Καπογιάννη στο Gazzetta: «Στο Ιράν συνάντησα 14 γυναίκες με "φλόγα", με μαχητικότητα»

Έρχεται η πρόταση, ποια ήταν η πρώτη σκέψη που πέρασε από το μυαλό σου;

«Γενικά μου έχει κάνει... κλικ αυτός ο κόσμος. Είχα μία μικρή εμπειρία με το Λίβανο, με την ομώνυμη Εθνική ομάδα, είχαμε ταξιδέψει μέχρι την Αίγυπτο για να παίξουμε μπάσκετ, βρεθήκαμε στην Ιορδανία.

Είχα μία... γεύση από αυτόν τον κόσμο και είχα μία... γεύση μπασκετικά από μία ομάδα του Ιράν. Όταν, λοιπόν, ήρθε η πρόταση για κάποιο λόγο που δεν ήξερα, ένιωθα πως ήμουν έτοιμη. Το ήθελα. Και είπα “ναι, το συζητάω”. Μετά είπαμε τα περαιτέρω, τι θέλουν, πως το θέλουν, αν μπορώ ή δεν μπορώ, αναφορικά με τις ημερομηνίες. Πήρα την απόφαση πολύ εύκολα, πολύ αβίαστα.

Πήρα μόνο άδεια από τον Παναθηναϊκό, γιατί δεσμεύομαι με συμβόλαιο και τους ευχαριστώ για μία ακόμη φορά που μου επέτρεψαν να πάω. Μπορεί να είναι offseason, αλλά έπρεπε να έχω και την άδειά τους. Κύλησε πολύ αρμονικά όλο αυτό».

Οπότε, το συναίσθημα δεν ήταν ούτε φόβος για το άγνωστο ή αυτό μπροστά σε μία πρόκληση. Ποιο ήταν τελικά το συναίσθημα;

«Για κάποιο λόγο... Με όλους τους φίλους μου, που συζήτησα, μου είπαν ¨είσαι τρελή, θα πας εκεί;, που φοράνε τις μαντίλες, που χτυπάνε τις γυναίκες;”. Ήταν η εποχή που λίγο πριν είχαμε δει στις ειδήσεις πως σκότωσαν μία γυναίκα, η οποία δεν φορούσε καλά το χιτζάμπ. Παρεμπιπτόντως, είδα φωτογραφίες της συγκεκριμένης κοπέλας από το νοσοκομείο...

Και έλεγα ότι “ΟΚ”, είχα άγνοια κινδύνου; Ήμουν στον κόσμο μου; Δεν ξέρω πως να το πω, αλλά εμένα μου έκανε πολύ... κλικ».

Τηλεφώνησες σε κάποιον για να αναζητήσεις μία συμβουλή, να ρωτήσεις λίγο τι ακριβώς πρέπει να περιμένεις;

«Ναι! Μίλησα με κάποιους φίλους που απέκτησε στο Λίβανο, έχουν εμπειρία από ιρανικές ομάδες και την κοινωνία. Γι' αυτούς είναι φυσιολογικό. Το μάτι τους είναι μαθημένο να βλέπουν μαντίλες. Είναι πάρα πολλές οι μουσουλμάνες που φορούν μαντίλες. Μου είπαν ότι είναι ΟΚ, αλλά και για εμένα ήταν ΟΚ. Δεν χρειαζόμουν να πάρω πολλούς τηλέφωνο.

Το μόνο που έκανα, όταν έφτασα εκεί, αφού είχα λάβει οδηγία από την Πρεσβεία μας στην Ελλάδα, να μεταβώ στην ελληνική Πρεσβεία στο Ιράν και να μου πουν εκεί τις οδηγίες που πρέπει να ακολουθήσω οι άνθρωποι που ζουν στη χώρα. Πως να συμπεριφέρομαι και τι πρέπει να κάνω».

Οπότε ανάμεσα σε όσα σου ανέφεραν, ποια είναι τα δύο... SOS που σου είπαν να προσέχεις;

«Το ένα ήταν κάτι που το αποδέχτηκα πριν μου το αναφέρουν. Εδώ υπάρχουν αυτοί οι κανόνες και εγώ δεν είμαι εκεί για να τους αλλάξω. Εφόσον αποδέχτηκα την πρόταση, θα έπρεπε να υπακούσω και στους κανόνες.

