Φάκελος Μπούκοβι στο gazzetta.gr!

Πριν από ακριβώς 47 χρόνια, ο Μάρτον Μπούκοβι (1904-1985) υπέβαλε την παραίτησή του από τον Ολυμπιακό, τον οποίο αναμόρφωσε και τον οδήγησε στην κατάκτηση δύο σερί Πρωταθλημάτων και ενός Κυπέλλου. Το gazzetta.gr κάνει... βουτιά στην ιστορία, ανατρέχει στον Τύπο της εποχής με την βοήθεια του Αρχείου Τύπου εφημερίδων και περιοδικών και σε σχετικά βιβλία. Με τη βοήθεια των δύο παλαιμάχων του Ολυμπιακού, του Κώστα Πολυχρονίου και του Χρήστου Ζαντέρογλου, που έζησαν εκ των έσω εκείνη την περίδο, ξετυλίγει το κουβάρι της πορείας του μεγάλου Ούγγρου προπονητή στο Λιμάνι.

Χαμός στο ξενοδοχείο για την υποδοχή του Μπούκοβι

Το «σοσιαλιστικό» ποδόσφαιρο

«Ήταν σαν να έτρεχαν άλογα του αγροκτήματος με αραβικά καθαρόαιμα». Με αυτή τη φράση ο Τομ Φίνεϊ, ο οποίος ήταν τραυματίας και παρακολούθησε την Αγγλία να χάνει με 6-3 από την Ουγαρία μέσα στο γήπεδό της, περιέγραψε εκείνο το ματς στο Γουέμπλεϊ το 1953, μια εποχή που η παντοκρατορία των «Λιονταριών» ήταν αναμφισβήτητη. Ο Μάρτον Μπούκοβι ήταν ο πρώτος που βρήκε το «αντίδοτο» στο σύστημα WM (έμπνευσης Τσάπμαν), με το οποίο η Αγγλία είχε βρει τρόπο να κυριαρχήσει στα γήπεδα και να εξελίξει το ποδόσφαιρο. Ουσιαστικά, ο Ούγγρος προπονητής της MTK, ομάδας που είχε στις τάξεις πολλούς από τους παίκτες της Εθνικής, κατάλαβε όταν έχασε τον σέντερ φορ του, τον Νόρμπερτ Χέφλινγκ, ότι όταν σου λείπει ο ιδανικός επιθετικός για να παίξεις ένα σύστημα ο καλύτερος τρόπος για να το αναπληρώσεις είναι η συνεργασία τον ποδοσφαιριστών. Το WM έγινε ουσιαστικά ένα MM, αφού ο σέντερ φορ τραβιόταν πιο πίσω για να βοηθάει στο κέντρο και οι δύο πλάγιοι έβγαιναν μπροστά, δημιουργώντας μια τριπλέτα αρκετά ευέλικτη. Η Ουγγαρία, είχε προφανώς και τους παίκτες που ήταν ικανοί να συνδυάσουν τρομερά χαρακτηριστικά. Ο Πούσκας, ο Χιντεγκούτι, ο Κότσις, ο Μπόζικ, ο Τσίμπορ. Ποδοσφαιριστές που ήταν κορυφή εκείνη την εποχή. «Ήταν σα να παίζαμε με εξωγήινους», είχε πει ο Όουεν. «Υποτιμήσαμε την πρόοδο των Ούγγρων», υποστήριζε ο αρχηγός εκείνης της Αγγλίας, Μπίλι Ράιτ. Για τον Σέμπες, τον προπονητή της Εθνικής, ήταν η νίκη της ομαδικότητας απέναντι στον ατομισμό. Ήταν μια νίκη του Σοσιαλισμού. Το σύστημα που εμπνεύστηκε ο Μπούκοβι ταίριαζε γάντι στα ποιοτικά χαρακτηριστικά των Ούγγρων. Ήταν ο θεωρητικός πίσω από την μεγάλη εκείνη ομάδα.

