Crash test: Με ρουκέτα ατμού πριν από 50 χρόνια!

Αερόσακοι, αυτόματο φρενάρισμα, ανίχνευση άλλων οχημάτων στα "τυφλά σημεία". Πριν από 50 χρόνια όλα αυτά που σήμερα θεωρούμε δεδομένα για την παθητική και ενεργητική ασφάλεια των αυτοκινήτων, ήταν άγνωστα. Σήμερα στην Ευρώπη εφαρμόζονται τα αυστηρά πρωτόκολλα δοκιμών του Euro NCAP, προκειμένου ένα επιβατικό μοντέλο να εξασφαλίσει ή έστω να πλησιάσει την ανώτατη διάκριση των 5 αστέρων.

Τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά πριν από μισό αιώνα, τόσο στη σχεδίαση όσο και στον εξοπλισμό των αυτοκινήτων. Στην Τσεχία (τότε Τσεχοσλοβακία) οι δοκιμές πρόσκρουσης (crash test) για έγκριση οχήματος άρχισαν το 1972. Φορέας ήταν το Ινστιτούτου Ερευνών Μηχανοκίνητων Οχημάτων της Τσεχοσλοβακίας (UVMV), με τη συμμετοχή της Skoda. Το πρώτο αυτοκίνητο που υποβλήθηκε σε crash test ήταν το Skoda 100, ένα μικρό οικογενειακό μοντέλο με κινητήρα και κίνηση πίσω. Η Skoda ήθελε να το εξαγάγει στη δυτική Ευρώπη, οπότε χρειαζόταν έγκριση (ομολογκασιόν) που περιελάμβανε και ένα crash test.

Το Skoda 100 έφθασε στο πεδίο δοκιμών του UVMV κοντά στο αεροδρόμιο της Πράγας, τον Μάιο του 1972. Η παθητική ασφάλεια ελεγχόταν με το αυτοκίνητο να πέφτει πάνω σε έναν τσιμεντένιο τοίχο, με ταχύτητα 48,3 χλμ/ώρα (με περιθώριο απόκλισης 5 χλμ/ώρα). Σήμερα το πρωτόκολλο δοκιμών του Euro NCAP προβλέπει πρόσκρουση με το 40% του εμπρός μέρους πάνω σε σταθερό εμπόδιο (το οποίο αντιπροσωπεύει το όχημα που έρχεται από την αντίθετη κατεύθυνση), με ταχύτητα 64 χλμ/ώρα.

Τότε το Skoda 100 τοποθετήθηκε πάνω σε ράγες, προκειμένου να διατηρήσει σταθερή τροχιά προς τον τοίχο. Την αποστολή να ωθήσει το αυτοκίνητο προς τον τοίχο αναλάμβανε μία ρουκέτα ατμού! Επρόκειτο για μία κατασκευή που αποτελείτο από μία δεξαμενή νερού και μία ηλεκτρική γεννήτρια που λάμβανε ενέργεια από diesel. Το νερό μετατρεπόταν σε ατμό υψηλής πίεσης μέσω θερμαντικών πηνίων.

Όταν το σύστημα έφθανε στην επιθυμητή θερμοκρασία και πίεση, το στόμιο της ρουκέτας άνοιγε με μηχανικό τρόπο και ο ατμός έσπρωχνε τη ρουκέτα προς τα εμπρός. Αυτή με τη σειρά της επιτάχυνε το αυτοκίνητο. Οι ράγες σταματούσαν πέντε μέτρα από τον τσιμεντένιο τοίχο. Σε εκείνο το σημείο ένα φρένο σταματούσε τη ρουκέτα, ενώ το όχημα συνέχιζε.

Για να επιτευχθεί η επιθυμητή ταχύτητα, οι μηχανολόγοι είχαν σκεφτεί μία φόρμουλα που υπολόγιζε το βάρος του οχήματος, την ποσότητα του νερού και την πίεση του ατμού. Για να επιβεβαιωθούν στην πράξη τα αποτελέσματα των υπολογισμών, γίνονταν δοκιμές προς την αντίθετη κατεύθυνση (δηλαδή όχι προς τον τοίχο). Μάλιστα υπήρχε οδηγός πίσω από το τιμόνι, προκειμένου να φρενάρει το αυτοκίνητο στο τέλος του διαδρόμου.

Η αρχική ρουκέτα ονομαζόταν HRB-01, ενώ η δεύτερη – εξελιγμένη – έκδοση HRB-02. Σήμερα υπάρχει μόνο μία ρέπλικα της ρουκέτας, καθώς η αυθεντική εκλάπη κατά τη διαδικασία μετεγκατάστασης του κέντρου ερευνών.