ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ

Trend ή υποχρέωση; Η βιωσιμότητα χτυπάει την «πόρτα» του ελληνικού αθλητισμού

Βιώσιμη ανάπτυξη και αθλητισμός: Δυο έννοιες που την τελευταία δεκαετία στην Ευρώπη πορεύονται μαζί και ορίζουν από κοινού έναν άξονα για το μέλλον τους, μα την ίδια ώρα στην Ελλάδα ο ρυθμός των βημάτων δεν είναι ίδιος. Πράσινες δράσεις, περιβαλλοντική βιωσιμότητα, κοινωνικό αποτύπωμα, όλοι τους όροι που τη δεδομένη στιγμή μοιάζουν ξένοι και παράταιροι από την αθλητική καθημερινότητα, έστω κι αν τα τελευταία χρόνια η κατεύθυνση και η «πυξίδα» δείχνει να αλλάζει.

Από την άλλη βέβαια γιατί είναι τόσο σημαντικοί για το αθλητικό προφίλ της Ευρώπης και γιατί ο μέσος φίλαθλος οφείλει να ασχοληθεί; To Gazzetta έψαξε, ρώτησε και πήρε τις απαντήσεις από τον Ιωάννη Κωνσταντόπουλο, Επικεφαλής του Τμήματος Βιωσιμότητας στην εταιρεία Sportad. Ξεκινώντας πριν από περίπου 2,5 χρόνια με την The Sports Footprint, μιας start up εταιρείας που βραβεύτηκε από τον Πρίγκιπα Παύλο ως η κορυφαία της Ευρώπης - ο κ. Κωνσταντόπουλος αποφάσισε να φέρει το «μικρόβιο» της βιωσιμότητας και στην ελληνική πραγματικότητα.

Όπως παραδέχεται ο ίδιος «ενώ στην αρχή δεν υπήρχε τόσο ενδιαφέρον από τον κόσμο ή από αθλητικούς οργανισμούς, σταδιακά μας προσέγγισαν και ήρθαμε σε επαφή με μεγάλες Ομοσπονδίες στην Ελλάδα και μεγάλους οργανισμούς, όπως η ΑΕΚ, ο Παναθηναϊκός, η ΕΠΟ και η ΕΟΚ», δείγμα πως ο καρπός ανάπτυξης υπάρχει πλέον και στα εδάφη μας. Ποιος είναι όμως τελικά ο ρόλος της βιώσιμης ανάπτυξης, πόσο σημαντικός είναι και πόσο πίσω είμαστε πράγματι στην Ελλάδα;

Ακολουθούν όροι όπως κομποστοποίηση, ιδιωτικά τζετ, ηλιακά πάνελ, πλαστικά ποτήρια, καλαμάκια, μέχρι και... αισθητήρες για αυτόματο πότισμα, κάποιοι απόμακροι και μερικοί περισσότερο οικείοι... Πολιτεία, φίλαθλοι, Ελλάδα, Ευρώπη, EURO και... Κατάρ, όλα στο μπλέντερ να λειτουργούν σαν σημεία - ορόσημα καθώς ξετυλίγουμε το νήμα προς την «αχαρτογράφητη» πραγματικότητα γύρω από την βιωσιμότητα στον αθλητισμό.

Η κλιματική αλλαγή και το παράδειγμα του EURO

Θεωρείτε πως η οικολογική συνείδηση στον χώρο του αθλητισμού μπορεί να βοηθήσει κυρίως στα πλαίσια ενός «καλού παραδείγματος» ή το περιβαλλοντικό αποτύπωμα που θα αφήσουν μπορεί να κάνει πράγματι τη διαφορά και σε πρακτικό επίπεδο (με μια πολύ σημαντική μείωση π.χ του διοξειδίου του άνθρακα)

