Μαραντόνα: Η ιστορία πίσω από το «Χέρι του Θεού»

Ωστόσο, οι άλλοι δύο άνδρες, των οποίων η μοίρα δεν θα μπορούσε να είναι η ίδια από τότε, παρευρέθηκαν στο στάδιο Azteca στην Πόλη του Μεξικού εκείνη τη μοιραία μέρα ντυμένοι στα μαύρα. Τα ονόματά τους ήταν Αλί Μπιν Νασέρ από την Τυνησία, ο διαιτητής, και ο Μπόγκνταν Ντότσεβ από τη Βουλγαρία, ένας από τους βοηθούς του.

Ακόμα κι αν είχαν κρατήσει φιλικές σχέσεις μέχρι την ημέρα του αγώνα, εκείνη τη μέρα ήταν η τελευταία φορά που μίλησαν μεταξύ τους. Κατά ειρωνικό τρόπο, η τελευταία φορά που κοιτάχτηκαν στα μάτια ήταν στο 51ο λεπτό, όταν ο Μαραντόνα έβαλε μπροστά την Αργεντινή με ένα γκολ που όλος ο κόσμος του ποδοσφαίρου εξακολουθεί να αποκαλεί το Χέρι του Θεού.

Οι τηλεοπτικές εικόνες έδειχναν τον Μπιν Νάσερ να τρέχει αργά προς τα πίσω προς το κέντρο του γηπέδου και να κοιτάζει τον βοηθό του (του οποίου η άμεση αντίδραση ήταν να σταθεί εντελώς ακίνητος), ενώ ο Μαραντόνα πανηγύριζε το αμφιλεγόμενο γκολ με τους συμπαίκτες του. Οι ματιές που αντάλλαξαν ο Μπιν Νάσερ και ο Ντότσεβ εκείνη τη στιγμή πρέπει να ήταν γεμάτες δισταγμό, σύγχυση και… προσδοκία. Μια προσδοκία που ο άλλος θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για την τελική απόφαση ανεξάρτητα από το τι ήταν στην πραγματικότητα.

Ακόμα κι αν ο διαιτητής και ο βοηθός του δεν είχαν πλήρη επίγνωση του χεριού (κρυστάλλινες εικόνες και τηλεοπτικά πλάνα της κατάστασης εμφανίστηκαν λίγες ώρες μετά το παιχνίδι), σίγουρα ήξεραν ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Τουλάχιστον αυτό φαινόταν από τις διαμαρτυρίες των παικτών της Αγγλίας. Ωστόσο, η έλλειψη δράσης και από τους δύο διαιτητές ήταν η μοναδική τους ενέργεια και έτσι το γκολ μέτρησε.

«Περίμενα τον Ντότσεβ να μου δώσει μια υπόδειξη για το τι ακριβώς συνέβη, αλλά δεν έκανε σήμα για χέρι και οι οδηγίες που μας έδωσε η FIFA πριν από το παιχνίδι ήταν σαφείς – αν κάποιος συνάδελφος ήταν σε καλύτερη θέση από τη δική μου, θα έπρεπε να σεβαστώ την άποψή του», εξήγησε ο Μπίν Νασέρ πολλά χρόνια αργότερα.

Μετά ήρθε η αντεπίθεση του Ντότσεβ. «Αν και ένιωσα αμέσως ότι υπήρχε κάτι παράτυπο, τότε η FIFA δεν επέτρεπε στους βοηθούς να συζητήσουν τις αποφάσεις με τον διαιτητή. Αν η FIFA είχε βάλει έναν διαιτητή από την Ευρώπη να διευθύνει ένα τόσο σημαντικό παιχνίδι, το πρώτο γκολ του Μαραντόνα θα είχε ακυρωθεί», είπε ο Ντότσεβ στα βουλγαρικά ΜΜΕ. Και έτσι ξεκίνησε ο πόλεμος των λέξεων.

