Σεισμός στον γυάλινο πύργο

Κάπως έτσι, λοιπόν, στεγνά, ο Τζόρντι Μπερτομέου περνάει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας (για να θυμηθούμε και μέρες ΠΑΣΟΚ 1981, ένεκα της επετείου), εικοσιένα χρόνια μετά τη μέρα που προωτοακούσαμε το στριφνό όνομά του.

«Είμαι ενθουσιασμένος, επειδή αισθάνομαι ότι γεννήθηκε το μέλλον», δήλωνε στην παρθενική συνέντευξή του, στο ισπανικό περιοδικό Gigantes del Basket, τον Σεπτέμβριο του 2000.

«Βαδίζουμε σε έναν δρόμο χωρίς επιστροφή. Την ευθύνη για την επιτυχία της Λίγκας έχουν πλέον οι ίδιες οι ομάδες. Η καλύτερη επιλογή είναι να αποφασίζουν απ’ ευθείας οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, χωρίς μεσάζοντα».

Οι ίδιες οι ομάδες που τον εξέλεξαν τον εκπαραθύρωσαν με διαδικασίες όχι ακριβώς συνοπτικές (αφού είχαν προηγηθεί αντάρτικες συσκέψεις και μυστικοί δείπνοι), ωστόσο αδιαπραγμάτευτες και κυνικές.

Άλλο αν χρειάστηκαν δύο δεκαετίες για να καταλάβουν με ποιον ακριβώς είχαν να κάνουν.

Στο πλευρό του Μπερτομέου στέκονται μέχρι τελικής πτώσης αυτοί που εξαρχής τον στήριξαν: οι Ισπανοί. Ουδείς δαγκώνει το χέρι από το οποίο ταΐζεται.

Δεν είναι τόσο εύκολο να ασκηθεί κριτική σε κάποιον για θέματα οικονομικά, χωρίς να υπάρχει έκθεση ορκωτών λογιστών και πλήρης έλεγχος των δεδομένων.

Οφείλω ωστόσο να καταθέσω, ως αυτόπτης μάρτυς, ότι οι ουκ ολίγες ομάδες που αρχικά αντιστάθηκαν και σχημάτισαν τη Σουπρολίγκα του 2000-1 ήταν εξαρχής δύσπιστες σχετικά με το μοντέλο της τότε ULEB.

Θυμάμαι τους Γιαννακόπουλους να απειλούν οργισμένοι με πραξικόπημα τις μέρες του φάιναλ-φορ της Μπολόνια το 2002.

«Υοu are thieves, θα πάρουμε την ομάδα και θα φύγουμε», απειλούσαν την παραμονή του τελικού, μπροστά στα μούτρα όχι μόνο του Μπερτομέου, αλλά και κάποιων υψηλών προσκεκλημένων του από τρίτους χώρους (ΝΒΑ, Πρέμιερ Λιγκ, Φόρμουλα 1 κλπ).

Προ του κινδύνου της ακραίας γελοποίησης, ο Καταλανός ζήτησε από την ηττημένη του ημιτελικού Μακάμπι να καθυστερήσει την αναχώρησή της (αφού τότε δεν υπήρχε αγώνας για την 3η-4η θέση), ώστε να παίξει αυτή, στην ανάγκη, στον τελικό αντί του Παναθηναϊκού.

Γελάσαμε πολύ εκείνο το Σάββατο στην Ιταλία, αλλά ο Παύλος και ο Θανάσης δεν αστειεύονταν. Αυτό το θερμό επεισόδιο ήταν η αρχή ενός ακήρυχτου πολέμου, με κορυφώθηκε στα χρόνια του Δημήτρη.

Ο Μπερτομέου κέρδισε τις κρίσιμες μάχες αφού οι εκκωφαντικές ρήτρες απέτρεψαν την αποχώρηση του Παναθηναϊκού, αλλά φαίνεται να χάνει πια τον πόλεμο.

Πλέον, όλες οι ευρωπαϊκές υπερδυνάμεις πλην των εξ Ιβηρικής Λακεδαιμονίων (και της Φενέρ, που ανεμίζει δικό της μπαϊράκι) συντάσσονται με τις ενστάσεις των εξ Ελλάδος «πρασίνων».

Για το οικονομικό ζήτημα, μιλάμε. Αυτό που καίει στ’ αλήθεια όλους, έστω και αν για ορισμένους το φυτίλι υπήρξε βραδυφλεγές.

Οι ομάδες διαδίδουν ότι, εφ’ όσον υπάρξει χρηστή διαχείριση από τον επόμενο Μπερτομέου (ή, τέλος πάντων, από το νέο μοντέλο διοίκησης), τα έσοδα θα αυξηθούν κατά 200 ή και 300 τοις εκατό. Διαβάστε το ρεπορτάζ εδώ, για να μη τα ξαναγράφω από την αρχή.

Οι υπολογισμοί φαίνεται βάσιμοι, αν και υπάρχουν χώρες, γνωστές και μη εξαιρετέες, όπου το προϊόν έχει πάρει την κατηφόρα σε ό,τι αφορά την εμπορικότητα.

