Έρευνα: Η... μάχη για το καλεντάρι, η αλήθεια για τα παιχνίδια, τα «θέλω» των παικτών και της FIFA

Η αλήθεια είναι βέβαια πως δεν είναι δύσκολο να εντοπίσει κανείς τις ρίζες του προβλήματος. Τα τελευταία χρόνια άλλωστε UEFA και FIFA έχουν σχηματίσει ένα κοινό μέτωπο με μια κεντρική ιδέα: Περισσότεροι αγώνες, περισσότερο θέαμα (;), περισσότερα έσοδα! Nations League, νέο φορμάτ Champions League, ανανεωμένο Μουντιάλ Συλλόγων και πάει... λέγοντας, με όλο και περισσότερα ματς να ξεπηδούν μέσα από την ατζέντα των δυο πιο ισχυρών Ομοσπονδιών στο πλανήτη ποδόσφαιρο.

Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει πως βιώνουμε την πιο ασφυκτικά γεμάτη ποδοσφαιρική περίοδο της ιστορίας. Από τη σεζόν 2022/23 μέχρι σήμερα - εκτός από όλα τα πρωταθλήματα και τους ετήσιους θεσμούς - έχουν ήδη λάβει χώρα ένα Παγκόσμιο Κύπελλο, το EURO, το Copa America και τα... συναφή κάθε ηπείρου, ενώ το μέλλον δείχνει ακόμα πιο «φουλαρισμένο». Το περίφημο νέο Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων είναι προγραμματισμένο για το Ιούνιο του 2025 και το επόμενο Μουντιάλ έρχεται το 2026, δημιουργώντας ένα σκηνικό τριών διαδοχικών καλοκαιριών δίχως ίχνος ανάπαυσης για τους ελίτ ποδοσφαιριστές!

Το ρίσκο βέβαια είναι εμφανές. Οι κορυφαίες ομάδες του πλανήτη θα μπορούσαν να παίξουν μέχρι και 75 φορές (όπως η Μάντσεστερ Σίτι τη σεζόν 2024-2025), φτάνοντας τους ποδοσφαιριστές στα όριά τους. «Αν ρίξεις κι άλλο υγρό σε ένα ποτήρι που είναι ήδη γεμάτο, τότε θα ξεχειλίσει» προειδοποιούσε ο εκτελεστικός διευθυντής, Ρίτσαρντ Μάστερς, για το επιβαρυμένο καλεντάρι, αλλά τα λόγια του συνεχίζουν να πέφτουν στο κενό.

Αργά, αλλά προοδευτικά όλο και περισσότερα παράπονα ποδοσφαιριστών μετατράπηκαν από πνιχτές φωνές σε κραυγές αγωνίας. «Το υψηλότερο επίπεδο είναι σαν το πλυντήριο, παίζεις όλη την ώρα και δεν σταματάς ποτέ» τονίζει ο Ραφαέλ Βαράν, ο οποίος... μπουχτισμένος από την κατάσταση που έχει φτάσει το ποδόσφαιρο με τους συνεχείς τραυματισμούς αποφάσισε να κρεμάσει τα παπούτσια του στα 31 του χρόνια. «Ένιωθα ότι ασφυκτιώ και ότι ο ποδοσφαιριστής Βαράν καταβροχθίζει τον άνθρωπο Βαράν» συμπληρώνει.

Ο Γάλλος στόπερ φυσικά δεν είναι το μοναδικό «θύμα» από τα σχέδια των UEFA και FIFA! Σοβαροί τραυματισμοί όπως η ρήξη χιαστών παρατηρούνται όλο και πιο συχνά σε κορυφαίο επίπεδο, με τρανταχτά παραδείγματα τον νικητή της Χρυσής Μπάλας, Ρόδρι, τον Γκάβι, τον Καρβαχάλ, τον Αλάμπα και τον Μιλιτάο. Την ίδια ώρα οι μυϊκοί τραυματισμοί παραμένουν σε ανοδική πορεία, συρρικνώνοντας επικίνδυνα τον διαθέσιμο αριθμό ποδοσφαιριστών ανά αγωνιστική.

Ονόματα όπως εκείνα του Πέδρι και του Φατί που ταλαιπωρούνται συνεχώς από προβλήματα τέτοιας φύσεως υποδηλώνουν ένα μοτίβο από την αύξουσα ροή των αγώνων, η οποία θα φτάσει κορύφωση τη φετινή σεζόν. Από τη μια το Champions League αλλάζει μορφή με 36 ομάδες αντί για 32, με τα ματς της League Phase να αυξάνονται από τα έξι των ομίλων σε οκτώ. Παράλληλα έχει δημιουργηθεί ένας έξτρα γύρος play-off διπλών αγώνων για τις ομάδες που θα τερματίσουν στις θέσεις 9-24, προσδίδοντας κάτι... έξτρα στην αγωνιστική καταπόνηση.