«Προσωπικά θεωρώ ότι είναι και τα δυο. Αρχικά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής τις βλέπουμε όλοι στην καθημερινότητά μας. Από τις φωτιές, την έλλειψη νερού κτλ. Δεν μιλάμε για κάτι μελλοντικό, μιλάμε για κάτι που ήδη βιώνουμε. Οπότε σε αυτό το πλαίσιο είναι σημαντικό ο κάθε οικονομικός τομέας - είτε μιλάμε για τον αθλητισμό, είτε για τις εταιρείες ενέργειας - να βάλει το λιθαράκι του και να γίνει πιο βιώσιμος προς το περιβάλλον έτσι ώστε να πάμε σαν κοινωνία σε ένα πιο φιλικό προς το περιβάλλον μέλλον, το οποίο θα μειώσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Οπότε δεν τα ξεχωρίζω. Γιατί για μένα ένας άνθρωπος που έχει περιβαλλοντικές συνήθειες στην καθημερινότητά του, αν τού δοθεί η ευκαιρία θα έχει περιβαλλοντικές συνήθειες και στο γήπεδο. Επομένως νομίζω ότι είναι σημαντικό αυτό το αντίκτυπο του αθλητισμού, αλλά ταυτόχρονα είναι και ο πολύ σημαντικός ρόλος του αθλητισμού ως μέσο που κινητοποιεί μεγάλες ομάδες του πληθυσμού για καλό σκοπό, όπως για τον ρατσισμό, τη βία και πολλά άλλα πράγματα κοινωνικού τύπου. Έτσι και για το περιβάλλον...»

Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκτιμάται ότι η ποδοσφαιρική βιομηχανία σε παγκόσμιο επίπεδο παράγει περισσότερους από 30 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως. Ποιοι είναι οι τρόποι μέσω των οποίων παράγονται τόσοι τόνοι και ποιες οι κύριες μέθοδοι που υιοθετούνται για να μειωθούν αυτοί οι αριθμοί;

«Αυτοί οι αριθμοί προκύπτουν από διάφορες λειτουργίες ενός αθλητικού οργανισμού. Από το ρεύμα το οποίο καταναλώνεται στο γήπεδο και στα γραφεία, έως τα απορρίμματα τα οποία προκύπτουν από έναν αγώνα ποδοσφαίρου. Από τις μετακινήσεις επίσης των ομάδων, αλλά και των αθλητών. Υπήρχε ένα μεγάλο σκάνδαλο στην Premier League την προηγούμενη σεζόν, όπου οι ομάδες έπαιρναν πτήσεις διάρκειας 20-30 λεπτών, αντί να πάρουν το πούλμαν και να οδηγήσουν 3 ώρες για να πάνε σε έναν αγώνα. Οπότε οι μετακινήσεις και των ομάδων και του προσωπικού, αλλά και των φιλάθλων που πάμε στο γήπεδο με το αυτοκίνητο ή όταν παίρνουμε μια πτήση για έναν ευρωπαϊκό αγώνα, όλα αυτά συμβάλλουν σε αυτούς τους χιλιάδες τόνους διοξειδίου του άνθρακα.

Αν είναι να το απομονώσουμε υπάρχει το κομμάτι του τι κάνουμε σαν οργανισμός, όπως για παράδειγμα η εγκατάσταση ηλιακών πάνελ στο γήπεδο κι έτσι μηδενίζουμε τους ρύπους από την κατανάλωση ενέργειας γιατί προκύπτει από ανανεώσιμες πηγές. Κάνουμε ανακύκλωση, κάνουμε κομποστοποίηση, μαζί με άλλες καινοτόμες λύσεις μέσα στο γήπεδο. Και το άλλο κομμάτι είναι να μειώσουμε τα ταξίδια μας ή προσπαθούμε να γίνονται με τα ΜΜΜ (τρένο, λεωφορείο ή ποδήλατο), όπως κυρίως στην κεντρική Ευρώπη. Για παράδειγμα στο κομμάτι της μετακίνησης, καθ΄όλη τη διάρκεια του EURO το καλοκαίρι σε έναν εισιτήριο το οποίο αγόραζες για να δεις έναν αγώνα π.χ στην Κολωνία, για 48 ώρες για μετά και πριν το ματς είχες δωρεάν το εισιτήριο του τρένου για να παρακολουθήσεις αυτό τον αγώνα. Οπότε ήταν μια σύμπραξη του Δημοσίου αλλά και του ιδιωτικού τομέα που σου έδινε ένα κίνητρο για να ταξιδεύεις με μικρότερο αποτύπωμα άνθρακα».

