Τον περασμένο Αύγουστο, ο κόσμος άκουσε το πρώτο καμπανάκι της ολίσθησης, στο παρελθόν που πάλευε να σβήσει για χρόνια. Οι Ταλιμπάν ανέκτησαν τον έλεγχο σε όλες τις μεγάλες πόλεις του Αφγανιστάν και κατέλαβαν το προεδρικό παλάτι, σπέρνοντας τον πανικό στους πολίτες της χώρας. Ήταν τότε που κυκλοφορούσαν τα βίντεο με εκατοντάδες Αφγανούς κατοίκους να κρέμονται από τα αεροπλάνα και να πέφτουν στο κενό, σε μια μάταιη προσπάθεια να αποδράσουν πριν να είναι αργά.
Όλοι είχαν οραματιστεί αυτό που ερχόταν. Αυτό που έφερναν, μάλλον, μαζί τους οι Ταλιμπάν. Τη φίμωση, την απαξίωση και την καταπάτηση κάθε ανθρώπινου δικαιώματως, ειδικά στις γυναίκες. Για τις αθλήτριες του Αφγανιστάν, ο νόμος της Σαρίας, έτσι όπως τον ερμηνεύουν οι Ταλιμπάν, ορίζει αμαρτία την άθληση των γυναικών, ως σεξουαλικό σήμα προς τους άνδρες λόγω του ευδιάκριτου του γυναικείου σώματος κατά τη φυσική άσκηση. Για τις αθλήτριες του Αφγανιστάν, όσες επιβιώνουν καθημερινά ή κατάφεραν να μεταναστεύσουν, η φυλακή είναι διπλή. Το σώμα καταπνίγει την εσωτερική ανάγκη του αθλητή, η χώρα με τη σειρά της απειλεί το ίδιο τους το σώμα και την ελευθερία.
Η Φρίμπα Ρεζάγιε αποτελεί μία εκ των δύο πρώτων γυναικών που εκπροσώπησαν το Αφγανιστάν στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Και μάλιστα, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004. Η έμπειρη τζουντόκα θα μπορούσε να είχε βρεθεί και στους Αγώνες του Σίδνεϊ το 2000, αν φυσικά η η ΔΟΕ δεν είχε αποκλείσει το Αφγανιστάν, ως αντίδραση στις διακρίσεις της χώρας ενάντια στις γυναίκες υπό τον νόμο των Ταλιμπάν.
Πλέον, η Ρεζάγιε δραστηριοποιείται στον Καναδά, όπου εγκαταστάθηκε το 2011 και έχει ιδρύσει τον οργανισμό Women Leaders of Tommorow (WLT), ο οποίος προσφέρει ανώτατη εκπαίδευση σε γυναίκες πρόσφυγες από το Αφγανιστάν. Μία από τις δράσεις του είναι το GOAL (Girls of Afghanistan Lead), ένα αθλητικό πρόγραμμα που στηρίζει τις Αφγανές αθλήτριες των πολεμικών τεχνών. Η Ρεζάγιε κρατάει επαφή με 130 γυναίκες αθλήτριες που βρίσκονται ακόμη στο Αφγανιστάν και δεν μπόρεσαν να διαφύγουν έγκαιρα μετά την επάνοδο των Ταλιμπάν στην εξουσία. Αυτά που ακούει και μαθαίνει από τις συναδέλφισσές της, προκαλούν φρίκη.
«Πριν από λίγες εβδομάδες, οι Ταλιμπάν διέρρηξαν το σπίτι μιας από τις καλύτερες τζουντόκα της χώρας. Έψαχναν τα έγγραφά της για να αποδείξουν ότι ήταν μέλος της εθνικής ομάδας. Ευτυχώς, κατάφερε να το ‘’σκάσει’’. Κρύφτηκε σε ένα τοπικό κοιμητήριο για όλη την ημέρα, προσευχόμενη ότι οι Ταλιμπάν δεν θα τη βρουν εκεί. Αν είχαν βρει εκείνα τα έγγραφα στο σπίτι της, θα την περνούσαν για δίκη από το δικαστήριο της Σαρία. Αυτό θα σήμαινε ότι είτε θα τη μαστίγωναν 100 φορές, ή μπορεί ακόμα και να την εκτελούσαν δημόσια».
Αυτές οι αθλήτριες παραμένουν κρυμμένες. Υπό τον διαρκή φόβο της σύλληψης, με ό,τι αυτή μπορεί να επιφέρει. Οι Ταλιμπάν στέλνουν απειλητικά μηνύματα, τις εκφοβίζουν και κατά έναν τρόπο τις κρατούν ομήρους στα ίδια τους τα σπίτια. Έμμεσα.
