Ερυθραία - Copa Africa: Η δικτατορία, οι παίκτες - δραπέτες και μια χώρα που «σκότωσε» το ποδόσφαιρό της

Είναι δύσκολο κανείς να ξέρει με ακρίβεια τι ακριβώς συμβαίνει σε αυτό το κομμάτι γης στα βορειοανατολικά της Αφρικής. Το σίγουρο πάντως είναι, πως η Ερυθραία δεν αποκαλείται τυχαία «Βόρεια Κορέα της Αφρικής». Εδώ και 30 περίπου χρόνια γεύεται και νιώθει στο πετσί της την αδικία και τη σκληρότητα ενός ανελέητου δικτάτορα. Άλλωστε μιλάμε για μια χώρα που από το 1993, όταν και ανεξαρτητοποιήθηκε, μέχρι και σήμερα δεν έχει ζήσει ποτέ τη διαδικασία των εκλογών.

Ο Ισάιας Αφεγουέρκι είναι ο μοναδικός πρόεδρος της ιστορίας της Ερυθραίας και ο άνθρωπος που κινεί όλα τα νήματα στη χώρα, από όταν ηγήθηκε του εθνικού απελευθερωτικού της μετώπου στις συγκρούσεις με την Αιθιοπία.

• Copa Africa: Τα πέντε φαβορί, τα αστέρια και οι «Έλληνες» του τουρνουά

Πρόκειται για μια Δικτατορία ενός ανθρώπου, η Ερυθραία δεν έχει νομοθετικό σώμα, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών ή ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και ανεξάρτητο δικαστικό σώμα, ενώ ο στρατός της καταδιώκει οποιονδήποτε τολμήσει να αντισταθεί στον Αφεγουέρκι.

Η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει χαρακτηριστεί πολλάκις «καταστροφική και χωρίς ίχνη βελτίωσης» από τον ΟΗΕ. Κοινωνική καταπίεση, καταναγκαστική εργασία, βασανιστήρια και απαγωγές αποτελούν καθημερινότητα για τους ανθρώπους της χώρας που συχνά βρίσκονται μπροστά σε ένα θλιβερό στραυροδρόμι. Ξέρουν πως μπορούν είτε να «επιβιώσουν» - και όχι να ζήσουν - σε αυτές τις συνθήκες, είτε να ρισκάρουν και να ισορροπήσουν ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο, επιχειρώντας να δραπετεύσουν από την κόλασή τους.

Εκατοντάδες χιλιάδες Ερυθραίοι έχουν εγκαταλείψει την πατρίδα τους. Άλλοι πέθαναν, άλλοι επέστρεψαν στην Ερυθραία βίαια από τους πράκτορες του καθεστώτος Αφεγουέρκι κι όσοι κατάφεραν να ελευθερωθούν νιώθουν ευγνώμονες ανάμεσα στους εφιάλτες των νυχτών τους. Ανάμεσα σε αυτούς τους εκατοντάδες χιλιάδες και κάποιοι ποδοσφαιριστές, που επιχείρησαν να πατήσουν πάνω στην εθνική ομάδα για ένα αξιοπρεπές μέλλον.

Η Ερυθραία δεν ήταν ποτέ μια από τις παραδοσιακές δυνάμεις του αφρικανικού ποδοσφαίρου, δεν έχει δώσει το «παρών» ποτέ σε καμία μεγάλη διοργάνωση, σε κανένα Κύπελλο Εθνών και σε κανένα Μουντιάλ. Μόνο που πλέον η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική. Γιατί δεν βρίσκεται εκεί επειδή δεν κερδίζει την πρόκρισή της στο χορτάρι, αλλά επειδή όλα όσα συμβαίνουν γύρω από το χορτάρι δεν της το επιτρέπουν.

Η Ερυθραία αποσύρθηκε από τα προκριματικά του επόμενου Παγκοσμίου Κυπέλλου. Το κυβερνών σώμα της χώρας εξέδωσε μια σύντομη ανακοίνωση στην οποία έκανε λόγο για εγκαταστάσεις που δεν πληρούσαν τα πρότυπα της συνομοσπονδίας, όμως το «κοινό μυστικό» της αλήθειας απείχε πολύ από αυτό.

Με απλά λόγια το καθεστώς της Ερυθραίας απαγορεύει τις ποδοσφαιρικές δραστηριότητες υπό τον φόβο ότι οι διεθνείς παίκτες θα επιχειρήσουν να αποδράσουν κατά τη διάρκεια των υποχρεώσεων της εθνικής τους ομάδας!

