Η εκδίκηση της σφεντόνας

Στη χειμωνιάτικη διάλεκτο, μπάσκετ ΝΒΑ (και όχι μόνο) σημαίνει τρίποντο, τρέξιμο, τρέχουμε και σουτάρουμε και το σκεφτόμαστε αργότερα, εργασία και χαρά. Ο κόσμος χτυπάει παλαμάκια και χορεύει, οι παίκτες χασμουριούνται, οι προπονητές τραβάνε τα μαλλιά τους και ενίοτε μιλάνε ευθαρσώς για «τσίρκο» (Πόποβιτς), το μπάσκετ υποφέρει, τουλάχιστον γλιτώνουμε λίγο ύπνο.

Έπειτα, εμφανίζονται τα χελιδόνια, ανθίζουν τα λουλούδια και εμφανίζεται στα παρκέ το αληθινό μπάσκετ. Οι ξένοιαστοι και οι χαζοχαρούμενοι και οι έχοντες καρδιά μαρουλιού φεύγουν νωρίς για το σπίτι, το τρίποντο γίνεται δαμόκλειος σπάθη που συχνά πέφτει σε λάθος κεφάλι, το μπαρούτι στο κορμί γίνεται όπλο, η φαιά ουσία υπερόπλο.

Και στο τέλος, κερδίζουν οι προπονητές. Σύμφωνοι, και οι μεγάλες προσωπικότητες, αρκεί να εντάσσουν ομαλά το «εγώ» τους στην υπηρεσία του «εμείς». Ο Κάρι. Ο ΛεΜπρόν. Ο Γιάννης. Ίσως αύριο ο Νίκολα Γιόκιτς. Αλλά σε σειρές επτά αγώνων (ή πέντε εάν μιλάμε για Ευρώπη) κανένα «θέλω» και κανένα «μπορώ» δεν εισακούεται εάν είναι χτισμένο πάνω σε κινούμενη άμμο. Εάν ποντάρεις στο πλάνο της κανονικής περιόδου, θα γίνεις Φιλαντέλφια. Ή Κλίπερς. Ή Σέλτικς. Ή Σανς.

«Ή και Μπακς», θα πει ο κυνικός, υπενθυμίζοντας τα κομμένα νύχια του Κέβιν Ντουράντ. Μπορεί να είναι κι έτσι. «Αυτό είναι το ΝΒΑ της σήμερον ημέρας», θρήνησε ο Μαρκ Τζάκσον, σχολιάζοντας μία εξωφρενική απόφαση του Τζεβόν Κάρτερ για τρίποντο στον αιφνιδιασμό, όταν η επιβίωση των Μπακς κρεμόταν σε μία κλωστή. Έσβησα την τηλεόραση και την άναψα ξανά αυτή την εβδομάδα, ίσα ίσα για να θαυμάσω την ομάδα που έσωσε το μπάσκετ.

Το Μαϊάμι υπενθύμισε την αλήθεια που αφήνουμε στην άκρη όποτε μας βολεύει, μέχρι που αυτή ζωντανεύει και λικνίζεται προκλητικά μπροστά στα μάτια μας. Τα πλέι-οφ είναι η ώρα των μεγάλων προπονητών. Όχι μόνο στο αγωνιστικό πλάνο των ομάδων, στα Χ και στα Ο, αλλά περισσότερο στην πνευματική προετοιμασία.

Να κρατήσεις το κεφάλι ψηλά εάν χάσεις στο τελευταίο δευτερόλεπτο το παιχνίδι που θα σου έδινε την πρόκριση για τους τελικούς. Να παίξεις το Game 7 με θράσος χιλίων καρδιναλίων μέσα σε γήπεδο που κοχλάζει. Να κοιτάξεις τον αντίπαλο στα μάτια και να μη φοβηθείς κανέναν, ακόμη και όταν ο άλλος μοιάζει δυό πήχες ψηλότερος. Να εμπιστευτείς τον εαυτό σου, τους συμπαίκτες σου και τον προπονητή σου. Να μείνεις ψύχραιμος, μεθοδικός και συγκεντρωμένος.

«Μπάσκετ του προπονητή» είναι το overachieving, η ικανότητα να υπερπηδάς εμπόδια μεγαλύτερα από το μπόι σου. Εάν δεν υπάρχει τρόπος, να στύψεις το μυαλό σου και να τον σκαρφιστείς. Εάν ο άλλος είναι καλύτερος, να τον κατεβάσεις στο επίπεδό σου. Να πειράξεις το μυαλό του και να του σπείρεις την αμφιβολία. Να του βάλεις τρικλοποδιά όταν νομίζει ότι σε έχει ρίξει νοκ-ντάουν. Να χρησιμοποιήσεις όλα σου τα εφόδια και όλη σου την πανουργία.