Φυσικά, ο κόσμος και η Αγγλία είχαν ήδη βρεθεί σε τέτοια φάση. Κατά τη διάρκεια της παράτασης στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1966 μεταξύ Αγγλίας και Δυτικής Γερμανίας στο Γουέμπλεϊ, ο διαιτητής από την Ελβετία, Γκότφριντ Ντίνστ, δεν ήταν απολύτως σίγουρος αν η μπάλα είχε περάσει τη γραμμή από το εμβληματικό πλέον σουτ του Τζεφ Χερστ. Ως εκ τούτου, ο Ντιένστ μεταβίβασε την ευθύνη για την απόφαση στον βοηθό του Τόφικ Μπαχράμοβ.

Παρόλο που δεν μπόρεσε να δει καθαρά την κατάσταση, ο βοηθός έδωσε ένα γκολ, το οποίο έτυχε να είναι το... ζωτικής σημασίας τρίτο τέρματα στη νίκη της Αγγλίας με 4-2. Ο Ντιένστ ομολόγησε αργότερα ότι αυτός και ο Μπαχράμοβ δεν μιλούσαν μια κοινή γλώσσα και έτσι δεν είχαν άλλη επιλογή από το να επικοινωνούν μη λεκτικά.

Αυτό ακριβώς συνέβη 20 χρόνια αργότερα με τον Μπιν Νασέρ και τον Ντότσεβ. Ο Τυνήσιος μιλούσε άπταιστα γαλλικά και αγγλικά ενώ ο συνάδελφός του από τη Βουλγαρία μιλούσε γερμανικά και ισπανικά. Μετά το παιχνίδι μεταξύ Αγγλίας και Αργεντινής μίλησαν στα αποδυτήρια μόνο μέσω μεταφραστή, τον οποίο είχε δώσει η FIFA.

Εκτός γηπέδου οι ζωές του Ντότσεβ και του Μπιν Νάσερ δεν θα μπορούσαν να ήταν πιο διαφορετικές. Ενώ ο Βούλγαρος είχε πτυχίο στα οικονομικά, ο Τυνήσιος εργαζόταν ως μηχανικός. Ο Ντότσεβ είχε επίσης την πρόσθετη εμπειρία μιας καριέρας ως παίκτης. Στη δεκαετία του '60 ήταν επιθετικός που έπαιζε στην πρώτη κατηγορία της Βουλγαρίας.

Μετά το τέλος των αγωνιστικών του ημερών αφοσιώθηκε στη διαιτησία. Το 1977 μπήκε στη λίστα των διεθνών αξιωματούχων της FIFA και ήταν παρών στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1982 καθώς και στου 1986. Για τον Μπιν Νασέρ, ο οποίος ήταν εννέα χρόνια νεότερος από τον Ντότσεβ το τουρνουά του 1986 στο Μεξικό ήταν η μοναδική του εμπειρία στο Παγκόσμιο Κύπελλο.

Λίγο μετά το παιχνίδι στην Πόλη του Μεξικό, ο Τυνήσιος βρήκε μια περίεργη δικαιολογία που έχασε το περιβόητο χέρι, αναφέροντας μια θεραπεία για αιμορροΐδες που, προφανώς, επηρέασε την όρασή του. Για μια δεκαετία μετά, αυτός και ο Ντότσεβ αρνούνταν να σχολιάσουν τη στιγμή που κατέστρεψε τη διεθνή διαιτητική τους καριέρα, σαν να ήταν σύντροφοι από το πεδίο της μάχης που είχαν συνάψει σύμφωνο σιωπής. Κανένας από τους δύο δεν συμμετείχε σε άλλο αγώνα του Παγκοσμίου Κυπέλλου, αν και ο Ντότσεβ σύντομα έφτασε το όριο ηλικίας για διεθνή διαιτητή και έπρεπε να αποσυρθεί.

