Ερυθρός Αστέρας: Περηφάνια για τους μάγους των Βαλκανίων!

Το 1987, ο Ερυθρός Αστέρας έθεσε ένα πενταετές σχέδιο με έναν και μοναδικό στόχο: την κατάκτηση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος. Χαρακτηρίστηκε ως… αρκετά φιλόδοξος, μιας και οι ομάδες της Δύσης δαπανούσαν ήδη αρκετά εκατομμύρια. Το ποδόσφαιρο κάλπαζε στο δρόμο της… απληστίας και για πολλούς η κορυφή χωρούσε τον πλουσιότερο. Η Γιουγκοσλαβία βυθιζόταν σιγά – σιγά, η διαίρεση ήταν προ των πυλών, το κλίμα εκρηκτικό, αλλά μόνο οι «ερυθρόλευκοι» του Βελιγραδίου είχαν το βλέμμα στο ποδόσφαιρο. Ο Ερυθρός Αστέρας με κάποιο τρόπο παρέμεινε συγκεντρωμένος και κατάφερε να χτίσει την πιο ταλαντούχα, αλλά και παράλληλα υποτιμημένη ομάδα που γνωρίσαμε. Κέρδισε τέσσερις διαδοχικούς εγχώριους τίτλους πριν επιτέλους έρθει η απόλυτη καταξίωση.

Με επικεφαλής τον προηγμένο τακτικά προπονητή, Λιούμπκο Πέτροβιτς, οι «ερυθρόλευκοι» έπαιξαν ένα στυλ που αντικατοπτρίζει το gegenpressing ή το counterpressing στο σύγχρονο ποδόσφαιρο. Μια ομάδα που λάτρευε τις αντεπιθέσεις. Ηταν τόσο επιθετική, λάτρευε την πίεση στη μεσαία γραμμή. Ηταν πραγματικά πολύ κοντά στο στυλ παιχνιδιού που της Μπαρτσελόνα, της Μπορούσια Ντόρτμουντ. O Αστέρας παρουσιάζοταν με σύστημα 4-1-4-1, το οποίο όμως μόνο άκαμπτο δεν ήταν. Ανεξάρτητα από το σύστημα όμως, η πρόθεση ήταν ξεκάθαρη. Αμυνθείτε βαθιά, πιέστε επιθετικά στη μεσαία γραμμή και βγείτε πολύ γρήγορα στην κόντρα. Οι Σέρβοι το εκτέλεσαν τέλεια απέναντι στην Μπάγερν κι έφτασαν στον τελικό!

Ο Πέτροβιτς ήταν επίσης τυχερός με το υλικό που είχε στα χέρια του. Το λίμπερο ήταν το «κρυφό όπλο», μιας και ο Μίοντραγκ Μπελοντέντιτσι – η ιστορία του οποίου είναι κάτι από μυθιστόρημα του Ψυχρού Πολέμου – στεκόταν αγέρωχος και δημιουργούσε. Ηταν ο έμπειρος, μιας και με τη Στεάουα Βουκουρεστίου το είχε καταφέρει το 1986, κατακτώντας το Πρωταθλητριών.

Ωστόσο, δεν ήταν όλα καλά στη Ρουμανία υπό το βάναυσο καθεστώς του Νικολάε Τσαουσέσκου και ο Μπελοντέντιτσι αυτομόλησε στη Γιουγκοσλαβία το 1988, όπου τόνισε πως θα έπαιζε μόνο για τον Αστέρα. Είχε απορρίψει την Παρτιζάν, τιμωρήθηκε για ένα χρόνο, με τη Ρουμανία να τον κρίνει ένοχο για προδοσία και να τον καταδικάζει σε δέκα χρόνια φυλάκιση.