Δεν είναι... σενάριο επιστημονικής φαντασίας, είναι πραγματικότητα, ένα σύνηθες περιστατικό. Από το 2009 και μετά, υπολογίζεται πως περισσότεροι από 60 διεθνείς ποδοσφαιριστές έχουν χρησιμοποιήσει αυτή τους την ιδιότητα για να αναζητήσουν πολιτικό άσυλο σε άλλες χώρες. Επτά παίκτες το έσκασαν στην Ουγκάντα το 2019 και τα ίχνη του ακόμα αγνοούνται. Το ίδιο συνέβη και με τέσσερις παίκτριες της Κ-20 πριν από τρία χρόνια αλλά και σε πολλές άλλες περιστάσεις. Περιστάσεις που έκαναν το καθεστώς Αφεγουέρκι να δει το ποδόσφαιρο ως εχθρό και να το βάλει για τα καλά στον... πάγο.

«Είναι πραγματικά θλιβερό. Σκοτώνουν το ποδόσφαιρο της Ερυθραίας. Δεν είναι εύκολο για τους διεθνείς παίκτες να ζητήσουν τον λόγο. Μπορεί να μπουν στη φυλακή για αυτό, οπότε απλά πρέπει να υπακούσουν», ανέφερε μια πηγή στον Guardian πριν λίγο καιρό.

Η Ερυθραία έχει χάσει το ranking της στη FIFA. Δεν θα μπορούσε να το διατηρήσει, αφού για περισσότερους από 48 μήνες δεν έχει δώσει το παραμικρό παιχνίδι, ακόμα και φιλικό. Το τελευταίο ποδοσφαιρικό ματς της Ερυθραίας έλαβε χώρα τον Σεπτέμβρη του 2019. Από τότε το ομορφότερο των παιχνιδιών παραμένει «νεκρό» σε μια χώρα που μετατρέπεται σε όλο και πιο αυστηρή φυλακή με τρομακτικά γοργούς ρυθμούς και μια σειρά από παράλογες αποφάσεις.

Για κάθε πολίτη από την Ερυθραία που θέλει να διαφύγει από τη χώρα, η μόνη επιλογή είναι να το κάνει παράνομα. Να ρισκάρει τη διέλευση των συνόρων προς την Αιθιοπία ή το Σουδάν, προσπαθώντας μετά να φτάσει στη Μεσόγειο μέσω της Λιβύης.

Ο Χέρμον θεωρεί τον εαυτό του έναν τυχερό άνθρωπο, παρά τις κακουχίες που έχει βιώσει. Για να εξασφαλίσει την ασφάλεια ενός μικρού αριθμού μελών της οικογένειας που άφησε πίσω του στην Ερυθραία ενώ όταν θέλησε να μιλήσει για την ιστορία του χρησιμοποίησε μόνο το μικρό του όνομα και ζήτησε να αλλάξουν κάποιες λεπτομέρειες.

Ο Χέρμον δεν ήταν διεθνής ποδοσφαιριστής, αλλά το ταξίδι του δείχνει τι έπρεπε να περάσουν πολλοί άνθρωποι στη χώρα του σε μια προσπάθεια να ξεφύγουν. Ήταν ένας ποδοσφαιριστής και ονειρευόταν να παίξει στην Αγγλία λόγω του θαυμασμού του για τον Γουέιν Ρούνεϊ. Ξέρει - και το τονίζει - πως αυτό δεν θα συνέβαινε ποτέ αν παρέμενε στην Ερυθραία.

Από την ηλικία των 7 ετών, δούλευε σε ένα αγρόκτημα και στα 13 του, βρέθηκε μπροστά στην προοπτική της στράτευσης. Ζούσε σε μια πόλη κοντά στα σύνορα με την Αιθιοπία. Η απόφασή του να φύγει ήταν αυθόρμητη. Ξεκίνησε από μια συζήτηση με πέντε φίλους ένα βράδυ και ενώ έπαιζαν ποδόσφαιρο.

Ο Χέρμον βλέποντας τους φίλους του να φεύγουν χωρίς αυτόν ένιωθε σαν να μένει πίσω και να τον εγκαταλείπουν. Ένα από τα αδέρφια του είχε ήδη φύγει από την Ερυθραία, πηγαίνοντας στη Μέση Ανατολή. Η επιτυχία του ως επιχειρηματίας λειτούργησε ως σημείο αναφοράς.

