Στεάουα Βουκουρεστίου: Το ευρωπαϊκό «θαύμα» του 1986

Η Ρουμανία το 1986 ήταν η πιο καταπιεστική και η πιο φτωχή από όλες τις κομμουνιστικές δικτατορίες της Ανατολικής Ευρώπης. Το γεγονός ότι η κορυφαία ποδοσφαιρική της ομάδα, η Στεάουα Βουκουρεστίου, κατάφερε να ξεπεράσει τις στερήσεις και να κερδίσει το Ευρωπαϊκό Κύπελλο εκείνης της χρονιάς παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα «θαύματα» στην ιστορία του αθλήματος.

Το επίτευγμα της είναι ακόμη πιο σπουδαίο στη σημερινή εποχή. Είναι προφανές ότι η Στεάουα ή οποιαδήποτε άλλη ομάδα από την Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη είναι απίθανο να κερδίσει ξανά το Champions League (τότε Κύπελλο Πρωταθλητριών). Μπορούν τουλάχιστον να ονειρεύονται.

Το ποδόσφαιρο στην Ευρώπη υπερηφανεύεται ότι είναι «αξιοκρατικό». Ακόμη και οι πιο μικρές ομάδες έχουν θεωρητικές πιθανότητες να φτάσουν στην κορυφή της πυραμίδας. Βέβαια η συγκεκριμένη πυραμίδα έχει πλέον... παραμορφωθεί από τον τεράστιο πλούτο των χρηματοδοτών των μεγάλων ομάδων.

Οι μεγαλύτεροι σύλλογοι μπορούσαν πάντα να αγοράζουν τους καλύτερους παίκτες και να τους δίνουν υψηλότερους μισθούς. Τα πράγματα δεν ήταν διαφορετικά όταν η Στεάουα κατέκτησε το Ευρωπαϊκό Κύπελλο το 1986. Ωστόσο, υπήρχαν κομβικές διαφορές.

Για αρχή, υπήρχαν πολύ λιγότερα χρήματα στο παιχνίδι από ό,τι σήμερα, πράγμα που σημαίνει ότι η διαφορά στην οικονομική επιρροή μεταξύ των πλουσιότερων και των φτωχότερων ήταν πολύ λιγότερο έντονη.

Υπήρχαν επίσης περιορισμοί στον αριθμό των ξένων παικτών που μπορούσαν να υπογράψουν οι ομάδες. Στην περίπτωση σχεδόν κάθε χώρας στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη δεν επιτρεπόταν στους παίκτες να μετακινηθούν στο εξωτερικό μέχρι να κλείσουν τα τριάντα τους χρόνια. Ανεξάρτητα από αυτό, η Στεάουα δεν είχε σε καμία περίπτωση την οικονομική δύναμη των κορυφαίων συλλόγων της Ευρώπης εκείνη την εποχή, εκ των οποίων ήταν η Μπαρτσελόνα, την οποία νίκησε στον τελικό.

Ο αρχιτέκτονας Έμεριχ Γιένεϊ

Ο Έμεριχ Γιένεϊ αποτελεί μια από τις πλέον θρυλικές και εμβληματικές φιγούρες στην ιστορία όχι μόνο του κλαμπ αλλά και του ποδοσφαίρου της Ρουμανίας. Ξεκίνησε στη Στεάουα σαν βοηθός το 1972 και ανέλαβε τη θέση του πρώτου προπονητή το 1974. Το 1978 απολύθηκε, επέστρεψε το 1983, αποχώρησε εκ νέου στο τέλος της σεζόν και λίγους μήνες μετά την απόλυση του επέστρεψε για να γράψει ιστορία.

O τότε 50χρονος τεχνικός πόνταρε πολλά στην ταχύτητα της ομάδας του σε μια εποχή που το ποδόσφαιρο ήταν ακόμα αργό. Οι παίκτες της Στεάουα είχαν το παρατσούκλι «οι γρήγοροι». Ο Γιένεϊ ήξερε επίσης πόσο σημαντικό είναι οι ποδοσφαιριστές του να έχουν καθαρό μυαλό. Σε αυτό το πλαίσιο ανακοίνωνε την ενδεκάδα των παιχνιδιών αρκετές μέρες πριν τους αγώνες. Ήθελε οι παίκτες του να... συμβιβάζονται με τις αποφάσεις του και να μην είναι αγχωμένοι προκειμένου να κερδίσουν τη θέση τους.