Κι αφού η σεζόν έχει ολοκληρωθεί, ορισμένες... τυχερές ομάδες θα συμμετέχουν στο ανανεωμένο Μουντιάλ Συλλόγων της FIFA, το οποίο θα κάνει πρεμιέρα το καλοκαίρι στις ΗΠΑ ως τουρνουά 32 ομάδων. Αναμενόμενα η προετοιμασία περνάει σε δεύτερη μοίρα, καθώς οι συνεχείς υποχρεώσεις δεν σταματούν ποτέ. Κι όσο οι θεσμοφύλακες του ποδοσφαίρου συνεχίζουν να τραβούν το σχοινί, τόσο εξαντλούν τα επίπεδα υπομονής των ποδοσφαιριστών. Πριν από μερικές εβδομάδες κορυφαίες μορφές του αθλήματος μίλησαν για πρώτη φορά δημόσια για απεργία, σε μια απόδειξη πως τα όρια εξαντλούνται.

«Είμαστε πλέον κοντά» παραδέχθηκε πρόσφατα ο μέσος της Μάντσεστερ Σίτι, Ρόδρι, προτού προσθέσει: «Αν αυτό συνεχιστεί δεν θα έχουμε άλλη επιλογή από το να πάμε σε απεργία». Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Ζιλ Κουντέ της Μπαρτσελόνα: «Θα έρθει ο καιρός που θα πρέπει να κάνουμε απεργία επειδή είναι ο μόνος τρόπος για να γίνουμε κατανοητοί από αυτούς που παίρνουν τις αποφάσεις. Παίρνουμε όλο και περισσότερα ρίσκα, υπάρχουν πολλοί τραυματισμοί επειδή υπάρχει όλο και λιγότερη ξεκούραση».

Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, οι ποδοσφαιριστές, πιστεύουν ότι τώρα τους ζητούνται πάρα πολλά. Οι διευρυμένες διοργανώσεις έχουν στριμώξει την ευκαιρία για ξεκούραση και διασφαλίζουν ότι τα μεγάλα αστέρια υπερβαίνουν τακτικά το όριο των 55 αγώνων τη σεζόν που προτείνει η FIFPro.

Αυτή η σεζόν έχει μόνο βαθύνει τους ενδοιασμούς. Μια νέα μορφή στο Champions League προσθέτει δύο ακόμη παιχνίδια ομίλων στο πρόγραμμα του συλλόγου που συμμετέχει και το καλοκαίρι η FIFA ξεκινά το νέο της Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων μεταξύ 15 Ιουνίου και 13 Ιουλίου. Οι καταγγελίες από ποδοσφαιριστές πληθαίνουν.

Ωστόσο, η Deloitte εκτιμά ότι φέτος τα πέντε μεγάλα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα θα βάλουν στα ταμεία τους 2.8 δισεκατομμύρια ευρώ, 38% περισσότερα από μόλις πριν από πέντε χρόνια.

Το Gazzetta χτύπησε την πόρτα της FIFA και η Παγκόσμια Ομοσπονδία έστειλε την απάντηση της για όλα συμβαίνουν «Η FIFA διοργανώνει πάρα πολλά παιχνίδια σε ένα «φορτωμένο» καλεντάρι, σωστά; Αυτή είναι μία από τις κριτικές που έρχονται από κάποιες πλευρές. Αρχικά, όπως μπορείτε να δείτε, η συντριπτική πλειοψηφία των εκδηλώσεων που διοργανώνουμε είναι για το ποδόσφαιρο Νέων και Γυναικών. Όταν πρόκειται για διοργανώσεις συλλόγων, ακόμη και με το νέο Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων με 32 ομάδες και 63 αγώνες ανά τέσσερα χρόνια, η FIFA διοργανώνει περίπου το 1% των κορυφαίων συλλόγων στον κόσμο. Όταν πρόκειται για τις εθνικές ομάδες, η κατάσταση είναι αρκετά παρόμοια.

Αυξήσαμε τον αριθμό των συμμετεχόντων στο Παγκόσμιο Κύπελλο, αλλά τα τουρνουά μας διαρκούν έναν μήνα κάθε τέσσερα χρόνια. Αν κοιτάξετε όλα τα παιχνίδια των εθνικών ομάδων ανά τον κόσμο, η FIFA διοργανώνει το 1-2% αυτών. Το υπόλοιπο ποσοστό διοργανώνεται από τα πρωταθλήματα, της ενώσεις, τις Συνομοσπονδίες. Η ουσία είναι ότι με αυτό το 1-2% των αγώνων, η FIFA χρηματοδοτεί το ποδόσφαιρο σε όλο τον κόσμο. Τα έσοδα που παράγουμε δεν πηγαίνουν μόνο σε λίγους συλλόγους σε μία χώρα.

Τα έσοδα πηγαίνουν σε 211 χώρες σε όλο τον κόσμο. Δεν υπάρχει άλλος οργανισμός που να το κάνει αυτό. Ελπίζω ότι αυτά τα στοιχεία, που μπορείτε φυσικά όλοι σας να ελέγξετε και να υπολογίσετε, δείχνουν ότι μάλλον θα πρέπει να σταματήσουμε αυτή τη μάταιη συζήτηση που είναι πραγματικά άσκοπη. Πρέπει να επικεντρωθούμε σε αυτό που πρέπει να κάνουμε και που είναι η αποστολή μας: Η διοργάνωση εκδηλώσεων και διοργανώσεων, η ανάπτυξη του ποδοσφαίρου ανά τον κόσμο, διότι το 70% από τα τα μέλη της FIFA δεν θα είχε ποδόσφαιρο δίχως πόρους, οι οποίοι προέρχονται απευθείας από τη FIFA».