Γρήγορη κυκλοφορία, συνεχής κίνηση των παικτών σε κάτι που έμοιαζε πολύ με 4-2-4 και αστραπιαίες αντεπιθέσεις, την ώρα που η ομάδα έδειχνε να οπισθοχωρεί. Ο Χρήστος Ζαντέρογλου, πήγε στον Ολυμπιακό από τη Νίκη Βόλου την ίδια χρονιά με τον θρυλικό προπονητή και βίωσε την εφαρμογή του συστήματος στην Ελλάδα. Μιλώντας στο gazzetta.gr, τονίζει: «Ήταν ένας από τους καλύτερους προπονητές που έχω δει. Το ίδιο έλεγαν και οι άλλοι παίκτες της ομάδας. Είχε πειθαρχία και μας δίδαξε ποδόσφαιρο. Άλλαξε την εικόνα του Ολυμπιακού και μας οδήγησε στα πρωταθλήματα, μαζί και με τον κύριο Λάντος που έκανε την προπόνηση». Ο Κώστας Πολυχρονίου, από την πλευρά του, προσθέτει στο gazzetta.gr: «Καταρχάς πρέπει να παραδεχθούμε ότι ήταν ένας από τους μεγαλύτερους προπονητές που υπήρχαν εκείνη την εποχή. Είχε μεταμορφώσει την Ουγγαρία του Πούσκας, με αποκορύφωμα τα αποτελέσματα με την Αγγλία. Είναι ένας από τους προπονητές που προξενούσε το σεβασμό σε όλους. Ακόμα και ο πρόεδρος του Ολυμπιακού, ο Γιώργος Ανδριανόπουλος, που ήταν και πολιτικός και είχε μεγάλη προσωπικότητα, τον αντιμετώπιζε με μεγάλο σεβασμό. Η παρουσία του επέβαλλε το σεβασμό».

Στο κάτω μέρος της φωτογραφίας το σύστημα της Ουγγαρίας, που εμπνεύστηκε ο Μπούκοβι (Πηγή: Αντιστρέφοντας την Πυραμίδα)

Οι συνθήκες στην Ελλάδα

Το 1965, όταν ο Μπούκοβι ήρθε στην Ελλάδα, το σκηνικό ήταν... πολεμικό, όσον αφορά τα πολιτικά. Τα Ιουλιανά (λίγο μετά την άφιξή του), η δολοφονία του Πέτρουλα, οι υπόγειες διεργασίες για τη χούντα και άλλα γεγονότα έκαναν την κατάσταση εκρηκτική. Στο γήπεδο, όμως τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Την Κυριακή ο κόσμος άφηνε τις πολιτικές του αντιπάθειες εκτός και επικεντρωνόταν στη μάχη εντός αγωνιστικού χώρου. Οι πολιτικοί και αυτό που αποκαλούμε εν συντομία κράτος, είχαν ανάγκη το ποδόσφαιρο και τους πρωταγωνιστές του. Τους προσέγγιζαν, έβλεπαν στο ταλέντο τους «δεξαμενές» ψηφοφόρων, την ώρα που το ίδιο το άθλημα αδυνατούσε να προστατευτεί από τις παρεμβάσεις των «έξω». Οι παράγοντες βρίσκονταν σε ένα ρόλο ενδιάμεσων και πολλές φορές έπιαναν από... κοντά τους προπονητές, για να εξασφαλίσουν θέση στην 11άδα για τον «δικό» τους, ή για το παιδί του τάδε πολιτικού με τον οποίο μιλούσαν. Η κατάσταση αυτή έγινε ακόμα χειρότερη την περίοδο της δικτατορίας, όπου το μακρύ χέρι του κράτους είχε άμεση παρέμβαση στο χώρο του ποδοσφαίρου. Παράλληλα, νωπές ήταν ακόμα και οι μνήμες των Δεκεμβριανών και οι ωμές παρεμβάσεις των Άγγλων στην πολιτική ζωή της χώρας. Η ταπείνωση που δέχθηκαν από τους Ούγγρους χειροκροτήθηκε από ένα μεγάλο μέρος του κόσμου. Οι αθλητικές εφημερίδες καλλιεργούσαν αυτό το κλίμα θαυμασμού και ο θεωρητικός Μπούκοβι προκαλούσε ήδη δέος.

Ουρά για τα εισιτήρια σε ντέρμπι της εποχής

Οι συνθήκες στον Ολυμπιακό

Πριν καταφτάσει ο Μπούκοβι στην Ελλάδα, στον Ολυμπιακό υπήρχε μια παρατεταμένη περίοδος γκρίνιας. Από την εποχή τον έξι συνεχόμενων πρωταθλημάτων, που ξεκίνησε το 1954 δεν υπήρχε μεγάλη απόσταση, επομένως αποτελούσαν μία πρόσφατη ανάμνηση. Ωστόσο, η ξηρασία πρωταθλημάτων είχε αρχίσει να γίνεται ανυπόφορη. Στον «αιώνιο» αντίπαλο, Παναθηναϊκό, ο Στέφαν Μπόμπεκ είχε ήδη εφαρμόσει το 4-2-4 των Ούγγρων και έφερνε την πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα πειθαρχία. Ο Μίμς Στεφανάκος, αγαπημένο παιδί του κόσμου του Ολυμπιακού ήταν σε κόντρα με τη διοίκηση, όντας σε αποχή διεκδικώντας τα δεδουλευμένα του, ενώ στο Πρωτάθλημα οι «ερυθρόλευκοι» ήταν στην τρίτη θέση. Ήταν κοινό μυστικό ότι ο Άντον Τσέρνα που βρισκόταν στον πάγκο δεν είχε το χαρακτήρα για να επιβληθεί και οι οπαδοί κατηγορούσαν τους παίκτες για κλίκες. Ακόμα και για τον Γιώργο Σιδέρη, που ήταν τραυματίας, θεωρούσαν ότι προσποιείται τραυματισμό, ενώ ως αποδιοπομπαίο τράγο έβλεπαν και τον Κώστα Πολυχρονίου. Υπήρχαν και ενδοδιοικητικές κόντρες, αντίθετες τάσεις ως προς τις μεταγραφές (κάτι που συνέβη και στα χρόνια του Μπούκοβι) και «παραγοντιλίκι» με την κακή έννοια.