Στον Αστέρα κέρδισε το παρατσούκλι «Το Ελάφι» για την απόλυτη κομψότητα του στυλ του. Αυτή η ομάδα έσφυζε από ταλέντο. Ρόμπερτ Προσινέτσκι, ο ηγέτης της μεσαίας γραμμής, ένα από τα πιο κλασάτα χαφ που έχουν περάσει από τα ευρωπαϊκά γήπεδα. Εκλεπτυσμένη τεχνική και ταλέντο, ο Κροάτης ήξερε όσο λίγοι πως να κάνει τους Σαβίσεβιτς και Πάντσεφ ακόμα πιο επικίνδυνους. Η απόλυτη συνεργασία ανάμεσα σε πλέι μέικερ και επιθετικό. Τόσο ο Σαβίτσεβιτς όσο και ο Πάντσεφ εξακολουθούν να ισχυρίζονται ότι δεν έπαιξαν ποτέ με καλύτερο παίκτη από πίσω τους…

Για τον Μαυροβούνιο έχουμε διαβάσει πολλά για τις ημέρες και τα έργα του στη Μίλαν, αλλά αν δεν ήταν οι τρομερές του παραστάσεις με τον Αστέρα δεν θα θάμπωνε ποτέ το Μιλάνο! Οσο για τον Πάντσεφ, την «Κόμπρα», τα τελειώματά του ήταν μοναδικά. Εξάλλου, κέρδισε το Χρυσό Παπούτσι το 1991 (40 γκολ σε όλες τις διοργανώσεις). Στο τέρμα ήταν ο εμπνευσμένος αρχηγός, Στέφαν Στογιάνοβιτς, ο άνθρωπος που ήξερε πως να διαχειριστεί κάθε κίνδυνο.

Ωστόσο, στο να εστιάσουμε σε παίκτες – κλειδιά είναι κατάφορη αδικία για τους υπόλοιπους. Ο Ερυθρός Αστέρας του ’91, ήταν ομάδα με όλη τη σημασία της λέξης. Ποιος θυμάται άραγε τον Ντράγκισα Μπίνιτς; Ενας από τους γρηγορότερους μπακ που έχουμε δει. Ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι έτρεχε τα 100 μέτρα σε 10,5 δευτερόλεπτα, και παρόλο που αυτό δεν επιβεβαιώθηκε, είχε σίγουρα ένα τρελό επίπεδο ρυθμού μέσα του.

Ο Αστέρας πήγε το ποδόσφαιρο ένα βήμα παραπάνω και το γκολ κόντρα στη Μπάγερν μέσα στο Μόναχο επιβεβαιώνει πως οι αντεπιθέσεις των Σέρβων ήταν κάτι που δεν είχαν ξαναδεί τα ευρωπαϊκά γήπεδα.

Η εκστρατεία για τη μεγαλύτερη στιγμή βαλκανικής ομάδας άρχισε κόντρα στη Γκρασχόπερς. Ισόπαλο 1-1 το ματς στο Βελιγράδι και θρίαμβος 4-1 στη Ζυρίχη κόντρα στους πρωταθλητές Ελβετίας. Επόμενο εμπόδιο η Ρέιντζερς του Γκρέιαμ Σούνες. Πριν από το παιχνίδι, ο Σούνες έστειλε τον τότε βοηθό του, Γουόλτερ Σμιθ να «κατασκοπεύσει» τον Ερυθρό Αστέρα και επέστρεψε με μια δυσοίωνη αναφορά: «Είμαστε... χαμένοι». Ο Σμιθ δεν είχε άδικο.

Ο Σούνες θυμάται καλά και τα δύο παιχνίδια, αναγνωρίζοντας ότι εκείνη την εποχή, η Ρέιντζερς κυριαρχούσε στο σκωτσέζικο ποδόσφαιρο και είχε συνηθίσει να έχει την απόλυτη κυριαρχία στο παιχνίδι. Ο Προσινέτσκι σε μια... εξωγήινη παράσταση βοήθησε τον Αστέρα στη νίκη με 3-0. Οσο για τον επαναληπτικό; Τυπική διαδικασία, 1-1. Επόμενος αντίπαλος, η πρωταθλήτρια Ανατολικής Γερμανίας Ντιναμό Δρέσδης.

