Ο Εργοτέλης είναι ακόμα εδώ: Επισκεφτήκαμε το ιστορικό Μαρτινέγκο
Βρισκόμαστε στα μέσα του 1966. Η Ελλάδα βιώνει μία από τις πιο ταραγμένες περιόδους της μεταπολεμικής της ιστορίας. Οι βραχύβιες κυβερνήσεις των αποστατών της Ένωσης Κέντρου δεν έχουν καμία απολύτως τύχη, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος εξαπολύει μύδρους εναντίον του «κομμουνιστικού βδελύγματος», ενώ οι φήμες για την επιβολή δικτατορίας στη χώρα ολοένα και αυξάνονται.
Ο Μίκης Θεοδωράκης και η μουσική του βρίσκονται αμέσως στο στόχαστρο. Τα τραγούδια του απαγορεύονται να παιχτούν στο κρατικό ραδιόφωνο, ενώ ο ίδιος δέχεται ακόμη και επίθεση για τα πολιτικά του πιστεύω στην Αθήνα. Η μουσική και οι στίχοι του, όμως, φτάνουν στην ευρεία λαϊκή μάζα.
Έτσι, λοιπόν, και εκείνος αποφασίζει να διοργανώσει μια σειρά από συναυλίες κατά μήκος ολόκληρης της χώρας. Μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση, καθώς ο συνθέτης είναι ήδη «στιγματισμένος» από τις αρχές.
Το καλοκαίρι του ίδιου έτους, ο σύλλογος Κρητών σπουδαστών κάνει ανοιχτό κάλεσμα στον Μίκη Θεοδωράκη να πραγματοποιήσει συναυλίες σε Ηράκλειο, Ρέθυμνο και Χανιά, το τριήμερο 6,7 και 8 Αυγούστου. Οι φοιτητές ζητούν την παραχώρηση του Μαρτινέγκο, της ιστορικής έδρας του Εργοτέλη, για τη διεξαγωγή της εκδήλωσης.
Τα μέλη του συλλόγου συνεδριάζουν και δίνουν τελικά την έγκριση, παρά τις σφοδρές πιέσεις από τον στρατό και την αστυνομία. Ο κόσμος του Ηρακλείου αγκαλιάζει τις συναυλίες, οι οποίες μετατρέπονται σε διαδηλώσεις. Η ζήτηση για εισιτήρια είναι τόσο μεγάλη που ο Μίκης Θεοδωράκης τελικά δεν πραγματοποιεί μία αλλά δύο συνεχόμενες συναυλίες (στις 19:30 και στις 22:30 της ίδιας μέρας).
Οχτώ μήνες μετά, τον Απριλίου του 1967, ξεσπά το πραξικόπημα των συνταγματαρχών. Μία από τις πρώτες ενέργειες της Χούντας, είναι να καλέσει τη διοίκηση του Εργοτέλη σε απολογία για τις συναυλίες του Μίκη Θεοδωράκη στο Μαρτινέγκο.
Η ομάδα του Ηρακλείου τιμωρείται και υποβιβάζεται στις τοπικές κατηγορίες. Παράλληλα, χάνει μερικούς από τους καλύτερους ποδοσφαιριστές του, οι οποίοι, μάλιστα, σύμφωνα με τις μαρτυρίες φυγαδεύονται εκτός πόλης προκειμένου να μην ανανεώσουν με τον Εργοτέλη. Ο σύλλογος παραμένει στις ερασιτεχνικές κατηγορίες για τριάντα ολόκληρα χρόνια.
«Πριν από δύο χρόνια φτάσαμε μια ανάσα από την άνοδο στη Super League, στηριζόμενοι κυρίως σε δικά μας παιδιά. Μπορεί ο Εργοτέλης να έφυγε, αλλά αυτά τα παιδιά έμειναν στην κατηγορία»
Ύστερα ακολουθεί η περίοδος της μεγάλης ακμής. Εγκαθίδρυση στην πρώτη κατηγορία, εξαιρετικές πορείες στο ελληνικό πρωτάθλημα (με καλύτερη επίδοση τον τερματισμό στην έβδομη θέση της Super League τη σεζόν 2012/13), μεταγραφές ποδοσφαιριστές που έκαναν μπαμ σε ολόκληρη τη χώρα (Μάρις Βερπακόφσκις, Αλβάρο Μεχία, Πατρίκ Ογκουνσότο).
Μια σειρά, όμως, από οικονομικά προβλήματα έφεραν ξανά τον Εργοτέλη, 55 χρόνια μετά την καρατόμηση της ομάδας από τον χουντικό Ασλανίδη, στις ερασιτεχνικές κατηγορίες. Μία από τις πρώτες κινήσεις της ομάδας ήταν να αποχωρήσει από τον Παγκρήτιο Στάδιο, με το οποίο συνέδεσε τις πιο λαμπρές σελίδες της ιστορίας του, και να επιστρέψει στο Μαρτινέγκο. Εκεί απ’ όπου ξεκίνησαν όλα.
