Άιρτον Σένα: 28 χρόνια μετά, ο μύθος ολοένα μεγαλώνει!

Από τη γειτονιά Σαντάνα στο Σάο Πάολο, ο Άιρτον γεννήθηκε με την ταχύτητα να τρέχει στις φλέβες του. Ενθαρρυμένος από τον πατέρα του, σε ηλικία 4 ετών, είχε ήδη μια απίστευτη ικανότητα στο karting και, από εκεί, το πάθος για την ταχύτητα αυξήθηκε. Σε ηλικία 9 ετών οδηγούσε με επιδεξιότητα που χαρακτηρίζει μεγάλη εμπειρία και στα 13 ήδη έτρεχε σε αγώνες. Τερμάτισε στη δεύτερη θέση αρκετές φορές, κάτι που δεν ήταν αρκετό. Και τότε, το 1977, ήταν που ένιωσε για πρώτη φορά τη γεύση μιας νίκης - και να αποφασίσει ότι αυτό ήθελε να κάνει στη ζωή του.

Η εξέλιξη του Σένα ως πιλότου ξεκίνησε στην παιδική του ηλικία, καθώς το ταλαντούχο αυτό αγόρι αφιέρωσε αρκετές ώρες στην προπόνησή του του. Το 1981 ξεκίνησε να αγωνίζεται στην Ευρώπη, κερδίζοντας το αγγλικό πρωτάθλημα Formula 1600 - με ρεκόρ 12 νίκες σε 20 αγώνες. Ήταν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου που αποφάσισε να χρησιμοποιήσει το πατρικό όνομα της μητέρας του, το Σένα, επειδή το Σίλβα, το επίθετο του πατέρα του, είναι ένα πολύ κοινό όνομα στη Βραζιλία. Το 1983 κέρδισε το βρετανικό πρωτάθλημα Formula 3, με 13 νίκες σε 21 αγώνες, 9 από αυτούς στη σειρά. Κέρδισε επίσης το Grand Prix του Μακάο. Βρισκόταν σε κορυφαία φόρμα και ήταν απόλυτα εστιασμένος στη νίκη.

Ο Σένα ξεκίνησε την καριέρα του στη Formula 1 με την Toleman το 1984 και μας έδειξε το εξαιρετικό του ταλέντο παίρνοντας τη 2η θέση στο Grand Prix του Μονακό, ενός αγώνα που στο μέλλον θα κέρδιζε έξι φορές. Ακολούθησαν οι πρώτες νίκες με τη Lotus, πριν από τη μεγάλη μετακίνησή του στη McLaren, όπου κέρδισε τα τρία παγκόσμια πρωταθλήματά του, σε μια περίοδο που χαρακτηρίστηκε από την αντιπαλότητα με έναν άλλο θρύλο της κορωνίδας του μηχανοκίνητου αθλητισμού - τον Αλέν Προστ.

Ο Σένα πανηγύρισε τον Παγκόσμιο Πρωτάθλημα το 1988, το 1990 και το 1991. Στα 161 Grand Prix που έτρεξε, ο Βραζιλιάνος θρύλος κέρδισε 41 αγώνες και εξασφάλισε 80 βάθρα. Οι 65 pole position της καριέρας του εξακολουθούν να είναι αρκετές για να τον κρατούν μέσα στην πρώτη τριάδα της λίστας με τις περισσότερες pole position όλων των εποχών. Ο Άιρτον πήρε την pole στο 40% των αγώνων του. Για σύγκριση, ο Hamilton, που βρίσκεται στην πρώτη θέση της σχετικής λίστας, έχει ξεκινήσει από την pole στο 35% των αγώνων του.

Και μετά ήρθε η σεζόν του 1994. Ο αγώνας στην Ίμολα ήταν ο 3ος στη σειρά, σε μια σεζόν κάπως περίεργη, μια που όλα τα οδηγικά βοηθήματα, όπως οι ενεργές αναρτήσεις, είχαν μόλις καταργηθεί. Ο Άιρτον Σένα διένυε στην πρώτη του χρονιά με τη Williams, ύστερα από τα τρία παγκόσμια πρωταθλήματα που κέρδισε με τη McLaren, οδηγώντας ένα γρήγορο μονοθέσιο, που όμως ήταν πολύ δύσκολο στην οδήγηση. Το ξεκίνημά του στη σεζόν δεν ήταν καλό, καθώς δεν είχε τερματίσει σε κανέναν από τους δύο πρώτους αγώνες και δήλωνε ότι στην Ίμολα θα ξεκινούσε η χρονιά του. Ορισμένα γεγονότα, όμως, τον ανησύχησαν από νωρίς.