Ο Σίνισα Μιχαΐλοβιτς έκανε ντεμπούτο, μπροστά σε 80.000 παθιασμένους «ερυθρόλευκους» στο Marakana και δεν έχασε ποτέ ξανά τη θέση του. Πάρτι στη Σερβία, πάρτι και στη Δρέσδη με δυο τριάρες (3-0, 3-0). Ο Ερυθρός ήταν στον ημιτελικό του Πρωταθλητριών και η Μπάγερν, 900 χλμ μακριά τον περίμενε με άγριες διαθέσεις.

Οι πρωταθλητές Γερμανίας θεωρούνταν το μεγάλο φαβορί για την πρόκριση στον τελικό. Ο κόουτς, Γιουπ Χάινκες είχε υποσχεθεί στους οπαδούς της Μπάγερν ότι θα σήκωναν την κούπα, αφού είχαν χάσει οριακά στα ημιτελικά από την Μίλαν την προηγούμενη σεζόν.

Οι εφημερίδες δεν ανησυχούσαν πως η... ταξιαρχία καλλιτεχνών του Βελιγραδίου θα μπορούσε να υπερκεράσει το εμπόδιο των Αουγκεντχάλερ, Κόλερ, Ρόιτερ. Στη Γερμανία αμφισβητούσαν πως οι αντίπαλοι ήταν φτιαγμένοι από... μετάξι.

Ο Χάινκες προειδοποίησε τους παίκτες του να προσέχουν τις αντεπιθέσεις των Σέρβων, το φώναζε μέχρι την είσοδο στο γήπεδο. Την ίδια στιγμή, το κλίμα στα αποδυτήρια του Αστέρα ήταν χαλαρό. Ο Πέτροβιτς είχε αλλάξει τακτική, έδωσε πάρα πολύ χώρο στους ακραίους της Μπάγερν και μετά... επίθεση πίσω από τους Ρόιτερ και Μπέντερ.

Η ατμόσφαιρα στο Ολυμπιακό Στάδιο ήταν ασυνήθιστα φορτισμένη. Υπολογίζεται ότι 20.000 φίλαθλοι στήριζαν το Ερυθρό Αστέρα, πολλοί από τους οποίους ζούσαν στη Γερμανία. Η πόλη του Μονάχου είχε χρησιμεύσει ως πύλη για περισσότερους από 700.000 Γιουγκοσλάβους που είχαν φτάσει στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές του 1970 για να βρουν εργασία. Ενας σημαντικός αριθμός από αυτούς είχε βοηθήσει στην ανέγερση του σταδίου.

Ο Ερυθρός Αστέρας ήταν «μια ομάδα από όλη τη Γιουγκοσλαβία, από όλα τα έθνη και όλες τις θρησκείες που δεν νοιαζόταν για την πολιτική και δεν μίλησε ποτέ για αυτήν», αλλά λίγοι συνέχισαν να βλέπουν τον σύλλογο με τέτοιους όρους χωρίς αποκλεισμούς.

Η Μπάγερν φαινόταν καλή στο πρώτο 45λεπτο. Είχε ισορροπία στο κέντρο, προηγήθηκε με τον Ρόλαντ Βόλφαρτ και έδειξε να ελέγχει το ματς. Ωστόσο, οι φωνές του Χάινκες δεν εισακούστηκαν ποτέ, αφού στις καθυστερήσεις, μια απίθανη αντεπίθεση έδωσε την ευκαιρία στον Πάντσεφ να σκοράρει.