«Δεν έχει νόημα να κρατάς τους παίκτες σε ένταση με αυτόν τον τρόπο. Αν έχουν άγχος, θα αναδύονται άλλα προβλήματα στην επιφάνεια και ποιος ξέρει που θα μπορούσαν όλα αυτά να οδηγήσουν», ήταν η εξήγηση του Γιένεϊ.

Η Στεάουα ήταν το απόλυτο αφεντικό στο πρωτάθλημα της και έκανε ένα αδιανότητο ρεκόρ 104 αγώνων δίχως ήττα. Βέβαια μπορεί να είχε μια ξεχωριστή... μεταχείριση λόγω της στήριξης που απολάμβανε από τον Τσαουσέσκου, όμως αυτό δεν αλλάζει το γεγονός πως ο Γιένεϊ είχε χτίσει μια σπουδαία ομάδα, με τον ευρωπαϊκό της θρίαμβο να είναι το απόλυτο πειστήριο.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1980 η Ρουμανία ζούσε στην απομόνωση υπό το καθεστώς του Τσαουσέσκου. Το έργο του πρωτοπόρου Γιένεϊ και τα αγωνιστικά πεπραγμένα της Στεάουα δεν μπορούσαν να βγουν από τα σύνορα και να αναγνωριστούν από την υπόλοιπη ποδοσφαιρική Ευρώπη, όπως θα γινόταν με ευκολία στην σύγχρονη εποχή.

O Γιένεϊ οδήγησε την Στεάουα στην κορυφή της Ευρώπης, με τον θρίαμβο του να είναι το κλειδί για να αναλάβει προπονητής της εθνικής ομάδας της πατρίδας του. Ο Ρουμάνος τεχνικός άφησε... στρωμένη ομάδα στον 36χρονο βοηθό του, Άνχελ Ιορντανέσκου, o οποίος συνέχισε τη δουλειά του δασκάλου του και έχοντας πλέον στις τάξεις της ομάδας τον «Μαραντόνα των Βαλκανίων», Χάτζι, κατέκτησε το ευρωπαϊκό Super Cup το 1988, βρέθηκε στα ημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών της σεζόν 1987/88 και στον τελικό της επόμενης χρονιάς, απέναντι στην μυθική Μίλαν του Αρίγκο Σάκι.

Εκτός από το Κύπελλο Πρωταθλητριών ο Γένεϊ κατέκτησε έξι πρωταθλήματα και τρία κύπελλα, όλα φυσικά με την αγαπημένη του Στεάουα. Ως Ομοσπονδιακός τεχνικός δημιούργησε την κορυφαία «έκδοση» της εθνικής της πατρίδας του και την έφτασε στα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1990. Ο σπουδαίος Ρουμάνος τεχνικός είχε και ένα πέρασμα 10 μηνών από τη χώρα μας για λογαριασμό του Πανιωνίου (Ιανουάνιος - Νοέμβριος 1995).

Η πορεία προς το έπος του 1986

Η Στεάουα μετά από επτά χρόνια «υπομονής» επέστρεψε στους τίτλους το 1985 όταν κατέκτησε το πρωτάθλημα, το οποίο της έδωσε το εισιτήριο για το Κύπελλο Πρωταθλητριών. Εκείνη η σεζόν ήταν διαφορετική για το τουρνουά, καθώς δεν συμμετείχαν οι αγγλικές ομάδες, οι οποίες είχαν δεχτεί «ban» λόγω της τραγωδίας του Χέιζελ.

Η κάτοχος του τροπαίου Γιουβέντους, η πάντα ισχυρή Μπάγερν Μονάχου και η μετέπειτα φιναλίστ Μπαρτσελόνα ήταν τα τρία φαβορί για την κατάκτηση του τροπαίου από τη στιγμή που έλειπαν οι Άγγλοι. Εκείνη την εποχή οι Βρετανοί είχαν μονοπωλήσει το Ευρωπαϊκό Κύπελλο, αφού είχαν κατακτήσει επτά από τα τελευταία εννέα.

