No VAR Land - Ταξίδι στη Σουηδία, το τελευταίο ποδοσφαιρικό γαλατικό χωριό της Ευρώπης

Η αγάπη του για τη Μάλμε ξεκίνησε όταν ήταν ακόμη πέντε χρόνων. Υπεύθυνοι ήταν οι γονείς του, οι οποίοι επίσης στηρίζουν φανατικά τον σύλλογο. "Ο πατέρας μου έχει ένα πολύ ιδιαίτερο επώνυμο και τον γνωρίζουν όλοι. Έχει κάνει μέχρι και 35 χιλιάδες χιλιόμετρα με το αυτοκίνητο για να δει την ομάδα. Νομίζω το παιχνίδι ήταν στην Κροατία” σημειώνει και συνεχίζει:

«Το πρώτο διαρκείας μου το αγόρασαν οι γονείς μου το 2012. Από τότε πάω σε κάθε έκτος έδρας αγώνα, αν δεν είμαι μακριά. Έχω κάνει στην άκρη πολλές υποχρεώσεις για να είμαι στο γήπεδο. Τώρα δυστυχώς εργάζομαι στη Μάλτα και χάνω πολλά παιχνίδια. Αλλά πάντα βλέπω τη Μάλμε όταν έρχομαι».

Την ακριβώς επομένη μέρα της πτήσης, η Μάλμε πρόκειται να αντιμετωπίσει στη Στοκχόλμη την ΑΙΚ. Μπορεί ήδη οι φιλοξενούμενοι να είναι 9 πόντους μπροστά στη βαθμολογία, ωστόσο, ο Ράσμους ξέρει ότι θα είναι ντέρμπι. Ένα μάλιστα από τα τελευταία ντέρμπι της σεζόν, καθώς το σουηδικό πρωτάθλημα, σε αντίθεση με τα περισσότερα ευρωπαϊκά τελειώνει τον Νοέμβριο, πριν ξεκινήσει ο μεγάλος χειμώνας. Και ξεκινά πάλι την άνοιξη.

Ο καιρός στη Στοκχόλμη το επόμενο πρωινό δείχνει πολύ καλύτερος από εκείνος της Βουδαπέστης, παρόλο που βρίσκεται μια ανάσα από τον αρκτικό κύκλο. Η θερμοκρασία είναι ανώτερη των 10 βαθμών Κελσίου, ενώ οι προβλέψεις κάνουν λόγο ακόμη και για 20 το μεσημέρι. Η καλοκαιρία έχει ενθαρρύνει τους κατοίκους της Στοκχόλμης να βγουν έξω και να απολαύσουν τον δυνατό ήλιο.

Όλα τα πάρκα και οι πλατείες είναι γεμάτες με κόσμο, η παλιά πόλη, στα μαγαζιά της οποίας ξεχωρίζουν οι κίτρινες φανέλες με το όνομα του Ζλάταν Ιμπραχίμοβιτς, έχει άπειρους τουρίστες που κάνουν τις βόλτες τους, οι ποδηλατοδρόμοι έχουν μεγάλη κίνηση, το ίδιο και τα φέρι μποτ που μεταφέρουν μέσω θαλάσσης ντόπιους και επισκέπτες από και προς το Τζουργκάντεν, το νησί με τα πανέμορφα και εντυπωσιακά που βρίσκεται εντός της πόλης. Δε βλέπουν όλοι όμως στη Στοκχόλμη αυτή την Κυριακή ως μια ωραία βόλτα στο πάρκο.

Ώρες πριν από το ντέρμπι, ο Ράσμους και αρκετοί ακόμη οπαδοί της Μάλμε αναμενόταν να συγκεντρωθούν σε ένα συγκεκριμένο μπαρ της πόλης και από εκεί θα ξεκινήσουν για να παρακολουθήσουν το ματς, το οποίο ξεκινά λίγο μετά τις 2 το μεσημέρι. Όπως και τελικά συνέβη.

