Retro Cafe: Η τελευταία φορά που ο ΠΑΟΚ έπαιζε στην Ευρώπη τον Μάρτιο

Βρισκόμαστε στο φθινόπωρο του 1973. Η Ελλάδα βρίσκεται στον προθάλαμο των φοιτητικών κινητοποιήσεων και το καθεστώς της Χούντας αρχίζει να αντιλαμβάνεται πως τα περιθώρια και η δυνατότητα πολιτικών ελιγμών έχουν στενέψει δραματικά. Μέσα σε μια ατμόσφαιρα, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα, που μυρίζει μπαρούτι, ο ΠΑΟΚ κληρώνεται να αντιμετωπίσει την κυπελλούχο Γαλλίας, Ολυμπίκ Λιόν, στο β’ γύρο του κυπέλλου Κυπελλούχων.

Απρόσκοπτος από τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις ο «Δικέφαλος» συνεχίζει το ευρωπαϊκό ταξίδι του και στις 24 Οκτωβρίου του 1973, βρίσκεται επί γαλλικού εδάφους για τον πρώτο αγώνα κόντρα στη μεγάλη Λιόν του Μπερνάρ Λακόμπ, του Λιούμπομιρ Μιχάιλοβιτς και του μετέπειτα ομοσπονδιακού τεχνικού της Γαλλίας, Ραιμόντ Ντομενέκ.

Η «L’ Εquipe» δε διστάζει να χρίσει φαβορί την ελληνική ομάδα πριν το παιχνίδι, αλλά το κλειδί για την ονειρώδη εμφάνιση στο «Ζερλάν» αποδεικνύεται το ημερολόγιο του Λες Σάνον.

Με την ελληνική αποστολή να έχει καταλύσει σε σαλέ που βρισκόταν στο κάστρο του Σαρμπονιέρ, ο Άγγλος τεχνικός δύο ώρες κλεισμένος στο δωμάτιο του, μετά το μεσημεριανό φαγητό, καθόταν σιωπηλός. Σκεπτόταν και μελετούσε. Σκεπτόταν τον αγώνα και μελετούσε το φτωχό «μπακαλοτέφτερό» του. Αυτό που έκανε, τελικά, το θαύμα του! Όλες οι σημειώσεις, που είχε κρατήσει ο Άγγλος, απ’ όσα είχε δει και ακούσει για την ομάδα, που λίγες ώρες αργότερα θα αντιμετώπιζαν οι παίκτες του, ήταν γραμμένες εκεί.

«Οι τρεις: Κιεζά, Λακόμπ, Ντιναλλό, παίζουν γρήγορες κοφτές μπαλιές μεταξύ τους».

«Στην άμυνα οι μπακ δεν πηδούν πολύ στον αέρα».

«Χρειάζεται προσοχή στο κενό που θα χρησιμοποιήσουμε».

Αυτά και άλλα πολλά είχε να μελετήσει εξονυχιστικά ο Σάνον αφού σε λίγο έπρεπε να δώσει τις πιο σωστές και χρήσιμες οδηγίες στους παίκτες του για να σταθούν άψογοι και συνεπείς μπροστά σε 30.000 θεατές.

Αργότερα αποδείχθηκε ότι το «μπακαλοτέφτερο» έκανε το θαύμα του.

Ο Άγγλος είχε δει σωστά τη Λιόν στο Μετς και είχε μαζέψει τις πληροφορίες που έπρεπε και από αυτές κράτησε όσες ήταν αναγκαίες και απαραίτητες για να ανταπεξέλθει η ομάδα του στις συνθήκες του αγώνα. Ο προπονητής του ΠΑΟΚ είχε μια αρχή. Δεν άλλαζε ποτέ την τακτική της ομάδας του. Πίστευε ότι η ομάδα του είχε μεγάλη προσωπικότητα. Στη θέση του τιμωρημένου Κούδα θα έπαιζε και πάλι ο Λάζος. Καμία αλλαγή.

Ο «Δικέφαλος» με επιβλητικότητα και αξιοπρέπεια έκλεψε την παράσταση στο «Ζερλάν» μπροστά στο γαλλικό κοινό, με το τελικό 3-3 να τον αδικεί πέρα για πέρα. Οι Γάλλοι προηγήθηκαν με το μεγάλο αστέρι τους, τον Μπερνάρ Λακόμπ, μόλις στο 10’. Ο ΠΑΟΚ απάντησε με δύο γκολ των Ασλανίδη (44’) και Τερζανίδη (50’), αλλά ένα λεπτό αργότερα ο Ντι Ναλό ισοφάρισε σε 2-2. Σο 65’ ο Ντανιέλ Ραβιέ έδωσε εκ νέου το προβάδισμα στους γηπεδούχους. Όμως, η τελευταία λέξη ανήκε στον Σταύρο Σαράφη που εννιά λεπτά πριν από το φινάλε διαμόρφωσε το τελικό 3-3.

Ο Γιάννης Στέφας πλήρωσε τα λάθη του στο δεύτερο και τρίτο γκολ των Γάλλων. Ο ελληνικός Τύπος της εποχής απέδωσε μεγάλο μερίδιο στον Κορίνθιο τερματοφύλακα, που έφυγε από τη ζωή τον Ιούλιο του 2010, ωστόσο οι διθύραμβοι των γαλλικών εφημερίδων επισκίασαν την εντός συνόρων κριτική. «Η Λιόν απώλεσε τις πιθανότητές της. Η ομάδα του ΠΑΟΚ άφησε εδώ μια αρκετά καλή εντύπωση. Οι Έλληνες υποφέρουν μόνο κατά τη διάρκεια του διαλείμματος. Οι Έλληνες είχαν αξιοθαύμαστη ψυχή», έγραψε την επομένη η «L’ Εquipe».

Κατά την αναχώρηση από το ξενοδοχείο, η διεύθυνση προσέφερε από ένα σταχτοδοχείο στους παίκτες για αναμνηστικό και περίπου 1.000 φίλαθλοι υποδέχθηκαν την αποστολή στο παλιό αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης, όπου σήκωσαν στα χέρια τα ινδάλματά τους.

Το καλύτερο οι «ασπρόμαυροι» το κρατούσαν για τη ρεβάνς της Τούμπας, σε μια ακόμη ιστορική ευρωπαϊκή βραδιά. «Η καλύτερη, ίσως, ευρωπαϊκή παράσταση στην ιστορία του συλλόγου», θα πει ο απόντας για τελευταία φορά, Γιώργος Κούδας.