Κανένα από τα αγόρια δεν είπε στους γονείς του το τι επρόκειτο να κάνουν, και κανένα από αυτά δεν ήξερε πραγματικά πού πήγαιναν. Ήταν οκτώ ώρες με τα πόδια μέχρι τα σύνορα και ο Χέρμον θυμάται τους πόνους και τις ενοχλήσεις αλλά και τον ενθουσιασμό του όταν έφτασε στον ποταμό Τεκέζε, που είναι μεταξύ Ερυθραίας και Αιθιοπίας.

Η εντύπωσή του για τον στρατό της Αιθιοπίας ήταν η χειρότερη - και - λόγω της σχέσης της χώρας με την Ερυθραία. Ωστόσο, όπως λέει ο ίδιος του έδωσαν όλα όσα χρειαζόταν: φαγητό, νερό και ένα μέρος για ύπνο.

Για ένα διάστημα 3 μηνών πήγαινε από καταυλισμό σε καταυλισμό. Με τις δυσκολίες που πέρασε σκέφτηκε να επιστρέψει στην Ερυθραία, αλλά η οικονομική υποστήριξη του αδερφού του τον βοήθησε να φτάσει στο Σουδάν, αφού πλήρωσε σε έναν λαθρέμπορο 2.000 λίρες. Γνώρισε άλλους πρόσφυγες που είπαν ψέματα για τα οικονομικά τους και κατέληξαν να χάσουν μέλη του σώματός τους.

Στο Σουδάν ένιωθε ιδιαίτερα ευάλωτος και υπήρχε και η απειλή διάφορων ένοπλων μαχητών. Ως Χριστιανός ο Χέρμον ήξερε ότι μπορεί να χρειαζόταν να ασπαστεί το Ισλάμ διαφορετικά θα κινδύνευε με θάνατο. Πρόσφυγες σαν και αυτόν έγιναν και στόχοι της αστυνομίας που τους εκβίαζε.

Το ταξίδι πέρα ​​από την έρημο και προς στα σύνορα της Λιβύης κράτησε τρεις εβδομάδες. Δεν υπήρχε σχεδόν τίποτα να φάει ή να πιει και δεν υπήρχε προστασία από τον καυτό ήλιο. Άνθρωποι πέθαναν μπροστά του, από τη δίψα και την πείνα. Το πίσω μέρος του φορτηγού με το οποίο ταξίδευε ήταν γεμάτο και αν κάποιος έπεφτε, ο οδηγός δεν σταματούσε.

Η παραμονή του στη Λιβύη κράτησε μόλις μια εβδομάδα. Σε ένα στρατόπεδο κράτησης έξω από την Τρίπολη, την πρωτεύουσα, ορισμένοι από τους πρόσφυγες αυτοκτόνησαν. Πολλοί από τους άνδρες είχαν ξυλοκοπηθεί. Αρκετές γυναίκες βιάστηκαν και παιδιά βασανίστηκαν.

Οι πρόσφυγες ήταν από όλη την Αφρική. Μερικοί από αυτούς είχαν μπει σε μια βάρκα. Μερικοί είχαν κάνει αυτό το ταξίδι πάνω από μία φορές.

Ο Χέρμον πέρασε τα 14α γενέθλιά του περιτριγυρισμένος από ανθρώπους που δεν γνώριζε και αβέβαιος για το πού θα πήγαινε.

Χωρίς την οικονομική υποστήριξη του αδερφού του, πιστεύει ότι δεν θα τα κατάφερνε ποτέ να φύγει από τη Λιβύη και σίγουρα όχι τόσο γρήγορα όσο το έκανε. Μέσα σε μια εβδομάδα βρισκόταν σε ένα γεμάτο με κόσμο πλοίο που διέσχιζε τη Μεσόγειο τη νύχτα. Χρειάστηκαν 12 ώρες για να βρεθεί στη Σικελία.

Έφτασε στην πόλη Κατάνια παγωμένος και βρεγμένος. Στον προσφυγικό καταυλισμό Cara Mineo τον ενημέρωσαν ότι θα έπρεπε να μείνει μέχρι να γίνει αρκετά μεγάλος για να φύγει. Πιθανώς, αυτό θα σήμαινε ακόμα τετραετή κράτηση. Αποφάσισε να φύγει, πληρώνοντας μια νιγηριανή συμμορία για να του κόψει μια τρύπα σε έναν φράχτη. Με άλλους δύο πρόσφυγες, πήγαν βόρεια, χρησιμοποιώντας ταξί, λεωφορεία και τρένα για να φτάσουν στην ηπειρωτική χώρα. Στη Ρώμη, ήταν ένας ιδιοκτήτης εστιατορίου που τον λυπήθηκε και πλήρωσε το ταξίδι του στο Παρίσι.