Στις 5 Ιανουαρίου του 1965, ο Ολυμπιακός με επίσημη επιστολή, υπέβαλε στον πρέσβη της Ουγγαρίας υπόμνημα με «την παράκλησιν όπως ευαρεστηθήτε και συνηγορήσετε προς την Τεχνικήν Επιτροπήν Ποδοσφαίρου της φίλης χώρας Ουγγαρίας διά την χορήγησιν όλως εξαιρετικώς σχετικής αδείας εις τον διακεκριμένον τεχνικόν του ποδοσφαίρου κ. Νάντορ Χιντεγκούτι προκειμένου να αφιχθή εις την Ελλάδα και να αναλάβη υπό την τεχνική ηγεσίαν του το ποδοσφαιρικόν τμήμα του λαοφιλούς Ολυμπιακού Πειραιώς». Ο Χιντεγκούτι, εκ των πρωταγωνιστών στην τεράστια νίκη με την Αγγλία, είχε γίνει προπονητής. Η πρώτη επαφή με την ουγγρική πλευρά είχε μόλις γίνει...

Και εγένετο... Μπούκοβι!

Στον Ούγγρο πρέσβη άρεσε το ποδόσφαιρο και είχε παρακολουθήσει αρκετούς αγώνες του Ολυμπιακού. Το υπόμνημα λοιπόν διαβιβάστηκε στην Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της χώρας με τη θετική εισήγηση του ίδιου. Την ίδια στιγμή, υπήρξαν και θετικές γνώμες από πολιτικούς φίλους του Ολυμπιακούς από την ΕΔΑ, η οποία διατηρούσε επαφές με το Ουγγρικό κόμμα. Η πληροφορία που υπήρχε ήταν ότι ο Μαγγυάρος ήταν θετικός, παρότι είχε ομάδα, με την προϋπόθεση να έπαιρνε μαζί του και τον άμεσο συνεργάτη του Μιχάι Λάντος. Οι Ούγγροι αποδέχθηκαν το αίτημα για προπονητή από τη χώρα τους. Το έθεσαν στο Δ.Σ τους και τηλεφώνησαν στον Ολυμπιακό, προτείνοντας κι άλλα ονόματα σε περίπτωση που δεν περνούσε η πρόταση στον Χιντεγκούτι. Οι μεταγραφές των ομογενών Τσάτσου και Σινάτκα, αλλά και του Γιούτσου, είχαν ήδη στρώσει το δρόμο για την καλή επικοινωνία των δύο πλευρών. Οι Ούγγροι αντιπρότειναν τον Γκρόσιτς, αλλά ο Ολυμπιακός απάντησε αρνητικά.

Ο Μπούκοβι αποτελούσε το μεγάλο όνειρο, ωστόσο οι «ερυθρόλευκοι» κινούνται με τακτική. Δεν ζητούν συγκεκριμένο όνομα, καθώς σε όλες τις χώρες του πρώην Ανατολικού μπλοκ υπήρχε η αίσθηση της ισότητας και δεν επιτρέπονταν οι διακρίσεις. Στο μεταξύ όμως, ο ομογενής φίλος του Ολυμπιακού και δημοσιογράφος, κ. Καραγιαννόπουλος, επικοινωνεί με τον Σέμπες, ο οποίος ήταν επικεφαλής αθλητισμού στη χώρα και τον Μπούκοβι και αποτελεί δίαυλο ανάμεσα στις δύο πλευρές. Ο Ούγγρος ανάβει το «πράσινο» φως και οι κινήσεις τακτικής συνεχίζονται, παράλληλα με τις επαφές! Νέα επιστολή χωρίς να αναφέρεται συγκεκριμένο όνομα και νέα θετική απάντηση, με παράκληση στην επίσημη αίτηση να μην αναφέρεται εκ νέου όνομα, απλά για το γόητρο των υπολοίπων. Λίγες μετά, το επίσημο έγγραφο των Ούγγρων αναφέρει ότι οι Μπούκοβι και Λάντος ήταν διαθέσιμοι από το Φεβρουάριο! Ο πρώτος ως μάνατζερ, ο δεύτερος ως άμεσος συνεργάτης του, head coach κατά κάποιο τρόπο. Στο τιμ ήταν και ο Μπάμπης Δρόσος, ο φυσικοθεραπευτής Απόστολος Ντούμας και ο διερμηνέας Νίκος Σακκούλης.