Το πρόβλημα δεν αφορά τόσο την εξεύρεση πόρων όσο τη μοιρασιά του πλούτου. Στα χρόνια του Μπερτομέου, το μοναδικό θησαυροφυλάκιο που γνώρισε κάποιου είδους πιέννες ήταν αυτό της εταιρίας που οργανώνει την Euroleague.

Οι ομάδες έφερναν το χρήμα από τηλεοπτικά συμβόλαια και όχι μόνο, αλλά αυτό κατέληγε στο ταμείο της ECA ή όπως αλλιώς λέγεται.

Προσοχή, όμως, για να μη μπερδευόμαστε. Δεν γίνεται λόγος για ατασθαλίες ούτε κατηγορεί κανείς ευθέως τον Μπερτομέου ότι παντελόνιασε τα λεφτά.

Όλες οι κρίσιμες αποφάσεις του οργανισμού έφεραν τις υπογραφές των μετόχων, δηλαδή των ίδιων των ομάδων που θεμελίωσαν το οικοδόμημα.

Εάν η πολυκατοικία της Βαρκελώνης έγινε γυάλινος πύργος για τον αλαζονικό ισχυρό άνδρα της Euroleague, την ευθύνη τη φέρουν εκείνοι που την έχτισαν.

Ο Μπερτομέου δεν είναι ισόβιος πρόεδρος ούτε κανένας αμετακίνητος καθεστωτικός δεινόσαυρος τύπου Βασιλακόπουλου.

Όπως αποδείχθηκε χθες, οι ισχυροί της Euroleague είχαν τρόπο να τον εξοστρακίσουν εν μία νυκτί. Ή, στην καλύτερη για τον ίδιο περίπτωση, να εκμαιεύσουν την παραίτησή του, εφ' όσον υπάρχει στοιχειώδης ευαισθησία.

Η χθεσινή εξέλιξη χαιρετίζεται από τα εξαπτέρυγα ως δικαίωση του Παναθηναϊκού, αλλά εγώ νομίζω ότι ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος διέπραξε ένα σφάλμα που καθυστέρησε τις εξελίξεις και αποξένωσε πιθανούς συμμάχους.

Τύλιξε τις διαμαρτυρίες του σε υβρεολόγιο και διαφήμισε ως casus belli του ανταρτοπόλεμου κάποιον αόρατο πόλεμο της διαιτησίας ενάντια στον εξάκις πρωταθλητή.

Δεν έχει σημασία αν υπήρξε τέτοιος ή όχι. Οι ξένοι θεώρησαν τους ισχυρισμούς αστήριχτους και απομόνωσαν χωρίς πολλά πολλά τον φωνακλά Παναθηναϊκό.

Εάν ο ιδιοκτήτης των «πρασίνων» είχε κινηθεί πιο μεθοδικά και χωρίς αποπροσανατολισμούς, μπορεί να είχαν δρομολογηθεί οι εξελίξεις πιο γρήγορα.

Βεβαίως, συνέτεινε στην απαξίωση του Μπερτομέου όσο κανένας άλλος. Η οσφυοκαμψία πολλών ομάδων επέτρεψε τη διαιώνιση των παθογενειών, μέχρι που η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο. Και δεν εννοώ φυσικά τη διαιτησία.

Παρεμπιπτόντως, το ίδιο ακριβώς λάθος έκανε ο Ολυμπιακός των Αγγελόπουλων, στους εντός των τειχών ελιγμούς του.

Τα σφυρίγματα στα ντέρμπι, όπου όλοι παριστάνουν τους αδικημένους αδιακρίτως χρωμάτων και εποχών, ήταν το τελευταίο από τα αδικήματα της εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσης, και πλέον απελθούσης, διοίκησης της ΕΟΚ.

‘Ημουν παρών στην εναρκτήρια συνέντευξη της Euroleague, τον Μάιο του 2000 στο «Μακεδονία Παλάς» της Θεσσαλονίκης. Είχα λησμονήσει κάποιες λεπτομέρειες, αλλά το αρχείο βοήθησε στην αναζωπύρωση της μνήμης.

Στο πλευρό των ανθρώπων που από τους θεσμικούς χαρακτηρίστηκαν «πειρατές», Μπερτομέου και Εδουάρδο Πορτέλα, εμφανίστηκαν τότε ο Κώστας Ρήγας, ο Σωκράτης Κόκκαλης του Ολυμπιακού, ο Γιάννης Φιλίππου της ΑΕΚ, οι Ακριβόπουλος, Μπατατούδης του ΠΑΟΚ, ο Ανδρέας Κορασίδης του Περιστερίου και ο πρόεδρος του ΕΣΑΚΕ Θεόδωρος Καρατζάς.

Όλα τα μωρά στην πίστα, πλην Παναθηναϊκού, Ηρακλή, Άρη. Στο παλκοσένικο ανέβηκαν όχι μόνο χαρτογιακάδες, αλλά και οι κ.κ. Ντίβατς, Στογιάκοβιτς , Πάσπαλι, Σαν Επιφάνιο, Μπρουναμόντι.