Έξω από το Καλαί πλήρωσε λαθρέμπορους για να τον μεταφέρουν στη Βρετανία με φορτηγό. Μετά σκέφτηκε να ταξιδέψει στη Γερμανία. Όταν η γαλλική κυβέρνηση άρχισε να διαλύει τον καταυλισμό όπου βρισκόταν, αναγνωρίστηκε ως ανήλικος και μεταφέρθηκε μαζί με περίπου 30 άλλα παιδιά σε μια άλλη εγκατάσταση κοντά στην Τουλούζη.

Στο πίσω μέρος του μυαλού του, ο Χέρμον ακόμα ονειρευόταν να γίνει ποδοσφαιριστής. Μετά από τρεις μήνες απέδρασε ξανά ταξιδεύοντας προς στη Μασσαλία.

Καθώς προσπαθούσε να καταλάβει τι να κάνει, ένα φορτηγό πάρκαρε μπροστά σε ένα μπαρ. Είδε έναν ιταλικό αριθμό πινακίδας και αποφάσισε πώς μέσω αυτού του φορτηγού θα προσπαθούσε να φτάσει στην Αγγλία. Από τότε που έφυγε από την Ερυθραία, είχε πάντα μαζί του ένα μαχαίρι για προστασία. Αυτή τη φορά, το χρησιμοποίησε για να κόψει τον μουσαμά στην οροφή του οχήματος, πριν σκαρφαλώσει σε αυτό, μαζί με άλλους δύο πρόσφυγες.

Το ταξίδι που ακολούθησε κράτησε 14 ώρες. Άκουγε ότι βρισκόταν σε ένα πλοίο. Κατά τη διάρκεια ελέγχου κατάφερε να κρυφτεί. Όταν άνοιξε η πίσω πόρτα του φορτηγού, ο Χέρμον δεν είχε ιδέα πού βρισκόταν, αλλά έτρεξε, ξεφεύγοντας από τον σαστισμένο οδηγό. Έφτασε σε μια πόλη και άρχισε να ψάχνει για συμπατριώτες του. Ήταν ξεκάθαρο ότι βρισκόταν στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά δεν μιλούσε τη γλώσσα και ούτε καν την καταλάβαινε.

Ένας από τους ανθρώπους που βρέθηκαν μαζί του είχε τον αριθμό τηλεφώνου ενός συγγενή του στο Μάντσεστερ και αφού επικοινώνησε τηλεφωνικά μαζί του διαπίστωσαν ότι ήταν στο Λίβερπουλ. Ο Χέρμον δεν μπορούσε να πιστέψει την τύχη του. Ήξερε τα πάντα για τη Λίβερπουλ και λόγω της αγάπης του για τον Ρούνεϊ.

Μπήκε σε ένα κτίριο του Υπουργείου Εσωτερικών γνωρίζοντας μόνο λίγες λέξεις αγγλικά. «Είμαι νέος», είπε ξανά και ξανά.

Με την απόφασή του να φύγει από την Αιθιοπία για το Σουδάν, ο Χέρμον είχε αφήσει πίσω του τους φίλους του. Ένας από αυτούς έχει μείνει εκεί. Άλλοι δύο έχουν εγκατασταθεί στην Αίγυπτο και την Ελβετία αντίστοιχα. Ένα άλλο αγόρι αποφάσισε να επιστρέψει στην Ερυθραία και από τότε κανείς δεν έχει μάθει νέα του.

Στο Λίβερπουλ, ο Χέρμον έδειξε πώς είχε την ικανότητα στο ποδόσφαιρο για να βρεθεί σε μια Ακαδημία, όπου έπαιξε αγώνες εναντίον των ομάδων Νέων. Έχοντας ζητήσει πολιτικό άσυλο, τώρα συνδυάζει τις σπουδές του για πτυχίο στη διοίκηση επιχειρήσεων με μια εργασία πλήρους απασχόλησης σε μια αποθήκη. Τώρα μιλάει επίσης αγγλικά — με προφορά Scouse.

«Δεν είναι το ταλέντο το πρόβλημα στην Ερυθραία», λέει ο ίδιος. «Θα φτάναμε στους 100 καλύτερους στον κόσμο αν όλα είχαν νόημα και γίνονταν σωστά. Αλλά τίποτα δεν έχει νόημα», συμπληρώνει.

Πηγές: The Athletic, Guardian, Times