Σπάχια στο Gazzetta: «Ο Ντράζεν είχε χάσει σε ένα μονό και δεν μου μιλούσε»

• «Και ο Ντράζεν κλώτσησε την μπάλα!»
• «Ο Ντράζεν είχε ένα κακό, δεν ήθελε να βγαίνει»
• «Είχα αναλάβει τους Μπακς και τον Αντετοκούνμπο»
• «Ο Παναθηναϊκός έχει το ίδιο αίμα και καρδιά, αλλά όχι τόσα πολλά λεφτά»

Εκείνες οι ημέρες στην οδό Πρεραντόβιτσα, στο Σίμπενικ. Δεν χρειάζονταν τίποτα περισσότερο από μία απλή μπασκέτα. Μία μπάλα. Τον Ντράζεν (Πέτροβιτς) και τον Νέβεν (Σπάχια). Και τα μάτια όλων πάνω τους. Η γειτονιά στην κροατική πόλη διέθετε τη δική της ιεροτελεστία. Ένα μονό.

Ο τελευταίος πόντος θαρρείς πως θα έκρινε τη... ζωή τους. Ο νικητής έμοιαζε να είχε τον κόσμο στα πόδια του. Και ο χαμένος τον έχανε. Η τελευταία φάση ήταν τόσο σημαντική που ακόμη και τα αυτοκίνητα που ήθελαν να διασχίσουν τη διάσημη οδό, καλούνταν να περιμένουν. Και οι οδηγοί σπάνια διαμρτυρόντουσαν. Τόσο σημαντική ήταν η κατάσταση.

Τα χρόνια κύλισαν. Και ο Νέβεν Σπάχια με τον Ντράζεν Πέτροβιτς, γειτονόπουλα και αχώριστοι φίλοι για πολλά χρόνια, ακολούθησαν διαφορετικούς (επαγγελματικούς) δρόμους. Μέχρι που χώρισαν οριστικά με το άτακτο φευγιό του Ντράζεν το 1993. Ο Κροάτης προπονητής της Μπασκόνια δεν μπορεί και δεν θέλει να λησμονήσει τα παιδικά χρόνια (και όχι μόνο) που πέρασε μαζί με τον θρυλικό «γιο του διαβόλου».

Τα πρώτα μονά στη «μαγική» πόλη του Σίμπενικ. Η «δίψα» του Ντράζεν να επιστρέφει στο καταφύγιό του, στην πόλη του, για να βρεθεί και πάλι στη θαλπωρή της ρουτίνας του.

Το Gazzetta συνάντησε τον Νέβεν Σπάχια, την παραμονή του αγώνα της Μπασκόνια με τον Παναθηναϊκό (21:00) για την 23η αγωνιστική της EuroLeague. Και η κουβέντα είχε γλυκές αναμνήσεις. Πασπαλισμένες από τον θρύλο του Ντράζεν Πέτροβιτς.

Ο Κροάτης προπονητής, στο δεύτερο πέρασμά του από την Μπασκόνια, μίλησε και για τα χρόνια στο ΝΒΑ. Τον εξαιρετικά ευφυέστατο Μάικ Μπουντενχόλζερ, με τον οποίον συνεργάστηκε για τρία χρόνια, αλλά και τον Γιάννη Αντετοκούνμπο, τον παίκτη που είχε αναλάβει να παρακολουθεί ως μέρος της εργασίας του (scouting).

«Σε μία συνέντευξη στη Σάντα Μόνικα, με τον Ρον Σέλντον, αυτόν που έκανε το "White Men Can't Jump». Ήθελαν να κάνουν κάτι σε άλλο επίπεδο, έτσι είναι όταν το Χόλιγουντ ασχολείται με κάτι. Και επειδή έχουν διαβάσει για τη φιλία μας και το γεγονός ότι μεγαλώσαμε μαζί, το πρώτο πράγμα που έκανε όταν γύρισα στο Σίμπενικ ήταν να πείσω τη μητέρα του Ντράζεν Πέτροβιτς να μην πουλήσει το διαμέρισμα, μολονότι εκείνη ζούσε στο Ζάγκρεμπ, επειδή το μέρος που γεννήθηκε ο Ντράζεν δεν μπορεί να πουληθεί. Και εκείνη το δέχτηκε και αμέσως αποφάσισε να το κάνει ένα μικρό αυθεντικό μουσείο στο Σίμπενικ.

