Μια επίσκεψη στο Μαυσωλείο του Τίτο (pics)

Όταν έπρεπε να γίνει ηγέτης των Κροατών κομμουνιστών, ήταν Κροάτης. Όταν αγωνιζόταν για την εύνοια της Σοβιετικής Ένωσης ώστε να ανέλθει στην ηγεσία του γιουγκοσλαβικού κομμουνιστικού κόμματος, ήταν ένας από τους κορυφαίους Γιουγκοσλάβους σταλινικούς. Όταν έπρεπε να πάρει την εξουσία της Γιουγκοσλαβίας, ήταν Γιουγκοσλάβος. Όταν άρχισε να αισθάνεται την πίεση υπό τον μανδύα του Στάλιν, έγινε αντισταλινικός. Όταν δεν κατάφερε να υλοποιήσει τις φιλοδοξίες του στα Βαλκάνια και την Ευρώπη, εξελίχθηκε σε ηγέτη τον Αδέσμευτων. Των κρατών, δηλαδή, που έμειναν εκτός της επιρροής των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Αυτός, ακριβώς, ήταν ο στρατάρχης Γιόσιπ Μπροζ Τίτο.

Ένας από τους πιο επιδέξιους πολιτικούς της σύγχρονης εποχής, ο οποίος ήξερε να ισορροπεί ανάμεσα στον καπιταλιστικό και τον κομμουνιστικό κόσμο ενώ κατάφερε να διατηρήσει τη συνοχή της κραταιάς και ενωμένης Γιουγκοσλαβίας για περισσότερες από τρεις δεκαετίες, παρά το γεγονός ότι αποτελούνταν από διαφορετικά έθνη, με διαφορετικές θρησκευτικές ταυτότητες! Ο θάνατός του στις 4 Μαΐου 1980 σήμανε την αντίστροφή μέτρηση για τη σοσιαλιστική Γιουγκοσλαβία που διαλύθηκε στα εξ ων συνετέθη ενώ το Μαυσωλείο του Τίτο στο «Σπίτι των Λουλουδιών» είναι εκεί για να θυμίζει μια χώρα που μπορεί πλέον να μην υπάρχει στον χάρτη, συνεχίζει όμως να υφίσταται ως συναίσθημα και νοσταλγία. Το Gazzetta Weekend Journal ταξίδεψε τη Μεγάλη Εβδομάδα στη Σερβία και επισκέφτηκε το Μουσείο της Γιουγκοσλαβικής Ιστορίας στο Βελιγράδι, βίωσε τη μεγαλοπρεπή ατμόσφαιρα, ανάλογη του ονόματος του Γιόσιπ Μπροζ Τίτο και μεταφέρει εικόνες μιας άλλης εποχής.

Η μεγαλοπρεπέστατη κηδεία του ισόβιου προέδρου της Γιουγκοσλαβίας στις 8 Μαΐου 1980, τέσσερις ημέρες έπειτα από τον θάνατό του, ήταν ανάλογη της μεγαλειώδους πομπής της σορού του Στρατηγού Σαρλ Ντε Γκωλ στον καθεδρικό ναό της Παναγίας των Παρισίων το 1970 ενώ οι προσκεκλημένοι προέρχονταν από 127 χώρες. Μεταξύ αυτών τέσσερις βασιλιάδες, 31 πρόεδροι, έξι πρίγκιπες, 22 πρωθυπουργοί και 47 υπουργοί Εξωτερικών! Ήταν, επίσης, η αφορμή για να βρεθούν στον ίδιο χώρο πολιτικοί και από τις δύο πλευρές από το «Σιδηρούν Παραπέτασμα» όπως η Βρετανίδα πρωθυπουργός Μάργκαρετ Θάτσερ και ο πρόεδρος της Σοβιετικής Ένωσης, Λεονίντ Μπρέζνιεφ!

Το Μαυσωλείο του Τίτο, λοιπόν, βρίσκεται στον καταπράσινο λόφο Ντέντινιε (σ.σ. μια από τις πιο εύπορες περιοχές στο Βελιγράδι) που δίνει την εντύπωση ότι… επιβλέπει την πρωτεύουσα της Σερβίας, όπως έκανε ο ίδιος από την κατοικία του! Παρεμπιπτόντως, η κατάσταση της υγείας του ηγέτη της Γιουγκοσλαβίας χειροτέρεψε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ενώ του ακρωτηρίασαν το αριστερό πόδι έπειτα από καρδιαγγειακά προβλήματα κι εν τέλει κατέληξε στη Λιουμπλιάνα της Σλοβενίας. Το «Σπίτι των Λουλουδιών» όπου βρίσκεται ο τάφος του Τίτο κατασκευάστηκε το 1975 ως χειμερινός κήπος και φιλοξένησε τον Γιόσιπ Μπροζ από το 1978 ως τον θάνατό του. Ο χώρος θυμίζει γιαπωνέζικο κήπο ενώ ένα κόκκινο χαλί υποδέχεται τον επισκέπτη που εισέρχεται με ευλαβική σιγή στον χώρο όπου ο ίδιος ο Τίτο είχε ζητήσει να ταφεί. Άξιο αναφοράς το γεγονός ότι δεν υπάρχουν κομμουνιστικά σύμβολα στη μαρμάρινη πλάκα παρά μόνο το όνομα του στρατάρχη και οι χρονολογίες της γέννησης και του θανάτου του…

