Φιλάκια… Zisis the end!

Παρί Σ. Ζ. - Μπορντό με επιστροφή στοιχήματος*, αν ο Μ’Μπαπέ σκοράρει το πρώτο γκολ. *Ισχύουν Οροι και Προϋποθέσεις (21+).

Για την ιστορία του αγώνα ανάμεσα στην Αρσεναλ και στον ΠΑΟΚ (από την οποία προέκυψε το «Επος του Χάιμπουρι») θα μπορούσε να γραφτεί ολάκερη εγκυκλοπαίδεια από την αφεντιά μου...

Σοβαρολογώ, διότι υπήρξα από τους τυχερούς της όλης υπόθεσης. Αφορμή υπήρξε η συνεργασία του κορυφαίου στο είδος του, Ανδρέα Μπόμη, με την εφημερίδα «Αγγελιοφόρος», από την οποία προέκυψε πριν είκοσι χρόνια (στα πρότυπα του ΕΘΝΟΣΠΟΡ) το περιοδικό «Φωνή Των Σπορ». Ετσι, το Λονδίνο έγινε «δεύτερο σπίτι», με δύο εβδομαδιαίες αποστολές πριν από τον πρώτο αγώνα και πριν από τη ρεβάνς. Πρωτοποριακές κινήσεις για την εποχή και τον Τύπο της Θεσσαλονίκης, αλλά ο κύριος Ανδρέας, το ήξερε «καλά το έργο».

Είναι περίεργο ωραία να βρίσκεσαι εκεί όταν γράφεται η ιστορία. Όπως έγινε πριν από είκοσι ακριβώς χρόνια στο Λονδίνο, εκεί όπου ο ΠΑΟΚ έγραψε με ολόχρυσα γράμματα μια μεγάλη -για πολλούς τη μεγαλύτερη μέχρι το Επος της Πόλης- στιγμή στο βιβλίο της ευρωπαϊκής ιστορίας του.

Κι όχι απλά να το απολαύσεις, αλλά να το ζήσεις, λεπτό προς λεπτό, έξι σερί μέρες φτάνοντας στην αγγλική πρωτεύουσα πολύ πριν αφιχθούν τα ελληνικά καραβάνια, πολύ πριν πατήσει το πόδι του σε βρετανικό έδαφος ο Ζήσης Βρύζας και η παρέα του. Το ημερολόγιο έδειχνε 30 Σεπτεμβρίου του 1997, όταν οι «ασπρόμαυροι» που είχαν γυρίσει μετά από χρόνια και ζαμάνια στα Κύπελλα Ευρώπης, πετούσαν εκτός την ομάδα, η οποία ήταν μέσα στο top-3 για την κατάκτηση του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ και λίγους μήνες μετά θα κατακτούσε το δεύτερο από τα συνολικά τρία νταμπλ της ιστορίας της. Η Αρσεναλ του Αρσέν Βενγκέρ, με τους Σίμαν, Ανταμς, Βιεϊρά, Πετί, Οβερμαρς! Η Αρσεναλ με επιθετικό δίδυμο τους Ιαν Ράιτ και Ντένις Μπέργκαμπ; Ναι, αυτή η Αρσεναλ.

Στ’ αυτιά του ήρωα εκείνης της αξέχαστης βραδιάς το «London calling» ηχούσε στη διαπασών για περίπου έξι μήνες: προτού γίνει το Λονδίνο η... Γη της Επαγγελίας για τον ΠΑΟΚ, ο Βρύζας αποτελούσε μεταγραφικό πόθο των αγγλικών ομάδων. Ο Χάουαρντ Κένταλ θα ταξίδευε για πάρτη του από το λιμάνι του Λίβερπουλ στην πρωτεύουσα για να διαπιστώσει αν «κολλάει» στο ρόστερ της Εβερτον. Αφήστε που για τον Βρύζα το Λονδίνο αποτελούσε ένα ταξιδιωτικό απωθημένο, έστω κι αν ο Αγγελος Αναστασιάδης δεν τους άφησε να απομακρυνθούν πάνω από πέντε μέτρα από το ξενοδοχείο.