Οι γηπεδούχοι δεν συνήλθαν ποτέ από το σοκ και ο Σαβίτσεβιτς έβαλε το μαχαίρι ακόμα πιο βαθιά, διαμορφώνοντας το 2-1. Μπροστά σε 100.000 Γιουγκοσλάβους, η Μπάγερν προσπάθησε για την ανατροπή. Βρέθηκε μπροστά με 2-1 και ο Βόλφαρτ θα μπορούσε και το 3-1. Δεν έγινε και ο Αστέρας δεν το… συγχώρεσε. Στο 91ο λεπτό ο Αουγκεντχάλερ σημείωσε ένα από τα πιο περίεργα αυτογκόλ «Σε 100 χρόνια, δεν θα δείτε πιο τραγικό αυτογκόλ από αυτό. Αλλά έτσι ήταν. Και πάντα παραδεχόμουν ότι έφταιγα εγώ» τόνιζε ο ίδιος…

Η περίεργη ισοφάριση οδήγησε τον Ερυθρό Αστέρα στον τελικό με τη Μαρσέιγ. Εμενε μόλις ένα ραντεβού για την ενδοξότερη στιγμή, για την υλοποίηση του πλάνου.

Ο εμφύλιος… έζωνε τη Γιουγκοσλαβία, τα τανκς ζέσταιναν τις μηχανές, αλλά ο Αστέρας κοιτούσε μόνο το Μπάρι.

Η νύχτα της 29ης Μαΐου 1991 γράφτηκε για πάντα στα βιβλία της ιστορίας του ποδοσφαίρου ως η μοναδική πιο επιτυχημένη στιγμή ενός έθνους που βρισκόταν στα πρόθυρα της εξαφάνισης.

Ο εμφύλιος πόλεμος της χώρας και η επακόλουθη διάλυση συμβολίστηκαν από μια απίστευτη ποδοσφαιρική ιστορία, η οποία ταυτόχρονα αντιπροσώπευε τα καλύτερα πράγματα που έπρεπε να θυμάται η πρώην Γιουγκοσλαβία. Η τελευταία ομάδα μιας χρυσής γενιάς, μιας σκοτεινής ομάδας παικτών που κατάφεραν να κερδίσουν τις πιθανότητες με τρομερό τρόπο και να αρπάξουν ένα ευρωπαϊκό στέμμα ακριβώς μπροστά από τη μύτη ενός Γολιάθ του ποδοσφαίρου, είναι ένα επικό εγχείρημα που είναι απίθανο να επαναληφθεί από σύλλογο από τα Βαλκάνια ή ακόμα και την Ανατολική Ευρώπη.

Ήταν η νύχτα που ο Ερυθρός Αστέρας κέρδισε το Πρωταθλητριών, επικρατώντας στα πέναλτι της Μαρσέιγ, της ομάδας που διέθετε ό,τι καλύτερο υπήρχε στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Βλέπετε, ο Μπερνάρ Ταπί είχε δαπανήσει πολλά, πάρα πολλά για να κάνει το όνειρό του πραγματικότητα.

Παραμονές του τελικού, ο Πέτροβιτς έπαιξε τις βιντεοκασέτες της Μαρσέιγ στο ξενοδοχείο, αφήνοντας τους παίκτες του… παγωμένους, από το βάθος, τη δύναμη και την τρομακτική αυτοπεποίθηση του αντιπάλου τους. Ο Γιουγκοσλάβος πήρε μια απόφαση που δίχασε τους ποδοσφαιρόφιλους. «Αν τους επιτεθούμε, θα αφήσουμε τον εαυτό μας ανοιχτό σε αντεπιθέσεις. Όταν πάρεις την μπάλα, δώσε την πίσω. Μην κάνετε τίποτα. Θα τελειώσουμε το ματς 0-0, ο Στογιάνοβιτς θα αποκρούσει πέναλτι και θα στεφθούμε πρωταθλητές», είπε στους παίκτες του που δεν μπορούσαν να συνειδητοποιήσουν το μέγεθος της σκοπιμότητας. Ο «εγκέφαλος» είχε δίκιο.

Οι παρατηρήσεις του ήταν επίκαιρες και προέβλεψε την έκβαση του παιχνιδιού μέχρι την τελευταία του λεπτομέρεια. Οι διαφορετικές αναλύσεις θα έδειχναν ότι το τακτικό του όραμα δεν μπορούσε να αποδοθεί σε τίποτα περισσότερο από το λεπτομερέστατο σκάουτινγκ του αντιπάλου. Η Μαρσέιγ είχε συνηθίσει να παίζει ελεύθερα, να προσφέρει θέαμα και ποτέ της δεν είχε μεταχείριση με αυτή που της επιφύλασσε ο Ερυθρός Αστέρας.