Από τις 11 κιόλας το πρωί στο μπαρ είχαν συγκεντρωθεί ήδη αρκετοί οπαδοί της Μάλμε, οι οποίοι φορούσαν κασκόλ και φανέλες στα χρώματα της ομάδας, έπιναν μπύρες και τραγουδούσαν συνθήματα. Το ίδιο έγινε και κατά τη διάρκεια της διαδρομής προς το γήπεδο. Μέσα στα βαγόνια του τρένου μάλιστα έπεσαν πάνω σε οπαδούς της ΑΙΚ Στοκχόλμης χωρίς όμως να συμβεί το οτιδήποτε. Και οι δύο τραγουδούσαν τα συνθήματα των ομάδων τους αρμονικά. Σκηνές που σε άλλες χώρες ίσως μοιάζουν προϊόν φαντασίας.

Η ώρα είναι περίπου μία το μεσημέρι και το γήπεδο έχει αρχίσει ήδη να γεμίζει. Οι οπαδοί των γηπεδούχων καταφθάνουν από παντού και με κάθε μέσο. Μέσα από το mall που βρίσκεται δίπλα στο γήπεδο, διασχίζοντας τους μεγάλους αυτοκινητόδρομους ή ακόμη και μέσα από τη λίμνη περπατώντας. Μερικοί μάλιστα δένουν τα ποδήλατα τους στους κορμούς των δέντρων για να μην τους κλέψουν.

Οι οπαδοί της Μάλμε είναι τοποθετημένοι σε μια γωνιά του σταδίου. Παρά το γεγονός ότι είναι πολύ λιγότεροι κάνουν αισθητή την παρουσία της καθώς κατά την έναρξη του παιχνιδιού ανάβουν κόκκινα καπνογόνα τα οποία είναι ορατά από παντού.

Όταν κάθεται ο καπνός υπάρχει ένα πανό που ξεχωρίζει από όλα τα υπόλοιπα. Πάνω σε αυτό είναι σχεδιασμένο το σήμα του VAR και γύρω ένα κόκκινο απαγορευτικό. Αυτό είναι κάτι που ενώνει τους οπαδούς των δύο ομάδων, οι οποίοι είναι κάθετα αντίθετοι με τη χρήση της συγκεκριμένης τεχνολογίας στο ποδόσφαιρο.

Το VAR χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ολλανδία, σε ένα παιχνίδι κυπέλλου μεταξύ του Άγιαξ και της Βίλεμ, τον Σεπτέμβριο του 2016. Μέσα σε μερικά χρόνια γνώρισε μεγάλη δημοφιλία και όλες οι μεγάλες διεθνείς διοργανώσεις αποφάσισαν να το εντάξουν στα παιχνίδια, με την αιτιολογία ότι έτσι θα πάψουν να συμβαίνουν αδικίες από άθελα διαιτητικά λάθη.

Την ίδια στιγμή, υπήρξαν αρκετοί που εναντιώθηκαν ότι έτσι αλλάζει το ποδόσφαιρο οριστικά και χάνει τη μαγεία που το έχει κάνει να ξεχωρίζει από όλα τα υπόλοιπα. Κάποιοι μάλιστα έφεραν το παράδειγμα με το Χέρι του Θεού του Ντιέγκο Μαραντόνα, υποστηρίζοντας ότι αυτή η iconic στιγμή δε θα είχε συμβεί ποτέ με τα σημερινά δεδομένα.

Οι αντιδράσεις δεν προήλθαν μόνο από οπαδούς αλλά και από μεγάλους αστέρες του παρελθόντος, όπως ο Άλαν Σίρερ, ο οποίος είχε μάλιστα κάνει την πρόβλεψη ότι η συγκεκριμένη καινοτομία δε θα ευδοκιμούσε ποτέ στην Αγγλία.

