Derby Stories: Η Λισαβόνα χωρισμένη στα δυο για τη μάχη!
Μια κροτίδα θυμίζει σε κάμερες και Τύπο πως οι «No Name Boys», οι ultras της Μπενφίκα, δεν θέλουν να δουν τα πρόσωπα τους στα ΜΜΕ. Περίπου 3000 οπαδοί του συλλόγου θα βρεθούν στο «Jose Alvalade» για να τραγουδήσουν για την ομάδα τους και να τη βοηθήσουν να κλείσει τη χρονιά στην κορυφή. Τραγούδια, συνθήματα, αλκοόλ στο χέρι κι έτοιμοι για τη δική τους μάχη. Σαν ένας στρατός που πηγαίνει σε εχθρικό έδαφος… Λιγότερο από ένα χιλιόμετρο μακριά, οι Ultras «Juventude Leonina» καίνε φανέλες της μισητής αντιπάλου και φωνάζουν για την αγαπημένη τους Σπόρτινγκ.
Όταν ο άνεμος γυρίζει, μπορείς να ακούσεις τους οπαδούς της Μπενφίκα να πλησιάζουν, παρελαύνοντας με τη συνοδεία της αστυνομίας. Οσο πλησιάζουν στις θύρες τους, τόσο οι φωνές των γηπεδούχων αυξάνονται, η εκτόξευση φωτοβολίδων γίνεται εντονότερη και τα καπνογόνα δίνουν στη νύχτα μια άγρια ομορφιά.
Αυτή είναι μια ατμόσφαιρα που θολώνει τις αισθήσεις, αυτή είναι μια από τις πιο παθιασμένες αναμετρήσεις που θα ζήσεις στην ποδοσφαιρική Ευρώπη. Είναι το κατάλληλο σκηνικό για ένα από τα παλαιότερα ντέρμπι του πλανήτη. Σπόρτινγκ εναντίον Μπενφίκα, το ντέρμπι της Λισαβόνας.
Derby Stories και μια έχθρα που έχει πίσω της ιστορία δεκαετιών. Πολλές διαχωριστικές γραμμές, από τη μια η ομάδα της elite, από την άλλη του λαού! Μπαίνουμε στο 2025, οι ταξικές διαφορές εξαφανίζονται, όμως η ιστορία έχει γράψει και δε σβήνει έτσι απλά!
Ετσι άρχισαν όλα...
Στις αρχές του 20ου αιώνα, σε μια περίοδο ανάπτυξης του ποδοσφαίρου στην Πορτογαλία, γεννήθηκαν στη Λισαβόνα δύο σύλλογοι που ξεκίνησαν την πιο εμβληματική αντιπαλότητα στον πορτογαλικό αθλητισμό. Η αρχή της αντιπαλότητας μεταξύ «leões» και «águias» χρονολογείται από το 1907 όταν η Σπόρτινγκ έκανε δικούς της οκτώ παίκτες από την Μπενφίκα. Οι αθλητές της παρασύρθηκαν από τα προνόμια που έδινε ο σύλλογος του Αλβαλάδε. Αυτό που θεωρείται δεδομένο σήμερα, το 1907 ήταν θέματα που δεν υπήρχαν στο ποδόσφαιρο. Βιέγκας, Ντε Καρβάλιο, Ντος Σάντος, Κόουτο, Α. Ροντρίγκες, Κ. Ροντρίγκες, Κ. Ντος Σάντος, Κόστα ήταν οι πρώτοι που άφησαν την Μπενφίκα για την Σπόρτινγκ.
Τα προνόμια; Ντους με ζεστό νερό, δικό τους γήπεδο ποδοσφαίρου και πουλόβερ για να καταπολεμήσουν το κρύο. Ο εξοπλισμός ήταν επίσης παράγοντας στην απόφαση, αφού οι ποδοσφαιρικές μπάλες της Μπενφίκα ήταν μεταχειρισμένες σε σχέση με τις νέες που είχε η Σπόρτινγκ. Η αποχώρηση των παικτών στην αντίπαλη ομάδα επιδείνωσε μια σοβαρή κρίση που περνούσε η Μπενφίκα κατά την πρώτη δεκαετία της ίδρυσής της. Η ομάδα βρέθηκε στα πρόθυρα διάλυσης, όταν δεν είχε να πληρώσει για τη συμμετοχή της στο πρωτάθλημα.
