Μπόρατς Μπάνια Λούκα: Οι «Μαχητές» κόντρα στο «Τριφύλλι»!
Ποια είναι αυτή η Μπόρατς Μπάνια Λούκα; Αρχικά, να ξεκαθαρίσουμε τι παίζει με το όνομα. Το πρώτο σκέλος είναι το «Μπόρατς» (Borac) που στην τοπική γλώσσα σημαίνει «Μαχητής». Η σύνδεση της ομάδας με το εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα της Γιουγκοσλαβίας ήταν έκδηλη από την ίδρυση της, ανάμεσα στους ιδρυτές της ήταν και ο Βέσελιν Μασλέσα, συγγραφέας και ακτιβιστής του εργατικού κινήματος στη Βοσνία. Αυτός ήταν που έδωσε και το όνομα «Μπόρατς» στο σύλλογο: «Αν πρόκειται να αγωνιστείτε για τα δικαιώματα των εργαζομένων, γιατί δεν ονομάζετε το σύλλογο “Borac”;».
Tο «Μπάνια Λούκα» αναφέρεται απλά στην πόλη καταγωγής της, τη δεύτερη μεγαλύτερη της Βοσνίας. Βρίσκεται στο βορρά της χώρας, εκεί όπου το σερβικό στοιχείο κυριαρχεί, εξού και τα χρώματα στο σήμα της ομάδας (κόκκινο, μπλε και άσπρο).
Η πόλη είναι πωρωμένη με τον αθλητισμό, το 2018 επιλέχθηκε ως μία από τις «Ευρωπαϊκές πόλεις των σπορ». Αν και έχει λιγότερους από 200.000 κατοίκους ταυτόχρονα έχει να επιδείξει 16(!) ομάδες ποδοσφαίρου, ενώ αρκετά δημοφιλή είναι κι άλλα σπόρ όπως το χάντμπολ, το τένις και το μπάσκετ. Μάλιστα, το τμήμα χειροσφαίρισης της Μπόρατς έχει στο παλμαρέ της τόσο το «Champions League» όσο και το «Europa League» του αθλήματος στην Ευρώπη.
Το ποδοσφαιρικό τμήμα μπορεί να μην έχει καταγράψει ανάλογες επιτυχίες αλλά η θέση του στο βοσνιακό αλλά και στο γιουγκοσλαβικό ποδόσφαιρο είναι σεβαστή όπως μαρτυρούν οι τίτλοι του αλλά και η οπαδική του βάση!
Κυπελλούχος Γιουγκοσλαβίας κόντρα στο… ολιγοπώλιο
Μπορεί η Γιουγκοσλαβία υπό τον Στρατηγό Τίτο να είχε κομμουνισμό όμως το ποδόσφαιρο της μόνο… κομμουνιστικό δεν ήταν! Οι τίτλοι ηταν ολιγοπώλιο των ομάδων της Σερβίας και της Κροατίας και για να το κάνουμε ακόμα πιο συγκεκριμένο παίζονταν σχεδόν πάντα μεταξύ των γιγάντων του Βελιγραδίου (Ερυθρός Αστέρας, Παρτίζαν), του Ζάγκρεμπ (Ντιναμό) και του Σπλιτ (Χάιντουκ). Από τα 46 πρωταθλήματα της κομμουνιστικής εποχής τα 43 μοιράστηκαν ανάμεσα σε Σερβία και Κροατία και μόλις 3 κατέληξαν στα χέρια ομάδων της Βοσνίας (2 για τη Σεράγεβο και 1 για τη Ζελέζνιτσαρ).
Μια από τα ίδια ήταν η κατάσταση και στο Κύπελλο Γιουγκοσλαβίας, που δεν ήταν ακριβώς ο θεσμός των εκπλήξεων. Από τα 44 Κύπελλα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μόλις τα 4(!) δεν υψώθηκαν στον αέρα από σερβικά ή κροατικά «χέρια».
Και η Μπόρατς Μπάνια Λούκα; Η ομάδα ήταν ανάμεσα στη 1η και τη 2η εθνική κατηγορία για αρκετά χρόνια, κάποιες φορές «ασανσέρ» άλλες κατάφερνε να παραμείνει για 4-5 σεζόν στην πρώτη κατηγορία όμως ποτέ δεν πετύχαινε κάτι σπουδαίο.