Ήταν εξαιρετική κίνηση, έκαναν το διαμέρισμά του, μουσείο. Και όταν μπαίνεις μέσα και αρχίζεις να κοιτάζεις τριγύρω, η πρώτη φωτογραφία είναι ο Ντράζεν. Γιορτάζει τα πέμπτα γενέθλιά του και είμαι και εγώ ανάμεσα σε άλλα παιδιά. Είναι η πρώτη μας φωτογραφία. Πήγαμε μαζί και στην ομάδα της Σιμπένκα, για να κάνουμε προπόνηση. Ο Ντράζεν ήταν δύο χρόνια μικρότερος από εμένα. Είχε ένα χάρισμα, ένα ταλέντο. Ποτέ δεν έπαιζε με παιδιά της ηλικίας του. Εντάξει, έπαιζε με τους μικρότερους, αλλά δεν υπήρχε σύγκριση. Τον έβαζαν απέναντι σε μεγαλύτερους, δυνατότερους παίκτες. Αν θυμάμαι όλοι οι καλοί παίκτες από την πρώην χώρα μου περνούσαν απ' αυτή τη διαδικασία», είπε ο Σπάχια στο Gazzetta, όταν τον ρωτήσαμε για τη σχέση του με τον Πέτροβιτς.

Και συνέχισε: «Ίσως γι' αυτό δεν υπάρχουν πολλές ιστορίες μας. Είχαμε προσωπική ζωή. Δεν είχαμε κοινή επαγγελματική ζωή, επειδή έφυγε νωρίς για να παίξει μπάσκετ. Εγώ πήγα στο στρατό, όταν γύρισα, εκείνος πήγε στην Τσιμπόνα. Μετά άρχισα την προπονητική, αρκετά νέος, στα 22, 23. Έχουμε προσωπικές ιστορίες, τις οποίες ξέρουν όσοι μας γνωρίζουν. Μπορείς να μιλήσεις για το μπάσκετ που παίζαμε στο δρόμο, αλλά υπάρχουν κάποια πράγματα που δεν έχουμε μοιραστεί με τον κόσμο».

«Και ο Ντράζεν κλώτσησε την μπάλα!»

Ο κόουτς Σπάχια συνέχισε την αφήγησή του, με μία ιστορία από ένα απ' τα θρυλικά μονά στη γειτονιά τους. Όταν ο Πέτροβιτς είχε ήδη δημιουργήσει το μύθο του και ήταν μέλος της Ρεάλ Μαδρίτης.

«Μία από τις πιο αστείες ιστορίες, είναι όταν ο Ντράζεν έπαιζε στη Ρεάλ Μαδρίτης. Εκείνη την εποχή ο Ντράζεν γύριζε πάντα στο Σίμπενικ όταν δεν είχε αγώνες. Μόνο εκεί. Εκείνο το ταξίδι στη Γερμανία ήταν το πρώτο εκτός της πόλης του, στον ελεύθερο χρόνο του.

Όταν γύριζε λοιπόν, ενώ έπαιζε μπάσκετ στην Ισπανία, διάλεγε τους παίκτες της ομάδας του. Το ίδιο έκανα και εγώ. Όσοι ζούσαν εκεί, έπαιζαν όλη την ώρα. Δεν τους πτοούσε ο χειμώνας, το καλοκαίρι. Ήταν καλοί και δεν ήταν εύκολο να τους νικήσεις. Και ο Ντράζεν έχασε και κλώτσησε τόσο δυνατά την μπάλα! Και το βράδυ που πήγαμε στην πόλη ούτε καν με χαιρέτησε! Δεν ήθελε να χάνει, δεν τον ενδιέφερε με ποιον έπαιζε, δεν ήθελε να χάνει, είτε ήταν ο μεγαλύτερος σε ηλικία παίκτης, είτε έπαιζε ένα μονό στο δρόμο.

Ήταν ένας καλός φίλος, λάτρευε τους κατοίκους του Σίμπενικ, ήταν πιο χαρισματικός αθλητής, ίσως ο μεγαλύτερος της γενιάς του, αλλά και μέχρι σήμερα στην Κροατία. Μολονότι έχουμε εξαιρετικούς αθλητές, ο Ντράζεν ήταν ο πιο χαρισματικός. Αγαπούσε το Σίμπενικ. Μιλούσαμε στο τηλέφωνο, όχι στα κινητά, γιατί τότε δεν υπήρχαν, αλλά στα παλιά τηλέφωνα, και μου ανέφερε πολλές φορές ότι ανυπομονούσε να γυρίσει το καλοκαίρι για να παίξει χαρτιά με τους φίλους του.

Είχε τη ρουτίνα του, μπάσκετ στο δρόμο μπροστά απ' τα σπίτια μας. Πίσω στην πόλη. Μετά στο αμάξι για να πάμε στο εστιατόριο ενός φίλου. Μετά διαδρομή 20 χιλιομέτρων για να κάνουμε μπάνιο. Αυτή ήταν η ζωή μας».

Το Σίμπενικ έχει μία μεγάλη ιστορία στην «παραγωγή» αθλητών. Είναι τελικά ένα χαρισματικό και ευλογημένο μέρος;

«Είναι αλήθεια πως αυτή η πόλη έχει βγάλει αρκετούς ποδοσφαιριστές, μπασκετμπολίστες, τον Πρέντραγκ Σάριτς, μπαμπά του Ντάριο Σάριτς, τον Άτσα και τον Ντράζεν Πέτροβιτς, τον Ίβιτσα Ζούριτς, ένα από τα μεγαλύτερα ταλέντα στην ιστορία της πόλης. Δυστυχώς δεν κατάφερε να έχει ανάλογη καριέρα. Ίσως είναι τα γονίδια, ίσως είναι επειδή η πόλη είναι μικρή και δεν υπάρχει κάτι άλλο πέρα από τα σπορ προς ενασχόληση. Επίσης, έχουμε και εκπληκτικούς παίκτες στο πόλο, ένας απ' αυτούς, ο Μίλε Νάκιτς πέρασε και από τον πάγκο του Ολυμπιακού. Και μην ξεχνάμε και τον γιο του, τον Φράνκο που αγωνίστηκε στον Ολυμπιακό. Πολλές ιστορίες...».

«Ο Ντράζεν είχε ένα κακό, δεν ήθελε να βγαίνει»

Εύχεσαι να μπορούσες να είχες τον Ντράζεν ως παίκτη σε μία από τις ομάδες που προπόνησες;

«Θεέ μου! Που να βρεις τέτοιο παίκτη; Ήταν μεγάλος παίκτης με μεγάλες ευθύνες, δεν θα μας επηρέαζε η φιλία μας. Ο Ντράζεν είχε μόνο ένα αρνητικό: Δεν ήθελε να βγει από το ματς. Θεέ μου... Αλλά είμαι σίγουρος ότι θα τον έπειθα να βγει τελικά. Ήταν, ωστόσο, ένας ανταγωνιστικός παίκτης. Κάποιοι κόουτς είχαν προβλήματα μαζί του, αλλά τι να κάνεις; Αν έχεις πρόβλημα μαζί του, τότε θα πρέπει να είσαι σίγουρος ότι θα κερδίζεις τα ματς χωρίς αυτόν».

Ήταν ο θάνατος του ένα κρίσιμο σημείο για το μπάσκετ στην Κροατία;

«Δεν ήταν ακριβώς, αλλά πλησίασε. Μετά από εκείνη τη γενιά (Ράτζα, Κούκοτς, Βράνκοβιτς) δεν μοιάζουμε με ομάδα. Προσπαθούμε, αλλά απέχουμε. Είχαμε μία καλή γενιά, αλλά όχι σαν εκείνη του Ντράζεν. Ήταν φυσικός ηγέτης, γμωρίζω ότι υπήρχαν προβλήματα μέσα στην ομάδα, τσακωμοί με άλλους παίκτες - κάποιοι το έχουν παραδεχτεί και δημόσια - αλλά όταν ξεκινούσε το ματς κανείς δεν αμφισβητούσε το ρόλο του. Και δυστυχώς, χωρίς αυτόν, χάσαμε. Εκείνη η ομάδα δεν ήταν ποτέ η ίδια χωρίς τον Ντράζεν. Το ταλέντο υπήρχε, αλλά το κενό του δεν μπορούσε να καλυφθεί».

«Είχα αναλάβει τους Μπακς και τον Αντετοκούνμπο»

Πάμε στο ΝΒΑ και στις σεζόν με τους Ατλάντα Χοκς, ως βοηθός του Μάικ Μπούντενχόλζερ. Είχες διαπιστώσει από τότε κάποια σημάδια που τον έκαναν πρωταθλητή με τους Μιλγουόκι Μπακς;

«Δεν υπάρχει εβδομάδα που δεν θα ανταλλάξουμε ένα μήνυμα με τον Μάικ ή με τον Τέιλορ Τζένκινς. Πάντα ήξερα ότι υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στο ευρωπαϊκό μπάσκετ και στο ΝΒΑ. Το έβλεπα σχεδόν κάθε χρόνο όταν πήγαινα στο Σαν Αντόνιο με τον Ποπ (σ.σ.: φυσικά και μιλάει για τον κόουτς Γκρεγκ Πόποβιτς) και τον Αρ Σι Μπιούφορντ (σ.σ.: τον general manager των Σαν Αντόνιο Σπερς), μου άνοιγαν την πόρτα για να μάθω.

Αυτό το "πήγαινε-έλα" δεν είναι το ίδιο με το να βρίσκεσαι εκεί και να αποτελείς μέρος του. Μετά την τρίτη ημέρα, σε μία συνάντηση που είχαμε μόνο οι προπονητές στην Ατλάντα σε μία απομακρυσμένη τοποθεσία , κατάλαβα πόσο απέχω από το know how του ΝΒΑ και πόσα πρέπει να μάθω μέρα με τη μέρα για να πιάσω τι κάνουν και πως το κάνουν.

Πρώτα απ' όλα - και να τονίσω ότι μαθαίνω γρήγορα - κατάλαβα ότι ο Μάικ Μπούντενχολζερ είναι ένα μία μπασκετική διάνοια. Ήταν 18 χρόνια βοηθός του Πόποβιτς, αλλά είναι τόσο έξυπνος που βλέπει κάτι που δεν βλέπουμε εμείς. Πάντα πίστευα ότι είμαι καλός στο "διάβασμα" των φάσεων, όταν όμως αρχίζεις να δουλεύεις με έναν άνθρωπο δέκα φορές καλύτερό σου, όπως είναι ο Μπούντενχόλζερ - και το αναγνωρίζεις ότι είναι - τότε προχωράς.

Εκεί πίεσα τον εαυτό μου για να αφομοιωθώ. Αλλά δεν είχα καμία αμφιβολία πως αυτός ο άνθρωπος θα γίνει μεγάλος προπονητής. Έχει αναδειχθεί καλύτερος προπονητής, πήρε και το πρωτάθλημα. Αυτό που μου έκανε έκπληξη είναι ότι κέρδισε εκεί που δεν τον περίμενε κανείς και το έχασε, εκεί που περίμεναν όλοι να το πάρει. Στη σειρά με το Τορόντο. Έχει τόση γνώση για το μπάσκετ και είναι ένας υπέροχος άνθρωπος. Έμαθα πολλά, όχι μόνο για το άθλημα, αλλά για τη συμπεριφορά, τη φιλία, την οργάνωση».

Αν θεωρήσουμε το ευρωπαϊκό μπάσκετ ως «σχολείο» για εσένα, τότε το ΝΒΑ τι είναι;

«Είναι άλλο επίπεδο, διαφορετικό μπάσκετ. Οι συνθήκες στην Ευρώπη είναι μέσα στους αριθμούς και τις καταστάσεις του ΝΒΑ. Αλλά το παιχνίδι μας δεν είναι. Μερικές φορές, όταν λέω κάποιες ιστορίες σε φίλους ή σε συναδέλφους, δεν το πιστεύουν. Δίνουν προσοχή σε κάθε πιθανή λεπτομέρεια, κάτι που εμείς αγνοούμε. Μπορεί να λέμε ότι δεν είναι σημαντικό το ένα, δεν είναι σημαντικό το άλλο. Και το αναφέρουμε για δέκα διαφορετικά πράγματα. Αλλά με δέκα μικρά πράγματα, έχεις ένα μεγάλο! Ηταν τέσσερα χρόνια που με βοήθησαν αρκετά. Και ακόμη έχω επαφή μαζί τους».

Ο κόουτς Μπουντενχόλζερ αναφέρεται, στις συνομιλίες σας, στον Γιάννη Αντετοκούνμπο;

«Όταν ήμουν εκεί, είχα συναντηθεί με τον Γιάννη μαζί του στα αποδυτήρια. Δεν είχαμε χρόνο για πολλές κουβέντες. Αλλά όταν ήμασταν στην Ατλάντα, ο Αντετοκούνμπο ήταν η επιθυμία μας. Εκείνη την περίοδο, ο general manager, ο Ντάνι Φέρι προσπάθησε να φέρει τον Giannis στους Χοκς. Ήταν ξεκάθαρο ότι αν μπορούσαμε να πάρουμε τον Αντετοκούνμπο, θα παίρναμε και το πρωτάθλημα. Όταν πλέον αποτέλεσα μέλος των Χοκς, το Μιλγουόκι ήταν η ομάδα που έπρεπε να παρακολουθώ. Είχα μία ξεκάθαρη εικόνα του τι θα μπορούσε να κάνει. Είναι ένα υπέροχο άτομο και σούπερσταρ. Είμαι χαρούμενος που ήμουν στο ΝΒΑ στην εποχή του και να κάνω το σκάουτινγκ γι' αυτόν».

«Ο Παναθηναϊκός έχει το ίδιο αίμα και καρδιά, αλλά όχι τόσα πολλά λεφτά»

Πάμε και στην Μπασκόνια. H σεζόν έχει αρκετές δυσκολίες. Πώς την κρίνεις;

«Ξεκίνησε δύσκολα. Από την ημέρα που ήρθα κάναμε πολλά πράγματα, αλλά μας σταμάτησε ο κορονοϊός. Οι αριθμοί μας ανέβηκαν, κερδίσαμε σημαντικά παιχνίδια στη EuroLeague και στο πρωτάθλημα. Αλλά μετά τη νίκη στο ματς με την Μπαρτσελόνα, με διαφορά 20 πόντων, διαγνώσθηκα θετικός στον κορονοϊό και έμεινα εκτός για 15 ημέρες. Το ίδιο και τρεις σημαντικοί παίκτες μας. Καταλήξαμε να μην παίξουμε ούτε ένα παιχνίδι σε διάστημα 15 ημερών. Σε αυτό διάστημα, αν ήμασταν μαζί, θα χάναμε κάποια ματς. Αλλά μέσα απ' αυτή τη διαδικασία, θα δουλεύαμε στο παιχνίδι μας. Θα μαθαίναμε κάτι.

Όλοι θα πουν ότι τα προβλήματα αφορούν όλες τις ομάδες. Αλλά δεν έχουμε το ίδιο ρόστερ με τη Ρεάλ Μαδρίτης, για παράδειγμα. Δεν διαθέτουμε 15-16 παίκτες. Πριν το μεταξύ μας παιχνίδι, ο Έντι Ταβάρες βγαίνει νοκ άουτ με κορονοϊό. Καλούν τον Τρέι Τόμπκινς που δεν έχει παίξει όλη τη σεζόν και είναι ο καλύτερος παίκτης τους. Δεν έχουμε αυτό το προνόμιο, αλλά είμαι σίγουρος ότι μόλις η ομάδα είναι πλήρης, θα παίξει καλύτερα. Χρειαζόμαστε χρόνο. Τα τελευταία πέντε ματς, σε εννιά ημέρες, ήταν καταστροφή. Κερδίσαμε μόλις δύο, ενώ θα έπρεπε στο χειρότερο σενάριο να επικρατήσουμε στα τρία. Αυτό μας κόστισε και τη συμμετοχή στο Final-8 του Κυπέλλου. Κάποιες φορές η σεζόν έχει και αυτά τα νέα. Δεν είναι όμως ότι έχουμε κακούς παίκτες ή παίζουμε κακό μπάσκετ. Είναι άλλοι παράγοντες που μας έχουν επηρεάσει».

