιθετικό τρόπο. Ελικόπτερα σημάδευαν και πυροβολούσαν τους διαδηλωτές. Οι δυνάμεις ασφαλείας της χώρας χρησιμοποίησαν πραγματικά πυρά και ο απολογισμός ήταν τραγικός.

Πάνω από 40 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ενώ υπήρξε υπερβολική χρήση χημικών και δακρυγόνων ακόμα και σε ανθρώπους την ώρα που έφευγαν από εκκλησία. Χιλιάδες συνελήφθησαν χωρίς ειδοποίηση. Σπίτια λεηλατήθηκαν και σε κάποιες περιπτώσεις καταστράφηκαν. Υπήρξαν επίσης καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση και όχι μόνο.

Χιλιάδες νέοι άνθρωποι κρύφτηκαν στο δάσος για να μην βασανιστούν. Σύμφωνα με αναφορές στρατιώτες δολοφονούσαν ανθρώπους μέσα στα σπίτια τους και άλλους τους πυροβολούσαν στα πόδια. Οι Κυβερνήτες των συγκεκριμένων περιοχών στο Καμερούν αντέδρασαν επιβάλλοντας περιορισμούς και απαγορεύσεις. Απαγορεύσεις κυκλοφορίας και συγκεντρώσεων τεσσάρων και πλέον ατόμων.

Πάνω σε αυτό το πεδίο ζητήθηκε επιπρόσθετη συνδρομή των στρατιωτικών δυνάμεων και έκλεισαν τα σύνορα της χώρας. Η μετακίνηση από περιοχή σε περιοχή, απαγορεύτηκε, όπως και η χρήση μοτοσικλέτας. Τα social media έκλεισαν και απαγορεύτηκαν ενώ έπεσε το διαδίκτυο και η παροχή του ρεύματος. Τελικώς, δεν επιτρεπόταν στους κατοίκους να βγουν από τα σπίτια τους.

Υψηλόβαθμοι αξιωματικοί της χώρας όταν τους ζητήθηκαν εξηγήσεις τόνισαν προς την ομάδα διαχείρισης κρίσεων ότι τα μέτρα αυτά ήταν αναγκαία λόγω έλλειψης αστυνομικών. Αιτιολογούσαν την κατάσταση αναφέροντας πως το Καμερούν είναι μία φτωχή χώρα και οι δημόσιες υπηρεσίες της αλλά και η αστυνομία δεν χρηματοδοτούνται επαρκώς.

Ο στρατός δεν ήταν εκπαιδευμένος στη διαχείριση του πλήθους και τον έλεγχό του αλλά κλήθηκε έτσι και αλλιώς. Ως προς τους διαδηλωτές κατηγορήθηκαν ότι ανέβασαν την ένταση στα ύψη, πως λεηλάτησαν δημόσια κτίρια και ότι άρπαξαν όπλα για να βγουν στους δρόμους. Υπήρξαν και στελέχη της αστυνομίας και του στρατού που αρνήθηκαν να εμπλακούν ή να προχωρήσουν σε πράξεις βίας.

Το 2017 η ομάδα διαχείρισης των διεθνών κρίσεων σε έκθεσή της κατέληξε στο συμπέρασμα ότι 'χτίστηκε' ένα κλίμα δυσπιστίας και αμφισβήτησης της Κυβέρνησης και φυσικά και μετά τα μέτρα και τη βία που υπήρξε. Ένα κλίμα που ίσως και ενίσχυε όσους ήθελαν την ανεξαρτησία της νοτιοδυτικής περιοχής του Καμερούν. Οι υποκινητές της κίνησης αυτής δεν θα ήταν πλέον μία ασήμαντη μειοψηφία.

Υπήρξαν αναμφίβολα Αγγλόφωνοι πολίτες του Καμερούν που πιέστηκαν να συνεργαστούν με τους πιο μαχητικούς ακτιβιστές στις διαδηλώσεις που έγιναν. Το κλίμα για αλλαγή στα νοτιοδυτικά του Καμερούν ωστόσο άρχισε να γίνεται όλο και πιο έντονο. Αγγλόφωνοι που ζούσαν στις μεγαλύτερες γαλλόφωνες πόλεις του Καμερούν βρέθηκαν στο επίκεντρο και έγιναν αντικείμενο αντιπαραθέσεων και μίσους ακόμα και στα κρατικά ΜΜΕ. Ο Κυβερνήτης του νοτιοδυτικού Καμερούν αποκαλούσε τους διαδηλωτές «σκυλιά» και ο Υπουργός σε θέματα Επικοινωνίας του Καμερούν τους ανέφερε ως «τρομοκράτες».