Υπάρχει διάθεση στην Ελλάδα να στηριχθεί η βιώσιμη ανάπτυξη στον αθλητισμό;

«Βλέπω μεγάλη διάθεση που προκύπτει από διάφορους παράγοντες. Ο πρώτος παράγοντας είναι η νομοθεσία, δεν είναι πλέον τελείως εθελοντικό. Υπάρχουν πλέον κανονισμοί και νόμοι και από την Ε.Ε και από την UEFA. Οπότε αρχικά λόγω της υποχρεωτικότητας, κατά δεύτερον της ευαισθητοποίησης, , αλλά και και λόγω των οφελών σε επίπεδο εικόνας, σε επίπεδο μάρκετινγκ σε συνάρτηση με το γεγονός ότι πρέπει να κάνουμε κάποια πράγματα. Αυτοί οι παράγοντες καταλήγουν ότι υπάρχει ενδιαφέρον».

Ομάδες χαμηλότερων κατηγοριών με περιορισμένους οικονομικούς πόρους μπορούν να στηρίξουν τέτοια προγράμματα;

«100% μπορούν γιατί υπάρχει ένα μεγάλο εύρος στις δραστηριότητες που μπορεί να κάνει ένας σύλλογος. Από τα ηλιακά πάνελ, έως την αντικατάσταση των πλαστικών με χάρτινα ή επαναχρησιμοποιούμενα ποτήρια υπάρχουν λύσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και από ομάδες με πιο περιορισμένους πόρους. Τέτοιου είδους δράσεις μπορούν να τις υιοθετήσουν οι μικρότεροι σύλλογοι και το κάνουν. Για να φανταστείτε η πιο βιώσιμη ομάδα της Ευρώπης, σύμφωνα με τη FIFA, είναι η Φόρεστ Γκριν Ρόβερς, μια ομάδα τέταρτης κατηγορίας στην Αγγλία. Δεν είναι ούτε η Λίβερπουλ, ούτε η Μπαρτσελόνα, ούτε η Ρεάλ. Υπάρχουν πολλές πρωτοβουλίες που μπορούν να πάρουν οι μικρότεροι σύλλογοι και πολλές από αυτές θα τις κάνουμε στον Πανιώνιο».

Σε σχέση με τα προηγμένα κράτη πόσο πίσω είναι η Ελλάδα;

«Η Ελλάδα είναι πίσω, αλλά δεν είναι δραματικά πίσω. Γιατί ακόμα το τρένο δεν έχει φύγει και στην Ευρώπη, είναι ακόμα σχετικά νέα η βιωσιμότητα και για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Σκεφτείτε ότι τα τελευταία 5-10 χρόνια έχει γίνει πολύ έντονο trend στην Ευρώπη, οπότε δεν έχει χαθεί το τρένο. Θα πω ότι είναι πιο δύσκολο να γίνουν δράσεις στην Ελλάδα για διάφορους λόγους, αλλά θεωρώ ότι είναι ελαφρά πίσω και ότι μέσω συγκροτημένης δουλειάς μπορεί να φτάσει τα ευρωπαϊκά στάνταρ σύντομα».

Οι λόγοι που είμαστε βραδυκίνητοι στην Ελλάδα;

«Είναι πολύ πολύπλοκο, αλλά θα σταθώ σε πιο βασικά στοιχεία. Σίγουρα παίζει ρόλο η διάθεση των συλλόγων να πάρουν πρωτοβουλίες και να τις επικοινωνήσουν. Γιατί υπάρχουν πάρα πολλές πρωτοβουλίες που γίνονται και δεν επικοινωνούνται, όπως το κάνουν στο εξωτερικό. Υπάρχει ο ρόλος του Δημοσίου, του κράτους. Αν έχεις για παράδειγμα μια ομάδα και έχεις ιδιόκτητο γήπεδο, η επένδυση που θα κάνεις για να βάλεις ηλιακά θα σου αποφέρει κέρδος μετά από μερικά χρόνια. Αν το γήπεδο όμως ανήκει στο Δημόσιο περιπλέκεται η κατάσταση.

Η ευαισθητοποίηση των φιλάθλων επίσης παίζει κάποιο ρόλο, όπως και οι πηγές χρηματοδότησης. Αυτά θα έλεγα κι ότι επίσης δεν έχουμε ως δεδομένο ότι θα πρέπει να υπάρχει μια επένδυση των συλλόγων προς το CSR (Corporate Social Responsibility), το οποίο είναι ένας τομέας όπου οποιαδήποτε εταιρεία εν έτη 2024 επενδύει μέρος των εσόδων της για την περιβαλλοντική και κοινωνική της ευθύνη. Αυτό στην Ελλάδα δεν είναι τόσο δεδομένο ως νοοτροπία».