Όπως η Ρεάλ με την Παρτιζάν, αλλά και με τον Ολυμπιακό. Όπως η Λιμόζ πριν από τριάντα χρόνια στο ΣΕΦ. Όπως οι Ρώσοι το 2007 στη Μαδρίτη. Όπως η Εθνική μας με τους Αμερικανούς στη Σαϊτάμα. Όπως η άλλη Εθνική μας το 2004 στην Πορτογαλία. Όπως οι Δανοί, τότε, στα ποδοσφαιρικά γήπεδα της Σουηδίας. Όπως η Παρτιζάν των προσφύγων, για να επιστρέψουμε στο μπάσκετ, με το τρίποντο του Τζόρτζεβιτς στην Κωνσταντινούπολη. Ακόμα και σε ένα σύστημα φτιαγμένο έτσι ώστε να κερδίζει στο τέλος ο πιο δυνατός, ο Γολιάθ με τις τρομερές γροθιές, υπάρχει χώρος για τη σφεντόνα του Δαυίδ.

Στους τελικούς του 2006, οι Μαϊάμι Χιτ (σωστότερα: «η Μαϊάμι Χιτ») ταξίδεψαν στο Ντάλας με προβάδισμα 3-2, έχοντας κερδίσει in extremis τρεις αγώνες σερί στη Φλόριντα: 98-96 με ανατροπή από το -13 όταν το 0-3 πλανιόταν σαν μπαμπούλας πάνω από την American Airlines Arena, 98-74 πολύ πιο εύκολα, 101-100 με βολές του Ντουέιν Ουέιντ 1’’ πριν το τέλος της παράτασης. Οι Μάβερικς του Ντιρκ Νοβίτσκι ήταν ανώτεροι, οπότε οι πάντες και τ’ αδέλφια τους πίστευαν στο 4-3 με δύο σβουριχτούς «άσους» στο Τέξας.

Ο Πατ Ράιλι τα άκουγε αυτά και γελούσε σαρδόνια. «Φύγε από δω, δεν υπάρχει έβδομο ματς», είπε σε κάποιον που του ζήτησε εισιτήρια για το Game 7. «Πηγαίνουμε στο Ντάλας μόνο για μία μέρα», είπε στους παίκτες του. «Να, δείτε, παίρνω μαζί μου μόνο μία αλλαξιά. Ένα πουκάμισο, μία γραβάτα, ένα βρακί». Πάει να πει: «Θα κερδίσουμε το έκτο παιχνίδι και θα πάρουμε τον τίτλο με 4-2». Όπερ και εγένετο. Με Ουέιντ, Σακίλ, Μόουρνινγκ, Πέιτον, Τζέισον Ουίλιαμς, Αντουάν Ουόκερ. Και ...Χάσλεμ. Και ...Καπόνο!

Η εμβληματική ομιλία του περιείχε ένα ψεματάκι. Ο Ράιλι, που είχε χρίσει τον εαυτό του πρώτο προπονητή επειδή …μπορούσε, έβαλε στη βαλίτσα του μία εφεδρική αλλαξιά για τα πανηγύρια. Τα Αρμάνι κοστούμια είναι ευαίσθητα στη σαμπάνια. Όταν άνοιξαν τα αποδυτήρια για να μπουκάρουμε μέσα οι δημοσιογράφοι που καλύπταμε τους τελικούς, ο δανδής Ράιλι φορούσε μπλουτζήν μίας χρήσεως και ένα πουκαμισάκι αγορασμένο από τη λαϊκή.

Αν κάποιος έφυγε από το γήπεδο με κατεστραμμένα ρούχα, μέσα στο μεθύσι των πανηγυρισμών, αυτός ήταν ο ασίσταντ του, ένας 35χρονος Αμερικανοφιλιππινέζος με καθοριστική συμβολή στην εκτόξευση του MVP Ντουέιν Ουέιντ, ονόματι Έρικ Σπόλστρα. Ο παλιός, βλέπετε, είναι εντελώς αλλιώς. Ακόμα και εγώ, ένα διαφημιστικό μπλουζάκι φόρεσα όταν κατηφόρισα προς το πεδίνο βολής του καμπανίτη. Αυτά, το μακρινό 2006. Όταν το Μαϊάμι γιόρτασε τον πρώτο τίτλο της Ιστορίας του. Τον μοναδικό χωρίς ΛεΜπρόν.

«Η ομάδα έχει κανονίσει να πετάξει απ’ ευθείας για το Ντένβερ», έλεγε το non-paper που κυκλοφόρησε από το στρατόπεδο της Χιτ, λίγες ώρες πριν τον 7ο αγώνα με τους Σέλτικς. Οι τελικοί είχαν προγραμματιστεί να ξεκινήσουν ξημερώματα Παρασκευής (στο Ντένβερ ή στη Βοστώνη…), οπότε δεν υπήρχε χρόνος για χάσιμο. Υπήρχε, όμως, σιγουριά, όπως τότε, με τα μονά πουκάμισα.