Τον Ιούνιο του 1965, οι δύο Ούγγροι έρχονται στην Ελλάδα για τον Ολυμπιακό. «Ο Μπούκοβι είναι μέγας προπονητής, τρομακτική η επιτυχία του Ολυμπιακού!», έγραφε το ΦΩΣ και φιλοξενούσε συνέντευξη του Στέφαν Μπόμπεκ, ο οποίος παραδεχόταν την μεγάλη επιτυχία των «ερυθρολεύκων». Στο αεροδρόμιο, περίπου 5.000 οπαδοί του Ολυμπιακού δημιούργησαν το δικό τους χαμό, ακολουθώντας το νέο τους προπονητικό δίδυμο μέχρι τον Πειραιά. «Με αεροσκάφος της ουγγρικής εταιρίας "ΜΑΛΕΒ" αφίχθη τα μεσάνυχτα ο προσληφθείς υπό του Ολυμπιακού, διακεκριμένος Ούγγρος τεχνικός κ. Μπούκοβι, συνοδευόμενος του κ. Χρυσαφόπουλου (σ.σ. ο άνθρωπος από τον Ολυμπιακός που έκλεισε τη συμφωνία). Τον ξένον τεχνικόν υπεδέχθησαν εις τον αερολιμένα Ελληνικού περισσότεροι από 5.000 οπαδοί της ερυθρόλευκους ομάδος, οι οποίοι τον επευφήμησαν ζωηρώς», αναφέρει η ΗΧΩ της επόμενης μέρας.

Το γεγονός βρήκε χώρο και στον διεθνή Τύπο, ενώ ο ίδιος ο Μπούκοβι δεν κατάφερε να κρατήσει τα δάκρυά του. Στην προπόνηση της επόμενης μέρας, περίπου 10.000 οπαδοί δίνουν το "παρών" και κάθονται και για το φιλικό με τον Εθνικό. Κάποιοι, γνωρίζοντας τι γίνεται, προειδοποιούν τον Μαγγυάρο για τα αρνητικά που συναντούσαν πολλοί ξένοι τεχνικοί και τις παρεμβάσεις στο έργο τους. Ο Μπούκοβι, ήταν από την αρχή ξεκάθαρος. Κομμένα τα ξενύχτια, σκληρή προπόνηση, αυστηρή πειθαρχία, εσωτερικός κανονισμός και... κλείδωμα των αποδυτηρίων σε παράγοντες και διάφορους παρατρεχάμενους. Ο «σοφός» ήθελε απόλυτα επαγγελματικό περιβάλλον και κανείς δεν τολμούσε, τουλάχιστον στα φανερά, να του πάει κόντρα. Έφερε στην Ελλάδα το φημισμένο σύστημα της Ουγγαρίας, αλλά και άλλους νεωτερισμούς, όπως η ατομική προπόνηση και η τεχνική των αντεπιθέσεων. Στην πρώτη προπόνηση, τους άφησε άφωνους, δένοντας τα μάτια των παικτών με μαντίλια και προπονώντας τους σε σουτ και κινήσεις χωρίς μπάλα. Παράλληλα, ήταν ανοιχτός σε όσους νέους ήθελαν να δοκιμαστούν, προκειμένου να βρει ταλέντα.

