Λίμνη Κερκίνη: Στο παιδί του Στρυμόνα με DS4 E-Tense

Ακολουθούμε νότια το δρόμο για το Λιθότοπο με σκοπό να κάνουμε το γύρο της λίμνης. Από την αρχή αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό που θα κυριαρχήσει τις επόμενες ώρες θα είναι η παρατήρηση των πουλιών. Η φωτογραφική μας μηχανή παίρνει φωτιά και το αυτοκίνητο είναι στο «σταμάτα- ξεκίνα». Στον Λιθότοπο είναι το φράγμα της λίμνης.

Εδώ είχε δημιουργηθεί αρχικά και το πρώτο φράγμα, το 1932, όταν είχε αποφασιστεί η δημιουργία της τεχνητής λίμνης. Πρέπει να ομολογήσουμε ότι σε όλη την περιήγηση γύρω απ τη λίμνη οι πινακίδες που σε κατευθύνουν από το ένα χωριό στο άλλο υπάρχουν παντού και δεν δυσκολεύεσαι. Κάτι φυσικά που δεν είναι δεδομένο στην ελληνική επαρχία. Ακόμη και σε πολύ γνωστούς τουριστικούς προορισμούς, συχνά στις διασταυρώσεις ρίχνεις ζάρια για να συνεχίσεις.

Όλη η διαδρομή του γύρου της λίμνης είναι 67 χιλιόμετρα και πρέπει να διαρκέσει αρκετές ώρες, αν θέλετε να απολαύσετε τη "μυρωδιά" της. Μην προσπερνάτε με βιασύνη. Δεν αρκεί να καταγράψει το μάτι σας εικόνες. Πρέπει να τις νιώσετε κιόλας! Εμείς τη χαρήκαμε περισσότερο με βαρκάδα, αφού σου δίνει το δικαίωμα να πας εκεί που δεν πάει το αυτοκίνητο και να δεις από κοντά πράγματα που από τη στεριά δεν φαντάζεσαι ότι υπάρχουν!

Εκτός από την πληροφόρηση που μπορείτε να πάρετε από τον "Οικοπεριηγητή", στην πλατεία του χωριού βρίσκεται και το επίσης πολύ έγκυρο και οργανωμένο Κέντρο Πληροφόρησης Υγροτόπου Κερκίνης, στο οποίο υπάρχει πλήρης έκθεση φωτογραφιών και κειμένων, δείγματα πετρωμάτων και κρανίων ζώων. Θα σας δείξουν επίσης διαφάνειες και βιντεοταινίες προκειμένου να μάθετε και να δείτε ακόμα περισσότερα.

Ο χάρτης μας δείχνει τον κανονικό δρόμο για Μεγαλοχώρι αλλά και έναν χωμάτινο δίπλα στη λίμνη, που επίσης φαίνεται να βγάζει στο επόμενο χωριό. Η ζαριά εδώ μας έκατσε! Αυτόν το δρόμο να ακολουθήσετε, ακόμη και αν δεν είστε με 4χ4, γιατί είναι καλός χωματόδρομος και συγχρόνως θα δουν τα μάτια σας πολλά. Λίγο πιο κάτω δεν πιστεύαμε στα μάτια μας.

Μια μακρόστενη νησίδα της λίμνης, την οποία χιλιάδες πουλιά είχαν κατακλύσει. Σχεδόν δεν έβλεπες έδαφος από την «πυκνότητα» των πουλιών. Θαρρείς πως όλα τα χρώματα ήταν εκεί, εν είδει έκθεσης. Η φωτογραφική πήρε πάλι φωτιά. Η απόσταση από την ακτή ήταν μικρή, αλλά δεν έδειχναν να ενοχλούνται από την παρουσία μας. Κάποια στιγμή, κάποια ανακατάταξη των διάφορων ειδών στη νησίδα, γέμισε φτερά τον αέρα. Και ξανακάθισαν. Κάποιος φαίνεται είχε καθίσει σε λάθος θέση!