Απουσίασαν επιδεικτικά Γάλλοι και Τούρκοι, καθώς και οι μεγάλες ομάδες που έφτασαν στο μοναδικό φάιναλ-φορ της Σουπρολίγκας (ΤΣΣΚΑ, Μακάμπι, Εφές, Παναθηναϊκός).

Αλλά το σχίσμα ήταν ήδη γεγονός και η σεζόν των δύο Κυπέλλων Πρωταθλητριών βρισκόταν επί θύραις, αφού η δυναμική των εκσυγχρονιστών υποτιμήθηκε εγκληματικά από τη FIBA.

«Φοβάμαι ότι θα μας πάρουν με τα γιαούρτια», έγραφα στη στήλη μου στο Τρίποντο. Ειδικά την επόμενη χρονιά, το ευρωπαϊκό μπάσκετ ανέδιδε οσμή στάνης.

Όταν έσβησαν τα φώτα της γιορτής, ο Μπερτομέου έπαψε να μιλάει για το μπάσκετ. Δύο δεκαετίες τώρα, η ρητορική του Ισπανού αφορά αποκλειστικά τα οικονομικά μεγέθη, τις εμπορικές δράσεις και τη βιωσιμότητα του οργανισμού.

Προς τιμήν του, αν θέλετε, δεν είπε ποτέ ότι ενδιαφέρεται για το καλό του αθλήματος. Αυτή είναι δουλειά της FIBA.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ, ότι ο Μπερτομέου χαρακτήρισε δημοσίως και χωρίς περιστροφές «ατύχημα» την τυχόν συμμετοχή στην Euroleague κάποιας αντιτουριστικής ομάδας (η συντοπίτισσά του Μανρέσα ήταν το παράδειγμα), που θα κερδίσει την πρόκριση με αγωνιστικά κριτήρια και θα τρυπώσει απρόσκλητη στο σαλόνι.

Ωστόσο, το μαχαίρι είναι δίκοπο. Η άκαμπτη στάση του Μπερτομέου απέναντι στη FIBA έκανε ζημιά στο ίδιο το «προϊόν», το οποίο δυσφημίστηκε βάναυσα με τις γελοιότητες των «παραθύρων», άσχετα με την προφανή ευθύνη της άλλης πλευράς.

Η ίδια έπαρση οδήγησε στη δημιουργία του Eurocup (ώστε να απορροφηθούν εκεί και οι υπόλοιπες ισχυρές ομάδες της «γηραιάς ηπείρου»), το οποίο όμως εξελίσσεται σε βαρίδι για την εταιρία που διοργανώνει τόσο αυτό όσο και την Euroleague.

Σχεδόν όλες οι ομάδες της Εuroleague είναι ζημιογόνες και επιβιώνουν χάρη σε λεφτάδες προέδρους ή στα ποδοσφαιρικά μεγαλύτερα αδέλφια τους.

Αυτό δεν οδήγησε την κεντρική εξουσία σε ριζική αλλαγή οικονομικής πολιτικής, παρά μόνο όταν η γέννηση του αρχικά πλουσιοπάροχου Basketball Champions League εμφανίστηκε ως νάρκη στη φουρτουνιασμένη θάλασσα.

Όραμα υπάρχει, αυτό είναι αναμφισβήτητο. Αλλά τα ανεδαφικά οράματα δεν μετράνε, αφού οι ουτοπίες έχουν τον τρόπο να παγιδεύουν και να καταστρέφουν όσους αφελώς τις πιστεύουν.

Η συνολική αίσθηση από την πολυετή θητεία του Μπερτομέου είναι ότι προσπαθεί να ξεπατικώσει τις ιδέες του ΝΒΑ και να χτίσει κάτι πολυτελές πάνω σε αυτές, χωρίς όμως να υπάρχει το υπόβαθρο. Σε απλά ελληνικά, αυτό λέγεται καλλιγραφία από της μυλωνούς των κώλο.

Το βέβαιο είναι, ότι η Euroleague χρειάζεται μία εκ βάθρων ανασυγκρότηση, που να περιλαμβάνει οπωσδήποτε συνεργασία με τη μαμά FIBA του εξαίρετου Ανδρέα Ζαγκλή.

Μιλώ για πραγματική συνεργασία, όχι άγονα στρογγυλά τραπέζια για φοντύ στη Γενεύη και τάπας στη Βαρκελώνη.

Το σενάριο για συγχώνευση του Eurocup με το BCL μοιάζει με καλή –και ηχηρή- αρχή, αλλά προέχει να αποφασιστεί πώς ακριβώς θα διοικηθεί στο μέλλον η Euroleague, πώς θα διευθετηθούν τα φλέγοντα οικονομικά της και πώς θα πορευτεί προς το μέλλον.

Εάν η μεθεπόμενη μέρα βρεί το ευρωπαϊκό μπάσκετ χωρισμένο σε Μακρυκωσταίους και Κοντογιώργηδες, η ευκαιρία που παρουσιάζεται με την άξαφνη επίδειξη πυγμής των μεγαθηρίων θα πάει χαμένη.