Η πορεία της Στεάουα ξεκίνησε με αντίπαλο την πρωταθλήτρια Δανίας Βέιλε. Οι Ρουμάνοι έμειναν στην ισοπαλία (1-1) στο πρώτος ματς, εκτός έδρας, όμως στη ρεβάνς νίκησαν με 4-1. Στον δεύτερο γύρο τέθηκαν αντιμέτωποι με την Χόνβεντ, από την οποία έχασαν με 1-0 στη Βουδαπέστη, όμως στο Βουκουρέστι νίκησαν και πάλι με 4-1 και πήραν την πρόκριση.

Στα προημιτελικά οι Ρουμάνοι είχαν μια θεωρητικά καλή κλήρωση, καθώς έπεσαν με την Κουουσίσι Λάθι της Φινλανδίας. Η θεωρία απέχει... μίλια από την πραγματικότητα. Η Στεάουα ήταν απροσδόκητα κακή στο πρώτο παιχνίδι, δεν εκμεταλλεύτηκε τη δυνατή της έδρα και το ματς έμεινε στη λευκή ισοπαλία (0-0). Στη ρεβάνς στο Ελσίνκι τα βρήκε ξανά δύσκολα, όμως ο Βίκτορ Πιτούρκα την γλίτωσε με το γκολ του στο 86'.

Στα ημιτελικά η Στεάουα είχε δύσκολη αποστολή, κόντρα στην φανταστική Άντερλεχτ. Οι εξαιρετικοί Βέλγοι είχαν αφήσει εκτός στον προηγούμενο γύρο την εκ των φαβορί για το τρόπαιο, Μπάγερν Μονάχου και έμοιαζε σίγουρη για μια θέση στον τελικό. Στις Βρυξέλλες οι γηπεδούχοι νίκησαν με 1-0 και έκαναν βήμα πρόκρισης, όμως στο Βουκουρέστι η Στεάουα έκανε το καλύτερο της παιχνίδι στο τουρνουά (ακόμα και από τον τελικό), πήρε ιστορική νίκη με 3-0 και σφράγισε το εισιτήριο της για τον τελικό της 7ης Μαΐου στο «Ραμόν Σάντσεθ Πιθχουάν».

Στην Ανδαλουσία το σπίτι της Σεβίλλης γέμισε από οπαδούς της Μπαρτσελόνα, ενώ οι φίλοι της Στεάουα που πήραν άδεια για να ταξιδέψουν ήταν (κυριολεκτικά) μετρημένοι. Μάλιστα παρά τα μέτρα του Τσαουσέσκου μερικοί από αυτούς που πήγαν στην Ισπανία για τον τελικό κατάφεραν να ξεφύγουν και δεν γύρισαν στην χώρα τους. Στη Ρουμανία μέχρι και λίγο πριν τη σέντρα ήταν αμφίβολο ακόμα και αν θα υπήρχε τηλεοπτική κάλυψη. Εν τέλει οι φίλοι της Στεάουα κατάφεραν να δουν την ομάδα τους να γράφει ιστορία.

Ο τελικός θεωρείται ως ένας από τους χειρότερους από πλευράς θεάματος στην ιστορία του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου και μετέπειτα Champions League. Φυσικά αυτό λίγο απασχολεί τους Ρουμάνους. Μετά από 120 λεπτά χωρίς γκολ οι δυο ομάδες πήγαν στα πέναλτι, οι Μπλαουγκράνα δεν κατάφεραν ούτε μια φορά να στείλουν την μπάλα στα δίχτυα και η Στεάουα με δυο εύστοχες εκτελέσεις έγινε πρωταθλήτρια Ευρώπης.

Εκατοντάδες οπαδοί υποδέχτηκαν την ομάδα τους στο αεροδρόμιο και χιλιάδες έστησαν ένα μοναδικό πάρτι στους δρόμους, καθώς το λεωφορείο της ομάδας κατευθυνόταν προς το Βουκουρέστι. Αξιόλογο πως πρόκειται για μια χώρα που δεν είχε συνηθίσει τις αυθόρμητες συγκεντρώσεις οποιουδήποτε μεγέθους, αφού ήταν απαγορευμένες.

Για τον άθλο τους οι παίκτες της Στεάουα έλαβαν ο καθένας ένα φορολογητέο μπόνους 1.500 λέι και άδεια να παρακάμψουν την ουρά για τζιπ ARO. Εκείνη την εποχή στη Ρουμανία ένα εισιτήριο για το μπροστινό μέρος της ουράς ήταν πιο πολύτιμο από το ίδιο το όχημα...