Το Μαυσωλείο του Τίτο είναι γεμάτο από κειμήλια ενώ ο μεγάλος τοίχος που το διαχωρίζει από την οικία του ιδρυτή του μεταπολεμικού γιουγκοσλαβικού κράτους και ηγέτη της κομμουνιστικής αντίστασης στην κατεχόμενη Γιουγκοσλαβία υψώθηκε από τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, όταν εκείνος αποφάσισε να εγκατασταθεί εκεί τόσο για συμβολικούς όσο και για πρακτικούς λόγους. Κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ στη Σερβία το 1999, η οικία καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς ενώ το Μαυσωλείο υπέστη μόνο λίγες ζημιές. Εκεί εκτίθενται τα δώρα των αρχηγών ξένων κρατών αλλά και των απλών πολιτών προς τον αγαπημένο τους ηγέτη, περισσότερα από 100 μετάλλια και τιμητικές πλακέτες αλλά και μια εντυπωσιακή συλλογή από 22.000 σκυτάλες! Βλέπετε, τα γενέθλια του Γιόσιπ Μπροζ συνέπιπταν με την Ημέρα της Νεολαίας και γιορτάζονταν με μια μεγάλη σκυταλοδρομία που διαρκούσε αρκετές ημέρες.

Στο τέλος, λοιπόν, όλες οι σκυτάλες παραδίδονταν στον Τίτο, σε μια εορταστική τελετή στο Στάδιο του Γιουγκοσλαβικού Λαϊκού Στρατού, στο Βελιγράδι! Οι συγκεκριμένοι αγώνες άρχισαν το 1945 και συνεχίστηκαν ως το 1987, δηλαδή και μετά τον θάνατό του. Στον ίδιο χώρο υπάρχει το γραφείο του στρατάρχη ενώ ξεχωρίζει η πένα που του δώρισε ο Τζον Κένεντι! Θυμίζουμε πως ο Τίτο επισκέφτηκε τις Ηνωμένες Πολιτείες τον Οκτώβρη του 1963 κι έτσι έγινε ο πρώτος Σοσιαλιστής ηγέτης που μετέβη στην Αμερική μετά την κρίση των πυραύλων της Κούβας. Στον επιβλητικό χώρο του Μαυσωλείου υπάρχουν, επίσης, ποιήματα αφιερωμένα στον Τίτο, φωτογραφίες και videos από την τελετή της κηδείας του, το χρονολόγιο της ζωής και της πολιτικής καριέρας του καθώς και η στολή του στρατάρχη.

Θαυμαστές του Τίτο, κυρίως ηλικιωμένοι άνθρωποι, επισκέπτονται το Μαυσωλείο ώστε να εναποθέσουν λίγα λουλούδια για τον αγαπημένο ηγέτη τους. Έξω από το «Σπίτι των Λουλουδιών» υπάρχει ο αδριάντας του Γιόσιπ Μπρος μαζί με αγάλματα που προσφέρθηκαν στον στρατάρχη για τα γενέθλιά του από κάθε γωνιά της πρώην Γιουγκοσλαβίας! Κατά την παρουσία μας στο Μαυσωλείο δεν υπήρχε ουρά τουριστών, αν και οι πιο πολλοί που το επισκέπτονται προέρχονται από τις δημοκρατίες που προέκυψαν από τη διάλυση της χώρας. Στο πλευρό του Γιουγκοσλάβου Προέδρου βρίσκεται η τελευταία σύζυγός του, Γιοβάνκα, η οποία έζησε σε κατ' οίκον περιορισμό μετά τον θάνατο του Τίτο για περισσότερα από 20 χρόνια, κατηγορήθηκε για κατασκοπεία υπέρ της Σοβιετικής Ένωσης και πέθανε ξεχασμένη σε ηλικία 88 ετών.

Η σορός της τοποθετήθηκε δίπλα στον τάφο του Τίτο τον Οκτώβρη του 2013 ενώ επιθυμία της ήταν να αναγράφεται στην επιτάφιο πλάκα μόνο το όνομα και οι ημερομηνίες γέννησης - θανάτου. Μάλιστα ο πρώην πρωθυπουργός της Σερβίας, Ίβιτσα Ντάστιτς, ανέφερε στον επικήδειο ότι «η Γιοβάνκα Μπρος ήταν το τελευταίο σύμβολο της ισχυρής Γιουγκοσλαβίας, η γυναίκα θεσμός και μέρος της ιστορίας που προσπαθήσαμε να αποποιηθούμε». Δίπλα στο Μαυσωλείο του Τίτο βρίσκεται το Παλαιό Μουσείο, το οποίο κατασκευάστηκε το 1965 με σκοπό να τοποθετηθούν τα δώρα που έλαβε ο μεγάλος ηγέτης της Γιουγκοσλαβίας κατά τη διακυβέρνησή του! Το 1986 άνοιξαν οι πόρτες του για το κοινό που μπορεί να βρει την εντυπωσιακή συλλογή μιας από τις σημαντικότερες φιγούρες του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, από το 1980 μέχρι σήμερα το μνημείο έχουν επισκεφτεί είκοσι εκατομμύρια άνθρωποι, όσος περίπου ήταν και ο πληθυσμός της Γιουγκοσλαβίας του Γιόσιπ Μπρος Τίτο, μιας αμφιλεγόμενης πολιτικής προσωπικότητας που ωστόσο κατάφερε για περισσότερα από 35 χρόνια να διατηρήσει τη συνοχή μιας χώρας. Ο κύβος για το μέλλον της ερρίφθη το πρωινό της 4ης Μαΐου 1980, με τον θάνατο του…