Σε μια αντιπαλότητα άνω των 100 ετών, η πρώτη συνάντηση μεταξύ των δύο ομάδων είναι γνωστή ως «Dérbi Eterno (αιώνιο ντέρμπι)». Ηταν Δεκέμβριος του 1907 όταν οι δύο ομάδες συναντήθηκαν για πρώτη φορά. Η ιστορία έγραψε νίκη της Σπόρτινγκ με 2-1, στο ματς, όπου αγωνίστηκαν και οι οκτώ που «πρόδωσαν» την πρώτη τους αγάπη.
Τόσο η Μπενφίκα όσο και η Σπόρτινγκ, από την ίδρυσή τους, έχουν συνδεθεί με διαφορετικά κοινωνικά στρώματα. Ενώ οι «Leões» και οι οπαδοί τους συνδέονται με την υψηλή κοινωνία της Λισαβόνας, οι οπαδοί της Μπενφίκα συνδέονται με την κατώτερη τάξη. Ο ελιτισμός της Σπόρτινγκ πηγάζει από την πράξη της ίδρυσής του. Ο Ζοσέ ντε Αλβαλάδε, το 1906, μετά από έναν καυγά σε μια γενική συνέλευση στο «Campo Grande Sport Club», αποφάσισε ότι θα ιδρύσει έναν άλλο σύλλογο φτιαγμένο για ανθρώπους με σωστή διαγωγή. Στο ιδρυτικό καταστατικό του συλλόγου, η καλή διαγωγή είναι ένα από τα πιο σοβαρά ζητήματα. Το άρθρο 1 αναφέρει ότι η Σπόρτινγκ είναι ένας σύλλογος φτιαγμένος για «άτομα καλής κοινωνίας και άψογης συμπεριφοράς».
Μια ταξική διάκριση ενίσχυσε επίσης τη διαίρεση μεταξύ των πλευρών. Το αρχικό «Estadio da Luz» χτίστηκε με τσιμέντο και κεφάλαια που δωρήθηκαν από οπαδούς, δημιουργώντας την εικόνα της Μπενφίκα ως το κλαμπ για κάθε άνθρωπο. Η Σπόρτινγκ, από την άλλη πλευρά, δεν είχε αυτή την ανάγκη, καθώς ο ιδυτής Ζοσέ Αλβαλάδε υποστηρίχθηκε οικονομικά από τον παππού του.
Αντί να υπερηφανεύεται για τις δωρεές από τους οπαδούς, αυτός ο σύλλογος καυχιέται για βασιλιάδες, βασίλισσες, δούκες και αξιωματούχους που βρέθηκαν στα πρώτα παιχνίδια. Ωστόσο, η αυγή της δεκαετίας του 1960 οδήγησε σε μια αντιστροφή ρόλων: η ανάδυση των δικαιωμάτων ενός άλλου είδους εξασφάλισε ότι το κύρος και η αίγλη έγιναν υπόθεση της Μπενφίκα και όχι της Σπόρτινγκ.
Η…κλοπή που άλλαξε τις ισορροπίες!
Στη δεκαετία του 1960, ο ανταγωνισμός μεταξύ Μπενφίκα και Σπόρτινγκ είχε ήδη τις ρίζες του στην αθλητική κουλτούρα των δύο συλλόγων. Και οι δύο σύλλογοι είχαν φτάσει στο σημείο να είναι δύο από τις μεγαλύτερες εθνικές δυνάμεις στον αθλητισμό στην Πορτογαλία. Η άφιξη ενός νεαρού παίκτη από τη Μοζαμβίκη άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στην ήδη μακρά ιστορία των διαφορών μεταξύ των δυο.
Ο Εουσέμπιο ανήκε στην ομάδα της Σπόρτινγκ, στο Μαπούτο της Μοζαμβίκης. Ο μόλις 17 ετών επιθετικός ήταν έτοιμος για το μεγάλο βήμα. Η Σπόρτινγκ δεν μπορούσε να προσφέρει ένα ελκυστικό συμβόλαιο, αλλά η Μπενφίκα είχε συνειδητοποιήσει το λάθος της μισητής αντιπάλου. Ο προπονητής Μπέλα Γκούτμαν ήξερε πως αυτός ο παίκτης μπορεί να αλλάξει την ιστορία του συλλόγου. Ο Εουσέμπιο εγκαταστάθηκε σε ένα ξενοδοχείο στη Λισαβόνα μαζί με τη μητέρα του. Οι «Αετοί» έστειλαν ανθρώπους και όλα τα άλλα είναι ιστορία…Μάλιστα, κατέληξε να γίνει ο μεγαλύτερος και καλύτερος παίκτης της Μπενφίκα και ένα σύμβολο του πορτογαλικού ποδοσφαίρου.