Πέντε χρόνια μετά η κατάσταση στο Καμερούν δεν μπορεί να περιγραφεί με μία λέξη. Η Κυβέρνηση έχει βάλει την... ταμπέλα της αγγλόφωνης κρίσης, ενώ συχνά ορισμένοι αποκαλούν την κατάσταση αυτή ως τον πόλεμο της Αμπαζονίας. Στην περιοχή δηλαδή που υπήρξε η πιο μεγάλη ένταση και διαμάχη και εκπροσωπεί το 20% του πληθυσμού. Για τους εξωτερικούς παρατηρητές πάντως και για την ομάδα διαχείρισης των διεθνών κρίσεων αυτά είναι τα χαρακτηριστικά ενός εμφυλίου πολέμου.

Και όμως αυτή η χώρα με τα τόσα ανοιχτά μέτωπα θα φιλοξενήσει το Κόπα Άφρικα. Οι σύλλογοι της Ευρώπης πάντως μέσω του αρμόδιου Οργάνου τους, της ECA (Ένωση Ευρωπαϊκών Συλλόγων), είχαν στείλει επιστολή στον αναπληρωτή γενικό γραμματέα της FIFA, Ματίας Γκράφστρομ, εκφράζοντας τους φόβους τους για την πανδημία, τις επιπτώσεις της διεξαγωγής του Κόπα Άφρικα και τις ανησυχίες τους για τη διασφάλιση της υγείας των παικτών τους.

Η επιστολή αυτή ουσιαστικά εκπροσωπούσε 234 συλλόγους από την Ευρώπη. Ήταν μία επιστολή που ήθελε να δείξει και μία διάθεση των ομάδων να μην αφήσουν τους παίκτες τους λόγω αδυναμίας των αρμόδιων Αρχών να παρουσιάσουν ένα σωστό ιατρικό και επιχειρησιακό πρωτόκολλο για το Κόπα Άφρικα. Ένα πρωτόκολλο που θα... ηρεμούσε τις ομάδες για τον κίνδυνο οι παίκτες τους να αρρωστήσουν ή να γυρίσουν σε κακή κατάσταση από τον θεσμό.

Η ECA είχε αρχίσει να πιέζει για αναβολή του Κόπα Άφρικα από τον Νοέμβριο, ωστόσο η αφρικανική Ομοσπονδία επέμενε πως το πλάνο δεν θα άλλαζε και ότι το Κόπα Άφρικα θα ξεκινούσε κανονικά. Η αφρικανική Ομοσπονδία μάλιστα απέρριψε τα όποια αιτήματα του Οργάνου των ευρωπαϊκών συλλόγων.

Μάλιστα αρκετοί δημοσιογράφοι και σχολιαστές στην Αφρική τόνιζαν πως και στην Ευρώπη λόγω της πανδημίας είχαν αναβληθεί αρκετά ματς, ωστόσο κανείς δεν μιλούσε για διακοπή ή αναστολή πχ της Premier League. Ανεξάρτητα από τη στάση της αφρικανικής Ομοσπονδίας και των Αρχών του Καμερούν κανένας δεν απαντούσε με σαφήνεια για την ασφάλεια των παικτών αλλά και όσων βρεθούν στη χώρα από τις 9 Γενάρη έως τις 6 Φεβρουαρίου. Κανείς δεν έδινε εγγυήσεις ή απαντήσεις για έναν θεσμό με 24 ομάδες που θα δώσουν αγώνες σε έξι διαφορετικά γήπεδα στη χώρα.

Πολύ πρόσφατα ένας εκρηκτικός μηχανισμός πυροδοτήθηκε μέσα σε αίθουσα διαλέξεων στο Πανεπιστήμιο της Μπουέα, προκαλώντας τον τραυματισμό 11 φοιτητών. Λίγες ημέρες νωρίτερα, ένας οδηγός ταξί σκοτώθηκε όταν το αυτοκίνητό του ανατινάχθηκε στην ίδια πόλη. Σαν να μην έφτανε αυτό επιβάτες λεωφορείων δέχθηκαν επιθέσεις και βασανίστηκαν από αυτονομιστές / μαχητές / ακτιβιστές επειδή δεν ακολουθούσαν τους κανόνες μιας «πόλης φάντασμα», όπου οι κάτοικοι μένουν στο σπίτι αντί να πηγαίνουν στις δουλειές τους.

Ο Οκτώβριος κα ο Νοέμβριος του 2021 ήταν ζοφεροί μήνες για το Καμερούν. Ένα πεντάχρονο κορίτσι από τη Μπουέα σκοτώθηκε από δυνάμεις ασφαλείας. Η αντίδραση ήταν να ξυλοκοπηθεί μέχρι θανάτου ο αστυνομικός που πυροβόλησε το κορίτσι. Στη συνέχεια ένα κορίτσι οκτώ ετών σκοτώθηκε από μία 'αδέσποτη' σφαίρα στη Μπαμέντα.