Ο ήρωας Χέλμουτ Ντουκαντάμ και το άδοξο φινάλε της καριέρας του

Εκτός από έναν κορυφαίο προπονητή της εποχής η Στεάουα είχε και εξαιρετικό ρόστερ. Βέβαια δεν φανταζόταν κανείς πως είχε το επίπεδο όχι να σηκώσει αλλά ούτε να διεκδικήσει το Κύπελλο Πρωταθλητριών, όμως ποιότητα υπήρχε. Οι αμυντικοί Αντριάν Μπουμπέσκου και Στέβαν Ιοβάν, ο μέσος Τουντορέλ Στόικα και οι επιθετικοί Μάριους Λάκατους, Βίκτορ Πιτούρκα και Γκαβρίλ Μπάλιντ είναι θρύλοι για τους οπαδούς των «στρατιωτικών» και ο κορμός της Ρουμανίας που έφτασε στα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1990.

Στο «Ραμόν Σάντσεθ Πιθχουάν» κανείς από τους ποδοσφαιριστές του Έμεριχ Γιένεϊ δεν υστέρησε, όμως υπήρχε ένας που ήταν ο πρωταγωνιστής και ήρωας που ταυτίστηκε με τον τελικό και την μυθική επιτυχία της Στεάουα. Ο λόγος προφανώς για τον μεγάλο Χέλμουτ Ντουκαντάμ. Ο θρύλος της Στεάουα κράτησε ανέπαφη την εστία του όχι μόνο σε 120 λεπτά «πρεσαρίσματος» της Μπάρτσα αλλά και στη διαδικασία των πέναλτι. Ο ορισμός του... κατεβάζω τα ρολά.

Ο Ρουμάνος τερματοφύλακας απέκρουσε και τα τέσσερα χτυπήματα των Καταλανών στη ρώσικη ρουλέτα και «χάρισε» το τρόπαιο στην ομάδα του! Ο Ουρούτι έπιασε το πρώτο πέναλτι της Στεάουα, όμως αυτός «απάντησε», έπεσε δεξιά και απέκρουσε την προσπάθεια του Αλεξάνκο. Οι δυο πορτιέρε έβγαλαν και τη δεύτερη εκτέλεση που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν. Ο Ουρούτι είπε «όχι» στον μετέπειτα προπονητή ΠΑΟΚ και Παναθηναϊκού, Λάζλο Μπόλονι και ο Ντουκαντάμ έβγαλε στα δεξιά του την εκτέλεση του Πεντράθα.

Ο Λακάτους ήταν ο πρώτος ποδοσφαιριστής που έστειλε την μπάλα στα δίχτυα και μετέφερε το άγχος στους Μπλαουγκράνα. Ο Πίτσι Αλόνσο ήταν σίγουρος πως ο Ντουκαντάμ δεν θα έπεφτε για τρίτη φορά στα δεξιά του, όμως έκανε λάθος. Ο Μπαλίντ ευστόχησε στο τέταρτο πέναλτι και έφερε τους Ρουμάνους αγκαλιά με την κούπα. Ο Πένια ανέλαβε να κρατήσει ζωντανή την ομάδα του. Είδε πως ο Ντουκαντάμ έπεφτε μόνο δεξιά και σκέφτηκε να πλασάρει στα αριστερά, όμως ο Ρουμάνος απλά δεν... μπορούσε να δεχτεί γκολ εκείνη την ημέρα, έπεσε σωστά και έγραψε το όνομα του με χρυσά γράμματα στο βιβλίο του Κυπέλλου Πρωταθλητριών.

Πως γίνεται να έπεσε τρεις φορές δεξιά και την τέταρτη που αποφάσισε να αλλάξει πλευρά να ήταν και πάλι σωστός; Είχε διαβάσει με τόση ακρίβεια τους αντιπάλους του ή είχε μια.. φωνή στο κεφάλι του που τον κατηύθυνε; Ο ίδιος έδωσε την απάντηση του το 2015, μιλώντας στο Gazzetta και τον Θάνο Σαρρή. «Δεν είχα κάνει καμία προετοιμασία, δεν είχα παρακολουθήσει κανέναν από τους παίκτες, πως εκτελούν πέναλτι, δεν είχα δει τίποτα ούτε είχα ακούσει τίποτα. Βασίστηκα τελείως στο ένστικτο και την έμπνευσή μου εκείνη τη στιγμή. Όταν έπαιρναν φορά, εγώ είχα έμπνευση για το που θα έστελναν τη μπάλα. Και νομίζω πως τελικά το ότι δεν είχα κάνει καμία προετοιμασία με βοήθησε, έκανε τα πράγματα καλύτερα για μένα».

