Derby Stories: Η ταξική διαφορά που διχοτόμησε το Τορίνο

Κατέχει τον τίτλο του πιο παλαιού χρονολογικά ντέρμπι στην Ιταλία. Το 1907 Γιουβέντους και Τορίνο βρέθηκαν η μία στο δρόμο της άλλης για πρώτη φορά και ο «χωρισμός» της πρωτεύουσας του Πιεμόντε άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά μέσα στις τέσσερις γραμμές του γηπέδου.

Ένα ντέρμπι που φημίζεται ίσως όχι τόσο για το πάθος ή την ένταση συγκριτικά με άλλα «ζευγάρια» στην ιστορία του ιταλικού ποδοσφαίρου, αλλά η αντιπαλότητα δεν παύει να είναι βαθιά ριζωμένη στους οπαδούς και των δύο. Και οι ρίζες φτάνουν στον κοινωνικο-οικονομικό ιστό του Τορίνο, στις ταξικές διακρίσεις που «άναψαν» το φυτίλι ήδη από τη δημιουργία των δύο συλλόγων, οι οποίες διαμόρφωσαν την ταυτότητά τους.

Μπορεί η ισχύς της Γιουβέντους να αντικατοπτρίζεται στην πλούσια τροπαιοθήκη της, μπορεί η Τορίνο να έχει να νικήσει από το 2015, αλλά αυτό δεν σβήνει τη δίψα των παικτών για νίκη και των φιλάθλων για πανηγυρισμούς, μέθη και… πικάρισμα.

Το Derby Stories ξεδιπλώνει την ιστορία του «Derby della Mole», μία σύγκρουση που κάθε χρόνο οι υποστηρικτές των Γιουβέντους και Τορίνο περιμένουν πώς και πώς (ίσως οι τελευταίοι λίγο παραπάνω). Όπως συμβαίνει και σήμερα με το σκηνικό στο Τορίνο να έχει στηθεί για την μεγάλη παράσταση (11/01, 19:00).

Η ελίτ απέναντι στην… εργατιά

Ο Αλεσάντρο Αντονέλι ήταν Ιταλός αρχιτέκτονας που έζησε τον 19ο αιώνα. Δυστυχώς δεν μπόρεσε να θαυμάζει το «magnum opus» του που αποτελεί ακόμη ορόσημο στον ουρανό της πόλης του Τορίνο. Η Mole Antonelliana ολοκληρώθηκε το 1889, έναν χρόνο μετά τον θάνατό του, και ενώ στην αρχή λειτούργησε ως συναγωγή, από τον 20ό αιώνα στεγάζει το Εθνικό Μουσείο Κινηματογράφου.

Ο Αντονέλι δεν θα μπορούσε να προβλέψει ότι το αρχιτεκτονικό του δημιούργημα θα αποτελούσε μερικά χρόνια αργότερα έμπνευση για να «βαφτιστεί» έτσι το ποδοσφαιρικό ματς που χωρίζει την πόλη. Οι ρίζες του «Derby della Mole», όπως ονομάζεται στην Ιταλία, εντοπίζονται στην ίδρυση της Τορίνο το 1906. Ένα γκρουπ κάτι σαν αντιφρονούντων της Γιουβέντους, με επικεφαλής χρηματοδότη τον Άλφρεντ Ντικ, αποσχίστηκε και συγχωνεύτηκε με την ποδοσφαιρική λέσχη Τορινέζε. Σχεδόν έναν χρόνο μετά διεξήχθη το πρώτο ματς μεταξύ Τορίνο και Γιουβέντους που σηματοδότησε την αρχή της διαχρονικής αντιπαλότητας.

Από την άλλη, η Γιουβέντους είχε «γεννηθεί» το 1897 από μαθητές ενός διάσημου και αριστοκρατικού λυκείου της πόλης και συνδέθηκε από τα… γεννοφάσκια της με τους αστούς, την αριστοκρατία, την ελίτ της πόλης. Από τα πρώτα χρόνια έγινε εμφανής η ταξική, σε αρχικό επίπεδο, διαφορά που αρκούσε όμως για να πυροδοτήσει περαιτέρω την έχθρα. Συνεπώς, η Γιουβέντους συνδέθηκε άρρηκτα με την αστική τάξη, ενώ η Τορίνο ταυτίστηκε με την αναδυόμενη εργατική τάξη, τον βιομηχανικό κόσμο της τότε εποχής που την «αγκάλιασε» από την πρώτη στιγμή.