Στα δοκιμαστικά της Παρασκευής ο νεαρός τότε και προστατευόμενος του Σένα, Ρούμπενς Μπαρικέλο, είχε ένα ατύχημα, με αποτέλεσμα να μην μπορέσει να πάρει μέρος στον αγώνα. Στις κατατακτήριες του Σαββάτου, ο Αυστριακός οδηγός Ρόλαντ Ρατζενμπέργκερ, με Simtek, έχασε τη ζωή του όταν το μονοθέσιό του χτύπησε σε έναν τοίχο με περισσότερα από 300 χλμ./ώρα. Τα δύο αυτά συμβάντα συγκλόνισαν τον Σένα, ο οποίος στη συνάντηση των οδηγών το πρωί της Κυριακής του αγώνα εξέφρασε την πρόθεσή του να αναλάβει σοβαρές πρωτοβουλίες για να βελτιωθεί η ασφάλεια στη Formula 1. Δεν πρόλαβε, όμως…

Το Grand Prix του Αγίου Μαρίνου ξεκίνησε με τον Σένα να βρίσκεται στη συνηθισμένη του pole position. Έπειτα από ένα ατύχημα στην εκκίνηση βγήκε στην πίστα το Αυτοκίνητο Ασφαλείας για αρκετούς γύρους. Ο αγώνας επανεκκίνησε αλλά ο χρόνος σταμάτησε στον επόμενο γύρο. Ο Βραζιλιάνος έφτασε στην πολύ γρήγορη στροφή Ταμπουρέλο, έστριψε το τιμόνι αλλά η Williams συνέχισε ευθεία. Ύστερα από την αμμοπαγίδα, που πολύ λίγο επιβράδυνε το μονοθέσιο, χτύπησε με ταχύτητα που πλησίαζε στα 250 χλμ./ώρα πάνω στον τσιμεντένιο τοίχο και… τέλος. Τρία διαφορετικά εξαρτήματα του μονοθέσιου χτύπησαν το κεφάλι του, με τα δύο από αυτά να διαπερνούν το κράνος. Το νήμα της ζωής του μεγάλου Άιρτον Σένα ντα Σίλβα είχε κοπεί. Τραγική ειρωνεία: οι διασώστες που έφτασαν στο σημείο του δυστυχήματος βρήκαν μέσα στο κόκπιτ μια αυστριακή σημαία. Ο Σένα σκόπευε να την ανεμίσει μετά τη νίκη του, ως φόρο τιμής στον αδικοχαμένο συναθλητή του Ρόλαντ Ρατζενμπέργκερ.

Τα αίτια του δυστυχήματος παραμένουν ένα ακόμα… x-file. Έγιναν έρευνες, ανακρίσεις και δίκες. Η Williams παραπέμφθηκε σε δίκη για κατασκευαστικές αστοχίες αλλά οι κατηγορίες αποσύρθηκαν. Μπορεί η αιτία να είναι πολύ απλή, όπως η απώλεια πίεσης των ελαστικών λόγω πτώσης της θερμοκρασίας τους από το SC που προηγήθηκε. Ούτε αυτό, όμως, έχει μεγάλη σημασία. Το μόνο που μένει είναι ένα: ο Σένα δεν θα ξαναεμφανιζόταν ποτέ σε πίστα και δεν θα οδηγούσε ποτέ ξανά με τον μοναδικό εκείνο τρόπο, που κανείς δεν μπορούσε να ξεπεράσει. Ο άνθρωπος του οποίου το όνομα έγινε συνώνυμο του σπορ, αν όχι μεγαλύτερο, δεν ήταν πια ανάμεσά μας.

Ο Σένα ήταν ήδη ήρωας στη Βραζιλία. Οι συμπατριώτες του τον λάτρευαν σαν θεό. Όταν έγινε γνωστός ο θάνατός του, στη χώρα της καταγωγής του κηρύχτηκε 3ήμερο εθνικό πένθος ενώ υπολογίζεται πάνω από ένα εκατομμύριο ο κόσμος που συγκεντρώθηκε για το στερνό αποχωρισμό. Ανάμεσά τους και πολλοί από το χώρο της Formula 1, με κυριότερο τον Προστ, τον άσπονδο φίλο του και μεγάλο του αντίπαλο.

Τι ήταν, όμως, αυτό που έκανε τον Άιρτον Σένα τόσο ξεχωριστό; Τι είχε ο Σένα που τον έκανε μύθο, πριν και μετά θάνατον; Η οδηγική ικανότητα δεν αρκεί. Χρειάζεται κάτι περισσότερο. Και ο Σένα το είχε. Είχε αυτόν το συνδυασμό πάθους, αποφασιστικότητας, προσήλωσης, βαθιάς πίστης και φυσικά απίστευτης ταχύτητας. Ο Σένα έβλεπε τους αγώνες ως αναπόσπαστο μέρος της ζωής του. Ο ίδιος το περιγράφει καλύτερα από όσο θα μπορούσε να το αποδώσει οποιοσδήποτε: «Όσο πιο πολύ πιέζω, τόσο περισσότερο βρίσκω μέσα μου. Πάντα ψάχνω για το επόμενο βήμα, να μπω σε ένα διαφορετικό κόσμο, περιοχές που δεν έχω ξαναβρεθεί. Το να οδηγείς ένα μονοθέσιο της Formula 1 είναι μοναχικό αλλά σε απορροφά. Έχω νιώσει νέες εμπειρίες και θέλω κι άλλες. Αυτό είναι το κίνητρό μου».