«Στη Βρετανία φαίνεται ότι το VAR είναι δύσκολο να αφομοιωθεί. Όχι, τόσο για τις συζητήσεις που σχετίζονται με αποφάσεις διαιτησίας, οι οποίες δεν ανήκουν στον αγγλικό πολιτισμό, αλλά για τις αποβολές. Το ματς διακόπτεται και στον κόσμο δεν αρέσει να σπάει ο ρυθμός», είχε δηλώσει συγκεκριμένα ο θρύλος της Νιουκάστλ, χαρακτηρίζοντας μάλιστα το VAR «joykiller».

Οι εκτιμήσεις του, όμως, το 2019 τελικά έπεσαν έξω καθώς η Premier League αλλά και 28 ακόμη από τα συνολικά 30 καλύτερα πρωταθλήματα της Ευρώπης το θέσπισαν και δεν σκοπεύουν πια να το αντικαταστήσουν. Όχι, δεν έχουμε κάνει κάποιο λάθος στους υπολογισμούς. Υπάρχει ένα πρωτάθλημα που λέει ακόμη σθεναρά όχι στη χρήση του. Κι αυτό είναι το σουηδικό.

Όλα αυτά τα χρόνια έχει γίνει μεγάλη κουβέντα σχετικά με τη διαφορετική στάση που κρατάει στο συγκεκριμένο ζήτημα η Σουηδία. Πριν από μερικούς μήνες, μάλιστα, έγινε viral ένα τεράστιο πανό των οπαδών της ΑΙΚ Στοκχόλμης, το οποίο παρουσίαζε ουσιαστικά τη Σουηδία ως το τελευταίο γαλατικό χωριό που παλεύει να κρατηθεί όρθιο στις εκστρατείες όλων των υπόλοιπων χωρών του κόσμου.

Ο Ράσμους νιώθει εξαιρετικά περήφανος που «κρατούν ακόμη ζωντανό το παλιό ποδόσφαιρο». «Δε μου αρέσει και προσωπικά το VAR γιατί αφαιρεί την πραγματική ομορφιά του ποδοσφαίρου. Όταν η ομάδα σου βάζει ένα γκολ θέλεις να το πανηγυρίσεις, αντί να περιμένεις να δεις αν είναι γκολ ή όχι. Για μένα είναι ένα από τα χειρότερα πράγματα που μπορείς να έχεις. Καταστρέφει το ποδόσφαιρο».

«Κανείς δε θέλει τη νέα πραγματικότητα. Χάνεται το συναίσθημα της στιγμής του να σκοράρεις ένα γκολ και να ξεκινάς να πανηγυρίζεις. Αντί γι’ αυτό, περιμένεις να πανηγυρίσεις, ίσως ακόμη και μετά από 5 λεπτά, γιατί δεν ξέρεις αν το γκολ θα μετρήσει ή αν θα ακυρωθεί από το VAR» σημειώνει.

«Φυσικά και θυμώνω όταν δίνεται ένα λάθος offside. Αλλά όλοι οι άνθρωποι κάνουμε λάθη. Εγώ κάνω λάθη στη δουλειά μου, όπως και εσύ. Έτσι και οι διαιτητές έχουν το δικαίωμα να κάνουν λάθη. Είναι απαραίτητο, γιατί αλλιώς δε μαθαίνεις και δε γίνεσαι καλύτερος» συνεχίζει.

Πώς όμως οι οπαδοί έχουν καταφέρει να μην επιτρέψουν στην ομοσπονδία να δεχθεί τη χρήση του; Αυτό απαντάται με τον ξεχωριστό τρόπο κατά τον οποίο διοικούνται οι ομάδες στη Σουηδία. Σύμφωνα με τα καταστατικά, τα μέλη των συλλόγων συνεχίζουν να διατηρούν μέχρι σήμερα το 50+1 τις εκατό των μετοχών τους, οπότε έχουν τη δύναμη να επηρεάζουν τις αποφάσεις. Αυτό φυσικά συμβαίνει και στη Μάλμε.