Αν έπρεπε να βάλουμε τα προβλήματα σε μια σειρά - νοοτροπία, τεχνοτροπία, πορτοφόλι - ποια θα ήταν αυτή;

«Θα έλεγα ότι πρώτο πρόβλημα είναι η νοοτροπία, μετά είναι το πορτοφόλι και τα πόσα χρήματα θες να διαθέσεις και τρίτο η γνώση του αντικειμένου, γιατί ούτε στην Ευρώπη είναι όλοι ειδικοί. Αλλά είτε εσωτερικά, είτε μέσω συμβούλων βιωσιμότητας όπως εμείς μπορείς να κάνεις πολλά πράγματα. Οπότε δεν θα έλεγα ότι αυτός είναι σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας. Όταν ξεκινάει ένας σύλλογος ή μια Ομοσπονδία να ασχολείται με το κομμάτι της βιωσιμότητας, το πρώτο πράγμα που έχει να κάνει είναι να αξιολογήσει την υπάρχουσα κατάσταση.

Να φτιάξει δηλαδή ένα sustainablity report, να μετρήσει τις εκπομπές του άνθρακα, να μετρήσει το κοινωνικό της αποτύπωμα - πώς και πόσο βοηθάει την κοινωνία σαν οργανισμός - και μετά έχοντας αυτό το report στα χέρια της να φτιάξει με βάση αυτό μια στρατηγική. Οπότε πρώτα αξιολογείς την κατάσταση, μετά φτιάχνεις μια στρατηγική, μετά την υλοποιείς και μετά πάλι μετράς των αντίκτυπο αυτών των δράσεων σε μια κυκλική διαδικασία. Αυτός είναι ένας έμμεσος τρόπος για να απαντήσω στην ερώτηση γιατί οι τεχνολογίες που χρειάζονται για κάθε οργανισμό είναι εξατομικευμένες πάνω στις ανάγκες του.

Πολύ διαφορετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα έχει η ΕΟΚ, με τον Πανιώνιο, τον Ολυμπιακό και την ΕΠΟ. Από εκεί και πέρα με βάση το report υπάρχουν πολλές διαφορετικές τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται. Όπως για παράδειγμα ένας κομποστοποιητής που υπάρχει στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης(σ.σ η φυσική διαδικασία η οποία μετατρέπει τα οργανικά υλικά σε μια πλούσια σκούρα ουσία. Αυτή η ουσία λέγεται κομπόστ ή χούμος). Εμείς τον φέρνουμε στο γήπεδο. Υπάρχουν και πιο εξατομικευμένες τεχνολογίες για αθλητικά στάδια, όπως αισθητήρες που συνδέονται με το πότισμα του σταδίου. Μετρούν τις ατμοσφαιρικές συνθήκες και αναλόγως ανοίγουν και κλείνουν αυτόματα το πότισμα ώστε να γλιτώνουν μεγάλες ποσότητες νερού».

«Το... τρένο δεν έχει φύγει ακόμα για την Ελλάδα»

Η στάση της Πολιτείας και η «ευθύνη» των φιλάθλων

Ο ρόλος της Πολιτείας και των φιλάθλων σε αυτό το ζήτημα, ποιος είναι;

«Όσον αφορά την Πολιτεία θεωρώ πως γενικότερα η στάση της είναι θετική προς τέτοιες πρωτοβουλίες. Γιατί επενδύει μέσω προγραμμάτων και μέσω Υπουργείων στην αναβάθμιση περιβαλλοντικά και ενεργειακά ορισμένων εγκαταστάσεων μετά από πολλά χρόνια. Πάρτε για παράδειγμα το ΟΑΚΑ. Και μέσω ειδικών προγραμμάτων, του πράσινου Ταμείου, του Ταμείου Ανάκαμψης κ.τ.λ έχει τη διάθεση να επενδύσει για να αναβαθμίσει αυτές τις εγκαταστάσεις. Μπορεί μεν να γίνεται επιλεκτικά σε κάποιες, αλλά υπάρχει ένα γενικότερο ενδιαφέρον από την Πολιτεία. Το είδαμε επίσης όταν παρουσιάσαμε τη στρατηγική βιωσιμότητας της ΕΟΚ όταν υπήρχαν πολλοί εκπρόσωποι της Πολιτείας και σε περιφερειακό και σε κυβερνητικό επίπεδο, οι οποίοι ήταν βαθιά εντυπωσιασμένοι από αυτή την πρωτοβουλία και ήθελαν να σταθούν αρωγοί σε αυτήν την προσπάθεια.