Η ιστορική έδρα του Εργοτέλη βρίσκεται σε ένα από τα υψηλότερα σημεία των τειχών του Ηρακλείου και λίγα μέτρα μακριά από τον τάφο του Καζαντζάκη. Ο δρόμος για να φτάσει κανείς ως εκεί είναι εξαιρετικά ανηφορικός.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της πορείας μας, όμως, ως το γήπεδο, συναντάμε αρκετές οικογένειες και παιδιά που φορούν την κίτρινη φανέλα και τα ποδοσφαιρικά τους παπούτσια, έτοιμα ουσιαστικά για να κάνουν προπόνηση. Η εικόνα αυτή είναι ακόμη πιο έντονη όταν φτάνουμε στο Μαρτινέγκο.
Και αυτό γιατί το ποδοσφαιρικό τερέν είναι γεμάτο με αγόρια και κορίτσια που κάνουν προπόνηση. Όλα τους είναι χωρισμένα σε τμήματα με δικό τους προπονητή που τους δίνει ξεχωριστά οδηγίες. «Υπολογίζουμε φέτος πως θα έχουμε στην ομάδα μας περίπου 500 παιδιά» εξηγεί από την πρώτη στιγμή ο Λευτέρης Κορνάρος, υπεύθυνος όλων των αναπτυξιακών τμημάτων του συλλόγου.
Ο ίδιος βρίσκεται ήδη πέντε χρόνια στην ομάδα και έχει βιώσει όλες τις καλές και τις άσχημες στιγμές του συλλόγου. Όπως εξηγεί, ο υποβιβασμός του Εργοτέλη στις ερασιτεχνικές κατηγορίες ήταν ένα μεγάλο σοκ τόσο για τον σύλλογο όσο και για ολόκληρο το ποδόσφαιρο της χώρας.
«Πριν από δύο χρόνια φτάσαμε μια ανάσα από την άνοδο στη Super League, στηριζόμενοι κυρίως σε δικά μας παιδιά. Αυτό που με χαροποιεί εμένα προσωπικά είναι ότι και οι 25 αυτοί αθλητές αγωνίζονται σήμερα στις εθνικές κατηγορίες. Μπορεί ο Εργοτέλης να έφυγε, αλλά αυτά τα παιδιά έμειναν. Και αυτή είναι η παρακαταθήκη μας» εξηγεί.
Η ομάδα του Ηρακλείου αποτελεί ανέκαθεν έναν από τους μεγαλύτερους αιμοδότες του ελληνικού ποδοσφαίρου. Τα ονόματα που ξεκίνησαν την ποδοσφαιρική τους καριέρα από το Μαρτινέγκο και ύστερα έκαναν καριέρα στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό είναι πάρα πολλά: Νίκος Καρέλης, Ανδρέας Μπουχαλάκης, Λεονάρντο Κούτρης, Μανώλης Σάλιακας.
Για κάθε έναν από αυτούς υπάρχει και μια μεγάλη πλακέτα στα γραφεία της ομάδας. Όπως εξηγεί ο κ. Κορνάρος, τα νεότερα μέλη της ακαδημίας του Εργοτέλη βλέπουν τα παραδείγματά τους και θέλουν να τους μοιάσουν. Την ίδια ακριβώς διάθεση έχουν και οι γονείς των μικρών ποδοσφαιριστών που παρακολουθούν τις προπονήσεις τους από την ιστορική κιτρινόμαυρη εξέδρα του Μαρτινέγκο.
Πάνω σε αυτή είναι γραμμένα διάφορα συνθήματα αλλά και λόγια αγάπης για τον Μίκη Θεοδωράκη που έφυγε από τη ζωή πριν από δύο χρόνια. Η συγκεκριμένη εξέδρα, όμως, έχει τη δική της ιστορία. Ήταν η εξέδρα που το 2003 φιλοξένησε τους οπαδούς του Ολυμπιακού, σε εκείνο το παιχνίδι για τη φάση των 16 του Κυπέλλου Ελλάδος που έμεινε στην ιστορία.
Το Μαρτινέγκο δεν είχε καμία απολύτως σχέση με όλα τα άλλα γήπεδα στα οποία είχαν αγωνιστεί νωρίτερα οι ποδοσφαιριστές του Ολυμπιακού. Ήταν πολύ μικρότερο σε διαστάσεις, ενώ ο χλοοτάπητας ήταν πλαστικός και όχι φυσικός.
Έτσι, λοιπόν, σύμφωνα με τα ρεπορτάζ της εποχής, η τελευταία τους προπόνηση πριν το ταξίδι τους στο Ηράκλειο για τη ρεβάνς του 3-2 στο «Καραϊσκάκης» δεν πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις της ομάδας στου Ρέντη αλλά στα γήπεδα του Χουάν Ραμόν Ρότσα στη Βάρη. Και όλα αυτά προκειμένου να προσαρμοστούν στις συνθήκες που θα αντιμετώπιζαν στο Ηράκλειο.