«Οι σύλλογοι ανήκουν στα μέλη της. Εγώ, λοιπόν, έχω το ίδιο μερίδιο με οποιοδήποτε άλλον υποστηρικτή της ομάδας» εξηγεί. «Κάνουμε συναντήσεις κάθε χρόνο και τότε λαμβάνουμε αποφάσεις. Ένα παράδειγμα ήταν η ίδρυση γυναικείας ποδοσφαιρικής ομάδας πριν από 4-5 χρόνια. Το ερώτημα ήταν το εξής: να φτιάξουμε μια ομάδα από την αρχή ή να αγοράσουμε κάποια και να τη βάλουμε απευθείας στην πρώτη κατηγορία. Εμείς αποφασίσαμε να την ξεκινήσουμε από την τελευταία κατηγορία.

Ο Ράσμους μάλιστα θυμάται ότι όταν τέθηκε το ζήτημα για την έλευση του VAR στο πρωτάθλημα, το 98% των μελών ψήφισαν κατά. Η μόνη που μέχρι στιγμής έχει ταχθεί υπέρ της χρήσης του είναι η Μπρομαποϊκάρνα, η οποία αγωνίζεται στην πρώτη κατηγορία.

Οι οπαδοί όλων των υπόλοιπων ομάδων, λοιπόν, αποφάσισαν να την μποϊκοτάρουν, αποφασίζοντας να απέχουν από τους αγώνες εναντίον της. Ουσιαστικά αποφάσισαν να μη στηρίξουν την ίδια τους την ομάδα για να δείξουν την εναντίωση τους στις θέσεις του αντιπάλου. Στο διαδίκτυο μάλιστα έχουν κυκλοφορεί εικόνες που δείχνουν άδειο το γήπεδο της ΑΙΚ, στις εξέδρες του οποίοι αντί για οπαδούς είχε κρεμασμένα πανό κατά της χρήσης του VAR.

Οι ιδέες αντιδράσεις έχουν προκληθεί και στις υπόλοιπες σκανδιναβικές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Νορβηγία, η οποία ωστόσο από φέτος διαθέτει τη συγκεκριμένη τεχνολογία. Οι οπαδοί βέβαια δεν το πήραν και τόσο καλά, πετώντας μπαλάκια του τένις στον αγωνιστικό χώρο για να δείξουν ότι δεν τους αρέσει η συγκεκριμένη τροπή που παίρνει το άθλημα. Ανάλογες διαμαρτυρίες προκλήθηκαν επίσης στη Φινλανδία αλλά και στη Δανία.

Ο Ιωάννης Πίττας αγωνίζεται εδώ και δύο χρόνια στην ΑΙΚ και ξεχωρίζει με τις εμφανίσεις του. Μόλις φέτος μετρά ήδη 11 γκολ σε 23 αναμετρήσεις, και θέλει δύο για να ανέβει στην κορυφή της λίστας με τους top scorer της λίγκας. Ο ίδιος ξεκίνησε την καριέρα του από την Κύπρο, η οποία χρησιμοποιεί VAR, και του πήρε λίγο καιρό στην αρχή για να συνηθίσει αυτή την αλλαγή.

«Το VAR κρίνει τις λεπτομέρειες, κάποιο χέρι, κάποιο offside που μπορεί να μην το δει ο διαιτητής. Αλλά το να παίζεις χωρίς VAR είναι σαν να παίζεις το αλλιώτικο ποδόσφαιρο και αυτό που έμαθες μια ζωή. Εμένα δε με πειράζει είτε έχει είτε όχι. Αλλά σίγουρα από τη στιγμή που έχει ο υπόλοιπος κόσμος είναι διαφορετικό να παίζεις χωρίς VAR. Έχω ένα δύο γκολ που σήκωσε offside, ενώ δεν ήταν. Αλλά υπάρχει και το αντίθετο, σε κάποιο γκολ που ίσως ήταν» λέει.