Τα χρόνια της δόξας

Ο Κώστας Πολυχρονίου διηγείται στο gazzetta.gr για τη διετία εκείνη, που ο Ούγγρος έφερε τον Ολυμπιακό στην κορυφή: «Η πειθαρχία ήρθε από μόνη της στην ομάδα μας. Ο Ολυμπιακός είχε μια περίοδο που δεν πήγαινε καλά. Υπήρχαν καλοί παίκτες, αλλά δεν είχαμε σύνολο, έτσι ώστε να οργανωθούμε. Ο Μπούκοβι αυτό κατάφερε. Μας οργάνωσε πολύ πειθαρχημένα, μαζί με τον Λάντος, τον μεγάλο εκείνο παίκτη της Ουγγαρίας. Επειδή η ομάδα δεν πήγαινε καλά, εκείνη την περίοδο ορισμένοι το χρέωσαν σε ορισμένους παίκτες. Είπαν ότι για την κατάντια του Ολυμπιακού τρεις παλιοί ήταν υπεύθυνοι. Ο Πολυχρονίου, ο Σιδέρης και ο Στεφανάκος. Ο Μπουκοβι μας κάλεσε λοιπόν όταν πρωτοήλθε και μαζί με τον διερμηνέα του, είπε το εξής: "Ορισμένοι μου έχουν στείλει μήνυμα να διώξω μερικά παιδιά από εσάς. Εμένα δεν με ενδιαφέρει τι είχατε κάνει μέχρι τώρα. Με ενδιαφέρει τι θα κάνετε από εδώ και στο εξής. Σβήνω τα πάντα και εξαρτάται από εσάς το τι θα κάνετε”. Μετά από αυτό, εμείς οι τρεις ήμασταν οι καλύτεροι της 11άδας που αποτέλεσε τον κορμό της αλλαγής. Πραγματικά η πειθαρχία εμπεδώθηκε και εμείς είχαμε επιπλέον κίνητρο, να δείξουμε ότι κακώς έλεγαν ό,τι έλεγαν. Αποτέλεσμα ήταν ο Ολυμπιακός να κατακτήσει το Πρωτάθλημα. Αυτή ήταν η πρώτη γνωριμία. Έμεινε για άλλον ένα χρόνο. Πάλι κατακτήσαμε το Πρωτάθλημα, πάλι με την ίδια τακτική. Όλα τα παιδιά μας ανέβαζε. Μια περίοδο που παίζαμε στον Πανσερραϊκό δεν είχα αγωνιστεί τόσο καλά γιατί ήμουν κουρασμένος. Τότε με τον Μπούκοβι, δεν είχα χάσει ούτε ένα παιχνίδι. Του λέω, "κύριε Μπούκοβι, θα με αφήσετε λίγο καιρό να ξεκουραστώ σας παρακαλώ".

Η απάντησή του ήταν η εξής: "Εσύ με το ένα πόδι να παίζεις, θα είσαι καλύτερος από οποιονδήποτε άλλο κι αν χρησιμοποιήσω". Αυτή τη συμπεριφορά είχε απέναντί μας. Να σας πω και ένα άλλο παράδειγμα. Το δεύτερο χρόνο, όταν κατακτήσαμε το Πρωτάθλημα, είχαμε μπροστά μας το Κύπελλο με την ΑΕΚ, έπειτα από μια εξαντλητική χρονιά. Ο Μπούκοβι είπε: "Αν δεν οριστεί το ματς μέσα σε μια βδομάδα, θα φύγετε να πάτε να ξεκουραστείτε". Η ΕΠΟ έβγαλε ανακοίνωση και είπε ότι το παιχνίδι θα διεξαχθεί μετά από 20 μέρες. Ο Μπούκοβι είπε "δεν τα κρατάω τα παιδιά, πρέπει να ξεκουραστούν" και μας έδωσε άδεια. Οπότε πήρε η ΑΕΚ το Κύπελλο άνευ αγώνος. Έτσι όμως μας κέρδισε όλους. Ήταν σαν πατέρας μας, ένας άνθρωπος με τον σεβασμό όλων και όχι μόνο στην Ελλάδα. Μας έμαθε το σύστημα που ήταν κάτι σε 4-2-4, με το οποίο η Ουγγαρία έγραψε ιστορία. Έτσι πήραμε και το δεύτερο Πρωτάθλημα».

Ο Μπούκοβι έβλεπε πέρα από τις νίκες. Δεν τον ένοιαζε μόνο οι παίκτες του να είσαι προετοιμασμένοι σωματικά για τις προκλήσεις, αλλά και ψυχολογικά. Το πρώτο πρωτάθλημα λόγω της κόντρας της ΕΣΑΠ με την ΕΠΟ άρχισε στις αρχές Δεκεμβρίου. Ο «γέρος» με σκληρές προπονήσεις και συνεχή φιλικά έχει την ομάδα του πανέτοιμη. Νικηφόρο ντεμπούτο με τον Εθνικό, πέρασμα από τη Φιλαδέλφεια και κλείσιμο της χρονιάς με μόνο τρεις ήττες και τρεις ισοπαλίες. Πρώτο πρωτάθλημα μετά από έξι χρόνια! Την επόμενη σεζόν, έγραψε το πρώτο του ρεκόρ με δέκα συνεχόμενες νίκες. Το σερί έφασε τις 12 και έσπασε το 2013 από την ομάδα του Μίτσελ! Οι «ερυθρόλευκοι» βγαίνουν χάρη στη φόρμα τους Πρωταθλητές χειμώνα. Οι περισσότεροι αντίπαλοί τους χτυπούσαν... στο ψαχνό, με αποκορύφωμα το ματς στην Κατερίνη με τον Πιερικό που διεκόπη. Οι Πειραιώτες παραμένουν πρώτοι, παίρνουν ισοπαλία στην ΑΕΚ και το δεύτερο Πρωτάθλημα είναι γεγονός.