Σχόλιο για το θέμα που απασχολεί το παγκόσμιο ποδόσφαιρο έκανε και ο Αρσέν Βενγκέρ, τονίζοντας: «Η ευημερία των ποδοσφαιριστών τα τελευταία 20 χρόνια έχει αυξηθεί δραματικά, άμα εξετάσουμε την πρόληψη τραυματισμών, την αποκατάσταση, τη διατροφή και την πρόοδο της ιατρικής τεχνολογίας. Το VAR επίσης έχει βοηθήσει στην προστασία των παικτών, αφού οι παίκτες γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να αποφύγουν τα άσχημα μαρκαρίσματα που προκαλούν τραυματισμούς.

Στον τομέα της πρόνοιας, έχουν υπάρξει τεράστιες βελτιώσεις και θέλουμε να συνεχίσουμε έτσι. Βλέπουμε παίκτες, όπως ο Μέσι, ο Ρονάλντο και ο Μπενζεμά που λαμβάνουν βραβεία μετά την ηλικία των 35 ετών. Δεν είναι ασυνήθιστο η καριέρα ενός ποδοσφαιριστή να διαρκεί πάνω από 20 χρόνια. Αυτό δεν ήταν εφικτό πριν από λίγο καιρό».

«Ακούσαμε τους ποδοσφαιριστές. Εν όψει της πιο επιβαρυμένης σεζόν των χρονικών, πολλοί θέλησαν να μιλήσουν δημόσια, να διαδώσουν το ίδιο μήνυμα: Αρκετά!». Με αυτά τα λόγια, ο Νταβίντ Τεριέ, Πρόεδρος της FIFPRO Europe, της Ένωσης Επαγγελματιών Ποδοσφαιριστών στην Ευρώπη, δικαιολόγησε την απόφαση της FIFPRO να ενώσει τις δυνάμεις της με τις Ευρωπαϊκές Λίγκες και να κινηθεί νομικά κατά της FIFA.

Πώς όμως οι ποδοσφαιριστές έφτασαν σε αυτή την απόφαση, τι είναι αυτό που ζητάνε και γιατί άνοιξαν «πόλεμο» με τη FIFA;

Ο Τεριέ μιλώντας πρόσφατα μέσω της επίσημης ιστοσελίδας της FIFPRO έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου όσον αφορά στην υγεία και την ευημερία των κορυφαίων ποδοσφαιριστών, τονίζοντας πως «το να στοιβάζονται ακόμα περισσότεροι αγώνες σε ένα ήδη γεμάτο καλεντάρι οδηγεί στη συσσώρευση ακραίας ψυχικής και σωματικής πίεσης στους παίκτες των μεγαλύτερων πρωταθλημάτων». Ουσιαστικά, η FIFPRO, που εκπροσωπεί τους ποδοσφαιριστές, εκφράζει τα παράπονα και τον φόβο τους σχετικά με το βεβαρημένο πρόγραμμα που - όπως θα δούμε και παρακάτω - επηρεάζει τους παίκτες της ελίτ. Θεωρεί πως ο ολοένα και αυξανόμενος αριθμός παιχνιδιών όχι μόνο θέτει σε κίνδυνο την υγεία των πρωταγωνιστών του αθλήματος αλλά καταστρέφει και τα εθνικά πρωταθλήματα.

Όσον αφορά στον λόγο που η FIFPRO επέλεξε να κινηθεί κατά της FIFA, ο Τεριέ εξήγησε πως η συσσώρευση εξουσιών της Παγκόσμιας Συνομοσπονδίας την καθιστά υπεύθυνη για την κατάσταση.

«Η FIFA είναι υπεύθυνη για τον καθορισμό του διεθνούς προγράμματος. Είναι επίσης η παγκόσμια ρυθμιστική αρχή του ποδοσφαίρου, η μόνη που μπορεί να ορίσει παγκόσμιους κανονισμούς. Επομένως, η FIFA έχει απαράμιλλη δύναμη και επιρροή στο ημερολόγιο και στη θέσπιση κανόνων. Καταχράζεται την ισχύ της και εκμεταλλεύεται το καλεντάρι για τα δικά της εμπορικά συμφέροντα.

Είναι δίκαιο να πούμε ότι και άλλοι διοργανωτές αγώνων προσπάθησαν να επεκτείνουν τα παιχνίδια για τα δικά τους συμφέροντα, αλλά από την άποψη της FIFPRO Ευρώπης, είχαμε μεγαλύτερη προθυμία από την UEFA να συνεργαστεί μαζί μας σε σχέση με τη FIFA», είπε ο Γάλλος. Πράγματι, πρόσφατα, FIFPRO και UEFA έδωσαν τα χέρια, σε μια συμφωνία που θα δει τους παίκτες να εκπροσωπούνται στην Εκτελεστική Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας. Κάτι παρόμοιο πάντως δεν φαίνεται πιθανό να συμβεί και με τη FIFA.

