Μόνο ηλεκτρικά αυτοκίνητα στην Ευρώπη από το 2035: Συμφωνία Συμβουλίου και Κοινοβουλίου της ΕΕ

• Τα πρόστιμα που πληρώνουν όσοι κατασκευαστούν ξεπερνούν το στόχο εκπομπών CO2
• Θα απαγορεύεται να κυκλοφορούν συμβατικά αυτοκίνητα από το 2035;
• Τι είναι το «Fit for 55»

Σε προσωρινή πολιτική συμφωνία κατέληξαν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όσον αφορά τους αυστηρότερους κανονισμούς εκπομπών CO2 για τα νέα επιβατικά οχήματα και τα ελαφρά επαγγελματικά (βαν). Το μέτρο που περιέχεται στο πακέτο «Fit for 55» προβλέπει ότι θα παύσει η πώληση επιβατικών αυτοκινήτων και βαν με συμβατικούς κινητήρες στην ΕΕ από το 2035. Στόχος είναι να μειωθούν κατά 100% οι εκπομπές ρύπων από τις συγκεκριμένες κατηγορίες οχημάτων, σε σύγκριση με το 2021.

Παράλληλα τίθεται και ενδιάμεσος στόχος για το 2030, με μείωση εκπομπών CO2 κατά 55% για τα επιβατικά αυτοκίνητα και κατά 50% για τα βαν. Για να εφαρμοστεί η απόφαση απομένει η επίσημη αποδοχή της από τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Άρα από την 1η Ιανουαρίου 2035 θα επιτρέπεται να πωλούνται εντός της ΕΕ αποκλειστικά μηδενικών ρύπων οχήματα. Είτε ηλεκτρικά (BEV), είτε υδρογόνου.

Παράλληλα, θα διατηρηθεί έως το 2030 ο ρυθμιστικός μηχανισμός κινήτρων για οχήματα μηδενικών και χαμηλών εκπομπών ρύπων (ZLEV). Ως μέρος του μηχανισμού αυτού, αν ένας κατασκευαστής πετύχει συγκεκριμένο μερίδιο πωλήσεων ZLEV, μπορεί να ανταμειφθεί από τις ευρωπαϊκές αρχές με λιγότερο ασφυκτικούς στόχους εκπομπών CO2. Το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο συμφώνησαν το μερίδιο των ZLEV να οριστεί στο 25% για τα επιβατικά αυτοκίνητα και στο 17% για τα βαν έως το 2030.

Η συμφωνία περιλαμβάνει διατύπωση για τα ουδέτερα σε CO2 καύσιμα (γνωστά ως e-fuels), σύμφωνα με την οποία – μετά από διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους – η Επιτροπή θα υποβάλει πρόταση για την εγγραφή οχημάτων που κινούνται αποκλειστικά με e-fuels μετά το 2035, σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ, εκτός του πεδίου εφαρμογής των προτύπων για τους στόλους και σύμφωνα με το στόχο της ΕΕ για την κλιματική ουδετερότητα.

Επίσης, στη συμφωνία περιλαμβάνεται ρήτρα αναθεώρησης που θα διασφαλίζει ότι το 2026 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αξιολογήσει διεξοδικά την πρόοδο που σημειώθηκε προς την επίτευξη των στόχων μείωσης των εκπομπών κατά 100% και την ανάγκη αναθεώρησης αυτών των στόχων, λαμβάνοντας υπόψη τις τεχνολογικές εξελίξεις, μεταξύ άλλων όσον αφορά τις plug-in υβριδικές τεχνολογίες και τη σημασία μιας βιώσιμης και κοινωνικά δίκαιης μετάβασης προς τις μηδενικές εκπομπές .

Επιπλέον, η συμφωνία περιλαμβάνει ενίσχυση άλλων διατάξεων στους κανονισμούς όπως:

• μείωση του ανώτατου ορίου των πιστώσεων εκπομπών που μπορούν να λάβουν οι κατασκευαστές για οικολογικές καινοτομίες που μειώνουν επαληθευμένα τις εκπομπές CO2 στο δρόμο, σε έως και 4 γρ/χλμ. ετησίως από το 2030 έως το 2034 (σήμερα ορίζεται σε 7 γρ/χλμ. ετησίως).
• η Επιτροπή θα αναπτύξει μια κοινή μεθοδολογία στην ΕΕ έως το 2025, για την αξιολόγηση του πλήρους κύκλου ζωής των εκπομπών CO2 από αυτοκίνητα και βαν που διατίθενται στην αγορά της ΕΕ, καθώς και για τα καύσιμα και την ενέργεια που καταναλώνουν αυτά τα οχήματα. Βάσει αυτής της μεθοδολογίας, οι κατασκευαστές μπορούν, σε εθελοντική βάση, να αναφέρουν στην Επιτροπή τις εκπομπές του κύκλου ζωής των νέων οχημάτων που διαθέτουν στην αγορά.

Η συμφωνία διατηρεί την παρέκκλιση για τους κατασκευαστές μικρού αριθμού οχημάτων, μέχρι το τέλος του 2035.

Τα πρόστιμα που πληρώνουν όσοι κατασκευαστούν ξεπερνούν το στόχο εκπομπών CO2

Σύμφωνα με τον ισχύοντα κανονισμό, κάθε κατασκευαστής πρέπει να διασφαλίσει ότι ο μέσος όρος εκπομπών CO2 από το στόλο των οχημάτων που ταξινομηθούν σε ένα ημερολογιακό έτος δεν θα υπερβαίνουν τους ειδικούς ετήσιους στόχους που του έχουν τεθεί. Οι κατασκευαστές μπορούν να συνεχίσουν να διαθέτουν οχήματα με κινητήρες εσωτερικής καύσης στην αγορά, αλλά εάν υπερβούν τον στόχο εκπομπών τους σε ένα έτος, πρέπει να πληρώσουν πρόστιμο 95 ευρώ ανά γραμμάριο CO2/χλμ. πάνω από τον στόχο, για κάθε όχημα που έχει ταξινομηθεί.

«Κατά συνέπεια, με τους νέους στόχους που συμφωνήθηκαν, τα οχήματα μηδενικών εκπομπών θα γίνουν τελικά φθηνότερα από τα οχήματα που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα», αναφέρει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Θα απαγορεύεται να κυκλοφορούν συμβατικά αυτοκίνητα από το 2035;

Το μέτρο αφορά αποκλειστικά τα νέα αυτοκίνητα που θα πωλούνται από το 2035 και τα οποία θα πρέπει να είναι αμιγώς ηλεκτρικά. Δεν θα απαγορευτεί άμεσα εκείνη τη στιγμή η κυκλοφορία των οχημάτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης.

Σταδιακά θα απαγορεύεται η κυκλοφορία οχημάτων παλαιότερης αντιρρυπαντικής τεχνολογίας (π.χ. πρώτα τα Euro 5, μετά τα Euro 6 και μετά τα Euro 7). Έτσι μέσω υψηλής έμμεσης φορολογίας (π.χ. τέλη κυκλοφορίας) θα καταστεί ασύμφορη η κατοχή και χρήση ενός συμβατικού αυτοκινήτου, ώστε σταδιακά να αποσυρθούν από την κυκλοφορία.

Τι είναι το «Fit for 55»

Το πακέτο «Fit for 55» είναι το εργαλείο ώστε η Ευρωπαϊκή Ένωση να πετύχει τους στόχους της: να μειώσει το λιγότερο κατά 55% τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 και να επιτευχθεί η ανθρακική ουδετερότητα στην Ευρώπη έως το 2050. Ειδικά για τον τομέα των μεταφορών, ο στόχος είναι αρκετά υψηλότερος, φθάνοντας το 90%.