Η εμπειρία της συναναστροφής για αρκετές ώρες στο ορμητήριο των «κανονιέρηδων», το «Σόφγουολ Χάουζ», με τα αστέρια της Αρσεναλ να σουλατσάρουν άνετα στους διαδρόμους του, μοναδική και πρωτόγνωρη. Ακρως διδακτική εκείνα τα χρόνια για έναν νεαρό Έλληνα δημοσιογράφο, που με άνεση μπορούσε να πλησιάσει για να μιλήσει με τον Ντένις Μπέργκαμπ, τον Μαρκ Οφερμαρς, τον Ντέιβιντ Σίμαν και να ακούει τον Αρσέν Βενγκέρ, να αναλύει με αγγλικά, που είναι αλήθεια ότι εκνεύριζαν τους δεκάδες ρεπόρτερ της ομάδας, τον τρόπο παιχνιδιού ενόψει του αγώνα με την Μπόλτον, όπου ο Ιαν Ράιτ πέτυχε ένα ιστορικό ρεκόρ φτάνοντας τα 180 γκολ με τη φανέλα των λονδρέζων.

Θυμάμαι σαν να συμβαίνει τώρα το όλο σκηνικό στο όλως παραδόξως ηλιόλουστο Λονδίνο, όπου απ’ άκρη σε άκρη θρηνούσε για το θάνατο της πριγκίπισσας Νταϊάνα. Ο ΠΑΟΚ, για να λέμε την πάσα αλήθεια, ούτε που υπήρχε στο μυαλό τους κι αυτό θα τους έβγαινε ξινό, το βράδυ της 30^ης Σεπτεμβρίου. Όπου κι αν γυρνούσες το κεφάλι, έβλεπες εικόνες της λατρεμένης από τον απλό λαό πριγκίπισσας, χιλιάδες κεράκια και λουλούδια πέριξ του Ανακτόρου του Μπάκιγχαμ. Στο ραδιόφωνο άκουγες να παίζει μονίμως το «Candle in the Wind», ένα τραγούδι που έγραψε για τον χαμό της, ο καλός της φίλος, Elton John. Ε, μέσα σ’ αυτό το κλίμα ποιος να ασχοληθεί με τον… «Πι Ει Οου Κει», όπως αποκαλούσαν, με εκείνη τη βαριά προφορά τους, οι Αγγλοι τον ΠΑΟΚ.

Το μοναδικό θέμα που απασχολούσε, πριν από το πρώτο ματς της Τούμπας, ήταν η απουσία του Μπέργκαμπ. Ο μη «ιπτάμενος Ολλανδός» ήταν πιο διάσημος για το φόβο που έχει για τα αεροπλάνα, παρά για την ποδοσφαιρική του αξία. Πιτσιρικάς είχε επηρεαστεί από ένα αεροπορικό δυστύχημα το οποίο είχε στοιχίσει τη ζωή σε 14 μέλη μιας ποδοσφαιρικής ομάδας από το Αμστερνταμ, ενώ μια φάρσα ενός δημοσιογράφου για βόμβα στο αεροπλάνο της ολλανδικής αποστολής για το Μουντιάλ των ΗΠΑ το 1994 τον έκανε να αποφασίσει οριστικά, πλέον, να μην ξαναπατήσει το πόδι του στο πιο ασφαλές μέσο μεταφοράς, καθώς όπως έλεγε, δε θα μπορούσε να συγκεντρωθεί στη δουλειά του, μετά από την αγωνία μιας πτήσης.

Η εφημερίδα «Guardian» είχε γράψει, ότι η απουσία του από τον αγώνα της Θεσσαλονίκης είχε στοιχίσει στους «κανονιέρηδες» την πρόκριση, σε εκείνη την αλησμόνητη σειρά αγώνων με το «Δικέφαλο του Βορρά», ενώ ο ίδιος μου έλεγε ότι, «δεν είμαι φοβιτσιάρης» εξηγώντας τους λόγους της απόφασής του, που έγινε απόλυτα σεβαστή από τη διοίκηση και τον Αρσέν Βενγκέρ. Μέχρι τότε είχε σκοράρει δύο φορές σε ματς μεταξύ των εθνικών ομάδων της Ολλανδίας και της Ελλάδας, είχε στεφθεί κυπελλούχος Ευρώπης με τον Άγιαξ το 1987 στην Αθήνα, αλλά δεν υπήρχε περίπτωση να μπει στο αεροπλάνο για να ταξιδέψει στη Θεσσαλονίκη.