Ο Στογιάνοβιτς απέκρουσε το πέναλτι, Προσινέτσκι, Μπίνιτς, Μπελοντέντιτσι, Μιχαΐλοβιτς και Πάντσεφ δεν αστόχησαν και την ώρα που η χώρα τους κατέρρεε, ο Αστέρας βρισκόταν στην κορυφή της Ευρώπης (5-3 στα πέναλτι). Ναι, ο Γολιάθ γονατισμένος έβλεπε τη στέψη του αντιπάλου.

Δυστυχώς, η ομάδα διαλύθηκε. Καθώς η Γιουγκοσλαβία κατέρρευσε, οι Δυτικοί «κλέψανε» ίσως τη μεγαλύτερη ομάδα αντεπιθέσεων που είχε δει ποτέ ο κόσμος. Δεν μπορούσες καν να δεις τους παίκτες να παίζουν μαζί για την εθνική ομάδα, με τη Γιουγκοσλαβία να αποβάλλεται από το Euro 92 λόγω του πολέμου που ξέσπασε στη χώρα τους.

Ο Προσινέτσκι μετακόμισε στη Ρεάλ Μαδρίτης και οι Πάντσεφ, Μιχαΐλοβιτς, Σαβίσεβιτς πήγαν στην Ίντερ, τη Ρόμα και τη Μίλαν αντίστοιχα. Ο Σαμπανάτζοβιτς έπαιξε στην ΑΕΚ, ο Γιούγκοβιτς στη Σαμπντόρια, ο Μπίνιτς στη Σλάβια. Βέβαια, πριν φύγει το έτος, η θρυλική ομάδα φρόντισε να δώσει στο Τόκιο μια εντυπωσιακή παράσταση. Ο Αστέρας των Μιλόγεβιτς, Ραντίνοβιτς, Βασίλιεβιτς, Γιούγκοβιτς, Μπελοντέντιτσι, Ναϊντίφσκι, Ράτκοβιτς, Στόσιτς, Πάντσεφ, Μιχαΐλοβιτς, Σαβίσεβιτς διέλυσε 3-0 την Κόλο Κόλο και στέφθηκε πρωταθλητής κόσμου.

Ως λάτρεις του ποδοσφαίρου, θρηνήσαμε την απώλεια της μεγάλης ομάδας του Ερυθρού Αστέρα το 1991. Είναι εκπληκτικό να αναλογιστεί κανείς ότι ενώ Η Γιουγκοσλαβία διαλύθηκε λόγω κοινωνικών, φυλετικών, πολιτικών και ιστορικών ζητημάτων, η πλευρά του Ερυθρού Αστέρα ήταν απίστευτα επιτυχημένη στο να εμφανίζει παίκτες από τα διάφορα κράτη της Γιουγκοσλαβίας, παίκτες που όλοι συνυπήρξαν και συνεργάστηκαν για να κατακτήσουν την Ευρώπη. Ο θρίαμβος τους είναι αθάνατος και παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στην ιστορία του ποδοσφαίρου της Ανατολικής Ευρώπης.

• Ντιναμό Κιέβου: Τα υπερηχητικά «εγγόνια» του Βαλερί Λομπανόφσκι

• Λάτσιο: Όταν οι «μαχητές» της Ρώμης σημάδεψαν τη χιλιετία

• Όταν η Πάρμα των Κρέσπο, Μπουφόν, Βερόν και Τουράμ «μάγευε» την Ευρώπη...

• Άγιαξ: Οι ανίκητοι μπέμπηδες του Λουίς Φαν Χάαλ

• Νιούκαστλ: Όταν η αρμάδα των Κίγκαν και Σίρερ κέρδισε το δικαίωμα στο όνειρο!