Αυτό που έχει χαρακτηρίσει την καριέρα του, ακόμα περισσότερο και από τα 3 Παγκόσμια Πρωταθλήματα, είναι η απόλυτη ταχύτητά του στις κατατακτήριες. Εκεί που βρισκόταν μόνος με το μονοθέσιο, με αντίπαλο το χρονόμετρο και στόχο την απόλυτη επίδοση ήταν πραγματικά αξεπέραστος. Πήρε 65 pole positions σε 161 Grand Prix, ρεκόρ που έμενε για πολλά χρόνια και έσπασε ο Σουμάχερ στον 236ο αγώνα του, στην Ίμολα (άλλη τραγική σύμπτωση) του 2006. Εκεί φαίνεται το επίπεδο της απόλυτης αυτοσυγκέντρωσης που μόνο αυτός μπορούσε να φτάσει.

Πολλοί αναλυτές της Formula 1 συμφωνούν ότι το πραγματικό πεδίο για να κριθούν οι ικανότητες ενός οδηγού είναι το βρεγμένο οδόστρωμα. Σε αυτήν την περίπτωση οι διαφορές των μονοθέσιων γίνονται μικρότερες και οι οδηγοί είναι αυτοί που μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Αυτό ήταν και το πεδίο που η ανωτερότητα του Σένα γινόταν προφανής. Ο τρόπος που οδηγούσε στη βροχή, έκοβε την ανάσα.

Εκτός πίστας, ο ντροπαλός και συνεσταλμένος Σένα δεν έδειχνε εξαρχής το μεγαλείο του. Πάντα λιγομίλητος και κλεισμένος στον εαυτό του, είχε ελάχιστους φίλους και πολύ περισσότερους εχθρούς. Η εμμονή του στη νίκη μέσα στην πίστα, η απροθυμία του να παραχωρήσει έστω και ένα εκατοστό δεν τον είχαν κάνει ιδιαίτερα δημοφιλή. Κανείς δεν αμφισβητούσε τις οδηγικές του ικανότητες, αλλά η συμπεριφορά του κάθε φορά που βρισκόταν μέσα σε μονοθέσιο ήταν αυτό που τον χαρακτήριζε: απόλυτη.

Ο Άιρτον Σένα ήταν φτιαγμένος από τα υλικά που κατασκευάζονται οι μύθοι. Και στη ζωή και στο θάνατο κινήθηκε με τρόπο που λίγοι τολμούν, με θάρρος και αφοσίωση που είναι πολύ δύσκολο να βρεις. Αυτός είναι ο λόγος που λατρεύτηκε και λατρεύεται τόσο πολύ τόσο στη χώρα του, τη Βραζιλία, όσο και σε όλον τον κόσμο. Είναι το απόλυτο παράδειγμα του ανθρώπου που πάντα πήγαινε το όριό του και ένα βήμα πιο πέρα, που ποτέ δεν έκανε πίσω σε αυτό το κυνήγι. Ίσως αυτό να είναι που τελικά θανάτωσε το σώμα του αλλά σίγουρα είναι αυτό που έκανε αθάνατο το πνεύμα του.

Ο καλύτερος τρόπος για να τον καταλάβουμε είναι για άλλη μία φορά τα δικά του λόγια. Διαβάστε πώς περιγράφει ο ίδιος το γύρο που του έδωσε την pole position στο Grand Prix του Μονακό το 1988. Είναι το απόσταγμα του μεγαλείου: «Ήμουν ήδη στην pole, για ένα δευτερόλεπτο, αλλά συνέχιζα. Ξαφνικά, ήμουν σχεδόν δύο δευτερόλεπτα ταχύτερος από όλους, συμπεριλαμβανομένου του ομόσταβλού μου, που έτρεχε με το ίδιο μονοθέσιο. Τότε συνειδητοποίησα ότι δεν οδηγούσα πλέον συνειδητά. Οδηγούσα με κάτι σαν ένστικτο αλλά βρισκόμουν σε μια διαφορετική διάσταση. Ήταν σαν να βρίσκομαι σε ένα τούνελ. Όλο το σιρκουί ήταν ένα τούνελ. Συνέχιζα να πηγαίνω όλο και πιο γρήγορα. Ήμουν πολύ πάνω από το όριο αλλά μπορούσα να βρω κι άλλο. Τότε σαν να ξύπνησα και συνειδητοποίησα ότι ήμουν σε μια διαφορετική ατμόσφαιρα. Η πρώτη μου αντίδραση ήταν να επιβραδύνω και να επιστρέψω στα pit. Αυτό με τρόμαξε, γιατί ήμουν πολύ μακριά από τη συνειδητή μου αντίληψη».