Οπότε είναι δυναμική η σχέση γιατί αφενός μεν αν δουν δράσεις από την πλευρά του αθλητισμού μπορούν να τις υποστηρίξουν, από την άλλη αν δεν έκανε τίποτα ο αθλητισμός ενδεχομένως να μην ήταν εκεί για να στηρίξουν. Σίγουρα έχει περισσότερα να κάνει και να αναλάβει πρωτοβουλίες. Και κυρίως θα πω εγώ να δει τον αθλητισμό σαν έναν άλλο οικονομικό τομέα, σαν μια άλλη βιομηχανία. Όπως βοηθάει διάφορες βιομηχανίες, όπως της ενέργειας και των media, έτσι να δει και τον αθλητισμό ως μια ξεχωριστή οντότητα που πρέπει να γίνει πιο βιώσιμη προς το περιβάλλον κι ακόμα καλύτερη προς την κοινωνία και να το στηρίξει. Αυτή είναι η δική μου πρόταση όσον αφορά την Πολιτεία.

Τώρα σε επίπεδο φιλάθλων μετρήσαμε το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του αγώνα Ελλάδα - Ιρλανδία σε συνεργασία με την ΕΠΟ και την UEFA. Για να το κάνουμε αυτό χρησιμοποιήσαμε διάφορα δεδομένα, ένα από αυτά ήταν κι ένα ερωτηματολόγιο προς τους φιλάθλους. Μια από τις ερωτήσεις ήταν αν θα επιθυμούσαν ως φίλαθλοι να δουν περιβαλλοντικές δράσεις από την Εθνική ομάδα ή από τους συλλόγους τους και ποιες δράσεις θα ήθελαν να δουν. Προς μεγάλη μας έκπληξη πάνω από το 95% του κόσμου είπε ότι θα ήθελε να δει και να συμμετέχει σε περιβαλλοντικές δράσεις στα πλαίσια των αγώνων της Εθνικής. Οπότε θεωρώ ότι ο κόσμος έχει τη διάθεση να συμμετέχει. Σίγουρα υπάρχει το comfort zone με κάποιες συνήθειες που έχουνε αναπτύξει, όπως καλαμάκια, ποτήρια κτλ., αλλά θεωρώ πως σε μια δυναμική σχέση μπορείς να τον έχεις μαζί σου».

Άρα είναι ικανοποιητική η προσέγγιση;

«Θα πω ότι υπάρχει ένα κατάλληλο timing όπου όλες οι πλευρές είναι ευαισθητοποιημένες και ανοιχτές ώστε να γίνουν ωραία πράγματα. Δεν είναι ότι κάποια από αυτές τις πλευρές μέχρι τώρα έχει κάνει τρομερά βήματα στη βιωσιμότητα, αλλά υπάρχει ένα κατάλληλο timing να δουλέψουν όλοι αυτοί οι stakeholders μαζί για να γίνουν σωστές πρωτοβουλίες. Γιατί οτιδήποτε κι αν το κάνει μόνος του ο καθένας δεν έχει αντίκτυπο».

Η Πόρτο έγινε τον Μάρτιο ο πρώτος ευρωπαϊκός σύλλογος με πιστοποίηση EMAS για την «πράσινη» δράση της! Πόσο μακριά είναι οι ελληνικοί σύλλογοι από μια τέτοια διάκριση;

«Έχουμε αρκετό δρόμο. Υπάρχει μια πολύ ωραία ακαδημαϊκή έρευνα, η οποία στέκεται στα βήματα της βιωσιμότητας: η ευαισθητοποίηση, πρωτοβουλίες με χαμηλό κόστος, μεγαλύτερες πρωτοβουλίες και στο τέλος σαν τελευταίο βήμα αυτού του ταξιδιού είναι να πάρεις πιστοποιήσεις, όπως η Πόρτο. Οπότε απέχουμε αρκετά από αυτό, γιατί αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα έχουμε μια στρατηγική, αλλά δεν έχουμε φτάσει στο επίπεδο να γίνονται τόσο μαζικά, οργανωμένα και στρατηγικά πρωτοβουλίες που να φτάνουν το επίπεδο μιας ευρωπαϊκής πιστοποίησης».