Ήμουν συνειδητή σε αυτό. Και όταν μιλάω στο τηλέφωνα ή ποστάρω κάτι στα social media να μην μιλάω ή να γράφω εναντίον της κυβέρνησης. Διότι μπορεί να υπάρχει θέμα».

Άρα μόλις πάτησες το πόδι σου στο Ιράν, ήσουν υποχρεωμένη να φορέσεις χιτζάμπ. Και έπρεπε να το φοράς όλη την ώρα;

«Ναι, έπρεπε να φοράω. Ήμουν προετοιμασμένη, είχα πάρει μαζί μου κάποια φουλάρια. Έπρεπε να το φοράω παντού, εκτός από το δωμάτιό μου στο ξενοδοχείο. Όταν έβγαινα για να πάω στο εστιατόριο του ξενοδοχείου για να φάω, έπρεπε να το φοράω, όταν θα έβγαινα έξω, το ίδιο. Όταν πήγαινα στην προπόνηση, έπρεπε να το φοράω. Βέβαια, μου είχαν επιτρέψει στην προπόνηση να φοράω καπελάκι, γιατί δυσκολευόμουν.

Αλλά σε όλες τις άλλες εκδηλώσεις το φορούσα. Υπήρχαν φορές που βγήκαμε έξω να πάμε σε κάποιο εστιατόριο και σε κάποιες περιοχές, οι γυναίκες δεν το φορούσαν. Εγώ πάντα είχα κάποιον μαζί μου. Ρωτούσα αν μπορώ να το κατεβάσω τώρα και μου έδιναν το ΟΚ. Αλλά σε γενικές γραμμές το φορούσα, ήμουν συνεπής».

Έχοντας συνηθίσει να κοουτσάρεις με διαφορετικό τρόπο τα προηγούμενα χρόνια, πώς ήταν αυτή η ριζική αλλαγή;

«Δεν ξέρω... Οι άνθρωποι, γενικά, έχουμε κάποιες συνήθειες και δυσκολευόμαστε να τις αλλάξουμε. Εγώ στη φάση της ζωής μου, δεν δυσκολεύομαι ιδιαίτερα. Με δυσκόλεψε μόνο στα παιχνίδια το χιτζάμπ, πρώτον γιατί με ζέσταινε, αλλά το κυριότερο ήταν πως όταν έπρεπε να σκύψω για να πάρω το πινακάκι, για τις οδηγίες, μου έφευγε, με νευρίαζε και μου αποσπούσε την προσοχή.

Αλλά κατά τα άλλα, δεν μπορώ να πω ότι ζορίστηκα ιδιαίτερα. Για να είμαι ειλικρινής, δεν είναι κάτι που συμφωνώ - αυτό είναι ένα άλλο κομμάτι – αλλά δεν ζορίστηκα ιδιαίτερα να το κάνω. Και μετά βρήκα και την άκρη με τα ρούχα. Δεν φορούσα κάτι από μέσα, για να μη ζεσταίνομαι, μου έφεραν σκέτα μανίκια, για να μπορώ να καλύπτω τα χέρια μου και να φοράω το κοντομάνικό μου.

Θυμάσαι την πρώτη εικόνα που είδες μόλις έφτασες, αυτή που σου έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση;

«Δεν ήταν κάτι, γιατί όπως ανέφερα και νωρίτερα, έχω ταξιδέψει σε αυτές τις χώρες. Και έβλεπα τις γυναίκες που φορούσαν μαντίλα. Εντάξει, αυτό... Ότι ένιωσα λίγο αμήχανα γιατί ήμουν μόνη μου και δεν ήξερα ποιος με περιμένει, αυτό ναι. Αλλά στο να δω κάτι άλλο, όχι. Δεν μπορώ να το πω αυτό».

Οι παίκτριες πως ήταν, πως το ζούσαν; Με δεδομένο ότι επιλέγουν να παίξουν μπάσκετ σε μία χώρα που έχει περιορισμούς στις γυναίκες.

«Θα πω κάτι, σχετικά και με την προηγούμενη ερώτηση. Δεν μου έκανε εντύπωση κάτι στο αεροδρόμιο. Μου έκαναν εντύπωση αυτά τα κορίτσια, πως αγαπούν το μπάσκετ, πόσο σκληρά προπονούνται. Για δύο μήνες, όσο και η παρουσία μου εκεί, οι παίκτριες ήταν με τα μανίκια, με τα κολάν και το χιτζάμπ. Ήταν εκεί.