“Our case to the European Commission is clear; FIFA is abusing its power to dictate the international match calendar and expand its own competitions – and thereby increase its own revenues.”#FIFPRO Europe president, David Terrier’s opening remarks at today’s press conference. pic.twitter.com/nc2gAd98Uo

— FIFPRO (@FIFPRO) October 14, 2024

«Πολύ απλά η FIFA δεν έχει ασχοληθεί ουσιαστικά με τους παίκτες ή τις λίγκες στα θέματα σχετικά με το καλεντάρι. Η FIFPRO και τα σωματεία παικτών κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη συμφόρηση των αγώνων για περισσότερα από πέντε χρόνια, καλώντας τη FIFA να εφαρμόσει κανόνες όπως οι ελάχιστες περίοδοι ανάπαυσης για τους παίκτες, ώστε να μπορούν να αναρρώσουν επαρκώς πνευματικά και σωματικά μεταξύ των σεζόν και να μεγιστοποιήσουν την απόδοσή τους στο γήπεδο.

Οι κορυφαίοι παίκτες ζητούν εδώ και χρόνια από τα συνδικάτα τους να βοηθήσουν στην προστασία τους, αλλά χωρίς καμία σημαντική αντίδραση από τη FIFA. Δεν είχαμε άλλη επιλογή παρά να κινηθούμε νομικά. Αυτή δεν είναι μια απόφαση που λάβαμε ελαφρά και θα προτιμούσαμε να μην είχε καταλήξει σε αυτό», εξήγησε ο Τεριέ σχετικά με την απόφαση της Ένωσης ποδοσφαιριστών να πάει στα δικαστήρια τη FIFA. Yπογράμμισε δηλαδή το αίτημα των παικτών να καθιερωθεί ένα ελάχιστο χρονικό διάστημα ανάπαυσης μεταξύ των διαφορετικών σεζόν.

Φυσικά, αυτό δεν είναι κάτι απλό, όπως απλό - όπως θα δούμε και παρακάτω - δεν είναι και το να μειωθούν τα παιχνίδια. Σε ερώτηση για το πώς μπορεί να λυθεί το πρόβλημα πάντως και για το τι ζητάει η FIFPRO, ο Πρόεδρός της απάντησε: «Θέλουμε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εγκρίνει το δικαίωμά μας και να αναγκάσει τη FIFA να μας συμπεριλάβει στις επιτροπές της. Είναι καιρός για μια νέα διευθέτηση στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, όπου οι παίκτες και τα πρωταθλήματα έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους ενδιαφερόμενους σε άλλους κλάδους. Ζητάμε από τη FIFA να σεβαστεί τις βασικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως το δικαίωμα στον ελεύθερο και θεμιτό ανταγωνισμό, το δικαίωμα στην υγεία και ασφάλεια στον χώρο εργασίας και το δικαίωμα στις συλλογικές συμβάσεις».

«Money makes the world go round» λέει το περίφημο hit, μια αρχή που διέπει και τον πλανήτη ποδόσφαιρο. Όσο κι αν πολλοί θέλουν να βλέπουν τον ρομαντισμό του παιχνιδιού, το modern football κάνει πραγματικά δύσκολο να παραβλέπουμε το οικονομικό στοιχείο που ορίζει την ροή του αθλήματος σε παγκόσμιο επίπεδο. Η UEFA για παράδειγμα μπορεί να επιμένει πως η αλλαγή φορμάτ στο Champions League έγινε με το σκεπτικό της αύξησης του ενδιαφέροντος από τη League Phase, όμως τα δισεκατομμύρια που μπαίνουν στο παιχνίδι μάλλον έχουν κι αυτά το ρόλο τους...

Περισσότερα ματς άλλωστε συνηγορούν σε περισσότερα έσοδα, με την UEFA να επιβεβαιώνει πως αναμένει αύξηση της τάξεως του 33% σε επίπεδο εσόδων με το νέο φορμάτ και η πραγματικότητα τείνει να τους δικαιώσει. Την περσινή περίοδο ο συνολικός τζίρος του Champions League ήταν στα 3,6 δισεκατομμύρια ευρώ, με το ποσό για φέτος να υπολογίζεται στα 4,6 με 4,8 δισ.! Όπως προσθέτει η «Marca» η διανομή των εσόδων προς τις ομάδες που συμμετέχουν φέτος σε ευρωπαϊκή διοργάνωση αναμένεται να αγγίζει τα 2,4 δισεκατομμύρια ευρώ, με το 74,38% να πηγαίνει στις ομάδες του Champions League, το 17,02% στις ομάδες του Europa και το 8,6% στις αντίστοιχες του Conference.

Αν το δούμε σε πιο σφαιρικό επίπεδο, τα νούμερα είναι ακόμα πιο εντυπωσιακά! Μια πρόσφατη έκθεση της UEFA αναδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο της εκτόξευση των χρημάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αποκαλύπτοντας πως τα έσοδα των συλλόγων που αγωνίζονται στην πρώτη κατηγορία έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ ύψους 24 δισεκατομμυρίων ευρώ για το οικονομικό έτος του 2022, παρά τις επιπτώσεις της πανδημίας. Πρόκειται για μια τεράστια αύξηση συγκριτικά με τα 13 εκατομμύρια ευρώ που παρουσίασε μια παρόμοια έκθεση το 2013, τη στιγμή που η UEFA υπολογίζει πως για το οικονομικό έτος του 2023 τα έσοδα θα έχουν αυξηθεί στα 26 δισ.!