Το παράδοξο της όλης υπόθεσης είναι ότι τόσο ο Ιωάννης Πίττας, με τους αγώνες της Εθνικής του ομάδας, όσο και οι σουηδικοί σύλλογοι από το πάνω ράφι, έρχονται σε επαφή με το VAR στους διεθνείς αγώνες.

"Είναι πολύ περίεργο. Οι αγώνες εκεί μπορούν να έχουν πολλά λεπτά καθυστερήσεις. Σταματάει ο Ρυθμός και ελέγχουν τις φάσεις 5 και 6 λεπτά. Δε μου αρέσει αυτό". Την ακριβώς επομένη μέρα, στην Tele2 Arena, το άλλο μεγάλο γήπεδο της πόλης, η Χάμαρμπι υποδέχεται τη Νόρσεπινγκ για το ματς που κλείνει την αγωνιστική.

Το ματς αυτό γίνεται βράδυ και όχι μέρα κάτι που κάνει τον καιρό λίγο πιο κρύο. Όλα αυτά βέβαια μέχρι τη στιγμή που μπαίνω στο γήπεδο. Οι φωνές είναι τόσο δυνατές που για πρώτη φορά βάζω ωτοασπίδες στη ζωή μου. Το παράδοξο είναι τα συνθήματα δεν τα τραγουδούν μόνο οι ultras αλλά όλοι. Είναι μια μεγάλη κερκίδα. Από την ακριβώς απέναντι πλευρά υπάρχει μια μερίδα περίπου 500 οπαδών που φωνάζουν με όλη τους τη δύναμη για να καταφέρουν να ακουστούν. Ξέρουν ότι είναι το μεγάλο αουτσάιντερ αλλά θα το παλέψουν.

Το πρώτο ημίχρονο λήγει με τους γηπεδούχους να κερδίζουν 1-0. Ο ρυθμός στο δεύτερο είναι εξίσου γρήγορος. Οι διαιτητές της αναμέτρησης δείχνουν να είναι 100 φορές περισσότερο προσεκτικοί στις αποφάσεις τους. Ακόμη περισσότερο οι βοηθοί, οι οποίοι κοιτούν με προσοχή για να μη βγει κανείς offside. Καταλαβαίνουν ότι είναι οι μόνοι οι οποίοι θα κρίνουν το τι θα συμβεί. Δεν υπάρχει άλλωστε το VAR για να τους συνδράμει εάν υπάρξει κάποια αβλεψία.

Οι γηπεδούχοι συνεχίζουν να πιέζουν. Λίγα λεπτά πριν τη λήξη του ματς, όμως, οι φιλοξενούμενοι βγαίνουν σε μία αντεπίθεση και ισοφαρίζουν. Η εξέδρα παίρνει φωτιά. Παιδιά γονείς ακόμη και ηλικιωμένοι είναι έτοιμοι να ανέβουν πάνω στα κάγκελα. Οι υπεύθυνοι ασφαλείας του γηπέδου τους κοιτούν επίμονα αλλά δεν κάνουν ούτε ένα βήμα. Το ματς λήγει 1-1. Δύο ισοπαλίες σε δύο μέρες. Αυτή τουλάχιστον με γκολ καθώς το ντέρμπι ΑΙΚ Στοκχόλμης - Μάλμε έληξε 0-0, χωρίς μεγάλες φάσεις.

Το γήπεδο αδειάζει και μένουν μόνο μερικοί οπαδοί των φιλοξενούμενων. Οι ποδοσφαιριστές πηγαίνουν κοντά και μιλούν μαζί τους για το παιχνίδι. Είναι λες και γνωρίζονται. Ίσως σχολιάζουν κάποια άδικη διαιτητική απόφαση. Έτσι όπως συνέβαινε παλιά. Στο παλιό ποδόσφαιρο.