Ακολουθούσαν εξάωρο καθημερινό πρόγραμμα προπόνησης με τόση αγάπη και διάθεση και τόσο σεβασμό και αποδοχή. “Διψάνε” για να δούνε κάποιον ξένο, γιατί στο Ιράν δεν υπάρχει τουρισμός, είναι πολύ δύσκολο να συμβεί κάτι τέτοιο. Αυτό μου έκανε εντύπωση, το πόσο αφοσιωμένες είναι, το πόσο αγαπάνε το μπάσκετ και πόσο μέσα από το άθλημα δίνουν τη δική τους μάχη. Είναι ένας τρόπος να παλέψουν, γιατί κάτι κερδίζουν μέσα απ' το μπάσκετ. Αυτές θεωρώ πραγματικές ηρωίδες, γενικά τις γυναίκες που ασχολούνται με τον αθλητισμό, αλλά περισσότερο αυτά τα κορίτσια».

Μίλησες με τις παίκτριες σου; Είναι η διέξοδός τους το μπάσκετ;

«Μπορώ να στο διαβεβαιώσω, χωρίς να μου το έχουν πει κάτι συγκεκριμένα γι' αυτό. Μέσα από το μπάσκετ έχουν μία αναγνωρισιμότητα, ίσως κάποια προνόμια που άλλες γυναίκες μπορεί να μην τα έχουν. Σίγουρα είναι μία διέξοδος, όπως είναι τέτοια για ανθρώπους και σε άλλες χώρες ο αθλητισμός και το μπάσκετ.

Αυτό που κατάφεραν και με τον ερχομό μου στο Ιράν είναι πως έδωσαν μεγαλύτερη προσοχή στο μπάσκετ Γυναικών. Κάναμε περισσότερα φιλικά εκτός της χώρας, κάτι που δεν συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια. Πήγαμε στην Ιορδανία μία εβδομάδα και μετά στην Ταϊπέι. Συμμετείχαμε στο «Γουίλιαμ Τζόουνς», το οποίο είναι ονομαστό τουρνουά με πάρα πολύ καλές ομάδες. Εμείς ήμασταν η πιο αδύναμη. Αλλά αυτό συνέβη για πρώτη φορά στα χρονικά. Δόθηκε μεγαλύτερη προσοχή στην ομάδα, με εμένα στον πάγκο είχαν μεγαλύτερες προσδοκίες. Αυτό είναι κέρδος γι' αυτά τα κορίτσια».

Πήγες εκεί για να τους μάθεις τι είναι το μπάσκετ, αλλά και να αποτελέσεις έναν ρόλο ανθρώπου που πήγες να τους βοηθήσεις σε περισσότερα πράγματα;

«Ως άνθρωπος, είμαι έτσι, αλλά στη φάση της ζωής που βρίσκομαι τώρα, μου έκανε... κλικ το κοινωνικό κομμάτι. Το εργαλείο μου είναι το μπάσκετ, προκειμένου να περάσω τα μηνύματά μου ή για να αφουγκραστώ το σφυγμό μιας κοινωνίας, αλλά και για να δω πως μπορώ να επηρεάσω κάτι προς το καλύτερο. Να βοηθήσω.

Μέσα από το μπάσκετ έχεις την ευκαιρία – και με δεδομένο ότι είχαμε τριβή λόγω των έξι ωρών καθημερινής προπόνησης – να αλληλεπιδράσεις.
Και εγώ φυσικά να μάθω από τα κορίτσια. Μιλάμε τόση ώρα για το χιτζάμπ και τους κανόνες, έχει τόσα πολλά καλά το Ιράν που πρέπει να τα αναφέρουμε.

Αλλά ήθελα να τους δείξω, να τους δώσω λίγη από τη μαχητικότητα που έχω ως άνθρωπο, να τους δώσω αυτοπεποίθηση. Για φαντάσου μία κοινωνία, η οποία με τους κανόνες που έχει, είναι σαν να ποδοπατάει τις γυναίκες. Και ξαφνικά τους ζητάς να γίνουν winners και να πάνε να κατακτήσουν ένα τουρνουά. Είναι οξύμωρο.

