Κρόιφ: Η Ρεάλ, η απαγωγή του Μουντιάλ και το... φάντασμα του πατέρα του

Ως παίκτης μάγεψε πολλούς κι έπεισε ακόμα περισσότερους πως ακόμα κι ένας τύπος καχεκτικός σαν εκείνον μπορούσε να αφήσει εποχή. Ως προπονητής άλλαξε το ποδόσφαιρο, γέννησε τη σύγχρονη εκδοχή της Μπαρτσελόνα και οι ιδέες του ρίζωσαν στα θεμέλια του αθλήματος, σε σημείο όπου δημιούργησε ένα δικό του φιλοσοφικό... ρεύμα με συνεχείς διαδόχους που ορκίστηκαν να συνεχίσουν τις αξίες του. Σαν αρτίστας ενέπνευσε κάθε πιτσιρίκι να βγει στους δρόμους με μια μπάλα στα πόδια και να την αγγίξει με τη δική του ατόφια φαντασία. Και σαν... ατακαδόρος έγραψε ένα βιβλίο γεμάτο από ποδοσφαιρικά αποφθέγματα, τα οποία σφύζουν από διάνοια κι άλλοτε από αλαζονεία.

Το όνομά του; Γιόχαν Κρόιφ και η ιστορία του λίγο - πολύ γνωστή. Τόνοι μελανιού και - στην ψηφιακή εποχή - χιλιάδες πληκτρολόγια έχουν καταπιαστεί με την καριέρα του, η οποία αν μη τι άλλο έχει πολλά κεφάλαια για να ξεφυλλίσεις. Ο Ολλανδός άλλωστε δεν ήταν απλά ένας εξαιρετικός παίκτης ή προπονητής. Ήταν η προσωποποίηση ενός αδόκιμου όρου που λέμε συχνά στην Ελλάδα - ένας γνήσιος «ποδοσφαιράνθρωπος». Ζούσε κι ανέπνεε για τη μπάλα, σκαρφιζόταν συνεχώς ιδέες για να την εξελίξει και πάντα με κίνητρο την ομορφιά, παρά τη νίκη.

«Η νίκη είναι σημαντική. Αλλά το να έχεις ένα δικό σου στυλ, να σε αντιγράφουν και να σε θαυμάζουν, αυτό είναι το μεγαλύτερο δώρο» συνήθιζε να λέει, τουλάχιστον μέχρι τη στιγμή που η επάρατη νόσος τού έδειξε το δρόμο μακριά από τα εγκόσμια στις 24 Μαρτίου του 2016. Τη Δευτέρα συμπληρώθηκαν εννιά χρόνια από τη στιγμή που το ποδόσφαιρο έχασε έναν από τους μεγαλύτερους οραματιστές του και το Gazzetta αφιερώνει το εβδομαδιαίο του Sunday Story προς τιμήν ενός εκ των πρώτων «φιλοσόφων».

Αυτή τη φορά ωστόσο όχι μέσα από τις μεγαλύτερες σκηνές που έχουν τραβήξει τα πιο εκτυφλωτικά φλας της προσοχής κατά τη διάρκεια της καριέρας του, αλλά μέσα από ιστορίες άγνωστες. Ξεχασμένες στο χρόνο, πολλές φορές απαξιωμένες από τη ματιά των ιστορικών. Μα συγχρόνως κομβικά καρέ στο δικό του ιδιαίτερο φιλμ, το οποίο αξίζει να δει κανείς από την αρχή...

Ο Άγιαξ, το σπασμένο ρολόι και το φάντασμα του πατέρα του

«Παίζεις ποδόσφαιρο με το μυαλό σου. Τα πόδια σου είναι εκεί απλά για να σε βοηθήσουν» ήταν ένα μότο που είχε καταγράψει ο εγκέφαλός του από μικρή ηλικία. Εκείνη την εποχή άλλωστε στις ακαδημίες του Άγιαξ «αποφοιτούσαν» πάντα εκείνοι με το πιο αθλητικό κορμί. Αυτοί που θα μπορούσαν να μείνουν όρθιοι από τα σκληρά τάκλιν και τα τζαρτζαρίσματα της εποχής, ρίχνοντας με τη σειρά τους το δικό τους «ξύλο».