Δίπλα μας γελάδια ελευθέρας βοσκής αδιαφορούσαν για το τι συμβαίνει γύρω τους, αν κρίνουμε από το αδιάφορο βλέμμα. Απέναντι, σε μερικές εκατοντάδες μέτρα, το κοπάδι των βουβαλιών άρχισε να βουτάει στη λίμνη. Τι έπαθαν τώρα αυτά και δροσίζονται. Τόση ζέστη πια μέσα στον Οκτώβριο (τότε ήταν που επισκεφθήκαμε τη λίμνη);

Αργότερα, ένας γνώστης του μέρους μας εξήγησε ότι τα βουβάλια, επειδή έχουν μαύρο τρίχωμα, στην αρχή της μέρας κυλιούνται στη λάσπη για να αντιμετωπίσουν τις ακτίνες του ήλιου και στο τελείωμα της μέρας βουτάνε στη λίμνη να ξεπλυθούν. Τα βουβάλια ζούσαν εδώ από τα αρχαία χρόνια και προϋπήρχαν της επιδρομής του Ξέρξη, στον οποίο πολλοί αποδίδουν την μεταφορά τους από την Ασία. Ασιατική ή ελληνική φυλή, το κρέας βουβαλιού που φάγαμε το βράδυ στο εστιατόριο του «Οικοπεριηγητή» ήταν λίαν επιεικώς απίθανο.

Κοντά στο Μεγαλοχώρι και δίπλα στο δρόμο, δεν μπορεί να μην προσέξεις μια τεράστια εγκαταλειμμένη γέφυρα Μπέλεϊ. Γυρίσαμε πίσω και μηδενίσαμε τον χιλιομετρητή: διακόσια τριάντα μέτρα παρακαλώ. Αυτές οι σιδερένιες γέφυρες που άλλοι τις λένε «στρατιωτικές», έχουν αδικηθεί από τους σύγχρονους. Έχουν παίξει σημαντικό ρόλο τον προηγούμενο αιώνα, τόσο σε στρατιωτικές επιχειρήσεις όσο και στο γεφύρωμα δύσκολων σημείων. Και όταν την εφηύρε ο Άγγλος μηχανικός Beley, θεωρήθηκε σπουδαίο για την εποχή επίτευγμα. Ας τους δώσουμε λίγη προσοχή.

Λίγο πιο πέρα είναι το χωριό Βυρώνεια. Δείτε εδώ το ενυδρείο, δίπλα στο σιδηροδρομικό σταθμό, στο κτίριο του 1880, το οποίο αποτέλεσε και έδρα του Ελληνικού Στρατηγείου στον 2ο Βαλκανικό πόλεμο. Είκοσι επτά είδη της ιχθυοπανίδας της λίμνης θα δείτε στο ενυδρείο. Είστε πλέον στην εθνική οδό (ο Θεός να την κάνει) όπου αριστερά στρίβοντας θα ξαναπάτε στην Κερκίνη ή όπου αλλού θέλετε να καταλύσετε.

Η λίμνη βρίσκεται 15 χλμ πριν τις Σέρρες (ερχόμενοι από Θεσ/νικη) και δημιουργήθηκε το 1932 με φράγμα στα νερά του ποταμού Στρυμόνα κοντά στο χωριό Λιθότοπος. Το σημερινό της μέγεθος η λίμνη το απέκτησε το 1982, όταν εγκαινιάστηκε το καινούργιο φράγμα στο Λιθότοπο.

Η επιφάνειά της έτσι έγινε πολύ μεγαλύτερη και είναι περίπου 50.000 στρέμματα το φθινόπωρο, όπου τα νερά έχουν υποχωρήσει από τη μεσολάβηση της καλοκαιρινής ανομβρίας και το πότισμα του κάμπου, μέχρι και 72.000 στρέμματα την Άνοιξη. Η μεταβολή της στάθμης είναι μέχρι 4,5 μέτρα και όχι χωρίς συνέπειες για το βιότοπο. Φωλιές πουλιών καταστρέφονται, μέρος του παραποτάμιου δάσους υποβαθμίζεται, αν η παραμονή των δένδρων στο νερό είναι μεγαλύτερη της κανονικής, τα καταφύγια των ψαριών, οι καλαμώνες εξαφανίζονται.