Το πριόνισμα της καρέκλας

Μετά την 21η Απριλίου του 1967 και την κατάλυση της Δημοκρατίας, το πρωτάθλημα διεκόπη και συνεχίστηκε μετά από δέκα μέρες, σαν να μην τρέχει τίποτα. Οι φίλοι του Ολυμπιακού φοβούνταν μήπως δεν ανανεωθεί η άδεια παραμονής του Μπούκοβι, όπως είχε ήδη γίνει με τον Μπόμπεκ. Ο πανίσχυρος ΓΓΑ Ασλανίδης δήλωνε ξεκάθαρα ότι οι άδειες των Μπούκοβι και Λάντος θα ανανεωθούν, θέλοντας να διατηρήσει το λαϊκό έρεισμα. Ο σύλλογος του Πειραιά νικά την τελευταία αγωνιστική την Προοδευτική και παίρνει και τυπικά το Πρωτάθλημα, δεύτερο σερί υπό τον Μπούκοβι. Ο Μαγγυάρος το καλοκαίρι σχεδιάζει έναν ακόμα πιο βελτιωμένο Ολυμπιακό, όμως ο Ευτύχιος Γκούμας παραιτείται από μέλος της επιτροπής μεταγραφών, τονίζοντας ότι οι αρμόδιοι δεν ασχολούνταν με την ενίσχυση της ομάδας. Η αδράνεια στις μεταγραφές δεν προκαλεί και την καλύτερη εντύπωση στον «γέρο», όμως το γυαλί ράγισε με το ταξίδι προετοιμασίας στον Καναδά, όπου παρά τις παρεμβάσεις, ο Μπούκοβι και ο Λάντος δεν καταφέρνουν να πάρουν βίζες και αντί να ακυρωθεί το ταξίδι, η ομάδα πηγαίνει με πρώτο προπονητή τον Δρόσο!

Ξεκάθαρο το... κλίμα τουρισμού στον Καναδά (Πηγή φωτογραφίας: Μπούκοβι: Πώς ήρθε και γιατί έφυγε, Θανάσης Σκρουμπέλος)

Το ταξίδι ήταν για τους Ούγγρους προπονητές ευκαιρία για γερή προετοιμασία ενόψει του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, αλλά η απουσία τους αφήνει τα λουριά και οι παίκτες ξεχνούν την πειθαρχία. Παρότι η ομάδα νικάει την Ίντερ, κάνει περισσότερο δημόσιες σχέσεις και τουρισμό, κάτι που καθόλου δεν άρεσε στον «Σοφό». Το ματς με τη Γιουβέντους για το Κύπελλο Πρωταθλητριών ωστόσο πλησίαζε και η διοίκηση δεν ήθελε να ρισκάρει ρήξη με τον προπονητή. Έκανε μια πρώτη κίνηση, ο «Γέρος» έβαλε νερό στο κρασί του και συνέχισε τη δουλειά. Ο τελικός αποκλεισμός από τη Γιούβε δίνει στα μέλη της διοίκησης που τον είχαν στη... μπούκα την αφορμή. Στο μεταξύ, η αδιαλλαξία των παραγόντων σε ένα θέμα που είχε να κάνει με μια οικονομική διευκόλυνση στον Σιδέρη, χωρίζει τα αποδυτήρια στα δύο! Ζητούν από τον Μπούκοβι να θέσει τον «Φόντακα» στο περιθώριο, αλλά εκείνος δεν υπακούει.