Το βράδυ της 7ης Νοεμβρίου του 1973 στη Θεσσαλονίκη δόθηκε μία από τις ωραιότερες και πληρέστερες παραστάσεις ελληνικής ομάδας στην ιστορία των ευρωπαϊκών Κυπέλλων.

Όσοι τυχεροί βρέθηκαν εκείνο το απόγευμα στην Τούμπα (στις 6 μ.μ. έγινε η σέντρα από τον Ιταλό Σέρτζιο Γκονέλα, ο οποίος λίγα χρόνια αργότερα, το 1978, σφύριξε στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου, Αργεντινή - Ολλανδία 3-1) λένε ότι το σκορ κάλλιστα θα μπορούσε να είναι και διπλάσιο! «Ο,τι κάναμε εκείνο το βράδυ έπιανε. Ήταν κάτι το απίστευτο. Άνετα θα μπορούσαμε να είχαμε πετύχει άλλα δύο τρία γκολ», θυμάται ο Σταύρος Σαράφης, που για πρώτη φορά εκείνο το απόγευμα θα είχε δίπλα τον Γιώργο Κούδα, ο οποίος επέστρεφε από τιμωρία τριών αγωνιστικών.

Κι όμως, η ρεβάνς με τη Λιόν δεν είχε την αναμενόμενη προπώληση εισιτηρίων, κύριο γνώρισμα της εποχής, με το sold out να μην γίνεται για… ανεξήγητους λόγους. Κάποιοι υπέθεταν ότι το σκορ του πρώτου αγώνα (3-3) περιόριζε το ενδιαφέρον του κόσμου, άλλοι υποστήριζαν ότι οι τιμές (από 65 έως 200 δραχμές!) ήταν τσουχτερές, αλλά η πραγματικότητα ήταν διαφορετική και αποτυπωνόταν στην αγωνία του κόσμου για τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις του τόπου. Μια εβδομάδα μετά, ο κόσμος βγήκε στους δρόμους, ξεκίνησαν οι καταλήψεις στα πανεπιστήμια μέχρι να φτάσουμε στην εξέγερση του Πολυτεχνείου και τη λιγότερο γνωστή κατάληψη στη Θεσσαλονίκη με τον «πειρατικό» ραδιοφωνικό σταθμό στα υπόγεια της Αρχιτεκτονικής Σχολής.

Την παραμονή του δεύτερου αγώνα η διοίκηση του «Δικεφάλου» με ανακοίνωσή της γνωστοποιούσε την οριστική απόφαση να μην επιτραπεί η είσοδος στο τηλεοπτικό συνεργείο της Ε.Ι.Ρ.Τ. για την ζωντανή μετάδοση του αγώνα: «Το διοικητικόν συμβούλιον του ΠΑΟΚ ανακοινοί ότι εν ουδεμία περιπτώσει θα αναμεταδοθή τηλεοπτικώς ο αγών ΠΑΟΚ-Λυών, τούτο προς γνώσιν των φιλάθλων της Θεσσαλονίκης ίνα μη ευρεθώσι άνευ εισιτηρίων, πιστεύοντες εις τελικήν αναμετάδοσιν του αγώνος».

Στον ΠΑΟΚ υποστήριζαν ότι η στρατιωτική κυβέρνηση μαζί με τη διοίκηση της Ε.Ι.Ρ.Τ και της ΥΕΝΕΔ ουδέποτε απάντησαν εγγράφως στο αίτημα του «Δικεφάλου» για να καλυφθεί η οικονομική απώλεια από τη μη διάθεση εισιτηρίων, κάτι σαν τα τωρινά τηλεοπτικά δικαιώματα, ενώ όταν αυτό έγινε τέσσερις ώρες πριν από την σέντρα ήταν πολύ αργά…

Δύο μέρες μετά την πρόκριση και λόγω του θορύβου που είχε ξεσπάσει, ο ΠΑΟΚ εξέδωσε ανακοίνωση, όπου λεπτομερώς ενημέρωνε τους φιλάθλους για το τι είχε συμβεί. Όπως, ανέφεραν «από την 16^ην ώραν μέχρι της ενάρξεως του αγώνος επωλήθησαν άλλες 13.000 εισιτήρια»!

«Αν ο συγχωρεμένος, ο Σεργιαννίδης, δεν είχε κλείσει τις πόρτες της Τούμπας και έβλεπαν σ’ όλη την Ελλάδα εκείνο το παιχνίδι, θα είχαμε κάνει άλλους 100.000 φίλους του ΠΑΟΚ. Για τέτοια μεγάλη εμφάνιση μιλάμε απέναντι σε μια ομαδάρα της εποχής με σπουδαίους παίκτες», λέει σήμερα ο Σταύρος Σαράφης.

Στις κερκίδες της Τούμπας βρέθηκαν 35.000 φίλαθλοι (η επίσημη καταμέτρηση έδειξε 30.417 εισιτήρια και 2.958.670 δρχ εισπράξεις), οι οποίοι απόλαυσαν έναν εκπληκτικό ΠΑΟΚ, που έμοιαζε ασταμάτητος. Η Τούμπα σείεται στο 1-0 και οι κραυγές από τους πανηγυρισμούς φτάνουν ως το… Βαρδάρη!

Ο Δημήτρης Παρίδης γίνεται ένα με το χορτάρι, ύστερα από την σέντρα του Χρήστου Τερζανίδη, στέλνοντας την μπάλα να αναπαυθεί στην εστία του Σοβό. Δέκα λεπτά αργότερα ο Σταύρος Σαράφης κερδίζει πέναλτι, μετά από μαρκάρισμα του Κασιονί, με τον Αχιλλέα Ασλανίδη να κάνει το 2-0.

Ο «Καίσαρας» του ΠΑΟΚ θα δημιουργήσει, μαζί με τον Κούλη Αποστολίδη, το 3-0 με σκόρερ ξανά τον Παρίδη, αλλά θα χάσει μια μοναδική ευκαιρία για το 4-0, που θα πετύχει τελικά στο 81’ ο Χρήστος Τερζανίδης με το ομορφότερο, ίσως, γκολ του με την «ασπρόμαυρη» φανέλα: «Πήρα την μπάλα πίσω από το κέντρο, δεν μπορούσε να με σταματήσει κανένας Γάλλος ποδοσφαιριστής, έβλεπες στα μάτια τους την απογοήτευση, όντως ήταν ένα υπέροχο γκολ», λέει ο Καβαλιώτης στην καταγωγή άσος, που το 1968 είχε αποκτηθεί από τον Ορφέα Ελευθερούπολης.