Φυσικά κάτι αντίστοιχο ισχύει και για τις διοργανώσεις της FIFA, με τρανταχτό παράδειγμα το νέο Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων με το συνολικό χρηματικό έπαθλο να αγγίζει τα 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Αν και οι εκτιμήσεις για τα έσοδα που θα λάβει η FIFA παραμένουν άγνωστες, οι διοικήσεις των ομάδων που θα συμμετέχουν... τρίβουν τα χέρια τους για τις γεμάτες τσέπες που θα τους εξασφαλίσει η παρουσία τους στα γήπεδα των ΗΠΑ. Την ίδια ώρα ωστόσο ονόματα με κύρος κι επιρροή έχουν εκτοξεύσει πυρά εις βάρος της FIFA για το νέο πρότζεκτ, με κυριότερο τον πρόεδρο της La Liga, Χαβιέ Τέμπας, ο οποίος ζήτησε δημόσια από τον Τζιάνι Ινφαντίνο να αναθεωρήσει τα πλάνα του και να καταργήσει το τουρνουά για χάρη της υγείας των ποδοσφαιριστών.

Και μπορεί ο πρόεδρος της FIFA να παρέμενε σιωπηλός, όμως ο ομόσταβλος του στην UEFA, Αλεξάνταρ Τσέφεριν, πέταξε το γάντι στους επικριτές με τη δική του απάντηση: «Είναι πάντα εύκολο να επιτίθεσαι στη FIFA και την UEFA, αλλά το πράγμα είναι απλό. Αν παίζεις λιγότερο, παίρνεις και λιγότερα λεφτά. Αυτοί που θα έπρεπε να παραπονιούνται είναι οι εργάτες στα εργοστάσια που παίρνουν 1000 ευρώ το μήνα». Αν και τότε τα λόγια του απευθύνονταν ευθέως στους Πεπ Γκουαρδιόλα και Γιούργκεν Κλοπ που διαμαρτύρονταν εκείνο το διάστημα για τα αυξημένα ματς στο Champions League, πρόκειται για μια ρητορική που θα μπορούσε να εκληφθεί ως μήνυμα προς όλους τους... αντιρρησίες.

Ποια είναι η αλήθεια όμως για όλα αυτά τα παιχνίδια; Ο Μπαπέ μίλησε για την «ανάγκη εύρεσης της καλύτερης δυνατής λύσης», ο Φαν Ντάικ για το «ολοένα και πιο γεμάτο πρόγραμμα», ο Μπέλινγκχαμ το χαρακτήρισε «τρελό», ο Φεντερίκο Βαλβέρδε «φοβερά δύσκολο, ειδικά για όσους είναι από τη Λατινική Αμερική». Τελικά, πώς δημιουργείται και ποιους επηρεάζει πιο πολύ το τρέχον ποδοσφαιρικό καλεντάρι;

Ας το δούμε. Τι κοινό μοιράζονται οι τέσσερις παραπάνω ποδοσφαιριστές; Ανήκουν όλοι τους στην ελίτ. Και η αλήθεια είναι πως αυτοί, οι κορυφαίοι ποδοσφαιριστές, είναι που αναγκάζονται να νιώσουν στο πετσί τους τη σκληρότητα του ποδοσφαιρικού προγράμματος. Σαν να μιλάμε για ένα τσουνάμι που χτυπά δυνατά μόνο ένα μικρό μέρος της ακτής.

Στη σχετική του έρευνα το Παγκόσμιο Ποδοσφαιρικό Παρατηρητήριο (CIES) συγκέντρωσε δεδομένα από δώδεκα σεζόν (2012/13 - 2023/24), 40 πρωταθλήματα και περισσότερους από 60.000 ποδοσφαιριστές. Και όπως κατέληξε, το ποσοστό των παικτών που όντως παίζουν στα... κόκκινα είναι πραγματικά μικρό, αγγίζει μόλις το 0,3%!

Η Παγκόσμια Ένωση Επαγγελματιών Ποδοσφαιριστών (FIFPRO) έχει θέσει ως ανώτατο όριο τα 55 παιχνίδια σε μια σεζόν για έναν παίκτη. Συνολικά, μόνο το 2,1% των ποδοσφαιριστών ξεπερνούν αυτό το όριο, αφού το 0,3% αγωνίζεται σε 61+ παιχνίδια και το 1,8% σε 51-60 παιχνίδια. Πρόκειται για τους «Ρόδρι», τους «Άλβαρες», τους «Μπέλινγκχαμ» αυτού του ποδοσφαιρικού κόσμου. Τους παίκτες δηλαδή που πρωταγωνιστούν σε συλλογικό και εθνικό επίπεδο και φτάνουν μέχρι το τέλος σε πολλές διοργανώσεις. Αυτοί είναι που σηκώνουν το βαρύτερο φορτίο.

Κατά τα άλλα, το μεγαλύτερο ποσοστό των παικτών (26,7%) παίζει από 26 μέχρι 30 παιχνίδια τη σεζόν. Αρκετά ψηλά και το εύρος 11-20 αγώνων (22,6%). Το 21,8% των ποδοσφαιριστών βρίσκεται στο 1-10, το 20% στο 31-40 και το υπόλοιπο 6,8% στο 41-50.