Οι λόγοι της αποχώρησης

Στο γήπεδο, η ομάδα κάνει τέσσερις νίκες και στο πέμπτο ματς με τον Πανιώνιο, νικάει 4-3 χάρη σε γκολ του Σιδέρη. Ο Μπούκοβι μιλάει απαξιωτικά για την άμυνα και με πολύ καλά λόγια για τον επιθετικό του. Το γεγονός προκαλεί δυσαρέσκεια και μουρμούρα στα αποδυτήρια. Και στη συνέχεια, ο Ολυμπιακός κάνει τέσσερις ήττες σερί. Αρχίζει με το 3-1 από το Βύζαντα και ακολουθεί η συντριβή μέσα στο «Γ. Καραϊσκάκης» με 4-1 από την ΑΕΚ. Στη συνέχεια, χάνει από τον Παναθηναϊκό με 1-0 στη Λεωφόρο και με το ίδιο σκορ στην έδρα του από τον ΠΑΟΚ. Ο Μπούκοβι ήταν έτοιμος να παραιτηθεί, αλλά παθαίνει νευρικό κλονισμό και καταρρέει. Τελικά, υποβάλει την παραίτησή του, όντας σε πολύ κακή κατάσταση. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπήρχαν κάποιοι... ψίθυροι σχετικά με την απόδοση των αμυντικών σε εκείνα τα ματς, χρεώνοντας τους ουσιαστικά ευθύνη για το τέλος του Μπούκοβι. Ο Ζαντέρογλου ξεκαθαρίζει: «Όχι, δεν μπορώ να πω ότι ήθελαν κάποιοι να φύγει από τους παίκτες. Πιστεύω ήταν η δικτατορία. Άλλαξαν τη διοίκηση, άλλαξαν τα πάντα και στο τέλος άλλαξαν και τον προπονητή. Από τους παίκτες δεν γίνονταν τέτοια πράγματα. Το μόνο που ίσως μπορεί να έγινε ήταν να φούσκωσε το μυαλό μας, να πήρε αέρα και να παίξουμε ορισμένα ματς με υπεροψία». Την υπόθεση αυτή αρνήθηκε και ο Πολυχρονίου, μιλώντας στο gazzetta.gr.

Οι διορισμένοι από τη χούντα Ηλιόπουλος, κυβερνητικός επίτροπος στο σύλλογο και Παπαποστόλου, επισκέπτονται τον Κωνσταντίνο Ασλανίδη. Την επόμενη μέρα, ο συνταγματάρχης καλεί τον Ανδριανόπουλο για να δουν πως θα σωθεί η ομάδα και πως θα βγει από την κρίση. Κατά τη διάρκεια της κουβέντας, ο Ανδριανόπουλος ωθείται σε παραίτηση και ο Ασλανίδης ορίζει νέα διοίκηση. Ο Παπαποστόλου, από τη θέση του έφορου, ζητά την ανάκληση της παραίτησης του Μπούκοβι, η οποία γίνεται δεκτή.

Ο Μαγγυάρος δεν ακολουθεί την ομάδα στο Βόλο λόγω της κατάπτωσής του και μετά το 1-1 με τον Ολυμπιακό, παραιτείται ξανά. Ο Σούλης Κίνλεϊ γίνεται προπονητής και ο διαβόητος Παπαποστόλου κρατά το γενικό κουμάντο. «Ο Μπούκοβι φεύγει ημέραν και όχι νύκτα. Θα τον ενθυμούμεθα πάντοτε με αγάπην και ευγνωμοσύνην, δι όσα προσέφερεν εις τον Ολυμπιακόν», τόνιζε ο συνταγματάρχης, ενώ προς τον Τύπο οι διαρροές ανέφεραν ότι θα αποχωρήσει με όλες τις τιμές. Όπως διαβάζουμε, στην επιστολή της αποχώρησής, του ξεχώρισε τρεις λόγους που τον οδήγησαν στη φυγή: Ο ένας ήταν το θέμα του Κούδα, το οποίο προκάλεσε αναστάτωση στην ομάδα. Ο «Μεγαλέξανδρος» είχε συμφωνήσει με τον Ολυμπιακό, έκανε προπονήσεις, αλλά ποτέ δεν έπαιξε κάποιο επίσημο ματς Πρωταθλήματος και τελικά επέστρεψε στον ΠΑΟΚ. Ο Μπούκοβι εκτιμούσε τα προσόντα του, αλλά δεν είχε ερωτηθεί για τη μεταγραφή και θεωρούσε ότι θα χαλάσει τις ισορροπίες της ομάδας, ενώ δεν του άρεσε καθόλου ο όλος θόρυβος που προκλήθηκε από την άφιξή του.