Η Μπόρατς ήλπιζε πως θα μπορούσε να το αλλάξει αυτό το 1974 μέσω του Κυπέλλου Γιουγκοσλαβίας! Ύστερα από τρεις αποτυχημένες προσπάθειες βοσνιακών ομάδων να κατακτήσουν τη διοργάνωση, η ομάδα της Μπάνια Λούκα θα μπορούσε να γράψει ιστορία. Με μια μυθική πορεία μέχρι τον τελικό που περιλάμβανε τεσσάρα μέσα στο Βελιγράδι επί του Ερυθρού Αστέρα αλλά και αποκλεισμό των εγχώριων αντίζηλων της, Σαράγεβο και Ζελέζνιτσαρ, η Μπόρατς ένιωθε πως είχε έρθει το πλήρωμα του χρόνου για μια ανεπανάληπτη επιτυχία. Αυτό δεν έμελλε να συμβεί καθώς η Χάιντουκ Σπλιτ εκείνης της σεζόν δεν παιζόταν κατακτώντας το νταμπλ στη Γιουγκοσλαβία. Η Μπόρατς το πάλεψε στον τελικό -άλλωστε μιλάμε για τους «μαχητές»- αλλά τελικά υπέκυψε στην ανωτερότητα της Χάιντουκ.
Αυτό που στερήθηκε το 1974, το βρήκε 14 χρόνια αργότερα, το 1988! Σε μια δραματική πορεία προς τον τελικό, όλες οι προκρίσεις από τους 16 και μετά κρίθηκαν στα πέναλτι με εξαίρεση τα προημιτελικά με τη Βοϊβοντίνα που χρειάστηκε να ανατρέψει διαφορά τριών τερμάτων (0-3) στη ρεβάνς και το πέτυχε διαλύοντας την ομάδα από τη Σερβία με 6-1! Στον μεγάλο τελικό την περίμενε ο Ερυθρός Αστέρας των Ντράγκαν Στοΐκοβιτς και Ρόμπερτ Προσινέτσκι, όμως αυτή τη φορά η Μπόρατς δεν λάθεψε. Στο 60ο λεπτό, ο αρχισκόρερ της ομάδας, Σέναντ Λούπιτς (107 γκολ σε 153 αγώνες με τη Μπόρατς) σηκώθηκε στο… Θεό, πήρε καρφωτή κεφαλία και έστειλε τους Βόσνιους στα ουράνια! Η ομάδα φυσικά γνώρισε υποδοχή ηρώων στην επιστροφή της στην πόλη!
Κάτοχος ευρωπαϊκού τίτλου που κράτησε για πάντα στο… σπίτι της!
Εντάξει εδώ μπορεί να τα «φουσκώνουμε» λίγο αλλά η Μπόρατς είναι κάτοχος του Mitropa Cup, μιας διοργάνωσης που σήμερα μάλλον δεν λέει τίποτα σε κανέναν αλλά ήταν ο προάγγελος του Κυπέλλου Πρωταθλητριών κι αργότερα του Champions League. Το τουρνουά ξεκίνησε το 1927 με τη συμμετοχή ομάδων από χώρες της Κεντρικής Ευρώπης που τότε αποτελούσαν τις κορυφαίες ποδοσφαιρικές σχολές: Αυστρία, Ουγγαρία, Γιουγκοσλαβία, Τσεχοσλοβακία ενώ λίγο αργότερα προστέθηκε και η Ιταλία.
Με την εμφάνιση των Κυπέλλων Ευρώπης, ο θεσμός άρχισε εύλογα να χάνει την αξία του και να μετατρέπεται σε ένα απλό τουρνουά προετοιμασίας, το οποίο πάντως είχε κατά καιρούς φιλοξενήσει συλλόγους όπως η Μίλαν, η Ίντερ, η Γιουβέντους, η Παρτίζαν, ο Ερυθρός Αστέρας, η Φερεντσβάρος, η Ραπίντ Βιέννης και η Σλάβια Πράγας!
Η Μπόρατς θα έχει να λέει πως κατέκτησε την τελευταία έκδοση της διοργάνωσης, αυτή του 1992, πριν περάσει οριστικά στη λήθη. Η ομάδα της Μπάνια Λούκα τη σεζόν 1990-91 πραγματοποίησε την καλύτερη σεζόν της στο πρωτάθλημα Γιουγκοσλαβίας τερματίζοντας, στην 5η θέση. Ο πρώτος Ερυθρός Αστέρας θα έπαιζε στο Κύπελλο Πρωταθλητριών (το οποίο είχε κατακτήσει την προηγούμενη σεζόν), η 2η Ντιναμό Ζάγκρεμπ και η 3η Παρτίζαν στο Κύπελλο UEFA, η 4η Προλετέρ στο Ιντερτότο και η Μπόρατς κέρδισε ένα εισιτήριο για το… Mitropa Cup, που εκείνη τη σεζόν θα διεξαγόταν στην ιταλική πόλη της Φότζια!