Χωρίς το μεγάλο της αστέρι, η Αρσεναλ γνώρισε την ήττα με 1-0 στην Τούμπα, όταν στο μυαλό του Αχιλλέα Ζαφειρίου «ξύπνησε» ο… Μαραντόνα και με εκπληκτική κάθετη πάσα έβγαλε τον Κώστα Φρατζέσκο «φάτσα κάρτα» με τον Ντέιβιντ Σίμαν. Παρά το εις βάρος τους 1-0 οι Άγγλοι συνέχιζαν να αφήνουν σε δεύτερη (και τρίτη) μοίρα τον ΠΑΟΚ. Με την άνεση που του έδινε η πρωτοκαθεδρία στην Πρέμιερ Λιγκ, ο Αλσατός τεχνικός τα’ βαλε ανοικτά με την αγγλική ομοσπονδία, μετά από το ισόπαλο εκτός έδρας παιχνίδι κόντρα στην Εβερτον, τρεις μέρες πριν από τη ρεβάνς με την ελληνική ομάδα.

«Οι παίκτες είναι επαγγελματίες και υποχρεωμένοι, αν χρειαστεί να παίζουν κάθε μέρα. Όμως, δεν είναι… κομπιούτερ και το μόνο που με φοβίζει είναι η κούραση των τεσσάρων 90λεπτων σε διάστημα δέκα ημερών», έλεγε ο Βενγκέρ κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου. Στα δικά μου αφτιά ηχούσαν ωραία αυτά τα λόγια, ενώ κι ο Μαρκ Οφερμαρς, που μόλις με είδε στο πάρκινγκ του «Γκούντισον Παρκ» ήρθε για να μου μιλήσει, συμφωνούσε με τον προπονητή του. «Φίλε, είναι Σεπτέμβριος και νιώθουμε σα να έχουμε παίξει ένα ολόκληρο γύρο…».

Ωραία όλα αυτά, αλλά πέντε μέρες μεταξύ Λονδίνου και Λίβερπουλ, αυτό που μου έλειπε ήταν ένας παγωμένος φραπέ (της Θεσσαλονίκης), ευτυχώς μια βόλτα μέχρι την οδό Moscow, που βρίσκεται λίγα λεπτά από το Hyde Park, στην καρδιά του Bayswater, στο καφέ «Byzantium» ένα χαρακτηριστικό ελληνικό στέκι της περιοχής, έδωσε τη λύση, ωστόσο με έφερε αντιμέτωπο μ’ ένα άλλο πρόβλημα. Οι δεκάδες φοιτητές, που απολάμβαναν φραπέ ή ελληνικό καφέ, σ’ ένα από τα ελάχιστα μέρη στο Λονδίνο, αναζητούσαν απεγνωσμένα ένα «μαγικό χαρτάκι» της ρεβάνς. Ακόμη και φίλοι του Ολυμπιακού, του Παναθηναϊκού και της ΑΕΚ, κυρίως Κύπριοι, πλήρωναν «όσο όσο» για ένα εισιτήριο, το οποίο την ημέρα του αγώνα έφτασε να πωλείται κοντά στις 150 αγγλικές λίρες ενώ η αξία του ήταν δέκα φορές πιο κάτω!

Ο ΠΑΟΚ είχε πάρει 2.500 εισιτήρια, με τη (New) Scotland Yard να νοιάζεται μόνο για την αποφυγή επεισοδίων, παρά για τη «μαύρη αγορά», που είχε στηθεί στους σταθμούς του μετρό κοντά στο γήπεδο. Ο Ιαν Κουκ, υπεύθυνος διανομής εισιτηρίων της Αρσεναλ, αδιαφορώντας για την μπλούζα της (αγαπημένης) Λίβερπουλ, με την οποία θρασύς ον είχα εμφανιστεί στο «Χάιμπουρι» για το ραντεβού μαζί του, με είχε προειδοποιήσει: «Δεν υπάρχει εισιτήριο, ούτε για δείγμα, το γήπεδο θα είναι κατάμεστο, περιμένουμε 38.000 κόσμο». Επεσε κατά 18 εισιτήρια έξω, καθώς η επίσημη καταμέτρηση το βράδυ της ρεβάνς έδειξε ότι 37.982 φίλαθλοι είχαν βρεθεί στις κερκίδες.