Αυτά τα κορίτσια όμως έχουν τόση «φλόγα» μέσα τους, όπου εγώ, κατά κάποιο τρόπο, τους ξύπνησα αυτή τη μαχητικότητα και μέσα από το μπάσκετ που έπαιζαν κέρδισαν αυτοπεποίθηση. Και αυτή που θα κερδίσεις μέσα από το αυτό το άθλημα, την κουβαλάς για πάντα στη ζωή σου. Αν με ρωτούσε κάποιος, τι ευχαριστήθηκα περισσότερο είναι αυτό.

Ότι μπόρεσα να δώσω μία πνοή σε αυτά τα 14 κορίτσια. Ίσως να είχαν παραιτηθεί απ΄αυτό - σε μία ηλικία εξαιρετικά γόνιμη – ενδεχομένως και λόγω των κανόνων και της λειτουργίας της κοινωνίας τους. Εγώ γι' αυτό είμαι χαρούμενη. Πέρα από το αποτέλεσμα, για παράδειγμα είχαν να νικήσουν 49 χρόνια! Δεν το ήξερα ούτε εγώ, το διάβασα στο σάιτ της FIBA όταν κάναμε την πρώτη μας νίκη. Πέρα απ' αυτό η δουλειά μου είναι το μπασκετ, αλλά το άλλο είναι μεγαλύτερο.

Χαιρόμουν, γιατί μπορεί να τις πίεζα μέσα στο γήπεδο, αλλά για ότι άλλο θεωρούσα ότι έπρεπε να έχουν αυτά τα κορίτσια, βγήκα πολύ μπροστά. Και διεκδίκησα γι' αυτές πράγματα που δεν είχαν. Ενδεχομένως αυτό μπορεί να τους έδωσε έμπνευση. Διεκδίκησα καλύτερες συνθήκες προπόνησης. Να έχουμε πλήρες team, με φυσιοθεραπευτή, μασέρ, όπως έχουν και οι Άνδρες.

Διεκδίκησα να πάρουν κάποια χρήματα, που δεν είχαν λάβει ποτέ. Και το κερδίσαμε. Να πάμε για φιλικά εκτός συνόρων. Ίσως και με τον ερχομό μου και τις νίκες, πετύχαμε να έχουμε καλύτερη προβολή. Είχαμε πολλές media day, όπου τα κορίτσια έδιναν τη μία συνέντευξη μετά την άλλη. Και κατάφεραν να φτάσουν σε ένα επίπεδο αυτοπεποίθησης, δυναμισμού έτσι ώστε να βγουν εκεί έξω και να διεκδικήσουν πράγματα. Να μιλήσουν μόνες τους, κάποια στιγμή στο μέλλον, με τον πρόεδρο της ομοσπονδίας τους.

Για μία επανάσταση χρειάζεται μία τομή, μία γροθιά στο μαχαίρι, αλλά χρειάζεται να μάθουν πως πρέπει να είναι ρεαλιστές. Δεν μπορεί να διακινδυνεύσεις τη ζωή σου για να κερδίσεις κάτι. Υπάρχει και άλλος δρόμος για να διεκδικήσεις κάτι».

Οπότε μιλάμε για μία ανδροκρατούμενη κοινωνία. Αλλά τελικά ποιος βάζει τους κανόνες σε μία τέτοια κοινωνία; Είναι η θρησκεία, είναι κάτι άλλο;

«Ο Μουσουλμανισμός έχει αυτόν τον κανόνα. Μία μερίδα των Μουσουλμάνων, οι Σουνίτες είναι οι πιο φανατικοί. Οι Σιίτες, που είχαν συναντήσει και στο Λίβανο, είναι πιο χαλαροί, δεν τους καταλαβαίνεις.

Νομίζω ότι τους κανόνες τους βάζουν κάποιοι που είναι υψηλά ιστάμενοι, δεν ξέρω, ενδεχομένως να είναι ένας τρόπος να έχουν τον έλεγχο; Δεν το γνωρίζω. Εγώ γνώρισα άνδρες που είμαι σίγουρη αν τους ρωτούσα «θέλετε η σύζυγός ή η φίλη τους να ταλαιπωρείται έτσι;”, θα μου έλεγαν “όχι”. Και οι άνδρες δεν μπορούν να φορούν σορτσάκια και κοντομάνικα. Και αυτοί έχουν ένα ζόρι. Βέβαια είδα άνδρες με σορτσάκι, αλλά και γυναίκες με κατεβασμένο το χιτζάμπ. Βλέπω ότι η νέα γενιά, οι 20άρηδες στο Ιράν, νομίζω ότι θα φέρουν μία ανατροπή».