Η Μπαρτσελόνα έγινε η πρώτη ομάδα που δεν κατάφερε να βρει δίχτυα σε διαδικασία πέναλτι στον τελικό της κορυφαίας ευρωπαϊκής διασυλλογικής διοργάνωσης, καθώς είχε την ατυχία να «πέσει» πάνω σε έναν σπουδαίο «πεναλτάκια». Έναν παίκτη που έμενε στην προπόνηση για ώρες μετά το τέλος της και έβαζε μέχρι στοιχήματα με τους συμπαίκτες του για το πόσα πέναλτι θα έβγαζε. Δούλευε μέχρι εξάντλησης κάνοντας όνειρα, όμως η κατάκτηση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών έμοιαζε... υπερβολική ακόμα και σαν όνειρο.

ducka

Υπό κανονικές συνθήκες η 7η Μαΐου του 1986 θα ήταν η μέρα που θα απογείωνε την καριέρα του 27χρονου τερματοφύλακα. Ήταν ο πρωταγωνιστής στον θρίαμβο του απόλυτου αουτσάιντερ σε τελικό Ευρωπαϊκού Κυπέλλου. Οι ομάδες της Ανδαλουσίας, Σεβίλλη και Μπέτις, φέρονταν να τον ήθελαν και η Αθλητική Ηχώ είχε γράψει για ενδιαφέρον του Παναθηναϊκού. Τελικά όμως η μοίρα τα έφερε έτσι ώστε η μεγάλη του «παράσταση» να είναι και η τελευταία του.

Λίγες εβδομάδες μετά τον τελικό αρνήθηκε να παίξει σε στημένο ματς. Ο στόχος ήταν να εξασφαλιστεί ότι ο σέντερ φορ της Στεάουα θα έβγαινε πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος, αλλά δεν ήθελε να ανακατευτεί. Ο συμπαίκτης του έκανε χατ τρικ, όμως ένας νεαρός ποδοσφαιριστής της Σπορτούλ έβαλε περισσότερα στην τελευταία αγωνιστική και ολοκλήρωσε τη σεζόν με 31 γκολ. Το όνομα αυτού του νεαρού ήταν Γκιόργκι Χάτζι. Η άρνηση του να αγωνιστεί είχε ως συνέπεια να αποκλειστεί από τις προπονήσεις για δύο εβδομάδες. Τελικά τιμωρήθηκε με πρόστιμο που έφτανε τους μισθούς δύο μηνών, πριν του επιτραπεί να επιστρέψει στην ομάδα, αλλά ο εφιάλτης του δεν είχε τελειώσει ακόμη.

Ένα ανεύρυσμα διαγνώστηκε στο δεξί χέρι του. Υποβλήθηκε σε επέμβαση λίγο πριν τον τελικό του Διηπειρωτικού Κυπέλλου με την Ρίβερ Πλέιτ στο Τόκιο, ταξίδεψε στην Ιαπωνία, έκανε προπονήσεις και έπεφτε πάντα με το αριστερό του χέρι. Οι γιατροί τελικά του είπαν ότι θα ήταν πολύ επικίνδυνο να συνέχισε να παίζει. Πήρε την δύσκολη απόφαση να αποσυρθεί και λίγο αργότερα τον έδιωξαν από τον στρατό, αφού ο Τσαουσέσκου είπε ότι από την στιγμή που δεν μπορούσε να παίξει ποδόσφαιρο, δεν μπορούσε να υπηρετήσει ούτε την χώρα του. Ο Ντουκαντάμ έφτασε από την κορυφή στο μηδέν μέσα σε διάστημα μερικών εβδομάδων, όμως κανείς δεν μπορεί να του στερήσει τον ρόλο του πρωταγωνιστή σε έναν από τους πιο ξεχωριστούς τελικούς του Κυπέλλου Πρωταθλητριών όλων των εποχών.

Διαβάστε επίσης: