Το τέλος της προσφυγιάς

Δεν ξέρω τι λέει αυτό για την ηλικία μου, ή μάλλον ξέρω και παριστάνω ότι δεν ξέρω, αλλά ήμουν παρών και μάλιστα έκανα την τηλεοπτική περιγραφή στο παρθενικό ματς που έγινε ποτέ στο γήπεδο «Γεώργιος Μόσχος».

Σάββατο 21 Οκτωβρίου 1989. ΑΕΚ-Ολυμπιακός 87-88, με καλάθι του Τζίμη Μανιάτη 23'' λίγο πριν την εκπνοή. Με 3.000 κόσμο στις κερκίδες. Διά πυρός και σιδήρου.

Ο Τοντ Μίτσελ, κορυφαίος παίκτης του αγώνα με 41 πόντους, ήταν τότε 23 ετών, απ' ευθείας από το NCAA (Περντιού). Εγώ, για να τελειώνουμε με τα του ληξιαρχείου, 22 ετών και 359 ημερών. Τώρα ξέρετε ότι πλησιάζουν τα γενέθλιά μου.

Το «Γ. Μόσχος» ήταν ένα κιτρινόμαυρο γιοφύρι της Άρτας ή μάλλον της Νέας Φιλαδέλφειας. Οι περισσότεροι πίστευαν, θυμάμαι, ότι δεν επρόκειτο να ολοκληρωθεί ποτέ.

Από την εποχή που εκπονήθηκαν τα σχέδια (1979, επί προεδρίας Κοσμά Χατζηχαραλάμπους, με στόχο την αποπεράτωση εντός τριετίας) μέχρι τη βραδιά των εγκαινίων του πέρασαν δέκα ολόκληρα χρόνια!

Και όταν παραδόθηκε στην κυκλοφορία ήταν, με το συμπάθιο, ένα έκτρωμα, στη σκιά του ποδοσφαιρικού γηπέδου με το οποίο ήταν μεσοτοιχία, κάτω από το πέταλο της Θύρας 21 (απέναντι από τη σκεπαστή).

Μία στρούγκα, όπως διαβάζω στο ρεπορτάζ του φίλου Γιώργου Βαλαβάνη στο «Τρίποντο» της ίδιας εβδομάδας. «Ρωμαϊκή αρένα», επί το επικότερον.

Με μικροσκοπικές εξόδους που εγκυμονούσαν σοβαρό κίνδυνο μακελειού σε περίπτωση πυρκαγιάς ή σεισμού. Με αποδυτήρια και χώρους βγαλμένους από τη δεκαετία του ’50.

Με κερκίδες άβολες και τσιμεντένιες σαν αυτές του κατά δεκαετίες γηραιότερου Σπόρτιγκ. Κάτι σαν «τάφος του Ινδού», αλλά χωρίς τον Ινδό.

Τάφος μπορούσε κάλλιστα, ή μάλλον κάκιστα, να γίνει. Ακόμα και για αθλητή, διαιτητή ή δημοσιογράφο. Εάν σου την έπεφταν οι βάρβαροι στο «Μόσχος», η μόνη σωτηρία ήταν η προσευχή. Και εγώ δεν τα έχω καλά με τα θρησκευτικά.

Για το πρωτάθλημα της Α1 που τότε έβγαινε από την αφάνεια (αφού είχε μόλις ανοίξει τις πύλες στους ξένους παίκτες το 1988, παρά τις αντιρρήσεις του Βασιλακόπουλου), η ίδρυση του μεσαιωνικού «Γ.Μόσχος» ήταν βήμα μάλλον προς το παρελθόν, παρά προς το μέλλον.

Ήδη, σε αυτό το παρθενικό ματς, οι νικητές παίκτες του Ολυμπιακού και ο προπονητής τους, Μάκης Δενδρινός, αποχώρησαν από το παρκέ μέσα σε βροχή από πτερόεντα αντικείμενα και πλημμύρα από πτύελα.

«Κανένας δεν θα περάσει εύκολα από αυτό το γήπεδο», προφήτευσε ο συγχωρεμένος Μάκης, στα έγκατα του εκ γενετής παλαιικού γηπέδου.

Η ΑΕΚ τερμάτισε 6η πίσω από τον Παναθηναϊκό και μπροστά από τον Ολυμπιακό, ενώ η δύναμη της έδρας τη βοήθησε να σφραγίσει ευρωπαϊκό εισιτήριο.

Ναι, σωστά διαβάσατε. Κανένας από τους τρεις μεγάλους του Κέντρου δεν έφτασε στην τετράδα. Ο Άρης των Ιωαννίδη, Γκάλη, Γιαννάκη, Βράνκοβιτς κατέκτησε τον τίτλο προσπερνώντας τον ΠΑΟΚ στα πλέι-οφ, ενώ 3ος τερμάτισε ο Πανιώνιος και 4ος ο Ηρακλής του Ίνγκραμ.

Η ΑΕΚ, του προέδρου Τάκη Δημητρακόπουλου, είχε προπονητή τον τζέντλεμαν Βαγγέλη Νικητόπουλο, που, καλή του ώρα, άκουγε στο παρατσούκλι «Σουηδός», επειδή ήταν ξανθομάλλης.

Δίπλα στον ηγέτη της, Μηνά Γκέκο (40 λεπτά, 20 πόντοι, δύο φορές μοιραίος στο τέλος), ήταν εξίσου αναντικατάστατος αν και χαμάλης ο νυν Ομοσπονδιακός τεχνικός, Θανάσης Σκουρτόπουλος (39 λεπτά, 5 πόντοι).

Η απόκτηση του Νάσου Γαλακτερού την έκανε νιώθει αισιόδοξη, παρ’ όλο που ακροβατούσε πάνω στην καμένη γη που άφηνε πίσω του ο Μάκης Ψωμιάδης.

Ο ξένος της ήταν ο μορμόνος Αμερικανός Τζιμ Γιούσεβιτς, ενώ τον σκελετό της ομάδας στελέχωναν και οι Κουντουράκης, Λαννές, Αριδάς.

Τη δεκάδα του ιστορικού αγώνα συμπλήρωναν ο Αλέξης Γιαννόπουλος και οι Κωστούρος, Βουτσελάς, που δεν θα τους θυμάται ούτε ο Φαίδων Κωνσταντουδάκης.

Στον Ολυμπιακό έπαιζαν ο ήρωας του Ευρωμπάσκετ ’87 και αρχηγός Αργύρης Καμπούρης και οι Αγγέλου, Ελληνιάδης, Μανιάτης, Παπαδάκος, Παναγιωτόπουλος, Καρκαμπάσης, Χριστοδούλου, Μωραΐτης.

Πρώτος διαιτητής ήταν ο Κώστας Ρήγας, αλλά εκείνος που έγινε στόχος της κερκίδας και …κερματοδέκτης ήταν ο δεύτερος, ο Σταύρου.

Δεν είμαι καν βέβαιος για το μικρό του όνομα, δεν έχει και σημασία. Το μικρό όνομα όλων των διαιτητών στα ελληνικά γήπεδα είναι «μαλάκα» ή «μπινέ» ή κάτι άλλο εξίσου κακόηχο.

Το «Γ. Μόσχος» κατεδαφίστηκε το 2003, μαζί με το πληγωμένο από τον φονικό σεισμό του 1999 «Νίκος Γκούμας». Εμένα, για να εξομολογηθώ την αμαρτία μου, μου άρεσε. Μύριζε μπασκετίλα, πώς το λένε!

Οι ΑΕΚτζήδες έλεγαν συχνά ότι κάτω από τις κερκίδες του γηπέδου κυκλοφορούσε το φάντασμα του Γεώργιου Μόσχου, αλλά εγώ δεν είδα κανένα στοιχειό στους στενάχωρους διαδρόμους. Το πολύ πολύ να συναντήθηκα με την κόρη του πρόωρα χαμένου μπασκετμπολίστα, τη Μαρία, που σήμερα ζει στο εξωτερικό.

Έκανα δεκάδες μεταδόσεις μισο-καθιστός, μισο-όρθιος στη γωνίτσα των λιλιπούτειων δημοσιογραφικών θεωρείων και αργότερα από τη σκαλωσιά που στήθηκε επί τούτου.

Είδα κάμποσους συναρπαστικούς αγώνες, έζησα και θλιβερά επεισόδια όπως εκείνα που οδήγησαν στη διακοπή του αγώνα της πρεμιέρας 1990-91, ΑΕΚ-ΠΑΟΚ, με τον τραυματισμό του ρέφερι Παπαδημητρίου (πάλι σε δική μου περιγραφή, 29 Σεπτεμβρίου 1990).

Αλλά η κατασκευή του γηπέδου δεν άφηνε περιθώρια για ρομαντισμούς και νοσταλγίες. Σε ευνομούμενη χώρα, κλειστά γυμναστήρια-νάρκες όπως αυτά της ΑΕΚ και του Παναθηναϊκού (και πολλά άλλα) δεν θα έπαιρναν ποτέ άδεια λειτουργίας.

Τριανταδύο χρόνια μετά από εκείνο το ξεχασμένο πια ματσάκι ΑΕΚ-Ολυμπιακού, ιδιόκτητο γήπεδο δεν διαθέτει κανένας από τους μεγάλους και τρανούς συλλόγους μας, με εξαίρεση τον ΠΑΟΚ που και αυτός το πήρε (σχεδόν) δώρο από την Πολιτεία.

Για μένα, αυτή η θλιβερή στατιστική λέει πολύ περισσότερα για το ελληνικό μπάσκετ από τα ευρωπαϊκά τρόπαια που φιγουράρουν σε δανεικές τροπαιοθήκες.

Ακόμα και για το «Μόσχος», παρεμπιπτόντως, υπήρξε γενναία οικονομική ενίσχυση από το κράτος προς την ΑΕΚ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που «τιτίβισε» στο Twitter o φίλος Χαρίδημος Μανουσάκης, η ΑΕΚ έχει χρησιμοποιήσει 15 διαφορετικά γήπεδα ως έδρα. Ολογράφως, δεκαπέντε! Αυτό θα πει, ομάδα της προσφυγιάς.

Από Ιωνικό Νέας Φιλαδέλφειας (όπου την πρωοτείδα έφηβος) και Σπόρτιγκ και Γλυφάδα και Ζοφριά, μέχρι Ελληνικό, Γαλάτσι, ΟΑΚΑ, αλλά και …Λαμία!

Απόψε στις 8 η ΑΕΚ εγκαινιάζει το καινούριο της σπίτι, αυτό που «αποκτήθηκε» και διαμορφώθηκε με πρωτοβουλία της διοίκησης Μάκη Αγγελόπουλου, αφού πρώτα εγκαταλείφθηκε η λύση του ποδηλατοδρομίου και του γηπέδου τέννις του ΟΑΚΑ.

Η εικόνα του παρατημένου εδώ και μιάμιση δεκαετία Ολυμπιακού γυμναστηρίου στα Λιόσια (όπου κάλυψα τζούντο και πινγκ-πονγκ το 2004) που προκαλούσε απέραντη θλίψη τις ουκ ολίγες φορές που το έβλεπα να καμαρώνει μελαγχολικό δίπλα στο αχανές νεκροταφείο αυτοκινήτων.

Από τους ουκ ολίγους «λευκούς ελέφαντες» της Ολυμπιάδας που έσπρωξε την Ελλάδα πιο κοντά στη χρεοκοπία, τα Λιόσια είναι ο πιο γκρίζος απ’ όλους, αφού δεν αξιοποιήθηκε ούτε στο ελάχιστο.

Εύχομαι, και ελπίζω, να γίνει μόνιμο σπίτι της ΑΕΚ και να ζεστάνει το κοινό της όσο αξίζει στην ιστορία του συλλόγου. Η φετινή βερσιόν της ομάδας μπάσκετ της «Ένωσης» δεν πείθει κανέναν, αλλά μία ισχυρή έδρα μπορεί να προσδώσει δύναμη και αισιοδοξία.