Το όλο πρόβλημα με το καλεντάρι, οι αντιδράσεις των ποδοσφαιριστών, είναι ένα ζήτημα που έχει προκύψει τα τελευταία χρόνια, τον καιρό δηλαδή που τα παιχνίδια είναι πιο πολλά από ποτέ. Ωστόσο, βάσει των στοιχείων του CIES, τα ματς του «σήμερα» δεν είναι στην πραγματικότητα πολύ περισσότερα από αυτά της σεζόν 2013/14 για παράδειγμα. Για την ακρίβεια σε αυτό το διάστημα, υπάρχει αύξηση της τάξης του 2,4% στον αριθμό παιχνιδιών που κατά μέσο όρο ένας ποδοσφαιριστής παίζει τη σεζόν. Φυσικά αυτό αφορά στον μέσο όρο, κάτι που επιβεβαιώνει πως στα αλήθεια είναι για τους λίγους και τους κορυφαίους που τα πράγματα έχουν αλλάξει δραματικά. Ακόμα και με τις νέες διοργανώσεις δε, όπως το διευρυμένο Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων ή το καινούριο Champions League, οι προβλέψεις του CIES δεν... τρομάζουν.

Ανά τετραετίες, ο μέσος όρος αριθμού παιχνιδιών για κάθε παίκτη τη σεζόν θα έχει αύξηση της τάξης του +2,08 τα επόμενα χρόνια. Από 22,37 την περίοδο 2012/13 - 2015/16, τα παιχνίδια την τετραετία 2024/25 - 2027/28 θα γίνουν 24,45. Και ταυτόχρονα η διαφορά σε σχέση με την τελευταία τετραετία (2020/21 - 2023/24) είναι απειροελάχιστη, ούτε... ημίχρονο παραπάνω (+0,36). Είναι όμως οι ίδιοι λίγοι ποδοσφαιριστές αυτοί που θα την επωμιστούν.

Και τελικά ποιος ευθύνεται για τον όγκο των παιχνιδιών; Οι ποδοσφαιριστές, ειδικά οι ελίτ, βλέπουν τις υποχρεώσεις τους να γίνονται ολοένα και περισσότερες, αλλά ποιος τους τις επιβάλλει; Είναι η FIFA, που βρίσκεται στο στόχαστρο της FIFPRO; Είναι η UEFA; Είναι οι εθνικές ομάδες;

Σύμφωνα με τα στοιχεία του CIES για τις δώδεκα τελευταίες σεζόν, ο συντριπτικός αριθμός των παιχνιδιών αφορούσε παιχνίδια των εγχώριων πρωταθλημάτων, τα οποία διοργανώνει η εκάστοτε λίγκα. Από τα 22,65 ματς που κατά μέσο όρο έχουν παιχτεί κάθε σεζόν από το 2012/13 μέχρι σήμερα, τα 18,63 ήταν παιχνίδια πρωταθλήματος Ακολουθούν τα παιχνίδια των Ομοσπονδιών, τα Κύπελλα για παράδειγμα, κι έπειτα αυτά των Συνομοσπονδιών, όπως αυτά του Champions League ή του Copa Libertadores. Χαρακτηριστικά χαμηλά είναι τα νούμερα των αγώνων των εθνικών ομάδων γενικότερα, αλλά και των παιχνιδιών που έχει διοργανώσει η FIFA σε συλλογικό και εθνικό επίπεδο αυτό το διάστημα.

Οπότε; Υπάρχει περίπτωση να μειωθούν τα παιχνίδια των πρωταθλημάτων, να πει η όποια Premier League και η όποια La Liga πως θα μειώσει τις ομάδες και άρα και τα ματς της; Χλωμό... Απλά σε έναν ήδη μεγάλο όγκο παιχνιδιών, προστίθενται σταδιακά περισσότερα παιχνίδια, από διαφορετικές πλευρές, που όλες θέλουν τα δικά τους έσοδα.

Στον «λαβύρινθο» του προγράμματος, είναι πραγματικά δύσκολο να φανεί έστω και αχνά μια λύση. Ειδικά από τη στιγμή που στη μεγάλη εικόνα, η κατάσταση δεν έχει αλλάξει πραγματικά. Όμως αυτό το μικρό ποσοστό των κορυφαίων - και άρα πιο προβεβλημένων - ποδοσφαιριστών του πλανήτη είναι αυτό που «λούζεται» όλο το πρόβλημα και τις επιπτώσεις του. Και αυτοί, όπως θα δούμε, ξεπερνούν τα όριά τους...

Πώς θα σας φαινόταν να περνούσατε το 88% ενός ημερολογιακού έτους μέσα σε ένα γραφείο ή στον όποιο χώρο εργασίας σας, πνιγμένοι στην πίεση και το άγχος, την ανάγκη να ξεπερνάτε καθημερινά τον εαυτό σας; Σίγουρα όχι πολύ ωραίο, έτσι; Το ίδιο αισθάνονται και οι ποδοσφαιριστές, ειδικά οι κορυφαίοι. Γιατί κι αυτοί τόσο χρόνο περνούν δουλεύοντας. Και ψάχνουν την ευκαιρία για αποφόρτιση με το μικροσκόπιο.

Τα στοιχεία της FIFPRO, της Ένωσης Επαγγελματιών Ποδοσφαιριστών, ρίχνουν φως στην πολύ ανησυχητική κατάσταση. Σύμφωνα με αυτά, ο μέσος παίκτης που συμμετείχε στο EURO 2024 πέρασε το 88% του έτους του σε ενεργή ποδοσφαιρική κατάσταση και μόλις το 12% αυτού σε οποιαδήποτε άλλη φάση.