Καλά θυμάται το «μηχανάκι» του «Δικεφάλου». Είχε ξεκινήσει την προσπάθεια του πίσω από το κέντρο, στο διάβα του άδειασε τέσσερις Γάλλους ποδοσφαιριστές, πρόλαβε στην έξοδο του Σοβό πλασάροντας στην αριστερή γωνία, για να βάλει το κερασάκι στην τούρτα της πρόκρισης.

Μια ονειρική βραδιά για τον ΠΑΟΚ και το ελληνικό ποδόσφαιρο δεν αποτυπώθηκε σε φιλμ. Υπάρχουν κάποια σκόρπια κομμάτια από εκείνη την ιστορική πρόκριση που για πρώτη φορά έδινε το δικαίωμα στην ομάδα της Θεσσαλονίκης να «αλλάξει χρόνο» και να αγωνιστεί άνοιξη στην Ευρώπη

Το πιο χαρακτηριστικό στιγμιότυπο, που είναι καταγεγραμμένο στις εφημερίδες της εποχής, αφορά το συγχαρητήριο τηλεγράφημα που έστειλε η διοίκηση του Άρη για την πρόκριση στους «8» του κυπέλλου κυπελλούχων. «Δια περιφανή νέον θρίαμβον συγχαίρομεν θερμώς. Ευχόμεθα χειροκροτήσωμεν ιστορικόν σύλλογόν σας νίκην τελικού κυπέλλου Ευρώπης», ανέφερε το τηλεγράφημα.

Η ευχή των «κίτρινων», πάντως, δεν έγινε πραγματικότητα. Ο «Δικέφαλος» δεν έφτασε πότε στον τελικό του Ρότερνταμ. Η Μίλαν του έφραξε το δρόμο κατορθώνοντας να φτάσει για δεύτερη σερί χρονιά στον τελικό του κυπέλλου κυπελλούχων Ευρώπης.

Οι «ροσσονέρι», μετά την πρόκριση επί του ΠΑΟΚ, απέκλεισαν την Μπορούσια Μενχενγκλάντμπαχ στα ημιτελικά (0-1, 2-0), αλλά στον τελικό ηττήθηκαν με 2-0 από τη Μαγδεμβούργο. Μια ομάδα που σήμερα δεν υπάρχει στον ποδοσφαιρικό χάρτη…

Στο κύπελλο Κυπελλούχων και γενικότερα στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις εκείνης της εποχής, με τέσσερις προκρίσεις έφτανες στον τελικό, λογικό ήταν οι προκρίσεις επί της Λέγκια και της Λιόν να είχαν ανοίξει την όρεξη των «ασπρόμαυρων»…

Η συμμετοχή στους «8» μιας ευρωπαϊκής διοργάνωσης ήταν από μόνο της μια επιτυχία. Στις 16 Ιανουαρίου του 1974 πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι η κλήρωση της προημιτελικής φάσης και την ομάδα της Θεσσαλονίκης εκπροσώπησε ο γεν. γραμματέας, Βασίλης Σεργιαννίδης. Στην κληρωτίδα μπήκαν οκτώ ομάδες: Γκλάντμπαχ (Δυτ. Γερμανία), Μίλαν (Ιταλία), Μαδεμβούργο (Αν. Γερμανία), Ζυρίχη (Ελβετία), Σπόρτινγκ Λισαβόνας (Πορτογαλία), Στάρα Ζαγόρα (Βουλγαρία), Γκλεντόριαν (Ιρλανδίας) και ΠΑΟΚ (Ελλάδα).

Η τύχη γύρισε την πλάτη στους «ασπρόμαυρους» και τους έφερε την κάτοχο του τροπαίου Μίλαν στο δρόμο τους. Το πρώτο σχόλιο για την κλήρωση έγινε στην Αθήνα από τον…. Φέρεντς Πούσκας. «Δεν καταδικάζω τον ΠΑΟΚ εκ των προτέρων. Στο ποδόσφαιρο όλα είναι πιθανά και δεν μπορεί κανείς να προβλέψει ποτέ του τη νίκη με σιγουριά. Άλλωστε όλοι γνωρίζετε πόσο θαυμάζω τον ΠΑΟΚ σαν ομάδα. Έχει καλούς παίκτες, οι οποίοι τελευταία έχουν αποκτήσει και σχετική διεθνή εμπειρία, γιατί λοιπόν να μην ελπίζουμε σε μια επιτυχία του; Ωστόσο η Μίλαν είναι μια πολύ μεγάλη ομάδα που δύσκολα κερδίζεται με τον τρόπο που παίζει. Μπορώ να πω ότι ήταν ότι χειρότερο μπορούσε να περιμένει ο ΠΑΟΚ από την κλήρωση, γι’ αυτό και τον χαρακτηρίζω άτυχο», υποστήριξε ο τότε προπονητής του Παναθηναϊκού.

Αν και υπήρχαν σχεδόν δύο μήνες μέχρι το πρώτο παιχνίδι στο Μιλάνο, οι αναμετρήσεις με τη Μίλαν κυριαρχούν στην ελληνική αθλητική επικαιρότητα. Στο ιστορικό αρχείο της ΕΡΤ υπάρχουν βίντεο με συνεντεύξεις ποδοσφαιριστών, τόσο του ΠΑΟΚ (Αποστολίδης, Πέλλιος, Γούναρης), όσο και πολλών άλλων ομάδων (Δράμπης, Ναλμπάντης, Πουπάκης, Καραΐσκος, Γονιός, Αρβανίτης) στον Βαγγέλη Φουντουκίδη.

Στις 17/2/1974, με τον Μιχάλη Μπέλλη στον πάγκο του ο «Δικέφαλος» αντιμετώπισε τον Φωστήρα στον Ταύρο μπροστά σε 8.000 θεατές (7.175 τα εισιτήρια) και έμεινε στο 1-1 με αντίπαλο τον «γονέα των γιγάντων».

Το παρόν στην αναμέτρηση έδωσε και ο παλιός παίκτης της Μίλαν, Τζιοβάνι Τραπατόνι, που ήρθε στην Ελλάδα για να παρακολουθήσει τον αντίπαλο της ομάδας του στην προημιτελική φάση του Κυπέλλου Κυπελλούχων Ευρώπης. Αναγκάστηκε να φύγει νωρίτερα από το γήπεδο του Ταύρου για να προλάβει τη μοναδική πτήση της Alitalia για το Μιλάνο. «Δεν μπορώ να πω, ότι έβγαλα τα συμπεράσματα που ήθελα απ’ αυτό το παιχνίδι. Για να είμαι ειλικρινής νομίζω πως θα πρέπει να ξαναδώ σ’ ένα ακόμη παιχνίδι τον ΠΑΟΚ», δήλωνε στον ελληνικό Τύπο ο μετέπειτα προπονητής της εθνικής Ιταλίας

Την ίδια μέρα ο Λες Σάνον, ύστερα από μεγάλη ταλαιπωρία, έφτανε στο Μιλάνο για να κατασκοπεύσει την ιταλική ομάδα στο μεγαλοπρεπέστατο «Σαν Σίρο» και εντυπωσιάστηκε «από την εμπειρία των περισσοτέρων ποδοσφαιριστών της Μίλαν» απέναντι στη Ρόμα την οποία δεν είχαν κανένα πρόβλημα να νικήσουν με γκολ των Τζιάνι Ριβέρα και Άλντο Μαλντέρα μπροστά σε 40.000 θεατές. Πάντως, οι αγώνες της Ευρώπης δεν άφησαν ανεπηρέαστη εκείνη τη χρονιά την ομάδα του Μιλάνου, που έχασε αρκετούς βαθμούς εντός των συνόρων και τελικά περιορίστηκε στην 4η θέση με 43 βαθμούς.

Ο «Δικέφαλος» έφερε στη Θεσσαλονίκη την πρωτοπόρο του πολωνικού πρωταθλήματος Ρουχ για ένα ακόμη φιλικό (2-2) στα πλαίσια της προετοιμασίας του για τα παιχνίδια με τη Μίλαν. Είχε προηγηθεί μια εβδομάδα πριν το φιλικό με τη Φορτούνα Ντίσελντορφ (2-2) σε μια κατάμεστη Τούμπα κι αυτό με τη ρουμανική Άργκες Πιτέστι (4-2), ενώ στις 24/2/74 ο μετέπειτα κυπελλούχος Ελλάδας συντρίβει την ΑΕΚ με 3-1 για την γ' φάση της διοργάνωσης (Παρίδης 24’, 80’, Ασλανίδης 50’ - Νικολάου 38’).

Ο ΠΑΟΚ αντιμετώπισε τον Παναθηναϊκό τρεις μέρες πριν την πρώτη αναμέτρηση με τη Μίλαν. Οι άνθρωποι του είχαν ζητήσει από την ΕΠΟ να δεχθεί το αίτημα για αναβολή του παιχνιδιού, μιας και η ομάδα ήθελε χρόνο να ξεκουραστεί ενόψει της σημαντικής ευρωπαϊκής αναμέτρησης που ακολουθούσε... Αν και οι καλές πορείες των ελληνικών ομάδων στα ευρωπαϊκά κύπελλα ήταν απλά ανύπαρκτες εκείνη την εποχή, η Ομοσπονδία απέρριψε το αίτημα για τους δικούς της λόγους και έτσι ο «Δικέφαλος» έπαιξε κανονικά στη Λεωφόρο.

Ο Σάνον αποφασίζει και αφήνει εκτός αγώνα οκτώ βασικούς (Κούδα, Φουντουκίδη, Παρίδη, Σαράφη, Ασλανίδη, Στέφα, Τερζανίδη, Γούναρη) παρατάσσοντας μια ομάδα με πολλούς αναπληρωματικούς που στάθηκαν αρκετά καλά στην ήττα από τον Παναθηναϊκό με 3-2

Η αποστολή ταξίδεψε για το Μιλάνο δύο ημέρες πριν από το πρώτο παιχνίδι. Το ταξίδι ξεκίνησε με απρόοπτα και αρκετή καθυστέρηση. Ο λόγος; Ένα πρόβλημα με το διαβατήριο του Κούλη Αποστολίδη. «Όντως το ταξίδι για το Μιλάνο προσωπικά δεν ξεκίνησε και δεν εξελίχθηκε καθόλου καλά. Στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης υπήρξε ένα πρόβλημα με το διαβατήριο μου», θυμάται ο άσος του «Δικεφάλου» που παραλίγο να μην ακολουθήσει την ομάδα. Όλα τα υπόλοιπα μέλη της «ασπρόμαυρης» αποστολής είχαν επιβιβαστεί στο αεροπλάνο της «Ολυμπιακής» που θα τους μετέφερε στην Ιταλία πλην του ίδιου.

Η περιπέτεια για τον «Αμερικάνο» του ΠΑΟΚ συνεχίστηκε και επί ιταλικού εδάφους, με την αποστολή να φτάνει στο αεροδρόμιο «Linate» και να πέφτει πάνω σε ένα πρωτοφανή και εντυπωσιακό συνωστισμό. Οι εκατοντάδες Ιταλοί δεν είχαν πάει για να υποδεχθούν τους Έλληνες από τη Θεσσαλονίκη, εξάλλου η επίσημη Μίλαν σχεδόν αδιαφόρησε, αλλά ήταν εκεί για να υποδεχτούν τον Ιταλό Ολυμπιονίκη, Πιέρρο Γκρος, ο οποίος επέστρεφε από το Σεν Μόριτς της Ελβετίας με το χρυσό μετάλλιο στο Παγκόσμιο Κύπελλο αλπικού σκι.

Η αποστολή του ΠΑΟΚ κατάλυσε στο «Reggina Olga», ένα ξενοδοχειακό συγκρότημα που βρισκόταν στο γραφικό Κόμο και το οποίο είχαν επιλέξει νωρίτερα η Ρεάλ Μαδρίτης, ο Άγιαξ, η Σέλτικ και άλλες ομάδες. Η τελευταία προπόνηση έγινε στις κορυφές του Κόμο κι αφού οι παίκτες επιβιβάστηκαν σε τελεφερίκ, ενώ ανήμερα του πρώτου αγώνα οι «ασπρόμαυροι» έκαναν μια βόλτα προς τα σύνορα με την Ελβετία και στη λίμνη του Λουγκάνο.

«Αυτός που έκλεψε την παράσταση ήταν ο αείμνηστος, ο Μήτσος Παρίδης», θα πει ο Κώστας Ιωσηφίδης, άλλωστε, «σ’ όλους μας οι πλάκες του έχουν μείνει αξέχαστες», αποτύπωναν το καλό κλίμα που επικρατούσε στις τάξεις της ομάδας λίγες ώρες πριν μπει στο «Σαν Σίρο» για την πρώτη παρτίδα με τους Ιταλούς. Ενδεικτικές ήταν οι δηλώσεις του Γιώργου Κούδα «στον Ανδρέα Μπόμη, ο οποίος είχε ακολουθήσει την αποστολή του ΠΑΟΚ στο Μιλάνο καταγράφοντας στην κάμερα της ΕΙΡΤ πολλές στιγμές πριν και μετά το πρώτο παιχνίδι.

«Ο ΠΑΟΚ έχει γίνει μια μεγάλη ομάδα, αντάξια των δυνατοτήτων της, θα παίξει για να κερδίσει τον αγώνα. Δεν θα μπει στο γήπεδο, απλά για να πάρει ένα θετικό αποτέλεσμα. Είμαστε μια ομάδα που έχει μάθει να τα δίνει όλα μέσα στο γήπεδο, είτε στο Σαν Σίρο, είτε στην Τούμπα», δήλωνε ο αρχηγός του «Δικεφάλου», την ίδια ώρα που ο Αχιλλέας Ασλανίδης έδινε ρεσιτάλ ομαδικότητας εξηγώντας το πόσο σημαντική ήταν από τότε μια σωστή τελική πάσα, έστω κι αν προερχόταν από γκολ στα παιχνίδια με Λέγκια και Λιόν. «Αν σταθώ λίγο τυχερός ίσως σκοράρω και εναντίον της Μίλαν, αλλά και μια πάσα για γκολ μετράει για έναν ποδοσφαιριστή. Αν δώσεις την σωστή πάσα είναι μισό γκολ για τον συμπαίκτη μου».

Μιλώντας σπαστά ελληνικά ο Λες Σάνον προσπαθούσε να κρατήσει χαμηλούς τόνους λίγες ώρες πριν από την σέντρα. «Είναι τελείως διαφορετικά τα παιχνίδια της Ευρώπης απ’ αυτά στο πρωτάθλημα. Στην Ευρώπη όλες οι ομάδες αντιμετωπίζουν διαφορετικά τα παιχνίδια. Δεν στέκομαι στην όποια κρίση έχει η Μίλαν στο ιταλικό πρωτάθλημα. Απέναντι μας έχουμε μια μεγάλη και έμπειρη ομάδα, με μεγάλους παίκτες. Αυτό που θέλω είναι ο ΠΑΟΚ να παίξει σωστά και να μη φοβηθεί. Το ποδόσφαιρο για τους φιλάθλους είναι θέαμα. Γι’ αυτό πρέπει να μπούμε στο γήπεδο και να παίξουμε επιθετικά ώστε να πετύχουμε κάποιο γκολ. Αυτό είναι η ουσία του ποδοσφαίρου».

Ο Γιάννης Χατζηαντωνίου και ο Κούλης Αποστολίδης ήταν οι μόνοι που δεν απολάμβαναν την εμπειρία του ταξιδιού στο Μιλάνο. «Θα δούμε αύριο», έλεγε ο Σάνον που περίμενε κυρίως τον Αποστολίδη μέχρι την τελευταία στιγμή, «μήπως και έπεφτε ο πυρετός», θυμάται ο άσος του «Δικεφάλου», «όμως δεν μπόρεσα να αγωνιστώ αφού ψηνόμουν στον πυρετό μέχρι και την ώρα που φύγαμε με το λεωφορείο για το γήπεδο».

Ο αγώνας του ΠΑΟΚ στο «Σαν Σίρο» ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για τους φίλους του να βρεθούν στο Μιλάνο. Οι εκδρομές από τη Θεσσαλονίκη, «μ όλα τα έξοδα πληρωμένα και εξασφαλισμένο το εισιτήριο του αγώνα», κόστιζε 3.950 δρχ. και αρκετοί Έλληνες βρέθηκαν για τρεις μέρες στην πρωτεύουσα της ιταλικής μόδας.

Η πασίγνωστη Piazza del Duomo την ημέρα του αγώνα «ντύθηκε» στα «ασπρόμαυρα», με Έλληνες φοιτητές στη διαδρομή για το «Σαν Σίρο», να πλησιάζουν τους εκδρομείς από τη Θεσσαλονίκη για να τους μοιράσουν φυλλάδια διαμαρτυρίας εναντίον του καθεστώτος της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών, που είχε στείλει στο Μιλάνο τον Γενικό Γραμματέα Αθλητισμού, Αναστάσιο Πρίντζη, ο οποίος ήταν πεπεισμένος ότι «όλοι οι παίκτες του ΠΑΟΚ θα αγωνιστούν σαν πραγματικοί Έλληνες και θα δοξάσουν το όνομα της πατρίδας και του σωματείου». Κλασικές κουβέντες από πολιτικούς παράγοντες της εποχής.

Επιστρέφοντας στο ξενοδοχείο, μετά τη λήξη του αγώνα, δύο λεωφορεία των οπαδών του ΠΑΟΚ δέχθηκαν επίθεση με βόμβες μολότοφ. Αν και η ιταλική αστυνομία δεν εντόπισε τους δράστες τα μέλη της Χούντας ήταν σίγουροι ότι «επρόκειτο για φοιτητές που βρήκαν την ευκαιρία να δράσουν και να παρανομήσουν επί ιταλικού εδάφους».

Πίσω στην Ελλάδα μέχρι την τελευταία ώρα «παιζόταν» η τηλεοπτική και η ραδιοφωνική μετάδοση του αγώνα από την ΕΙΡΤ. Ο «Δικέφαλος» μπορεί να είχε φτάσει στους «8» μιας ευρωπαϊκής διοργάνωσης, αλλά τα αυτιά των υπευθύνων δεν ίδρωναν ιδιαίτερα.

Οι ποδοσφαιριστές του ΠΑΟΚ ενημερώνουν συγγενείς και φίλους ότι η κρατική ιταλική τηλεόραση θα μετέδιδε ζωντανά τον αγώνα. Για πολλά χρόνια από πολλές περιοχές της Ελλάδας αν έστρεφες την κεραία προς το βορρά «έπιανες» κι έβλεπες τη γιουγκοσλαβική τηλεόραση, αν τη γυρνούσες προς την Ιταλία, ίσως και να έβλεπες τη RAI. Στη Θεσσαλονίκη το μοναδικό σημείο που μπορούσε κάποιος να γυρίσει την κεραία και να πιάσει τον ιταλικό σταθμό ήταν το Καλοχώρι. Γέμισαν οι ταβέρνες και τα καφενεία με ΠΑΟΚτσήδες που έτρεξαν προς τα εκεί, αλλά τσάμπα κόπος. RAI δεν «έπιασαν» ποτέ!