Το κορίτσι δέχθηκε μία από τις σφαίρες που έριξαν αστυνομικοί θέλοντας να σταματήσουν έτσι ένα όχημα που δήθεν δεν περίμενε σε σημείο ελέγχου. Αυτό το συμβάν πυροδότησε νέες εντάσεις που οδήγησαν μέχρι και στο να καούν κτίρια. Μέσα στον Νοέμβριο μία ομάδα άγνωστων ενόπλων άνοιξε πυρ σε σχολείο στο Εκόντο Τίτι, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τρεις μαθητές και ένας δάσκαλος.

Η διεθνής κοινότητα σε σημαντικό βαθμό επέλεξε να κοιτάξει αλλού. Να μην ασχοληθεί με όσα γίνονται στο Καμερούν. Μία χώρα που έχει δεχθεί μισό εκατομμύριο πρόσφυγες από τη Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Ανθρώπους που εκδιώχθηκαν λόγω εντάσεων και πολέμων και με τη Μπόκο Χαράμ, η οποία ελέγχει τμήματα των συνόρων με τη Νιγηρία.

Η δράση της Μπόκο Χαράμ ξεκίνησε 12 χρόνια πριν και έχει στοιχίσει τη ζωή 30.000 ανθρώπων ενώ έχει αναγκάσει περίπου 2 εκατ. κόσμο να φύγει σε Νιγηρία, Καμερούν, Νίγηρα και Τσαντ. Η Μπόκο Χαράμ είναι εκείνη που θανάτωσε εκατοντάδες Καμερουνέζους στις επιθέσεις του Γενάρη του 2020. Η Κυβέρνηση του Καμερούν έφτασε στο σημείο να αναγκάσει πολίτες να εκτελούν καθήκοντα νυχτερινής εποπτείας και φύλαξης από επιδρομές. Όσοι αρνήθηκαν να το κάνουν ξυλοκοπήθηκαν από στρατιώτες.

Τα σύνορα με τη Νιγηρία προφανώς και συνιστούν ένα ακόμα μεγάλο πρόβλημα. Υπάρχουν φόβοι για την ασφάλεια ειδικότερα σε σχέση με τους αγώνες της Νιγηρίας στην περιοχή Γκαρούα, που είναι περίπου 1,5 ώρα οδήγησης μέχρι το Καμερούν. Ένας από τους αντιπάλους των Νιγηριανών θα είναι η Αίγυπτος του Σαλάχ της Λίβερπουλ.

Οι Αιγύπτιοι δεν θα μείνουν εκεί βέβαια αλλά στη Ντουάλα και από εκεί θα κάνουν τις μετακινήσεις τους. Η πληροφορία πως υπηρεσίες ασφαλείας του Καμερούν έκαναν πρόσφατα ασκήσεις προσομοίωσης για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων τρομοκρατικών επιθέσεων (συμπεριλαμβανομένης και μιας εικονικής επίθεσης σε στάδιο) διέρρευσαν και στην Αίγυπτο και αξιολογήθηκαν ανάλογα. Tις τελευταίες εβδομάδες περίπου 100.000 άνθρωποι έχουν φύγει από το Καμερούν για το Τσαντ εξαιτίας συγκρούσεων, με παιδιά να υποφέρουν από ελονοσίες και άλλες ασθένειες.

Το κόστος για το Καμερούν για την αντιμετώπιση των εξεγέρσεων ή γενικότερα των εντάσεων και των ανοιχτών... μετώπων στη χώρα αλλά και έξω από αυτή είναι τεράστιο και μη διαχειρίσιμο (από οικονομικής πλευράς προφανώς). Εάν ακυρωνόταν το Κόπα Άφρικα η καταστροφή θα ήταν ακόμα πιο μεγάλη.

Η Κυβέρνηση του Καμερούν έχει να αντιτείνει πως ήδη είχε κάνει ένα σχετικό test event με τη συμμετοχή όλων των αρμόδιων φορέων και χωρίς προβλήματα (το Καμερούν έχει φιλοξενήσει στο παρελθόν το Κόπα Άφρικα). Τα κεντρικά γραφεία της CAF (της Ομοσπονδίας της Αφρικής) έχουν έδρα στην Αίγυπτο όμως άνοιξε και γραφεία και στη Γιαουντέ.