Ο αγώνας ήταν μια τεράστια γιορτή για τον Εργοτέλη και τους οπαδούς του. Άλλωστε, δεν είναι και λίγο πράγμα να έρχονται στο γήπεδό σου ποδοσφαιριστές όπως ο Κριστιάν Καρεμπέ και ο Τζιοβάνι.
Το ματς τελικά έληξε με τους ερυθρόλευκους να επικρατούν με σκορ 1-3. Το μοναδικό γκολ των γηπεδούχων πέτυχε ο Πατρίκ Ογκουνσότο, ο οποίος αποτελεί μέχρι σήμερα τον πρώτο σκόρερ στην ιστορία του συλλόγου και σίγουρα μία από τις πιο χαρακτηριστικές φιγούρες που έχουν περάσει ποτέ από αυτόν.
«Χαιρόμαστε με αυτό που συμβαίνει στον ΟΦΗ. Το ότι υπάρχουν τόσο δυνατές ομάδες στην Κρήτη, βοηθάει πολύ. Γιατί αν είναι καλός ο διπλανός σου, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα κερδίσεις στο τέλος και εσύ»
Το γήπεδο, είκοσι χρόνια μετά, παραμένει σχεδόν ίδιο. Όπως εξηγεί ο κ. Κορνάρος, σκοπός της ομάδας είναι να προχωρήσει σε ανακαίνισή του. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν είναι μια απλή διαδικασία, καθώς εξαιτίας των τειχών της πόλης που βρίσκονται ακριβώς δίπλα από το Μαρτινέγκο, όλα πρέπει πρώτα να περνούν από την έγκριση της αρχαιολογικής υπηρεσίας.
«Υπάρχουν κάποια κριτήρια που πρέπει να τηρούνται οπωσδήποτε. Γνωρίζονται πως υπάρχουν κάποια πράγματα που είναι πολύ παλιά στο χώρο. Αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε εμείς» συνεχίζει. Η θέση στην οποία βρίσκεται, βέβαια, το γήπεδο έχει κάνει τον σύλλογο γνωστό όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. «Ξέρετε πόσοι άνθρωποι μπερδεύονται και μπαίνουν στο γήπεδο. Αναγνωρίζουν το σήμα» λέει.
Η ομάδα πια αγωνίζεται στην πρώτη ερασιτεχνική κατηγορία της ΕΠΣ Ηρακλείου και ολόκληρος ο κορμός της αποτελείται από ποδοσφαιριστές των ακαδημιών της. «Πρόκειται για μια συνειδητή μας απόφαση. Υπήρχε η δυνατότητα να πάρουμε μερικούς ποδοσφαιριστές, αλλά επιλέξαμε να ακολουθήσουμε το δικό μας μοντέλα, με τα δικά μας παιδιά και τον δικό μας τρόπο παιχνιδιού».
«Αυτό ήταν ακριβώς που έκανε τον Εργοτέλη να ξεχωρίσει όλα αυτά τα χρόνια. Το ότι είχε πάντα ανθρώπους που πίστευαν στο πλάνο. Υπάρχουν προπονητές που βρίσκονται στον σύλλογο εδώ και είκοσι χρόνια. Μόνο εάν δώσουμε χώρο και χρόνο στα δικά μας παιδιά θα πάμε μπροστά» συμπληρώνει.
Ο ίδιος θεωρεί πως αργά ή γρήγορα η ομάδα θα επιστρέψει στις επαγγελματικές κατηγορίες. Η επιτυχία της έτερης μεγάλης ποδοσφαιρικής δύναμης του Ηρακλείου, τον χαροποιεί ιδιαίτερα. «Χαιρόμαστε με αυτό που συμβαίνει στον ΟΦΗ. Το ότι υπάρχουν τόσο δυνατές ομάδες στην Κρήτη, βοηθάει πολύ. Γιατί αν είναι καλός ο διπλανός σου, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα κερδίσεις στο τέλος και εσύ» καταλήγει.
Η συζήτησή μας κάπου εδώ λαμβάνει τέλος. Εκείνος επιστρέφει στο γήπεδο, προκειμένου να επιβλέψει τις προπονήσεις των νεαρών ποδοσφαιριστών του συλλόγου. Στην πόρτα της εξόδου του Μαρτινέγκο υπάρχει μια μεγάλη τοιχογραφία με τα λόγια που κάποτε εκστόμισε ο Μίκης Θεοδωράκης για εκείνον.
«Όμως ο Εργοτέλης δεν είναι απλά ένα σωματείο, αλλά μια ιδέα, που δεν υπάρχει τρόπος να την εμποδίσει κανείς να υπάρχει, να ακτινοβολεί, να εμπνέει και να νικά τον χρόνο».