Οι πρώτοι Ελληνες άρχισαν να φτάνουν από την Κυριακή στην αγγλική πρωτεύουσα, ο κύριος όγκος έφτασε τη Δευτέρα, αφού είκοσι χρόνια πριν δεν υπήρχαν και τόσες αυθημερόν πτήσεις από την Ελλάδα. Αρχισαν να βολτάρουν πάνω-κάτω την Oxford Street, να φωτογραφίζονται στο Big Ben, να επισκέπτονται το (παλιό) Wembley για το απαραίτητο «προσκύνημα» στον ποδοσφαιρικό Ναό, όπου για κακή τους τύχη την παραμονή του αγώνα, οι Ανταμς και Πάρλουρ πήγαν για ένα διαφημιστικό γύρισμα κι έπεσαν πάνω σε μια ΠΑΟΚτσήδικη παρέα, η οποία δεν έμεινε με κλειστό το στόμα και τους «στόλισε» α λα ελληνικά…

Αυτοί που, πάντως, έμειναν με ανοικτό το στόμα ήταν οι παράγοντες του «Δικεφάλου». Στο επίσημο δείπνο, που είχε πραγματοποιηθεί στο δεύτερο υπόγειο και στο κελάρι, ενός χλιδάτου ξενοδοχείου στο κέντρο του Λονδίνου, υπήρχαν 3.500 φιάλες κρασιού αξίας περίπου 35.000.000 λιρών! Οι επίσημοι του ΠΑΟΚ υπέγραψαν στα ελληνικά σε ειδικό βιβλίο της Αρσεναλ, ενώ έγραψαν στην οροφή με τον καπνό των κεριών το όνομα της ομάδας, το σοκ όμως ήταν ακόμη μεγαλύτερο, όταν οι Μπατατούδης, Κούδας, Ορφανός και οι υπόλοιποι της ελληνικής αποστολής κλήθηκαν να εμφιαλώσουν ο καθένας τους το δικό τους μπουκάλι κρασιού, που στην ετικέτα του έγραφε: «Arsenal Vs PAOK, 30/9/97»!

Ο αντιπρόεδρος της Αρσεναλ, Ντέιβιντ Ντιν, που είχε βρεθεί στην Ελλάδα, δεν ανησυχούσε για τα κρασιά, αλλά για την συμπεριφορά των φίλων του «Δικεφάλου». Πρώτη φορά του είχε δει 35.000 κόσμο να μην σταματάει και φωνάζει σ’ όλο το παιχνίδι της Τούμπας. «Θέλουμε να δούμε πως θα αντιδράσει ο κόσμος σας σ’ ένα γήπεδο που δε διαθέτει κάγκελα», είχε πει αλλά την επομένη θα διαψευδόταν, καθώς μέσα κι έξω από το «Χάιμπουρι» δεν σημειώθηκε το παραμικρό επεισόδιο. Η αγγλική αστυνομία συνέλαβε τρεις Ελληνες για κάποια… αυτοκόλλητα με υβριστικό περιεχόμενο, αλλά αφέθηκαν ελεύθεροι, ενώ δυο οπαδοί του ΠΑΟΚ ταξίδεψαν μέχρι το Λονδίνο, αλλά δεν είδαν τον αγώνα!!! Βλέπετε, δεν συμμορφώθηκαν στις εντολές και επέμεναν να είναι όρθιοι την ώρα του αγώνα. Τελικά απομακρύνθηκαν από την εξέδρα των φιλοξενούμενων στην «Clock End» ακούγοντας τους πανηγυρισμούς, για το γκολ του Βρύζα, μέσα στον ειδικό χώρο της αστυνομίας, δίπλα ακριβώς από το γήπεδο.