Μπορεί με την πάροδο του χρόνου οι διακρίσεις αυτές να μειώθηκαν, παραμένουν όμως αισθητές στις βάσεις των οπαδών. Φτάνοντας στο σήμερα, όπου η Γιουβέντους είναι από τις πιο διάσημες ομάδες στην Ιταλία (με υποστηρικτές από τον Βορρά μέχρι τον Νότο ανεξαρτήτου κοινωνικής τάξης) έχοντας μία παγκόσμια οπαδική βάση, ενώ από την άλλη η Τορίνο διατηρεί κυρίως μία τοπική βάση φιλάθλων. Χάσμα υπάρχει και στο αγωνιστικό επίπεδο, όμως η ζυγαριά της ισχύος δεν έγερνε πάντα από τη μία πλευρά.

Η δόξα που θρυμματίστηκε στον λόφο της Σουπέργκα

Πράγματι, η Τορίνο ήταν κάτι σαν το… αουτσάιντερ απέναντι σε μία Γιουβέντους που σιγά-σιγά έχτιζε τον μύθο της, προτού γίνει μία διεθνής υπερδύναμη. Η κορύφωση της σύνδεσης των Μπιανκονέρι με τους πλουτοκράτες ήρθε το 1923, όταν η οικογένεια Ανιέλι εισήλθε στους κόλπους της ομάδας. Κάτι σαν σύγχρονοι Μέδικοι, οι Ανιέλι (ιδιοκτήτες του βιομηχανικού κολοσσού της FIAT) ανήλθαν στην προεδρία της Γιουβέντους θέτοντας τα θεμέλια για την λαμπρή εξέλιξή της.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1930 και ενώ η Γιουβέντους μετρούσε ήδη επτά πρωταθλήματα, η Τορίνο αποτελούσε υπολογίσιμη πλέον αντίπαλο. Η τεράστια δόξα ήρθε τα επόμενα χρόνια. Με «αρχιτέκτονα» τον Φερούτσο Νόβο, η Τορίνο άρχισε να γιγαντώνεται παίρνοντας παίκτες όπως οι Μέντι, Γκαμπέτο (που ήρθε από τη Γουβέντους), Λόικ και Ματσόλα. Το νταμπλ της σεζόν 1942/1943 ακολούθησαν τέσσερα συνεχόμενα πρωταθλήματα από το 1946 έως το 1949. Η Grande Torino ήταν μία από τις καλύτερες ομάδες που είδε το ιταλικό και ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο.

Δυστυχώς, το πεπρωμένο ήταν γραμμένο με μαύρα, θλιβερά γράμματα. Στις 4 Μαΐου 1949, η αεροπορική καταστροφή στον λόφο Σουπέργκα ξεκλήρισε την ομάδα, με 18 ποδοσφαιριστές να χάνουν τη ζωή τους. Το σοκ ήταν τεράστιο και μετά το τραγικό συμβάν η Τορίνο δεν μπόρεσε να αποκτήσει ξανά τη δύναμη εκείνης της ομάδας που σκορπούσε τον τρόμο.

Μετά την τραγωδία της Σουπέργκα, που φυσικά ένωσε την πόλη σε έναν κοινό θρήνο, η Γιουβέντους αναδείχθηκε ως η κυρίαρχη δύναμη της χώρας παίρνοντας τα σκήπτρα. Όπως η Τορίνο, έτσι και η «Γηραιά Κυρία» έχει τη δική της «μαύρη» σελίδα στην ιστορία της για διαφορετικούς ωστόσο λόγους.

Οι οποίοι κηλίδωσαν το ιταλικό ποδόσφαιρο στο σύνολό του λόγω του σκανδάλου Calciopoli. Η Γιουβέντους βρέθηκε στο επίκεντρο ενός δικτύου διαφθοράς και στημένων αγώνων που ήρθε στο φως το 2006. Η τιμωρία που δέχθηκε ο σύλλογος ήταν βαρύτατη καθώς υποβιβάστηκε για πρώτη φορά στην ιστορία του στην Serie B, ενώ «ξηλώθηκαν» από την τροπαιοθήκη του δύο πρωταθλήματα, του 2005 και του 2006. Στα μάτια των οπαδών της Τορίνο, η αιώνια εχθρός της έγινε ακόμη πιο μισητή.