Σου είπαν οι αθλήτριες για τα πρότυπά τους; Ας πούμε ότι θέλουν να μοιάσουν στη Σου Μπερντ, για παράδειγμα....

«Δεν έχουν πρόσβαση. Παγκοσμίως, η νέα γενιά είναι με ένα κινητό στο χέρι, στο YouTube, στο TikTok, παντού στα social media. Τώρα αρχίζουν στο Ιράν να έχουν τέτοιες εικόνες.

Αυτά τα παιδιά και οι προηγούμενες γενιές δεν είχαν πρόσβαση στο διαδίκτυο, το ίντερνετ στο Ιράν είναι δύσκολο. Λειτουργείς με VPN και αν γίνει κάτι στην Κυβέρνηση, κλείνουν τα πάντα. Μου έτυχε τρεις φορές, για 6-8 ώρες, να μην έχω πρόσβαση στο ίντερνετ. Δεν είναι εύκολη η πρόσβαση, δεν ξέρει ποια είναι η Σου Μπερντ».

Άρα μπάσκετ πώς αποφάσισαν να παίξουν;

«Έχουν πρότυπα από την ανδρική ομάδα...».

Θα το έκανες ξανά; Στο μπασκετικό κομμάτι.

«Μου το έχουν πει. Για εμένα ήταν δημιουργικό. Με ανανέωσε και ως άνθρωπο και ως προπονήτρια. Το πλάνο τους είναι πολύ ωραίο, μακροπρόθεσμο, να προετοιμάσουν τις πιο μικρές Εθνικές ομάδες, έτσι ώστε να μεγαλώσουν και να κατακτήσουν κάτι. Είναι μία πρόκληση, αλλά επειδή μεγαλώνω, πρέπει να σκεφτώ και την ξεκούρασή μου.

Δεν μου έχουν κάνει επίσημη πρόταση, όταν θα έρθει και αν θα έρθει, θα τα βάλω κάτω τα δικά μου προγράμματα και τις ανάγκες μου. Αλλά είμαι θετική να το κάνω ξανά. Και τώρα θα είμαι έτοιμη να οδηγήσω και στην Τεχεράνη. Θα το έκανα φέτος, αλλά είχε αρκετή κίνηση και οι οδηγοί είναι λίγο περίεργοι. Στο Ιράν οι γυναίκες μπορούν να οδηγήσουν αυτοκίνητο, αλλά όχι μηχανάκι».

Αν έπρεπε να κρατήσεις μία εικόνα, μία ατάκα ή μία ιστορία, ποια μπορεί να είναι;

«Αυτό που έχω κρατήσει είναι ότι έφυγα με ζεστή καρδιά. Θα κρατήσω την αγάπη που εισέπραξα απλόχερα, την αποδοχή. Θα κρατήσω τις στιγμές των πανηγυρισμών μετά τις νίκες μας, που δεν το πίστευε κανείς. Το πρώτο, το δεύτερο... Ειδικά το ματς με την Ιορδανία, η οποία πήγαινε με αξιώσεις και το πήραμε με εύκολο τρόπο, με μπασκετάρα.

Αυτές ήταν φοβερές στιγμές. Και θα κρατήσω την πρόωρη έκπληξη που μου έκαναν, λόγω των γενεθλίων μου. Ήταν κάτι φανταστικό και με συγκίνησε αφάνταστα. Μου έλεγαν «θα έρθεις ξανά». Αυτά τα πράγματα μιλάνε στην καρδιά μου. Μου έλεγαν ότι τα βλέπω όλα ωραία και τους απαντούσα ότι τα έβλεπα ρεαλιστικά. Πήγα εκεί τρεις μήνες και ήμουν χωρίς τηλεόραση. Η μόνη μου παρέα ήταν το κινητό μου».

Αν σου έλεγαν για κάτι μόνιμο;

«Θα πήγαινα... Και το λέω γιατί το έχω σκεφτεί. Πλέον, ξέρω πως πρέπει να ζήσω, πως πρέπει να κινηθώ, έχω κάνει φίλους, υπάρχουν τα παιδιά που συνεργαστήκαμε στην ομάδα. Θα είμαι cool».