Βέβαια, για να βρεθεί εκεί η Μπόρατς θα έπρεπε να αψηφήσει τον εμφύλιο πόλεμο που ήδη μαινόταν στη Γιουγκοσλαβία και να περάσει τα σύνορα πηγαίνοντας προς την Ιταλία. Η διοίκηση της ομάδας πήρε την απόφαση να ταξιδέψουν παρά την έκρυθμη κατάσταση στη χώρα προκειμένου ο σύλλογος να ζήσει το όνειρο της διεκδίκησης ενός… ευρωπαϊκού τίτλου. Άλλωστε η εκτός συνόρων τους εμπειρία ως τότε ήταν πενιχρή, μόλις δύο έξοδοι στο Κύπελλο Κυπελλούχων (1975 και 1988).
Η διοργανώτρια Φότζια είχε επίσης βλέψεις γι’ αυτή την κούπα και οι 15.000 οπαδοί της περίμεναν την Μπόρατς με άγριες διαθέσεις στον ημιτελικό. Η ιταλική ομάδα προηγήθηκε νωρίς στο ματς αλλά οι Βόσνιοι έκαναν τη μεγάλη ανατροπή και ετοιμάζονταν για τελικό αλλά υπολόγιζαν χωρίς το «χεράκι» που θα έβαζαν οι Ιταλοί διαιτητές της αναμέτρησης.
Στο 75’, ο Μπαγιάνο της Φότζια έφυγε σε τετ α τετ από καθαρή θέση οφσάιντ, ο επόπτης «έκλεισε τα μάτια του» και ο επιθετικός των ροσονέρι δεν είχε πρόβλημα να πλασάρει σωστά και να ισοφαρίσει σε 2-2. To όνειρο έμοιαζε να χάνεται άδικα με την πρόκριση να κρίνεται τελικά στα πέναλτι. Εκεί όμως αποδόθηκε ποδοσφαιρική δικαιοσύνη. Η Μπόρατς έκανε 4/4 και ο τερματοφύλακας της, Σιμεούνοβιτς έπιασε δύο των Ιταλών! Έξαλλοι με την εξέλιξη, οι οπαδοί της Φότζια εισέβαλαν στον αγωνιστικό χώρο με τους παίκτες της Μπόρατς να καταφεύγουν έντρομοι στα αποδυτήρια και να φεύγουν ώρα μετά αφού τα πράγματα είχαν ηρεμήσει!
Στον τελικό κόντα στην ουγγρική Βασούτας Βουδαπέστης, η Μπόρατς αυτή τη φορά βρήκε επιδεικτικά άδειες κερκίδες καθώς οι Ιταλοί οπαδοί δεν ενδιαφέρονταν πια για την κατάληξη της διοργάνωσης! Οι Βόσνοι ήταν αυτοι που «χτύπησαν» πρώτοι, μόλις στο 7’ αλλα οι Ούγγροι βρήκαν την ισοφάριση στο δεύτερο ημίχρονο. Το ματς οδηγήθηκε και πάλι στα πέναλτι, όπου ο Σιμεούνοβιτς έκανε ξανά τα μαγικά του! Εκτός από το γεγονός πως αποσόβησε δύο εκτελέσεις, σκόραρε και ο ίδιος στην τελευταία χαρίζοντας την κούπα!
Η Μπόρατς κατέκτησε το τρόπαιο, και λόγω αυτού την επόμενη χρονιά, η Μπάνια Λούκα είχε οριστεί να διοργανώσει το τουρνουά. Ωστόσο, ο εμφύλιος στη Γιουγκοσλαβία κατέστησε αδύνατη τη διεξαγωγή του και κάπως έτσι το Mitropa Cup χάθηκε γενικά από το χάρτη με το ενδιαφέρον να ατονεί! Σαν αποτέλεσμα, η Μπόρατς, που ήταν η τελευταία ομάδα που το κατέκτησε, κράτησε την κούπα της διοργάνωσης για πάντα στην τροπαιοθήκη της!
Ανερχόμενη δύναμη στη Βοσνία, η δεύτερη που μπήκε ποτέ σε ευρωπαϊκούς ομίλους
Μετά το τέλος, του εμφυλίου στη Γιουγκοσλαβία και τη δημιουργία του αυτόνομου κράτους της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης διαμορφώθηκε μια πολύ περίεργη κατάσταση στο ποδόσφαιρο της χώρας. Για να μην τα μπλέξουν με τα εθνικιστικά, Σέρβοι, Κροάτες και μουσουλμάνοι Βόσνιοι δημιούργησαν από ένα εθνικό πρωτάθλημα με αποτέλεσμα η Βοσνία να ζει την παράνοια των τριών εγχώριων πρωταθλητών κάθε χρόνο από το 1995 μέχρι το 2000.