Ο «Βασιλιάς» ήταν αυτός που της έδωσε τίτλους, αίγλη, την ανέβασε επίπεδο και την καθιέρωσε στις κορυφαίες της Ευρώπης. Πριν την εποχή του «Μαύρου διαμαντιού», οι δυο τους μετρούσαν από δέκα πρωταθλήματα, μετά την εποχή του θρύλου, η Μπενφίκα είχε ευρωπαϊκό πρωτάθλημα, τρεις παρουσίες σε τελικό και 21 πρωταθλήματα έναντι 14 της Σπόρτινγκ. Ακόμα και τώρα οι οπαδοί της τελευταίας μιλούν για αθέτηση του λόγου του Εουσέμπιο.
«Είναι όλα ψέματα», είχε πει ο Legend στο FourFourTwo: «Ποτέ δεν κατάλαβα από πού προήλθε αυτή η ιστορία. Η Μπενφίκα μου προσέφερε ένα επαγγελματικό συμβόλαιο και η Σπόρτινγκ από την άλλη ήθελε να περάσω κάποια δοκιμαστικά ουσιαστικά με τη 2η ομάδα. Έτσι η μητέρα μου υπέγραψε το συμβόλαιο με τη Μπενφίκα. Αργότερα, κάποιος στη Σπόρτινγκ πρέπει να έφτιαξε αυτή την ιστορία για να εξηγήσει το γιατί απέτυχαν ως σύλλογος στο να με υπογράψουν».
Δυο θάνατοι που... σφράγισαν το μίσος
Tη δεκαετία του ΄90 το μίσος μεταξύ των οπαδών ήταν ακόμα πολύ έντονο. Πολύ πιο έντονο σε σχέση με την τωρινή περίοδο. Η αντιπαλότητα προήλθε από ένα τραγικό περιστατικό το 1996. Τότε, στον τελικό του Κυπέλλου Πορτογαλίας, οι οπαδοί της Μπενφίκα πέταξαν μία φωτοβολίδα σε σημείο όπου ήταν συγκεντρωμένοι οι αντίστοιχοι της Σπόρτινγκ. Αυτή η φωτοβολίδα χτύπησε τον Ρούι Μέντες (πατέρας δύο παιδιών), έναν 36χρονο οπαδό που πέθανε ακαριαία. Το σοκ ήταν μεγάλο στην πόλη και η οργή ξεχείλιζε όταν οπαδοί της Μπενφίκα έδειχναν ασέβεια προς τον νεκρό. Μερικές φορές άκουγες τους οπαδούς των «Αετών» να κάνουν τον θόρυβο της δολοφονικής φωτοβολίδας στον ουρανό.
Ο άνδρας που σήκωσε το χέρι του και έστειλε τη φωτοβολίδα στην αντίπαλη εξέδρα, ο Ούγκο Ινάσιο, καταδικάστηκε σε τέσσερα χρόνια φυλάκισης. Το 2017 ο Μάρκο Φιτσίνι, οπαδός της Φιορεντίνα είχε βρεθεί στη Λισσαβώνα με μια παρέα φίλων του για να παρακολουθήσει τη Σπόρτινγκ. Πέθανε όταν χτυπήθηκε από αυτοκίνητο ενώ έτρεχε να ξεφύγει από επεισόδια των οπαδών των δυο ομάδων.
Ένας από τους πιο διάσημους συγγραφείς της Πορτογαλίας, ο Αντόνιο Λόμπο Αντούνες εξηγεί ότι ιστορικά η Μπενφίκα ήταν περισσότερο στην πλευρά της διατήρησης της ειρήνης παρά στο να προκαλεί φαινόμενα βίας: «Υπηρέτησα στον πόλεμο με την Αγκόλα τη δεκαετία του 1960 και είδα μερικά απίθανα πράγματα. Όταν έπαιζε η Μπενφίκα, ανοίγαμε το ραδιόφωνο, γυρίζαμε τα ηχεία προς την πλευρά του δάσους και δεν δεχόμασταν καμία επίθεση. Ακόμα και το κίνημα υπέρ της ανεξαρτησίας της χώρας υποστήριζε τη Μπενφίκα».