Οι συλλογικές υποχρεώσεις, οι καθημερινές προπονήσεις, οι αγώνες και τα ταξίδια για αυτούς τους αγώνες δηλαδή, καταλάμβαναν το 71% του χρόνου αθροιστικά (50% +14% + 7%). Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό που δίνει ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα σε αυτά που είδαμε παραπάνω, στο ότι ο κυριότερος όγκος των υποχρεώσεων του εκάστοτε παίκτη πηγάζει από το club και ειδικά τα εγχώρια πρωταθλήματα.

Από εκεί και πέρα, οι υποχρεώσεις σε εθνικό επίπεδο καταλαμβάνουν συνολικά το 24% του έτους των ποδοσφαιριστών σε μια σεζόν EURO, όπως η περυσινή. Δύο σημαντικά ποσοστά που αποκτούν ακόμα μεγαλύτερο βάρος για τους κορυφαίους παίκτες ως συνδυασμός.

Αυτό που μένει είναι ένα 12%... Για ανάρρωση και ξεκούραση. Περίπου 40 συνολικά ημέρες, διάσπαρτες μέσα στο έτος όπου οι ελίτ ποδοσφαιριστές μπορούν να είναι αποσυνδεδεμένοι από το ποδόσφαιρο και τη δουλειά τους. Όποιος κι αν ευθύνεται πραγματικά, αυτό δεν παύει να είναι ένα σοβαρό πρόβλημα για τους κορυφαίους, που βρίσκουν τους εαυτούς τους για τα καλά βυθισμένους στις επαγγελματικούς υποχρεώσεις, γεγονός που φυσικά επηρεάζει τις αντοχές τους, τις δυνάμεις τους, την ψυχολογία τους.

«Θέλω περισσότερο χρόνο και ελευθερία για να βάζω σε προτεραιότητα και άλλα πράγματα εκτός από το ποδόσφαιρο». Με αυτή την ατάκα δικαιολόγησε την απόσυρσή από την εθνική ομάδα της Νορβηγίας ο Φρέντρικ Άουρσνες πριν από μερικούς μήνες. Ο μεσοεπιθετικός της Μπενφίκα δεν είχε κανέναν άλλον λόγο να βάλει τέλος στη σχέση του με το αντιπροσωπευτικό του συγκρότημα. Βρισκόταν σταθερά στις κλήσεις της εθνικής, έπαιζε και είχε ρόλο σε μια ανερχόμενη ομάδα με μπόλικο ταλέντο που διψούσε για διάκριση και επιστροφή στις μεγάλες διοργανώσεις. Η βάρκα ωστόσο βούλιαζε και κάτι έπρεπε να πετάξει στο νερό. Τη σεζόν που πέρασε είχε, σύμφωνα με τη FIFPRO, μόλις 36 «κενές» ημέρες, μακριά από το ποδόσφαιρο. Και εννοείται, δεν είναι μόνος του. Συνολικά, 130 ποδοσφαιριστές βρέθηκαν στις αποστολές των ομάδων τους (συλλόγων και εθνικών) περισσότερες φορές από τον Νορβηγό.

Και φυσικά, πολλοί είχαν και πολύ περισσότερα παιχνίδια στα πόδια τους. Πολλά – πραγματικά πολλά – παιχνίδια. Η περυσινή σεζόν του Χούλιαν Άλβαρες, για παράδειγμα, τα λέει όλα. Ο Αργεντινός άρχισε τις υποχρεώσεις του τον Ιούλιο του 2023 στην προετοιμασία της Μάντσεστερ Σίτι και τις ολοκλήρωσε τον Αύγουστο του 2024 με την εθνική του ομάδα στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Στο μεταξύ μεσολάβησαν 57 εμφανίσεις σε πέντε διαφορετικές διοργανώσεις με τη Σίτι και άλλες 18 με την Αλμπισελέστε Με 75 εμφανίσεις, ο Άλβαρες διέλυσε όλα τα κοντέρ, κανείς δεν είχε περισσότερες από εκείνον, και φυσικά έσπασε κατά πολύ το φράγμα 55 εμφανίσεων που η Ένωση Ποδοσφαιριστών έχει θέσει ως ανώτατο όριο. Βρέθηκε στην αποστολή της ομάδας του 83 φορές, έπαιξε το 65% των παιχνιδιών του back to back και χρειάστηκε να κάνει 39 ταξίδια για σύλλογο και εθνική ομάδα. Εννοείται ξεπέρασε τα όριά του και δεν ήταν ο μόνος.

Από κοντά τον ακολούθησε και ο τότε συμπαίκτης του στη Σίτι, Φιλ Φόντεν, με 72 εμφανίσεις με τους Citizens και την εθνική Αγγλίας. Στην… ισοβαθμία βρίσκονται και οι Λούις Ντίας και Ντάργουιν Νούνιες με Λίβερπουλ, Κολομβία και Ουρουγουάη αντίστοιχα, ενώ το Top 5 ολοκληρώνει ο Κόντι Χάκπο με 71 εμφανίσεις με Λίβερπουλ και Ολλανδία. Όλοι τους παίκτες της ελίτ, πολύτιμοι για τους προπονητές τους και με λιγοστούς – μέχρι τώρα – τραυματισμούς. Όλοι τους υποχρεωμένοι να ξεπερνούν συνεχώς τα όρια των εαυτών τους και να προκαλούν τις σωματικές και πνευματικές δυνατότητές τους.