Ο Μπιν Νάσερ ήταν ο πρώτος που μίλησε ξανά για το περιστατικό. Το 2001, στην 15η επέτειο του παιχνιδιού, έδωσε μια συνέντευξη στην αργεντίνικη εφημερίδα Olé. «Αφού σκόραρε ο Μαραντόνα, δίστασα για μια στιγμή, αλλά μετά είδα τον Ντότσεβ να τρέχει προς το κέντρο του γηπέδου. Και επειδή ήταν σε καλύτερη θέση από εμένα, αποφάσισα να εμπιστευτώ την κρίση του. Ό,τι κι αν συνέβη, εξακολουθώ να πιστεύω ότι έκανα ένα καλό παιχνίδι», είπε ο Μπιν Νασέρ.

Ωστόσο, η αίσθηση ηρεμίας που βγαίνει μέσα από αυτή τη συνέντευξη μπορεί να είναι λίγο παραπλανητική. Σύμφωνα με τον άλλο βοηθό σε αυτό το παιχνίδι, τον Μπέρνι Ουλόα από την Κόστα Ρίκα, ο Μπιν Νασέρ ήταν «πραγματικά λυπημένος» όταν είδε τα replay στο ξενοδοχείο.

Και τι γνώμη έχει ο Μαραντόνα για τους δύο διαιτητές που τον βοήθησαν να πετύχει ένα από τα πιο διάσημα γκολ του; Σε μερικές συνεντεύξεις ο Μαραντόνα τους αποκάλεσε «φίλους». Ωστόσο, δεν υπήρξε θερμή υποδοχή για τον Ντότσεφ στην πατρίδα του τη Βουλγαρία. Αντί να ασχοληθεί με το ποδόσφαιρο προτίμησε να αποφύγει την ζωή σε πόλη και να ξεκινήσει μια νέα ζωή σε ένα μικρό χωριό. «Δεν με πειράζει η αντίδραση των ξένων ΜΜΕ, οι μεγαλύτερες προσβολές που δέχτηκα τότε ήταν από Βούλγαρους. Κάποιοι με αποκάλεσαν ακόμη και εθνικό προδότη», είπε με πικρία ο Βούλγαρος.

Σε αντίθεση με τον Βούλγαρο συνάδελφό του, ο Μπιν Νάσερ συνέχισε να εργάζεται στο ποδόσφαιρο. Το 2010 έγινε μέλος μιας ειδικής τεχνικής επιτροπής που έπρεπε να μεταρρυθμίσει το τυνησιακό ποδόσφαιρο. Επιπλέον, ένας από τους γιους του, ο Κασέμ, ακολούθησε τα βήματα του πατέρα του στη διαιτησία.

Έχουν περάσει 36 χρόνια από το γκολ του Χέρι του Θεού, αλλά η κόντρα μεταξύ του Μπιν Νάσερ και του Ντότσεβ δεν έχει τελειώσει. Στην πιο πρόσφατη συνέντευξή του, ο Τυνήσιος έριξε για άλλη μια φορά όλο το φταίξιμο στον υπεύθυνο της γραμμής. «Ο βοηθός μου δεν σήκωσε τη σημαία του. Επιπλέον, για τρία χρόνια, στο τέλος κάθε χρόνου, μου έγραφε ένα μικρό σημείωμα που έλεγε πάντα το ίδιο: ''Αδερφέ μου, συνάδελφέ μου, υπήρχε μόνο το χέρι του Σίλτον''. Μετά από αυτό σταμάτησε να γράφει. Έπρεπε να αναθεωρήσει την άποψή του για το γκολ», είπε ο Μπιν Νάσερ.

Όπως θα περίμενε κανείς, η άποψη του Ντότσεβ είναι ελαφρώς διαφορετική. «Ο Μπιν Νάσερ δεν ήταν αρκετά καλά προετοιμασμένος για να διαιτητεύσει ένα τόσο σημαντικό παιχνίδι», είπε. «Και πώς θα μπορούσε να είναι; Άλλωστε ήταν υπεύθυνος για μερικά παιχνίδια μεταξύ καμήλων στην έρημο».

Λένε ότι ο χρόνος γιατρεύει όλες τις πληγές, αλλά μεταξύ αυτών των δύο η συζήτηση εξακολουθεί να μαίνεται όπως έγινε αμέσως μετά το ματς.