Επόμενος αντίπαλος ο Παναθηναϊκός. Ενα σχόλιο για τους «πράσινους» που δεν διανύουν την καλύτερη σεζόν της ιστορίας τους;

«Είμαι κοντά στον Παναθηναϊκό τα περισσότερα χρόνια της καριέρας μου. Χάρη στον Στόικο Βράνκοβιτς, μπορούσα να παρακολουθώ από κοντά τις προπονήσεις της ομάδας. Ηταν παίκτης και ο Μπόζα Μάλκοβιτς προπονητής. Ήμουν και στο Παρίσι το 1996. Οπότε μπορείς να καταλάβεις πόσα χρόνια είμαι κοντά στον Παναθηναϊκό. Λατρεύω τον χαρακτήρα της ομάδας, την ομάδα και όσα έκανε για το ευρωπαϊκό μπάσκετ και όλους εμάς η οικογένεια Γιαννακόπουλου. Δυστυχώς, το μεγαλύτερο κομμάτι της δεν είναι πια μαζί μας. Τους γνώριζα προσωπικά. Αγαπούσαν το μπάσκετ, είχαν επενδύσει στο μπάσκετ, αλλά η ζωή κάνει κύκλους. Τότε η επένδυσή τους ήταν γιγαντιαία, δημιούργησαν μία μπασκετική αυτοκρατοτορία. Αλλά τώρα υπάρχει το ίδιο αίμα, η ίδια καρδιά, αλλά όχι τόσα πολλά λεφτά και φυσικά όχι το ίδιο ρόστερ. Αλλά ξέρω σίγουρα ότι αυτή η ομάδα θα είναι ανταγωνιστική. Ειδικά όταν αγωνίζεται μπροστά από το κοινό της. Πάντα θα είναι δύσκολο, όποιοι και αν είναι στο ρόστερ της ομάδας. Αλλά είναι ξεκάθαρο ότι δεν είναι ο Παναθηναϊκός του Μπόζα ή του Ζέλικο».

Έχεις ζήσει μία γεμάτη καριέρα. Υπάρχει κάτι που θα ήθελες να αλλάξεις;

«Η καριέρα ενός προπονητή εξαρτάται από πολλά πράγματα. Το πιο σημαντικό είναι οι προσωπικές αποφάσεις μας. Κατά τη διάρκεια της, αν λαμβάνουμε καλές αποφάσεις και μένουμε πιστοί στη φιλοσοφία μας, θα έχουμε μεγαλύτερες επιτυχίες. Έκανα λάθη...

Στην πρώτη θητεία μου στην Μπασκόνια, κερδίσαμε το πρωτάθλημα, φτάσαμε στο Final 4 της EuroLeague, βρεθήκαμε στον τελικό του Κυπέλλου. Και όμως, με άλλαξαν. Ίσως η καριέρα μου να είχε πάει σε άλλο επίπεδο, έχασα κάτι εκεί, αλλά δεν είμαι νευριασμένος με κανέναν. Καταλαβαίνω τη ζωή του προπονητή και το ότι δεν ήταν δική μου απόφαση. Το δέχτηκα, δεν είπα ούτε μία λέξη. Δεν το θυμάμαι με κακό τρόπο, δεν είχα παραπονεθεί σε δημοσιογράφους ή σε φίλους. Συνέχισα να δουλεύω και να κερδίζω και άλλα τρόπαια. Και εξέλιξα νέους παίκτες. Και η ομάδα μου το κατάλαβε και είμαι ξανά πίσω. Αλλά να είσαι σίγουρος ότι πάντα θα υπάρχει ένα ερωτηματικό για κάποιες αποφάσεις, αλλά δεν θα μπω σε λεπτομέρειες».