Στο γήπεδο η προσωπικότητα της Μίλαν αποδείχθηκε σκληρή σαν μέταλλο. Η προσωπικότητα του ΠΑΟΚ έμοιαζε μαλακή σαν βούτυρο. Έλιωσε, στη ζέστη. Δεν είχε να κάνει με το πόση μπάλα ξέρεις, είναι μάλλον βέβαιον ότι ο Κούδα ήξερε καλύτερη μπάλα απ’ τον Μπιγκόν ή τον Μπενέτι. Είχε να κάνει με κάτι που βιώνεται αλλά δύσκολα περιγράφεται. Πώς το άτομο παίρνει, για καλό ή για κακό, απ’ την προσωπικότητα του συνόλου. Επίσης, δεν έχει να κάνει με αναγκαστικές απουσίες (Αποστολίδης) ή τα χτυπήματα των Ιταλών.

Η προσωπικότητα του ΠΑΟΚ έλιωσε σαν βούτυρο στο μεγαλοπρεπές «Σαν Σίρο». Εκεί, όπου η Αρετή Τερζανίδη έπαθε σοκ στις κερκίδες βλέποντας τον Άλντο Μαλντέρα να βγάζει νοκ άουτ με χτύπημα στο πρόσωπο το «μηχανάκι» του «Δικεφάλου», «χρειάστηκε να μεταφερθεί σε κλινική που υπήρχε μέσα στο γήπεδο για να τις παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες και εν συνεχεία την πήγαν στο ξενοδοχείο», θυμάται ο Χρήστος Τερζανίδης, με τον Λες Σάνον να είναι έξαλλος για το αντιαθλητικό χτύπημα του Ιταλού αμυντικού, που έμεινε ατιμώρητος από τον Μαλτέζο Μπονέτι. «Έχουμε έναν παίκτη που μοιάζει σα να γύρισε ύστερα από έναν αγώνα 15 γύρων με τον… Κάσιους Κλέι», έλεγε ο Άγγλος προπονητής.

Γενικώς, οι Ιταλοί βαρούσαν στο… ψαχνό υπό την ανοχή του Μαλτέζου ρέφερι, «έφυγα από το γήπεδο με δύο ανοιχτές τρύπες στα πόδια», θυμάται ο Σταύρος Σαράφης, που στο 17ο λεπτό της αναμέτρησης έστειλε την μπάλα στα δίχτυα του Βίλιαμ Βέκκι, αλλά είδε τον Μαλτέζο ρέφερι να το ακυρώνει υποδεικνύοντας σε θέση οφσάιντ τον… Αχιλλέα Ασλανίδη.

Οι γηπεδούχοι μπροστά σε 30.000 θεατές (25.993 εισιτήρια) προηγήθηκαν με τον μετέπειτα προπονητή του Ολυμπιακού, Αλμπέρτο Μπιγκόν, αλλά στη συνέχεια «όσες προσπάθειες και να κάναμε, δεν υπήρχε περίπτωση να μας άφηνε ο διαιτητής, όλοι μας γνωρίζαμε τότε ότι ένας Μαλτέζος ρέφερι θα έκλεινε το μάτι στη Μίλαν», λέει ο Σταύρος Σαράφης και μαζί του συμφωνεί ο Κούλης Αποστολίδης που είδε το παιχνίδι από την κερκίδα και αντιλήφθηκε καλύτερα τον τρόπο που ο Μαλτέζος Μπονέτι φρόντισε να… σπρώξει με τον τρόπο του τους Ιταλούς για να πετύχουν μια καθαρή και άνετη νίκη.

Η φάση του 2-0 από τον Μπενέτι ξεκίνησε από αμφισβητούμενο φάουλ και για το οποίο οι παίκτες του ΠΑΟΚ διαμαρτυρήθηκαν έντονα στον διαιτητή, που όπως έγραψε ο Τύπος της εποχής «έπαιξε…100-0 υπέρ των Ιταλών». Δεν τιμώρησε τους Ιταλούς για το χτύπημα που έθεσε εκτός τον Τερζανίδη, έκοψε δύο τετ α τετ του «Δικεφάλου», με Κούδα και Σαράφη, στο 79' έδωσε πέναλτι στη Μίλαν, αλλά ο Ριβέρα το εκτέλεσε σημαδεύοντας το δεξί κάθετο δοκάρι του Χατζηϊωάννου, ενώ αρνήθηκε πέναλτι σε ανατροπή του Κερμανίδη από τον Σνέλιγκερ.

«Νομίζω ότι η Μίλαν είναι μια καλή ομάδα και δεν χρειάζεται τέτοια διαιτησία για να τελειώσει ένα ματς. Με λίγη τύχη ένα 3-2 ή έστω ένα 2-1 θα ήταν το αποτέλεσμα που έπρεπε σε αυτό το παιχνίδι. Υπόσχομαι ότι στη Θεσσαλονίκη το ματς θα είναι καλύτερο και επίσης διακηρύσσω ότι η ιστορία μας δεν τελείωσε στο Σαν Σίρο», έλεγε ο Λες Σάνον εμφανώς εκνευρισμένος από τη διαιτησία του Μπονέτι.

Οι συνθέσεις:

Μίλαν: Βέκκι, Ανκουϊλέττι, Μπιαζιόλιο, Σνέλιγκερ, Σαμπατίνι, Μαντέρα, Μπενέτι (73' Τουρίνι), Ριβέρα, Τρεσόλντι, Μπιγκόν, Κιαρούτζι

ΠΑΟΚ: Χατζηιωάννου, Χατζηαντωνίου, Φουντουκίδης, Πέλλιος, Ιωσηφίδης, Παπαδόπουλος, Τερζανίδης (43' Λάζος), Σαράφης, Κούδας, Ασλανίδης, Παριδης (80' Κερμανίδης).

Στις 20 Μαρτίου του 1974 όσοι βρέθηκαν στην Τούμπα έζησαν ένα αξέχαστο βράδυ. Και δεν ήταν λίγοι αυτοί που από νωρίς το μεσημέρι άρχισαν να κατακλύζουν τις κερκίδες της για να θαυμάσουν τον «Δικέφαλο του Βορρά» απέναντι στη Μίλαν.

Αν και η ήττα με 3-0 στο «Σαν Σίρο» μια εβδομάδα νωρίτερα έμοιαζε αποτρεπτική, οι ΠΑΟΚτσήδες βρέθηκαν δίπλα στην αγαπημένη ομάδα τους, με τα 43.882 εισιτήρια που κόπηκαν και τα 4.057.780 δραχμές να αποτελούν ρεκόρ για τον ελληνικό σύλλογο.