Υψηλά ιστάμενα στελέχη της όπως ο γενικός γραμματέας Βερόν Μοσενγκό-Ομπά έχει βρεθεί στη χώρο για εποπτεία και επιθεώρηση των συνθηκών. Ο ίδιος σε δήλωσή του στο επίσημο site του Κόπα Άφρικα έκανε λόγο για την πρόοδο που είχε γίνει όταν βρέθηκε στο Καμερούν και τόνισε πως όλοι θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα πάντα θα λειτουργήσουν σωστά στο εναρκτήριο ματς στις 9 Γενάρη του 2022.

Eίναι μόνο ο εμφύλιος; Η αφρικανική ποδοσφαιρική Ομοσπονδία ανακοίνωσε πως μόνο το 60% της συνολικής χωρητικότητας των γηπέδων θα μπορεί να φιλοξενήσει φιλάθλους, ενώ κατ' εξαίρεση στους αγώνες των διοργανωτών το όριο θα ανεβαίνει στο 80%. Ο κορονοϊός και η μετάλλαξη Όμικρον καλπάζει και η Κυβέρνηση έχει ακόμα ένα μεγάλο εμπόδιο να υπερκεράσει.

«Μετά από αρκετές διαβουλεύσεις με την κυβέρνηση του Καμερούν, δεδομένης της εξέλιξης της υγειονομικής κρίσης και των προκλήσεων που επιβάλλει η πανδημία, η CAF και η τοπική οργανωτική επιτροπή συμφώνησαν να περιορίσουν μεταξύ 60% και 80%, τo ποσοστό στη χωρητικότητα των γηπέδων κατά τη διάρκεια του Κύπελλο Εθνών Αφρικής», ανέφερε η ενημέρωση της CAF.

Για το Copa Africa θα εφαρμοστεί αυστηρό υγειονομικό πρωτόκολλο, καθώς δικαίωμα εισόδου στα γήπεδα θα έχουν μόνο πλήρως εμβολιασμένοι θεατές, οι οποίοι θα παρουσιάζουν αρνητικό τεστ PCR εντός 72 ωρών ή αρνητικό αντιγόνο εντός 24 ωρών. Γνωρίζετε όμως πως μόνο το 6% του πληθυσμού άνω των 18 ετών είναι εμβολιασμένο; Ένας αριθμός που... τρομάζει.

H Μπουρκίνα Φάσο έχει ήδη πέντε κρούσματα, όμως φωνάζει για... σκάνδαλο αναφορικά με τη λειτουργία του πρωτοκόλλου. Η Αίγυπτος θα φτάσει την τελευταία στιγμή μετά τα κρούσματα που παρατηρήθηκαν στην ομάδα, ενώ οι Σενεγάλη, Γκαμπόν και Γουινέα έχουν ήδη παίκτες σε καραντίνα. Οι ομάδες αναμένουν ότι οι μολύνσεις θα εκτοξευθούν με τους αγώνες.

Το 2023 το Κόπα Άφρικα θα διεξαχθεί καλοκαίρι στην Ακτή Ελεφαντοστού, όμως το 2022 έγινε η... ζημιά για την Ευρώπη! «Με το Κόπα Άφρικα να επιστρέφει τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο, είναι για εμάς καταστροφή αυτή την στιγμή να χάνουμε τρεις ποδοσφαιριστές. Το άλλο γεγονός που είναι αληθές, είναι ότι δεν βοηθάει του Αφρικανούς ποδοσφαιριστές», δήλωσε έξαλλος ο Κλοπ, ο οποίος… έχασε ήδη τα 33 του τέρματα. Ο Σαλάχ (23 γκολ) και ο Μανέ (10) είναι ήδη με την Αίγυπτο και τη Σενεγάλη αντίστοιχα, όπως και ο Κεϊτά με τη Γουινέα.

«Θα ρωτούσαν έναν Ευρωπαίο παίκτη αν πρέπει να πάει στο Euro; Eίναι ασέβεια. Φυσικά θα είμαι στην Ακτή Ελεφαντοστού. Είναι τιμή μου», απαντά ο φορ του Αγιαξ, Αλέ και πρώτος σκόρερ (10 γκολ) στο Champions League. Η Ligue 1, με 54 παίκτες, και η Premier League, με 31 ποδοσφαιριστές, είναι τα δύο μεγάλα πρωταθλήματα που θα έχουν τους περισσότερους εκπροσώπους στο Καμερούν, πολύ μπροστά από τη Serie A (21), τη Bundesliga (12) και τη LaLiga (10).

Η τρίτη είναι η Ligue 2 (27). Η Μετς χάνει επτά παίκτες, η Σεντ Ετιέν, ο Ολυμπιακός και η Σταντάρ Λιέγης 5, ενώ Αρσεναλ, Λέστερ, Βιγιαρεάλ, Γουότφορντ, Ρεν, Ρεμς, Ναντ, Τρουά από 4 ποδοσφαιριστές!