Όπως και να έχει, ο βιότοπος που δημιουργήθηκε με ανθρώπινη παρέμβαση δίνει την αίσθηση παραδεισένιου τοπίου, εξυπηρετώντας και το ανθρωπογενές και το φυσικό περιβάλλον. Και η Κερκίνη είναι ένας από τους 11 υγροβιότοπους στην Ελλάδα μου προστατεύεται από την συνθήκη Ραμσάρ. Μια σειρά από παράγοντες, όπως το μικρό σχετικά βάθος, η υψηλή παραγωγικότητα και η θέση της σε σχέση με τους διαδρόμους που χρησιμοποιούν τα μεταναστευτικά πουλιά, που σε άλλες λίμνες δεν υπάρχουν, καθιστούν την Κερκίνη ένα σημαντικότατο οικοσύστημα.

Περισσότερα από 300 είδη πουλιών έχουν καταγραφεί στην περιοχή και μάλιστα κάποια από αυτά κινδυνεύουν με εξαφάνιση, όπως ο αργυροπελεκάνος, η λαγγόνα και η νανόχηνα. Και στην «πλάτη» της λίμνης, στο όρος Μπέλες, έχουν τις φωλιές τους σπάνια είδη αρπακτικών πτηνών: βασιλαετός, χρυσαετός, πετρίτης, στικταετός, θαλασσαετός, κραυγαετός. Υπάρχουν δε στην γύρω περιοχή, πολλά -απειλούμενα και μη- θηλαστικά: βίδρα, ζαρκάδι, τσακάλι, λύκος, αγριόγατα. Σημαντική είναι και η ιχθυοπανίδα, με καταγραμμένα περισσότερα από είκοσι πέντε είδη ψαριών, με κυριότερο -κυρίως για τους ψαράδες- το γριβάδι.

Η λίμνη Κερκίνη, μπορεί να πει κανείς ότι είναι και ο τόπος των βουβαλιών για τη χώρα μας. Τα κοπάδια που ζουν εδώ ξεπερνούν το 80% του συνολικού αριθμού της χώρας. Από την άνοιξη και μέχρι το τέλος του καλοκαιριού τα συναντάς συνήθως μέσα στο νερό, προστατεύοντας το σώμα τους από το μεγάλο αριθμό εντόμων που αναπτύσσονται στις λίμνες.

Ευεργετική είναι η ύπαρξη της λίμνης και για τη γεωργική παραγωγή: αρδεύεται η πεδιάδα των Σερρών, δίνει μεροκάματο στους ψαράδες με τη μεγάλη παραγωγή ψαριών, αποτελεί ένα ανεξάντλητο επιστημονικό εργαστήρι αλλά και χώρο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για τους μαθητές των σχολείων, που καταφτάνουν εδώ από όλη τη χώρα. Ποια όμως ανθρώπινη παρέμβαση, θα μπορούσε να μην εμπεριέχει και αρνητικές συνέπειες; Τόσο την περίοδο του ποτίσματος και της καλοκαιρινής ξηρασίας που τα νερά πέφτουν, όσο και το σχετικά μεγάλο ύψος του φράγματος που το χειμώνα και την άνοιξη αυξάνει σημαντικά το ύψος νερού της λίμνης, δημιουργεί μια σειρά από αρνητικές συνέπειες. Το οικολογικό όμως «ισοζύγιο», είναι σαφώς θετικό. Και η οικοτουριστική μορφή που έχει πάρει η περιοχή είναι ενθαρρυντική για τα μελλούμενα.

Δραστηριότητες

Η λίμνη είναι εξαιρετική επιλογή για όσους αγαπούν την παρατήρηση πουλιών, καθώς αποτελεί έναν από τους πιο γνωστούς προορισμούς birdwatching στην Ελλάδα. Εκτός από παρατήρηση πουλιών, η περιοχή προσφέρει πλήθος δραστηριοτήτων, όπως:

• Βαρκάδα στη λίμνη: Με ξύλινες βάρκες, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά την πλούσια πανίδα και χλωρίδα της λίμνης
• Ιππασία: Διατίθενται περιηγήσεις με άλογα στις όχθες της λίμνης και στους γύρω λόφους
• Ποδηλασία και Πεζοπορία: Υπάρχουν μονοπάτια κατάλληλα για ποδήλατο βουνού και πεζοπορία, με υπέροχη θέα στο φυσικό τοπίο
• Κανό και Καγιάκ: Για τους λάτρεις των υδάτινων σπορ, το κανό και το καγιάκ είναι εξαιρετικές επιλογές για μια πιο περιπετειώδη εξερεύνηση της λίμνης

Φαγητό και Διαμονή

Στην περιοχή γύρω από τη λίμνη Κερκίνη θα βρείτε παραδοσιακές ταβέρνες που σερβίρουν τοπικά πιάτα, όπως βουβαλίσιο κρέας, παραδοσιακές πίτες και τυριά. Η διαμονή περιλαμβάνει ξενώνες και μικρά ξενοδοχεία που προσφέρουν μια αυθεντική εμπειρία επαφής με τη φύση και τη γαλήνη του τοπίου.

Πότε να την επισκεφτείτε

Η λίμνη Κερκίνη είναι όμορφη κάθε εποχή του χρόνου. Την άνοιξη και το φθινόπωρο, οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν τα αποδημητικά πουλιά και το καταπράσινο τοπίο, ενώ το καλοκαίρι οι δραστηριότητες στη λίμνη είναι στα καλύτερά τους. Ακόμη και τον χειμώνα, η λίμνη προσφέρει μοναδικές εικόνες και ήρεμη ατμόσφαιρα. Η Κερκίνη είναι ένας προορισμός που συνδυάζει την ομορφιά της φύσης με τη δυνατότητα να ανακαλύψετε ένα από τα πιο σημαντικά φυσικά καταφύγια της Ελλάδας, προσφέροντας μια αξέχαστη εμπειρία σε κάθε επισκέπτη.

Δεν νοείται να βρεθείτε στην περιοχή και να μην πάτε να δείτε ένα από τα σημαντικότερα και πιο ηρωικά οχυρά της Ελλάδας, γνωστό για την αντίστασή του κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Και πηγαίνοντας εκεί, όταν φτάσετε να περάσετε πάνω από τον Στρυμόνα, κάντε μια μικρή στάση να δείτε από κοντά την παλιά σιδηροδρομική γέφυρα και να περπατήσετε στις γεμάτες βλάστηση ακτές ενός πολύ όμορφου ποταμού, λίγο πριν τα νερά του συναντήσουν τη λίμνη της Κερκίνης.

Το οχυρό βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα πιο πάνω, στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα και είναι μέρος της αμυντικής γραμμής Μεταξά που σχεδιάστηκε για να προστατεύσει την Ελλάδα από πιθανές επιθέσεις από τα βόρεια σύνορά της. Κατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά, τη δεκαετία του 1930 και έγινε ευρέως γνωστό για την ηρωική αντίσταση των Ελλήνων στρατιωτών κατά τη γερμανική εισβολή τον Απρίλιο του 1941. Παρά τη συντριπτική υπεροχή των Γερμανών, οι υπερασπιστές του άντεξαν αρκετές μέρες, προκαλώντας σημαντικές απώλειες στους εισβολείς και επιβραδύνοντας την προέλασή τους.

Η Μάχη πραγματοποιήθηκε από τις 6 έως τις 10 Απριλίου 1941 και τελικά το οχυρό παραδόθηκε μόνο όταν έλαβε διαταγή από το ελληνικό γενικό επιτελείο, καθώς η πτώση της Θεσσαλονίκης είχε καταστήσει τη συνέχιση της αντίστασης ανώφελη. Το Οχυρό Ρούπελ αποτελείται από υπόγειες στοές, πολυβολεία, αντιαρματικά εμπόδια, αποθήκες και στρατώνες. Η κατασκευή του είχε γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι πολύ δύσκολο να καταστραφεί από εξωτερικούς βομβαρδισμούς, προσφέροντας ταυτόχρονα εξαιρετική αμυντική ικανότητα και κάλυψη για τους υπερασπιστές.