Οι Ιταλοί ήξεραν «τι εστί Τούμπα». Το Μάιο του 1970 είχε βρεθεί στη Θεσσαλονίκη ως παγκόσμια πρωταθλήτρια (στον τελικό του κυπέλλου πρωταθλητριών της αμέσως προηγούμενης σεζόν είχε νικήσει τον Άγιαξ με 4-1 στο Σαντιάγκο Μπερναμπέου, ενώ είχε υπερισχύσει της Εστουντιάντες στους διπλούς τελικούς του διηπειρωτικού κυπέλλου) για το πρώτο παιχνίδι που είχε γίνει υπό το φως των προβολέων. Όμως, ο καιρός χάλασε τα σχέδια των παραγόντων του ΠΑΟΚ, αφού μια δυνατή βροχή απέτρεψε πολύ κόσμο (20.230 εισιτήρια) να κατευθυνθεί προς την Τούμπα.

Ένας 24χρονος, τότε, ποδοσφαιριστής «γυάλισε» το μάτι των Ιταλών. «Δεν έπαιξα όπως θα μπορούσα και θα ήθελα», θυμάται ο Γιώργος Κούδας που με την απόδοσή του έκανε τον τεχνικό διευθυντή της Μίλαν, Νέρεο Ρόκο, να εκφραστεί με κολακευτικά λόγια για την αξία του.

Η δεύτερη επίσκεψη της Μίλαν ήταν δέκα μήνες πριν για τον τελικό του Κυπελλούχων κόντρα στη σπουδαία Λιντς, που είχε γίνει στις 16/5/1973, στο Καυτανζόγλειο Στάδιο. Η ιταλική ομάδα έφτασε στην κατάκτηση του τροπαίου, χάρη στα… διαιτητικά όργια του Έλληνα διαιτητή Μίχα, άλλωστε ο πρώτος ευρωπαϊκός τελικός επί ελληνικού εδάφους έμεινε στην ιστορία ως «ο τελικός του Μίχα»!

Η ρεβάνς με τους Ιταλούς έγινε σε μια σημειολογική ημέρα για τον ΠΑΟΚ, καθώς 45 χρόνια πριν, στις 20/4 η ΑΕΚ Θεσσαλονίκης είχε προσχωρήσει ολοκληρώνοντας εν έτη 1929 (μετά από πρωτοβουλίες του γιατρού Καραμαούνα) το κεφάλαιο της δημιουργίας του «Πανθεσσαλονίκειου Αθλητικού Ομίλου Κωνσταντινουπολιτών».

Την παραμονή του αγώνα οι «ροσσονέρι» του Τσέζαρε Μαλντίνι προπονήθηκαν στο γήπεδο Χαριλάου, αντίθετα οι παίκτες του Λες Σάνον βρέθηκαν στην τούμπα και προπονήθηκαν υπό το φως των προβολέων. Οι έντεκα βασικοί έπαιξαν ένα εσωτερικό δίτερμα και συνέτριψαν τους υπόλοιπους παίκτες με 9-1. Ο Σταύρος Σαράφης έδειχνε να είναι σε καταπληκτική κατάσταση και τα τέσσερα γκολ που πέτυχε στο οικογενειακό διπλό έμοιαζαν με μήνυμα για το τι θα ακολουθούσε το επόμενο βράδυ

Οι Ιταλοί ήταν πανίσχυροι εντός και εκτός των γηπέδων, κάτι που το κατάλαβαν καλά οι ποδοσφαιριστές του ΠΑΟΚ προτού ο Σταύρος Σαράφης ανοίξει το σκορ «και ανεβάσει τους παλμούς στην καρδιά του Μαλντίνι», όπως σημείωναν οι εφημερίδες της εποχής. Ο κόσμος πίστευε στην ανατροπή του 3-0, με δεδομένο τον αποκλεισμό της Λέγκια του τεράστιου Ντέινα και τον διασυρμό της Λιόν με 4-0 χωρίς τον τιμωρημένο Κούδα.

Για τον «Καίσαρα» ήταν το ματς-ορόσημο στην τεράστια καριέρα του με την «ασπρόμαυρη» φανέλα. Ο ξανθομάλλης ποδοσφαιριστής από την Επανομή, που έγραψε με ολόχρυσα γράμματα το όνομά του στο πάνθεον της ιστορίας, πρώτος σκόρερ όλων των εποχών, υπήρξε «στρατηγός» ενίοτε και «στρατιώτης» του ΠΑΟΚ, ο άνθρωπος που δεν έφυγε ποτέ από την Τούμπα και σε αρκετές περιπτώσεις «έκτακτης ανάγκης» δε δίστασε να βγει μπροστά αναλαμβάνοντας και τα ηνία της ομάδας. Κι όμως, ο κορυφαίος σκόρερ όλων των εποχών του ΠΑΟΚ δεν ήταν σέντερ φορ! Ήταν ένας χαφ που ήξερε και έβρισκε πάντα το τρόπο να «σχίζει» τα αντίπαλα δίχτυα.

Το έκανε 170 φορές, ένα νούμερο ασύλληπτο κι ένα ρεκόρ απλησίαστο από έναν άνθρωπο που για πάνω από μισό αιώνα «ζει και αναπνέει» για τον «Δικέφαλο». Τα περισσότερα γκολ τα πέτυχε με το «8» στην πλάτη, κάποια λίγα με το «9», σε 358 αγώνες πρωταθλήματος (με 136 γκολ είναι ο πρώτος σκόρερ του ΠΑΟΚ στην Α’ Εθνική), 54 ματς κυπέλλου (26 γκολ) και 21 ευρωπαϊκά ματς (8 γκολ). Τα δύο εναντίον της Μίλαν…

Ο Επανομίτης άσος φόρτωνε τα αντίπαλα δίχτυα με γκολ μπροστά του και σ’ ένα ρόλο σέντερ φορ, το «ψευτοεννιάρι» που λέμε σήμερα, τον Γιώργο Κούδα. «Ήξερα πως πρέπει να κινηθώ στο γήπεδο και να είμαι στο κατάλληλο σημείο την κατάλληλη στιγμή. Υπήρχε μία καταπληκτική τριπλέτα μπροστά με τους Παρίδη, Ασλανίδη και φυσικά τον Κούδα και έτσι μπορούσα κι εγώ να κάνω τα σωστά πράγματα», εξηγεί σε μια προσπάθεια να ερμηνεύσει το πως βρέθηκε την κατάλληλη στιγμή και στο κατάλληλο σημείο τόσες πολλές φορές.

Ο Βέλγος Λορό σφύριξε την έναρξη του δεύτερου αγώνα στις 6 μ.μ και στο 19ο λεπτό ο Δημήτρης Παρίδης με έξοχη ενέργεια πέρασε την μπάλα πάνω από τον Ιταλό τερματοφύλακα και την έστειλε στη μέσα μεριά του δοκαριού, ωστόσο όπως θυμάται ακόμη και σήμερα ο Καίσαρας» του ΠΑΟΚ, το γκολ δεν μέτρησε ποτέ.