Τότε ήταν που επιτέλους αποφασίστηκε να συνενωθούν τα πρωταθλήματα στην Premier League Βοσνίας. Για την Μπόρατς αυτό δεν ήταν απαραίτητα καλά νέα. Στο πρωτάθλημα των Σέρβων ήταν υπερδύναμη αλλά όταν χρειάστηκε να ανταγωνιστεί τις ομάδες της υπόλοιπης Βοσνίας, διαπίστωσε ότι ήταν πολύ πίσω τους. Κάπως έτσι μέχρι το 2008 είχε υποβιβαστεί δύο φορές από την πρώτη κατηγορία!
Τα πρώτα αυτά τραυματικά χρόνια, έγιναν μάθημα στην Μπόρατς που βελτίωσε την παρουσία της και από το 2008 που επέστρεψε δεν έπεσε ποτέ ξανά! Η ομάδα σιγά σιγά άρχισε να τερματίζει στις θέσεις των ευρωπαϊκών εισιτηρίων, το 2010 κατέκτησε το πρώτο της Κύπελλο και την αμέσως επόμενη χρονιά το πρωτάθλημα!
Η δεκαετία που ακολούθησε δεν ήταν το ίδιο επιτυχημένη για την ομάδα της Μπάνια Λούκα: δύο υποβιβασμοί, ο ένας μάλιστα ντροπιαστικός λόγω ανάκλησης της άδειας της. Στη νέα επιστροφή της όμως «έτρεμε η γή». Κατευθείαν τέταρτη στην πρώτη της σεζόν το 2019-20, πρωταθλήτρια την επόμενη, ξανά πρωταθλήτρια πέρυσι!
Αν υπήρχε ένα απωθημένο για την Μπόρατς αυτό ήταν πάντα η Ευρώπη με εξαίρεση εκείνο το… μυθικό Mitropa Cup. Η ομάδα ένιωθε πάντα «φτωχός συγγενής», καθώς κάθε φορά που έβγαινε από τα σύνορα κατέγραφε αποκλεισμούς από τον πρώτο γύρο ακόμα και από κατώτερες θεωρητικά ομάδες από το Μαυροβούνιο ή τα Νησιά Φερόε.
Και να σκεφτεί κανείς πως στο ευρωπαϊκό της ντεμπούτο το 1975 είχε ρίξει 9 γκολ στη Ρουμελάνγκε από το Λουξεμβούργο, που παραμένει μέχρι και σήμερα το εθνικό ρεκόρ Βοσνίας, όμως η συνέχεια ήταν εφιαλτική με μόλις 2 προκρίσεις σε 12 γύρους.
Ο καημός της έφυγε φέτος. Η πρωταθλήτρια Βοσνίας ήξερε ότι με μια πρόκριση όλη κι όλη στον πρώτο γύρο του Champions League θα μπορούσε «να παίξει τη ζαριά της» για μια συμμετοχή σε League Phase μέχρι τέλους. Η πρόκριση επί της αλβανικής Εγνάτια στα πέναλτι της έδωσε αυτήν ακριβώς την ευκαιρία. Στη συνέχεια, ήταν όσο ανταγωνιστική μπορούσε κόντρα στον ΠΑΟΚ σκοράροντας μάλιστα δύο γκολ στην Τούμπα αλλά αποκλείστηκε.
Για να έρθει η 15η Αυγούστου 2024 και να γράψει μια «χρυσή σελίδα» στην ιστορία της. Έχοντας «στην πλάτη της» την ήττα με 2-1 από την Κλακσβίκ από τα Νησιά Φερόε, κατάφερε να ανατρέψει το σκορ στην παράταση στη Μπάνια Λούκα και να προκριθεί στα Play Offs του Europa League, κάτι που αυτόματα σήμαινε παρουσία σε League Phase. Στα Play Offs, η Μπόρατς έφτασε τη Φερεντσβάρος στα όρια της και αποκλείστηκε τελικά στα πέναλτι, όμως σίγουρα το Conference League είναι πιο ταιριαστή διοργάνωση για τη δυναμική της.
Κάπως έτσι, έγινε η δεύτερη ομάδα από τη Βοσνία μετα τη Ζρίσνκσι Μοστάρ (μόλις πέρυσι) που συμμετέχει σε τελική φάση ευρωπαϊκής διοργάνωσης και πρώτος «καλεσμένος» της στην Μπάνια Λούκα θα είναι ο Παναθηναϊκός με την πόλη «να βάζει τα καλά της» για να υποδεχθεί ο «Μαχητής» το «Τριφύλλι».
Διαβάστε και:
Οι Άγνωστες Ομάδες του Conference League: Λαρν
Οι Άγνωστες Ομάδες του Conference League: Βίκινγκουρ Ρέικιαβικ
@Photo credits: INTIME