Η μεταγραφή που «ναυάγησε», αλλά κορύφωσε την κόντρα

Πέραν του «αρχαιότερου» ποδοσφαιρικού ντέρμπι στην Ιταλία, η μονομαχία των δύο ήταν η πρώτη που μεταδόθηκε ζωντανά από το εθνικό ραδιόφωνο της χώρας το 1932.

Το ζευγάρι αυτό έχει να προσφέρει ανά τα χρόνια πλήθος ιστοριών. Μεγάλο ερέθισμα στις σχέσεις του αποτέλεσε η «αρπαγή» που θέλησε να κάνει η Γιουβέντους στον άτυχο σταρ της Γκρανάτα, Λουίτζι Μερόνι. Το 1967, ο Ανιέλι προσπάθησε να δελεάσει τον Μερόνι να πάει στην ομάδα του, με εργαζομένους της FIAT που υποστήριζαν την Τορίνο να σαμποτάρουν την δουλειά τους!

To «πάντρεμα» δεν έγινε ποτέ, αφού ο πρόεδρος της Τορίνο, Ορφέο Πιανέλι, αρνήθηκε να παραχωρήσει στον άσπονδο εχθρό το είδωλο της ομάδας του. Βέβαια, η μοίρα είχε πολύ πιο σκοτεινά σχέδια για τον Μερόνι, αφού λίγους μήνες μετά χτυπήθηκε από δύο διερχόμενα οχήματα στην προσπάθειά του να διασχίσει έναν δρόμο της πόλης και κατέληξε από τα τραύματά του. Τραγική ειρωνεία, ότι ο οδηγός που τον παρέσυρε ήταν φανατικός υποστηρικτής του, ενώ αργότερα διετέλεσε και ως πρόεδρος στην ομάδα.

Συνεχίζοντας σε έναν πιο εύθυμο τόνο, η αναμέτρηση του 2001 έμεινε στην ιστορία για έναν... κρυφό λόγο. Η Γιουβέντους είχε πάρει προβάδισμα τριών τερμάτων πριν από το ημίχρονο, με την Τορίνο να αντεπιτίθεται στο δεύτερο μέρος φτάνοντας στο 3-3 με σκόρερ τον Ρικάρντο Μάσπερο. Ο οποίος όμως έμεινε στο αρχείο της μνήμης όχι τόσο για το γκολ που σημείωσε, αλλά για εκείνο που απέτρεψε στο φινάλε της αναμέτρησης. Με ποιον τρόπο; Πάνω στην αναταραχή για το δοθέν πέναλτι στη Γιουβέντους, ο Μάσπερο «έσκαψε» μία... τρύπα μπροστά από την άσπρη βούλα, χωρίς να γίνει αντιληπτός από τον διαιτητή, με αποτέλεσμα ο Σάλας να εκτελέσει άσχημα, ψηλά και άουτ.

Στη μνήμη των οπαδών έχουν μείνει το αλησμόνητο τακουνάκι του Ντελ Πιέρο, αλλά και ο... μαινόμενος πανηγυρισμός του Έντσο Μαρέσκα. Άλλοτε πάλι, αντί για πικάρισμα, το μίσος εκδηλώνεται μέσα σε ένα άγριο και απάνθρωπο πλαίσιο. Οι οπαδοί των μεν και των δε έχουν φωνάξει υβριστικά συνθήματα για τις τραγωδίες της Σουπέργκα και του Χέιζελ, αμαυρώνοντας την ανθρώπινη υπόσταση.

Μπορεί αγωνιστικά να απέχουν πλέον πολύ, αλλά οι Γιουβέντους και Τορίνο μοιράζονται επίσης πολλά κοινά. Τις δένει ίσως περισσότερο η Mole Antonelliana, αλλά τις απωθεί η έχθρα της μίας προς την άλλη εδώ και πάνω από έναν αιώνα.