«Πριν πετύχω το 1-0, ο συγχωρεμένος ο Μήτσος, έπιασε ένα δυνατό σουτ και έστειλε την μπάλα να χτυπήσει στο οριζόντιο δοκάρι της εστίας, αυτής που είναι μπροστά από τη θύρα 7, η μπάλα έσκασε κάτω, είχε περάσει πεντακάθαρα τη γραμμή αλλά το γκολ δεν το μέτρησε ο διαιτητής», λέει στην περιγραφή του ο «Καίσαρας» του ελληνικού ποδοσφαίρου. «Για κακή μας τύχη, τότε δεν υπήρχε VAR για να ελέγξει το αν η μπάλα πέρασε ή όχι τη γραμμή, αν υπήρχε όπως σήμερα, να είστε σίγουροι ότι θα είχαμε αποκλείσει τη Μίλαν, ενώ νωρίτερα δεν μας δόθηκε κι ένα πέναλτι, τι να κάνουμε οι Ιταλοί ήταν πανίσχυροι στο παρασκήνιο», προσθέτει με νόημα ο σκόρερ και των δύο ελληνικών γκολ στο 2-2 της Τούμπας.

Η φάση με πρωταγωνιστή τον Παρίδη ήταν πολύ δύσκολη, όσοι όμως ήταν στο γήπεδο είχαν την αίσθηση ότι καταρρέουν οι κερκίδες, κάτι που συνέβη ξανά στην κεφάλια του Σαράφη στο 29ο λεπτό όταν ο «Δικέφαλος» άνοιξε το σκορ. Η φάση του 1-0 έχει αποτυπωθεί από το φωτογραφικό φακό και δείχνει το μεγαλείο του Ελληνα μεσοεπιθετικού, που σαν… τανκ πήρε παραμάζωμα δύο Ιταλούς αμυντικούς.

Ο ΠΑΟΚ συνέχισε να πολιορκεί την ιταλική άμυνα. Η Τούμπα κόχλαζε και ουδείς γνωρίζει τι θα είχε συμβεί αν στο 51’ ο Γιώργος Κούδας είχε γράψει το 2-0 με την εντυπωσιακή ενέργεια του. Ο Έλληνας σούπερ σταρ πλάσαρε τον Βέκκι, «η μπάλα κατευθυνόταν στην άδεια εστία, αλλά λίγο πριν περάσει τη γραμμή βρέθηκε ένας Ιταλός αμυντικός και την απομάκρυνε», θυμάται το πιο μεγάλο «δεκάρι του ΠΑΟΚ», για τη φάση που ο Αγκουϊλέτι έσωσε την εστία της Μίλαν από το δεύτερο γκολ.

To πρώτο μεγάλο λάθος του Σάββα Χατζηϊωάννου έφερε στο 54’ την ισοφάριση (1-1) για την ιταλική ομάδα από τον Αλμπέρτο Μπιγκόν. Όσοι ήταν στο γήπεδο ή έβλεπαν τον ματς από τους λιγοστούς τηλεοπτικούς δέκτες της εποχής, είδαν τον τερματοφύλακα του ΠΑΟΚ να χάνει την μπάλα μέσα από τα χέρια του! Στο 72' ο Σαράφης και πάλι με κεφαλιά έδωσε το προβάδισμα στον «Δικέφαλο» και έξι λεπτά αργότερα (78’) ο Τρεσόλντι διαμόρφωσε το τελικό 2-2, μετά από νέο λάθος του Χατζηϊωάννου.

Ο Λες Σάνον ήταν έξαλλος στα αποδυτήρια της Τούμπας με τον Καβαλιώτη τερματοφύλακα, όλοι όσοι ήταν εκεί αντιλήφθηκαν πως εκείνο το ματς έμοιαζε με το «κύκνειο άσμα» της ποδοσφαιρικής καριέρας του. Έφυγε για τις ΗΠΑ, ουσιαστικά όμως, θα πλήρωνε ακριβά εκείνο το βράδυ. «Τις ήξερα τις συνέπειες. Τα χειροκροτήματα στις καλές μου εμφανίσεις είναι πολύ λιγότερα από τις αποδοκιμασίες για τις κακές. Ήταν ένα σουτ που είχε φάλτσο. Έπεσα σωστά, αλλά η μπάλα χτύπησε δύο φορές στο στήθος μου και κατέληξε στα δίχτυα. Ήταν σωστή καταδίκη», έλεγε ο Χατζηϊωάννου για το πρώτο γκολ της Μίλαν βυθισμένος σε μια γωνιά των αποδυτηρίων.

«Τους παίξαμε μονότερμα», μονολογούσε ο Άγγλος τεχνικός και γυρίζοντας προς τους ρεπόρτερ της ομάδας, που τότε έμπαιναν και έμεναν επί ώρες μέσα στα αποδυτήρια, έδειξε με τα δάχτυλά του, ότι ο ΠΑΟΚ αγωνίστηκε με… δέκα παίκτες!

«Δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε τους δέκα παίκτες γι’ αυτές τις δύο βλακείες. Είμαι περήφανος για τους δέκα παίκτες», έλεγε ο εκνευρισμένος κι εκτός εαυτού Σάνον. «Ήταν η πρώτη φορά, μετά από ένα ματς, που όλοι οι ποδοσφαιριστές τον είδαμε και τον ακούσαμε να ασκεί τόση έντονη κριτική. Συνήθως μας μάζευε την επόμενη κάθε αγώνα και μας μιλούσε για τα λάθη μας. Όμως, για πρώτη και τελευταία φορά δεν κρατήθηκε κατηγορώντας τον συγχωρεμένο Σάββα Χατζηϊωάννου για τα γκολ που δέχθηκε. Όπως μου είπε, ο Σάνον, λίγους μήνες αργότερα, ήταν κάτι που το είχε μετανιώσει…», θυμήθηκε ο Κούλης Αποστολίδης.

Οι συνθέσεις:

ΠΑΟΚ: Χατζηϊωάννου, Χατζηαντωνίου, Πέλλιος, Τσιλιγκιρίδης, Ιωσηφίδης, Τερζανίδης, Αποστολίδης, Σαράφης, Κούδας, Ασλανίδης (66’ Κερμανίδης), Παρίδης.

ΜΙΛΑΝ: Βέκι, Ανκουϊλέτι, Σαμπατίνι, Σνέλλινγκερ, Μαλντέρα, Μπιάζολο, Μπεργκαμάσκι (74’ Τρεσόλντι), Ριβέρα, Μπιγκόν, Κιαρούτζι.