Stand with women in Afghanistan. Listen to the voices of Afghanistan women! https://t.co/wsmUsIRte4
— Friba Rezayee (@FribaRezayee) May 5, 2022
Κι όλα αυτά ενώ τυπικά, ο αθλητισμός των γυναικών δεν έχει απαγορευθεί δια νόμου. Οι πρακτικές τους, όμως, δεν έχουν αλλάξει. Μόλις πρόσφατα, μία διεθνής παίκτρια βόλεϊ συνελήφθη και οι Ταλιμπάν την ξυλοκόπησαν, της προκάλεσαν μώλωπες σε όλο της το σώμα, αλλά την άφησαν να ζήσει ώστε να παραδειγματίσουν τις υπόλοιπες γυναίκες να σταματήσουν τον αθλητισμό.
Η αγωνία για τον γυναικείο αθλητισμό στη χώρα είναι πιο έντονη από ποτέ. Μέσα στο 2021, αφότου οι Ταλιμπάν επανήλθαν στην εξουσία, έγιναν αρκετές συστηματικές προσπάθειες μαζικής διαφυγής των γυναικών αθλητριών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το ποδόσφαιρο, όπου FIFA και FIFPro συνεργάστηκαν για να διαφύγει η εθνική Αφγανιστάν. Η κατάσταση, όμως, δεν είναι το ίδιο εύκολη για τις υπόλοιπες αθλήτριες, αφού την ίδια ώρα οι περισσότερες χώρες εκχωρούν βίζα μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις, δίνοντας προτεραιότητα σε πρόσφυγες από τις ένοπλες δυνάμεις και τις οικογένειές τους.
Συν τοις άλλοις, ο πόλεμος στην Ουκρανία κάνει τα πράγματα ακόμα δυσκολότερα, εξηγεί η Ρεζάγιε. «Όλη η προσοχή του πλανήτη βρίσκεται στους Ουκρανούς πρόσφυγες. Κι ο κόσμος ξεχνάει το Αφγανιστάν». Παράλληλα, οι διεθνείς φορείς τηρούν εμμέσως σιγήν ιχθύος, περιοριζόμενοι σε μια αθόρυβη διπλωματία που δεν αποφέρει το παραμικρό αποτέλεσμα.
«Είναι σαν να νομιμοποιούν τη δράση τους κι αν γίνει αυτό, τότε οι Ταλιμπάν θα νικήσουν. Αυτό θα θέσει ένα ιστορικό παράδειγμα: ότι το κακό κερδίζει. Εμείς, όμως, θέλουμε να κερδίσουν οι αρχές του αθλητισμού, της παιδείας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ενάντια στους άνδρες με τα όπλα», δηλώνει η Ρεζάγιε, η οποία καλεί όλους τους επίσημους φορείς σε κάθε άθλημα να δείξουν τη στάση τους με απτή πίεση, αποκλείοντας δηλαδή τη χώρα από όλες τις διεθνείς διοργανώσεις.
«Τώρα είναι η ευκαιρία. Διότι όσο κι αν οι Ταλιμπάν είναι παντρεμένοι με την ιδεολογία τους, είναι και ευαίσθητοι ως προς το τι σκέφτεται ο κόσμος για αυτούς. Είναι πολύ σκληροί και διαβολικοί, αλλά δεν είναι χαζοί. Έχουν επίγνωση ότι ο κόσμος τους παρακολουθεί, ειδικά οι άνθρωποι στα social media».
Αυτό που απομένει για τις αθλήτριες στο Αφγανιστάν είναι η ελπίδα. Ή μήπως ούτε αυτή; Ο φόβος και η κατ’ οίκον ‘’φυλακή’’ έχει πλακώσει κάθε σπιθαμή αισιοδοξίας για χιλιάδες γυναίκες αθλήτριες. Κι όπως δηλώνει η Ρεζάγιε, «αν πάρεις μακριά το κίνητρο από έναν αθλητή, είναι σαν να παίρνεις μακριά από μια μητέρα το παιδί της». Πλέον, το μέλημα για αυτές τις γυναίκες δεν είναι καν η επιστροφή στην όποια κανονικότητα. Είναι η επιστροφή στην ελπίδα ότι ίσως μια μέρα θα μπορέσουν να ξανακάνουν ελεύθερα αυτό που αγαπούν.
Πηγή: DW Sports