Τι λέει όμως η επιστήμη; Το βεβαρημένο αθλητικό καλεντάρι πόσο επηρεάζει τους ποδοσφαιριστές; Ο Αλεχάντρο Λόπεθ Βαλενθιάνο είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Καστεγιόν ειδικός στα θέματα της αποτροπής τραυματισμών «Η κόπωση των μυών είναι ένας από τους πιο μεγάλους κινδύνους για τους τραυματισμούς. Είναι ένας βασικός παράγοντας» τονίζει.

Κατά τη γνώμη του η ανησυχία των ομάδων θα έπρεπε να έχει να κάνει με τους πολλούς αγώνες: «Έχουμε πάει από το επίπεδο του να παίζουμε 1,5 αγώνα την εβδομάδα στους 2 με 3. Αυτό από μόνο του είναι ένα πολύ μεγάλο και σοβαρό ρίσκο».

Σύμφωνα με τις πανεπιστημιακές έρευνες των Ισπανών ένας στους τρεις τραυματισμούς προέρχεται από πίεση, άγχος και κόπωση των μυών. Γιατί; Γιατί αυτή η κόπωση οδηγεί σε απώλεια της καλής φυσικής κατάστασης ενός παίκτη και τον αποτρέπει στο να παίζει στο ανώτερο δυνατό επίπεδο.

Ειδικότερα, «Όσο περισσότερη κούραση υπάρχει τόσο πιο λίγη ταχύτητα βγάζει ένας παίκτης στα σπριντ του. Μάλιστα αυτή η εξέλιξη με τραυματισμούς σημαίνει απώλειες 40.000 ευρώ ανά μήνα κατά μέσο όρο για κάθε παίκτη ανά ομάδα».

Γιατί όμως η κόπωση επηρεάζει τόσο τους παίκτες; «Σε σχέση με άλλα ομαδικά αθλήματα το ποδόσφαιρο έχει πολύ πιο μεγάλες απαιτήσεις από πλευράς δυνάμεων και φυσικής κατάστασης. Το ποδόσφαιρο απαιτεί ένταση και πολλές φορές τη μάξιμουμ ένταση».

Η αύξηση της έντασης και των απαιτήσεων στους αγώνες επιφέρει και πιο μεγάλη κόπωση. Άρα, και πιο υψηλό ποσοστό τραυματισμών. Εκτός αυτού πλέον οι ομάδες παίζουν αγώνες με διαφορές ακόμα και με 72 με 96 ωρών (από το ένα ματς στο άλλο).

Με τον ρυθμό που παίζονται οι αγώνες και τον αριθμό των ματς θα υπάρχουν σύμφωνα με τον ίδιο πολλοί τραυματισμοί στην τρέχουσα σεζόν. Βάσει ερευνών οι ομάδες με τους περισσότερους αγώνες θα έχουν και τους πιο πολλούς τραυματίες.

Επίσης σε περιπτώσεις διοργανώσεων όπως το EURO οι παίκτες δεν έχουν επαρκή χρόνο για την αποκατάστασή τους. Έρευνες έγιναν και σε γαλλικές ομάδες τον Μάρτιο του 2024 και σε συνάρτηση με τον αριθμό των αγώνων και τις έξτρα διοργανώσεις. Στη σεζόν του Παγκοσμίου Κυπέλλου διαπιστώθηκε αύξηση τραυματισμών σε ένα ποσοστό του 23%. Τραυματισμούς που είχαν να κάνουν με γόνατα, αστραγάλους ή μυϊκούς τραυματισμούς.

Οι τελευταίες έρευνες έδειξαν πώς οι γαλλικές ομάδες της πρώτης κατηγορίας επηρεάστηκαν δραστικά από το Παγκόσμιο Κύπελλο που είχε γίνει μεσούσης της περιόδου. Ναι, δυο μέρες αποκατάστασης δεν επαρκούν για έναν παίκτη. Το ιδανικό είναι να παίζει μετά από τουλάχιστον τρεις ημέρες ξεκούρασης. Με τρεις ημέρες ξεκούρασης ο κίνδυνος τραυματισμού μειώνεται κατά 20%. Μία άλλη λύση είναι επίσης η αύξηση των αλλαγών.

Οι αλλαγές βοηθάνε και τους παίκτες και την ομάδα και δίνουν έστω μία μικρή... ανάσα. Με τις αλλαγές εκτιμάται πώς μία ομάδα μπορεί να γίνει κατά 30% πιο γρήγορη. Οι παίκτες που κινδυνεύουν πιο πολύ με τραυματισμούς είναι κυρίως οι ακραίοι μπακ ή οι φουλ μπακ και οι εξτρέμ. Και αυτό επειδή είναι οι παίκτες που τρέχουν περισσότερο στο παιχνίδι και καλύπτουν περισσότερη απόσταση. Επίσης κινδυνεύουν πολύ και όσοι είχαν τραυματιστεί νωρίτερα μες στη χρονιά ή είχαν τραυματισμό ή τραυματισμούς μέσα στη σεζόν.