Ο Πατ Ράιλι, γιατί σίγουρα δική του ήταν η σατανική ιδέα, έκανε και πάλι το θαύμα του. «Στο τέλος, κερδίζω εγώ», ήταν το μήνυμά του, προς εαυτούς και αλλήλους. Η ομάδα παρουσιάστηκε χαλύβδινη στο Γκάρντεν. Πόσοι περίμεναν τέτοια εικόνα, μετά το δραματικό φινάλε της προηγούμενης αναμέτρησης στο Μαϊάμι; Είκοσι πόντους, ναι. Αλλά υπέρ των Σέλτικς. Αυτό ψυχανεμίζονταν οι στοιχηματζήδες στο Βέγκας και στο Ατλάντικ Σίτι. Τόσα ήξεραν, τόσα έλεγαν.

Οι αγώνες με τους Σέλτικς (και με τους Μπακς και με τους Νικς) σηκώνουν ώρες αναψηλάφισης, με analytics, με διαγράμματα, με trends, με συστήματα και προσαρμογές, με πράγματα και με θάματα. Αλλά στο τέλος της ημέρας, που λέει και ο Γιάννης, μέτρησε το σχέδιο, η ηρεμία, η σιγουριά, η ετοιμότητα, η ευψυχία. Το κανονικό μπάσκετ του Μαΐου. Ακούγεται απλουστευτικό, αλλά είναι αληθινό.

Το Μαϊάμι έχει στο δυναμικό του πέντε παίκτες που δεν ευτύχησαν να ακούσουν το όνομά τους στο ντραφτ του ΝΒΑ. Δύο βετεράνους (τρεις με τον Χάσλεμ) που βρίσκονται στο κατώφλι της σύνταξης. Έναν σκόρερ των 20 πόντων (Χίρο) παροπλισμένο λόγω τραυματισμού. Έναν ακόμη υπερχρήσιμο γκαρντ επιπέδου Ολ-Σταρ στο θεραπευτήριο (Ολαντίπο). Αρκετούς μονοδιάστατους παίκτες, που ξέρουν να κάνουν ένα πράγμα και άλλο ουδέν. Και μόνο δύο παιχταράδες, εκ των οποίων βέβαια ο ένας βάζει με το ζόρι 15 πόντους στα πλέι-οφ.

Ο Σπόλστρα έστειλε στους τελικούς του την πιο ...δυσκοίλια ομάδα του ΝΒΑ, τη μοναδική που δεν έφτασε τους 110 πόντους στην κανονική περίοδο. Είπαμε, όμως, η κανονική περίοδος είναι για τις γυμναστικές επιδείξεις. Στα πλέι-οφ, υπέρβαση δεν αποτελεί μόνο να τρυπάς το ταβάνι σου, αλλά και να υποχρεώνεις τον αντίπαλο να τρυπάει το πάτωμα και να κατακρημνίζεται. Σας θυμίζω ότι το Μαϊάμι ξεκίνησε από τα πλέι-ιν (όπου μάλιστα χρειάστηκε δεύτερη ευκαιρία μετά την ήττα από την Ατλάντα) και κινδύνευσε σοβαρά να μείνει εκτός νυμφώνος.

Μετράει ωστόσο τρεις τίτλους και επτά τελικούς από το 2006 και δώθε, όλους με τον Έρικ Σπόλστρα στο πηδάλιο. Κάποτε ο ΛεΜπρόν χτύπησε απηυδισμένος την πόρτα του Ράιλι και του ζήτησε την αποπομπή του Σπόλστρα. Ο Ράιλι τον έδιωξε με τις κλωτσιές και κατέβηκε στα αποδυτήρια της ομάδας: «Να μη ξαναπατήσει κανένας στο γραφείο μου απαιτώντας την αλλαγή προπονητή, καταλάβατε;!;»

Καταλάβανε, καταλάβανε. Ο Σπόλστρα παρέλαβε το δαχτυλίδι ιδιοχείρως από τον Πατ Ράιλι το 2008 (φωτ.) και πλέον είναι ο δεύτερος μακροβιότερος head coach στο ΝΒΑ μετά τον Γκρεγκ Πόποβιτς. Εργάζεται μάλιστα στη Χιτ από το 1995, όταν προσλήφθηκε σε πόστο video coordinator και πέρασε κάποια χρόνια στα μπουντρούμια. Εάν καθόμουν στην καρέκλα των εκλεκτόρων της Team USA, σε αυτόν θα ανέθετα την Εθνική ομάδα στο Μουντομπάσκετ της Μανίλα. Η μάνα του κατάγεται από τη Λαγκούνα των Φιλιππίνων και το μπάσκετ της νησιωτικής χώρας έχει έναν εθνικό ήρωα χωρίς καλά καλά να το γνωρίζει.