Μπορείτε να μας δώσετε κορυφαία παραδείγματα «πράσινων» εγκαταστάσεων σε παγκόσμια κλίμακα; Γίνεται μεγάλος λόγος για παράδειγμα για τα γήπεδα που έχτισε το Κατάρ για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2022

«Το Κατάρ κατακρίθηκε πάρα πολύ και θα μπορούσαμε να μιλάμε δυο μέρες για το Κατάρ. Ωστόσο ένα δεδομένο που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι η τεχνολογία συμβαδίζει με τη βιωσιμότητα, δηλαδή ό,τι είναι πιο νέο είναι και πιο φιλικό προς το περιβάλλον. Οπότε τα γήπεδα του Κατάρ, τα οποία είναι και πιστοποιημένα, είναι περισσότερο φιλικά προς το περιβάλλον σε σύγκριση με άλλες εγκαταστάσεις. Όπως και το γήπεδο της ΑΕΚ για παράδειγμα είναι πιο φιλικό προς το περιβάλλον απ΄ότι ένα παλαιότερο γήπεδο στην Ελλάδα επειδή χτίστηκε πρόσφατα.

Βέβαια το να χτίσεις ένα γήπεδο από την αρχή εμπεριέχει ένα τεράστιο περιβαλλοντικό αντίκτυπο που χρειάζεται μελέτες και είναι μια αρκετά πολύπλοκη διαδικασία. Οπότε πολλή κριτική στο Κατάρ ήταν ότι ναι μεν τα γήπεδα ήταν πιο φιλικά προς το περιβάλλον, αλλά χτίστηκαν και πολλά γήπεδα... Τώρα σε επίπεδο εγκαταστάσεων το γήπεδο του Άγιαξ στην Ολλανδία είναι πολύ προχωρημένο. Έχει κι ένα ψηφιακό σύστημα παρακολούθησης της βιωσιμότητας, το οποίο προσφέρουμε κι εμείς σαν εταιρεία. Όπως επίσης και κάποια γήπεδα στις ΗΠΑ. Υπάρχει η Climate Pladge Arena, ένα γήπεδο χόκεϊ και μπάσκετ στο Σιάτλ, το οποίο είναι το καλύτερο στον κόσμο σε περιβαλλοντικό επίπεδο».

Άρα για την Ελλάδα το «βραβείο» πάει στην «OPAP Arena»;

«Σε επίπεδο εγκαταστάσεων, ενδεχομένως ναι. Αλλά δεν μπορώ να το αξιολογήσω γιατί δεν έχουμε μετρήσεις από όλους τους συλλόγους της Super League. Αλλά σε επίπεδο εγκαταστάσεων είναι πιο ενεργειακά βιώσιμο, είναι πιο καινούριο και έχουν χρησιμοποιηθεί υλικά πιο φιλικά προς το περιβάλλον λόγω του ότι είναι πιο μοντέρνο».

Ο Ιωάννης Κωνσταντόπουλος είναι σήμερα ερευνητής FNS στο Πανεπιστήμιο της Λωζάνης στην Ελβετία και έχει εργαστεί σε ερευνητικούς ρόλους στο Πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ και στο ETH της Ζυρίχης. Είναι, επίσης, επικεφαλής του τμήματος βιωσιμότητας στην Sportad, ιδρυτής του The Sports Footprint, που έχει βραβευτεί με το Prince’s Trust International Global Βραβείο Βιωσιμότητας για την Ευρώπη, έχοντας μια αξιοσημείωτη και ποικιλόμορφη λίστα πελατών από την αθλητική βιομηχανία. Ο Ιωάννης έχει επίσης αναπτύξει αρκετά εκπαιδευτικά μαθήματα για τον αθλητισμό και την αειφορία για οργανώσεις όπως η Football Business Academy, η International Olympic Academy, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και την Ευρωπαϊκή Ένωση για την Διοίκηση Αθλητισμού (EASM).