Ο Κρόιφ από την πλευρά του υστερούσε σωματικά απέναντι στους συνομηλίκους του. Δεν δέχθηκε όμως να προσαρμοστεί ποτέ. Αντιθέτως, ανάγκασε το ποδόσφαιρο να προσαρμοστεί πάνω του. Εν καιρώ μεν, όμως από την αρχή που πρωτοπήγε στις ακαδημίες του Άγιαξ κατάφερε να ξεχωρίσει χάρη σε μια ματιά που έκοβε πολύ περισσότερο εκ των υπολοίπων.

Ο ίδιος την αποκαλεί «πονηριά», ένα στοιχείο που κληρονόμησε από τον πατέρα του. Μπορεί ο Μάνους Κρόιφ να μην είχε ποτέ ιδιαίτερο ταλέντο στο ποδόσφαιρο, όμως με ένα γυάλινο μάτι και μπόλικο θράσος κατάφερνε να μαζεύει χρήματα στοιχηματίζοντας με γείτονες και περαστικούς της αγοράς πως θα μπορούσε να κοιτάξει τον ήλιο χωρίς ιδιαίτερο ζόρι.

Ήταν ένας φίλος του πατέρα του - φύλακας στον Άγιαξ - που φρόντισε να επισπεύσει την παρουσία του του Γιόχαν στις ακαδημίες του Αίαντα, τις οποίες ο μικρός Κρόιφ γνώριζε από την ηλικία των πέντε ετών χάρη στη στενή σχέση των δυο ανδρών. Ξεκίνησε αρχικά με μια τσουγκράνα στα χέρια για να περιποιείται το χορτάρι, όμως σύντομα άρπαζε κάθε φορά τα ποδοσφαιρικά του παπούτσια γνωρίζοντας πως στο... τέλος της αγγαρείας θα είχε την ευκαιρία να κλωτσήσει τη μπάλα με παίκτες της πρώτης ομάδας.

Στην προεφηβεία ωστόσο η ζωή του άλλαξε σε πολλές παραμέτρους. Ο πατέρας του πέθανε όταν ο Γιόχαν ήταν μόλις 12 ετών, αφήνοντας ένα σημαντικό κενό στη ζωή του. Η μητέρα του χρόνια αργότερα παντρεύτηκε τον... φίλο του πατέρα του και φύλακα στον Άγιαξ, με την ίδια να πιάνει δουλειά στο σύλλογο ως καθαρίστρια. Μάνα και πατριός δούλευαν ξαφνικά στον Άγιαξ και ο δρόμος πλέον προς τις ακαδημίες ήταν ορθάνοιχτος για έναν κοκκαλιάρη πιτσιρικά, ο οποίος υπό μια έννοια «υιοθετήθηκε» στα επόμενα χρόνια από τον Αίαντα.

Ο Κρόιφ βέβαια δεν ξέχασε ποτέ τον πατέρα του. Στην αυτοβιογραφία του είχε ανακαλέσει μάλιστα κι ένα... υπερφυσικό περιστατικό με το φάντασμά του. «Μπαμπά, αν με ακούς κάνε το ρολόι μου να σταματήσει για να το αποδείξεις» τού είχε ζητήσει και το επόμενο πρωί το ρολόι σταμάτησε. Κατευθείαν το μάζεψε και το πήγε για επιδιόρθωση στον πλησιέστερο ωρολογοποιό, ο οποίος ωστόσο δεν μπορούσε να διακρίνει τίποτα στραβό με δαύτο. Είχε σταματήσει χωρίς προφανή λόγο! Ο Γιόχαν πήρε το δρόμο της επιστροφής για το σπίτι του. Το επόμενο πρωί, πάλι τα ίδια. Το ρολόι σταματάει χωρίς λόγο και ο Κρόιφ αποκρίνεται: «Εντάξει μπαμπά, με έπεισες». Έκτοτε η ώρα στο ρολόι του δεν σταμάτησε ποτέ ξανά...