Δεν ξέρω πόσοι και ποιοι από τους τότε παίκτες του ΠΑΟΚ θυμούνται τι είχε συμβεί πριν από τη ρεβάνς, σίγουρα πάντως για όλους ήταν πρωτόγνωρο το κυκλοφοριακό κομφούζιο στο Λονδίνο, που ανάγκασε την αποστολή να βρίσκεται δύο ώρες στους δρόμους από το ξενοδοχείο προς το «Χάιμπουρι». Μπαίνοντας ασθμαίνοντας στα αποδυτήρια, ο ανυπόμονος Αγγελος Αναστασιάδης έδωσε τις τελευταίες εντολές για «4-4-2», ξεκινώντας τον Θόδωρο Ζαγοράκη ως δεξί μπακ, προκειμένου να σταματήσει τον επικίνδυνο Οφερμαρς.

Μπροστά από τον Βέλγο διαιτητή Μισέλ Πιρό ο ΠΑΟΚ παρατάχθηκε με τους Μιχόπουλο, Ολιβάρες, Τασιόπουλο, Κολομπούρδα, Ζαφειρίου, Ζαγοράκη, Φρατζέσκο, Βρύζα, Βελή, Νάκμπε και Τουρσουνίδη.

Κι απέναντι τους, δείτε ποιοι ήταν: Εχουμε και λέμε, Σίμαν, Ντίξον, Άνταμς, Ράιτ, Πλατ, όλοι τους διεθνείς με την εθνική Αγγλίας, Βιεϊρά, Ανελκά, Πετί, διεθνείς με τη Γαλλία και Οφερμαρς, Μπέργκαμπ, διεθνείς με την Ολλανδία.

Παρά το γεγονός, ότι νωρίς νωρίς στο 22^ο λεπτό ο Ντένις Μπέργκαμπ έδωσε το προβάδισμα στην Αρσεναλ, ισοφαρίζοντας το σκορ του πρώτου αγώνα, ο ΠΑΟΚ έμεινε όρθιος. Ο Αγγελος Αναστασιάδης είδε τα κενά στο χώρο της μεσαίας γραμμής και θα μεταφέρει εκεί τον Ζαγοράκη ρίχνοντας στο 33’ τον Παναγιώτη Σιδηρόπουλο. Κίνηση – κλειδί που έκρινε την εξέλιξη του αγώνα μαζί με τις σωτήριες επεμβάσεις του Νίκου Μιχόπουλου.

Τα… κανόνια της Άρσεναλ «βομβάρδιζαν» μέσα κι έξω από την περιοχή, αλλά ο Έλληνας «κίπερ» ήταν σε μεγάλη βραδιά. Η εικόνα με την αγγλική ομάδα να αναζητεί το δεύτερο γκολ συνεχίστηκε και στο δεύτερο μέρος της αναμέτρησης. Μια σωτήρια επέμβαση του Μιχόπουλου και του Ζαγοράκη πάνω στη γραμμή φανέρωναν πως «κάτι καλό έρχεται…».

Ο αγώνας κυλούσε, έφτανε προς το τέλος της κανονικής διάρκειας και ο Αρσέν Βενγκέρ κρατούσε τις αλλαγές του για την παράταση, όταν στο 87’ ο Σίμαν θα κάνει ένα ακόμη τραγικό λάθος σε ευρωπαϊκό αγώνα της Αρσεναλ.

Το βολέ του θα στείλει την μπάλα πάνω στους παίκτες του ΠΑΟΚ κι από εκεί θα ξεκινήσει η φάση του χρυσού γκολ. Ο Γιώργος Τουρσουνίδης θα μεταβιβάσει γρήγορα την μπάλα στο Φρατζέσκο κι αυτός «με μια» στο Βρύζα. Η μπάλα θα κολλήσει στο αριστερό πόδι του Ελληνα επιθετικού. Θα «χορέψει» ζεϊμπέκικο πρώτα τον Άνταμς και μετά τον Μπουλτ πριν εκτελέσει τον Ντέιβιντ Σίμαν μπροστά στα μάτια των 3.000 ΠΑΟΚτσήδων!

Τα λεπτά που απέμεναν έμοιαζαν με αιώνες, μέχρι ο Πιρό να σφυρίξει τη λήξη και να δώσει το έναυσμα για τα πανηγύρια εντός του Χάιμπουρι, αλλά και σ’ ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη.

Την επόμενη ημέρα η «Sun» θα έχει σε τεράστιο τίτλο τον αποκλεισμό της Αρσεναλ από τον ΠΑΟΚ με μόλις τρεις λέξεις στον τίτλο τους:«Zisis the end...»!