Σήμερα έχει μετατραπεί σε ιστορικό μνημείο και αποτελεί δημοφιλή τουριστικό προορισμό. Οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να το δουν από κοντά, να επισκεφθούν τις υπόγειες εγκαταστάσεις και να μάθουν για την ιστορία και τη σημασία του μέσα από εκθέσεις και ξεναγήσεις. Κάθε χρόνο διοργανώνονται εκδηλώσεις αναπαράστασης της μάχης, τιμώντας τη μνήμη και την ηρωική αντίσταση των Ελλήνων στρατιωτών. Το Οχυρό Ρούπελ αποτελεί σύμβολο ανδρείας και αντίστασης και έχει αφήσει ανεξίτηλο το στίγμα του στην ελληνική ιστορία.

Βρίσκονται κτισμένα αμφιθεατρικά λίγα μόλις χιλιόμετρα από την Κερκίνη, πάνω στο όρος Μπέλες. Η επίσκεψη είναι επιβεβλημένη γιατί ο οικισμός είναι όμορφος, χωμένος μέσα στο πράσινο, με τα νερά να τρέχουν από παντού. Εκεί θα βρείτε σελωμένα αλογάκια για μια ευχάριστη βόλτα στο δάσος, ενώ τα πεζοπορικά μονοπάτια είναι καθαρά και σημαδεμένα για να περπατήσετε όσο τραβάει η όρεξή σας. Ανεβείτε στον Αη Γιώργη, στο λόφο πάνω από το βουνό και η θέα που θα αντικρύσετε θα ανταμείψει τον κόπο σας.

Και έχει και κιόσκια για να κάνετε πικ-νικ αν έχετε φροντίσει να έχετε κάτι μαζί σας. Τα νερά μέσα στο χωριό περνάνε μέσα από δάσος πλατάνων και τα φαγάδικα ή τα café έχουν πάρει θέση τριγύρω, οπότε είναι καλή επιλογή να καθίσετε και να ακούσετε και το νερό να τρέχει. Οι γυναίκες του χωριού δημιούργησαν Αγροτουριστικό Συνεταιρισμό και φτιάχνουν με τα χεράκια τους γλυκά του κουταλιού, του ταψιού και μαρμελάδες. Κι έχουν και μαγαζί που τα διαθέτουν όλα αυτά!

Είχαμε την τύχη να ταξιδέψουμε και να ανακαλύψουμε την Κερκίνη πίσω από το τιμόνι ενός DS4 Plug-in Hybrid στην έκδοση E-Tense με τους 225 ίππους. Το αυτοκίνητο δεν είναι premium κατ' ευφημισμό. Καταλαβαίνεις από τα πρώτα χιλιόμετρα ότι έχει φτιαχτεί για να προσφέρει άνεση και πολυτέλεια, ήσυχο όσο δεν πάει άλλο και εξαιρετικά ευθύβολο καθόσον βρίσκεται “εγκλωβισμένο” στα ηλεκτρονικά του βοηθήματα.

Κάνεις 600 χιλιόμετρα και βγαίνεις από αυτό φρέσκος φρέσκος, σαν να ολοκλήρωσες μια διαδρομή βία 50 χιλιομέτρων. Ότι και να πω είναι λίγο, απλά να θυμηθώ να ευχαριστήσω την αποκλειστικά ηλεκτρική λειτουργία του, που σε επαρχιακό δίκτυο μπορεί να προσφέρει αυτονομία έως και άνω των 60 χιλιομέτρων.

Να ευχαριστήσω όμως και την υβριδική λειτουργία του, καθόσον όταν έμενα από ρεύμα δεν ανησυχούσα για το που θα βρω σημείο φόρτισης. Το βράδυ στο ξενοδοχείο το έβαζα στην πρίζα και την επόμενη μέρα έκανα τις ηλεκτροκίνητες περιηγήσεις μου ανέμελος. Στο ταξίδι, με ταχύτητες 120-150 χλμ/ώρα κατανάλωσε περί τα 6 λίτρα για κάθε 100 χιλιόμετρα, τιμή ανάλογη ενός supermini πόλης.

Φωτογραφίες: Νίκος Βιτσιλάκης