Το είδωλο Ντι Στέφανο και το «όχι» στη Ρεάλ

Στον Άγιαξ τελικά θα μεγαλουργούσε τα χρόνια που ακολούθησαν, αλλά ο Αίας δεν ήταν ο μοναδικός σύλλογος με τον οποίο συνέδεσε έντονα το όνομά του. Στο μέλλον άλλωστε υπηρέτησε τη Μπαρτσελόνα, τόσο ως παίκτης, όσο και ως προπονητής. Σαν ποδοσφαιριστής φρόντισε να της χαρίσει το πρώτη της πρωτάθλημα έπειτα από 14 χρόνια ανομβρίας, ενώ το 1974 βραβεύτηκε με τη Χρυσή Μπάλα.

Ήταν τέτοια μάλιστα η επιρροή του στη Βαρκελώνη όπου ένας δημοσιογράφος των «New York Times» είχε γράψει πως ο Κρόιφ έκανε περισσότερα σε 90 λεπτά για τον λαό της Καταλονίας, απ' ότι πολλοί πολιτικοί σε όλ τα χρόνια της καριέρας τους. Χρόνια αργότερα επέστρεψε ως προπονητής για να γεννήσει τη σύγχρονη εποχή της Μπαρτσελόνα μέσα από το Total Football, αλλά και να της χαρίσει το πρώτο της Champions League το 1992 χάρη στη Dream Team.

Κι όμως, τι θα λέγατε πως σε ένα παράλληλο σύμπαν θα μπορούσε να είχε υπογράψει στη Ρεάλ; Ή ακόμα καλύτερα τι θα λέγατε αν μαθαίνατε πως το μοναδικό πρόσωπο που είχε σαν είδωλο στην καριέρα του ήταν εκείνο που έχτισε τον σύγχρονο μύθο της Ρεάλ Μαδρίτης; «Το είδωλό μου ήταν ανέκαθεν ο Ντι Στέφανο» παραδέχεται: «Είναι ο μόνος από τον οποίο ζήτησα αυτόγραφο σε ολόκληρη τη ζωή μου και δεν ξεχάσω ποτέ τί έκανε για μένα, πώς μου συμπεριφέρθηκε όταν μου έδωσαν τη Χρυσή Μπάλα.

Είναι το είδωλό μου και δεν έχω άλλα λόγια να πω, πέρα από ένα ευχαριστώ για τον τρόπο που με αντιμετώπιζε πάντα» καταλήγει. Παρά την επιρροή του Ντι Στέφανο ωστόσο και το ενδιαφέρον της Ρεάλ για την περίπτωσή του, ο Κρόιφ δεν κατέληξε ποτέ στους Μαδριλένους. Ο Άγιαξ... πίεζε για τον γάμο αλλά ο αντισυμβατικός Γιόχαν δεν δεχόταν προσταγές. «Θυμάμαι τη μετακόμισή μου στην Ισπανία γιατί ήταν αρκετά αμφιλεγόμενη», τόνισε στο «TV3» το 2015.

«Οι άνθρωποι έλεγαν ότι πήγαινα σε μια φασιστική χώρα και ο πρόεδρος του Άγιαξ ήθελε να με πουλήσει στη Ρεάλ Μαδρίτης. Ωστόσο, γεννήθηκα λίγο μετά τον πόλεμο, οπότε μεγάλωσα ώστε να μην δέχομαι τίποτα. Αλλά η Μπαρτσελόνα ήταν κάτι περισσότερο από σύλλογος». Κι αν δεν τον πιστεύετε, απλά έχετε στο νου ότι ονόμασε το γιό του με το καταλανικό όνομα, Ζόρντι, προς τιμήν του τόπου που αγάπησε...

«Με σημάδευαν με τουφέκι στο κεφάλι, ήταν η ώρα να σταματήσω...»