Ο δεύτερος ήταν ο αποκλεισμός από το ταξίδι στον Καναδά και ο τρίτος η δυσαρέσκεια για τις μεταγραφές, αφού «άλλους εζήτησα και άλλους μου έφεραν». Πάντως, τόνιζε ότι «Την απόφασί μου αυτήν την είχα πάρει μετά το ματς με την ΑΕΚ». Ο Ζαντέρογλου δηλώνει στο gazzetta.gr: «Μας είχε πει ότι θα φύγει πριν ανακοινώσει την παραίτησή του. Δεν έφυγε έτσι ξαφνικά, το γνωρίζαμε. Μας είχε ειδοποιήσει και μας αποχαιρέτησε». Ο Κώστας Πολυχρονίου είναι σαφής: «Τον έδιωξε η χούντα. Είμαι ξεκάθαρος σε αυτό. Έλεγαν ότι δεν πρέπει να φεύγουν τα χρήματα έξω και τα λοιπά. Η χούντα ήταν υπεύθυνη για τη φυγή του». Η αλήθεια είναι πως ένας προπονητής από μια κομουνιστική χώρα δεν άρεσε στο καθεστώς, το οποίο, άλλωστε, έχοντας απλώσει το μακρύ χέρι της στις διοικήσεις των ομάδων, είχε δημιουργήσει αρκετά προβλήματα στο ποδόσφαιρο. Πέραν των δικτατόρων, ο Μπούκοβι είχε θέματα και με κάποιους παράγοντες. Έβλεπε τις προσπάθειές τους να παρεμβούν στο έργο του, όπως άλλωστε δήλωσε ξεκάθαρα με την κριτική του στη μεταγραφική πολιτική, να του βάζουν τρικλοποδιές και να μην αρέσκονται στη λογική που τους άφηνε εκτός. Η παρέμβαση του καθεστώτος και οι... εκλεκτοί του όμως έπαιξαν τον μεγαλύτερο ρόλο στον διωγμό του.

Η παραίτηση και το «αντίο»

Τη μέρα της παραίτησής του, στις 13 Δεκεμβρίου, εκδηλώθηκε το αποτυχημένο βασιλικό πραξικόπημα για την ανατροπή των συνταγματαρχών. Τα μέτρα ασφαλείας ήταν δρακόντεια και οι αστυνομικοί σε κάθε γωνιά. Οι αποχαιρετισμοί από το πλήθος λοιπόν δεν έγιναν εκείνο το βράδυ. Το gazzetta.gr επικοινώνησε με τον Διονύση Χαριτόπουλο, συγγραφέα του «Τη νύχτα που έφυγε ο Μπούκοβι», ο οποίος έχει γράψει με λεπτομέρειες για τις παρακλήσεις του πλήθους να μείνει. Ο γνωστός συγγραφέας διευκρίνισε ότι δεν ήταν εκείνη τη μέρα (13 Δεκεμβρίου, όταν έγινε το πραξικόπημα), αλλά μία από τις προηγούμενες. Ο Κώστας Πολυχρονίου τόνισε επίσης στο gazzetta.gr ότι θυμάται τον κόσμο να παρακαλάει τον Μπούκοβι να μείνει. «Αδειάσανε τα καφενεία και τα σφαιριστήρια», γράφει χαρακτηριστικά ο Χαριτόπουλος, ο οποίος μεταφέρει και το ρεπορτάζ του Φωτός: «Πως είχε σταματήσει η συγκοινωνία κάτω απ’ το ξενοδοχείο της Καστέλας, πως ανεμίζανε ασπροκόκκινες σημαίες και κασκόλ· ανάβανε στριμμένες εφημερίδες και κεριά, κι οι πιο μικροί, με δάκρυα στα μάτια, φωνάζανε :Πατέρα! Μη φεύγεις!»

Η φυγή του από την Αθήνα έγινε με τρένο από τον Πειραιά στις 23 Δεκεμβρίου και σύμφωνα με την «Ηχώ», ο ίδιος κράτησε κρυφή τη μέρα και την ώρα της αποχώρησής του. Μόνο κάποιοι φίλοι και γνωστοί ήταν εκεί. Ο Μαγγυάρος αποχαιρέτησε τονίζοντας: «Θα θυμάμαι πάντα με αγάπη και συγκίνησιν τον Ολυμπιακό και τον υπέροχο κόσμο του». Μαζί του έφυγε και ο Λάντος, ενώ στο σταθμό τους αποχαιρέτησαν ο Δρόσος και ο Σάκκουλης. «Ο Μάρτον Μπούκοβι έφυγε. Η προσωπικότης του όμως θα καθοδηγή για πολύ καιρό ακόμα τους ερυθρολεύκους», έγραφε το ΦΩΣ, κλείνοντας με αυτό τον τρόπο μια πολύ μεγάλη περίοδο στην ιστορία του συλλόγου...

Πηγές:

Μπούκοβι: Πώς ήρθε και γιατί έφυγε (Θανάσης Σκρουμπέλος, έρευνα-φωτογραφικό αρχείο: Χρήστος Πιπίνης. Εκδόσεις νόβολι).

Αντιστρέφοντας την Πυραμίδα (Τζόναθαν Γουίλσον, μετάφραση Χρήστος Χαραλαμπόπουλος. Εκδόσεις Polaris)

Τη νύχτα που έφυγε ο Μπούκοβι (Διονύσης Χαριτόπουλος, Πεδίο εκδοτική)

Αρχείο Τύπου Εφημερίδων και Περιοδικών