Άγιαξ, Μπαρτσελόνα και εθνική Ολλανδίας, το δικό του τρίπτυχο της επιτυχίας. Με τους Οράνιε βέβαια δεν έφτασε ποτέ στην κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου, ακόμα κι αν η δική του ομάδα έγραψε με χρυσά γράμματα το όνομά της στα βιβλία της ιστορίας. Ήταν το 1974 που οι Ολλανδοί σφυρηλάτησαν το Total Football ως το επόμενο μεγάλο trend του ποδοσφαίρου, ποδοπατώντας το μεγαθήριο και κάτοχο του τροπαίου, Βραζιλία, στην πορεία τους προς τον μεγάλο τελικό. Αν και οι Οράνιε τελικά ηττήθηκαν στο τελευταίο ραντεβού από τη Δυτική Γερμανία, η αισιοδοξία ήταν διάχυτη για την επόμενη μεγάλη γενιά της χώρας με τον Κρόιφ στο «τιμόνι».

Τέσσερα χρόνια μετά η ίδια αισιοδοξία παρέμενε διάχυτη στην ατμόσφαιρα ενόψει του επόμενου Μουντιάλ, όμως μια είδηση - σοκ ανέτρεψε κάθε κλίμα ευφορίας. Ο Κρόιφ είχε αποφασίσει πως δεν θα συμμετείχε στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1978, αφήνοντας την Ολλανδία να μοχθήσει χωρίς τον εμβληματικό αστέρα της. Στα επόμενα χρόνια ακολούθησε ένα κυνήγι μαγισσών γύρω από την αιφνίδια απόφασή του.

Γεννήθηκαν φήμες πως υπήρξε ρήξη με την Ομοσπονδία των Ολλανδών, για εμπλοκές χορηγών, ενώ άλλοι απέδωσαν την κίνησή του σε πολιτικό ακτιβισμό εις βάρος της FIFA που άναψε το πράσινο φως για τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου στην Αργεντινή «νομιμοποιώντας» κατά έναν τρόπο τη χούντα που είχε επιιβάλει στη χώρα ο Βιδέλα.

Πρόκειται ωστόσο για μια από εκείνες τις περιπτώσεις όπου η πραγματικότητα ξεπερνάει τη φαντασία. Τριάντα χρόνια μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο, ο Κρόιφ αποκάλυψε την αλήθεια. «Ήρθε η ώρα να μάθετε ότι είχα προβλήματα στο τέλος της καριέρας μου ως παίκτης στη Μπαρτσελόνα και δεν ξέρετε ότι κάποιος μου έβαλε ένα τουφέκι στο κεφάλι και με έδεσε μαζί με τη γυναίκα μου μπροστά στα παιδιά μας στο διαμέρισμά μας στη Βαρκελώνη. Τα παιδιά έκτοτε πήγαιναν στο σχολείο συνοδευόμενα από την αστυνομία.

Αστυνομικοί κοιμόντουσαν στο σπίτι μας τρεις-τέσσερις μήνες. Πήγαινα σε αγώνες με σωματοφύλακα. Όλα αυτά αλλάζουν την άποψή σου για πολλά πράγματα. Υπάρχουν στιγμές στη ζωή που υπάρχουν άλλες αξίες. Θέλαμε να το σταματήσουμε αυτό και να είμαστε λίγο πιο λογικοί. Ήταν η στιγμή να φύγω από το ποδόσφαιρο και δεν μπορούσα να παίξω στο Παγκόσμιο Κύπελλο μετά από αυτό» παραδέχθηκε για την απουσία από το Μουντιάλ, η οποία κόστισε στους Ολλανδούς το τρόπαιο όταν έχασαν και πάλι τον τελικό - αυτή τη φορά από την Αργεντινή.

Στην Ολλανδία αιωρείται ακόμα αυτή η ένοχη πεποίθηση πως αν ο Κρόιφ είχε παίξει σε εκείνον τον τελικό, τότε οι Οράνιε θα είχαν κατακτήσει το πρώτο τους Μουντιάλ. Κι ο ίδιος το πιο σημαντικό τρόπαιο που έλειψε από μια ονειρική καριέρα...