Όλα άρχισαν για την Ταμάρα Βέγκα όταν ανέβασε μια φωτογραφία της με μαγιό στο Ιnstagram. Η 30χρονη πρωταθλήτρια του μοντέρνου πεντάθλου από το Μεξικό, με δύο συμμετοχές σε Ολυμπιακούς Αγώνες, έγραψε για την κυτταρίτιδα και τις ραγάδες, που ήταν ορατές στο σώμα της: «Η ζωή είναι πολύ μικρή για να μην αγαπάς το σώμα σου», έγραψε ενθαρρύνοντας και τους άλλους να κάνουν το ίδιο. Η ανάρτησή της βρήκε μεγάλη ανταπόκριση από ανθρώπους που δυσκολεύονταν να αποδεχθούν το σώμα τους, με κάποιους να λένε ότι είχαν αναπτύξει διατροφικές διαταραχές.
Ανάμεσα σε εκείνους που είδαν την ανάρτηση της Βέγκα και διάβασαν τα σχόλια ήταν η αθλητική φωτογράφος και παραγωγός podcast Ντανάι Γκαρσία, που δεν έχασε την ευκαιρία, προσκαλώντας την αθλήτρια σε ένα podcast. Συμφώνησαν να δημιουργήσουν ένα ντοκιμαντέρ και κάπως έτσι γεννήθηκε το «Atletas Frente al Espejo» («Αθλητές μπροστά στον καθρέφτη»). Πρόκειται για μαρτυρίες ελίτ Μεξικανών αθλητριών που υπέφεραν από διατροφικές διαταραχές σε όλη τη διάρκεια της καριέρας τους, συμπεριλαμβανομένης της ίδιας της Βέγκα.
«Αποφάσισα να κάνω αυτό το ντοκιμαντέρ εξαιτίας όλων των προβλημάτων που είχα, ξεκινώντας από τη βουλιμία και την απόρριψη του σώματός μου. Ήθελα να καταλάβει ο κόσμος ότι παρ' όλο που είμαι αθλήτρια υψηλών επιδόσεων, παρ' όλο που προπονούμαι οκτώ ώρες την ημέρα, πάνω από όλα είμαι γυναίκα και άνθρωπος που έχει υπαρξιακά προβλήματα, που έχει προβλήματα με το σώμα της», είπε η Βέγκα στο ισπανικό podcast του Olympics.com.
«Ξύπνησα μια μέρα και είπα, "γιατί;"».
Αθλήτριες από διαφορετικά αθλήματα, ατομικά και ομαδικά, ανέφεραν τη δική τους ιστορία, που είχαν για κοινό παρανομαστή τη σωματική και τη συναισθηματική απέχθεια. Είναι σαν κάποιος να παλεύει με τον εαυτό του, τους δαίμονές του που τον βασανίζουν, ανεξαρτήτου ηλικίας, κοινωνικής τάξης, όπως και η Ταμάρα Βέγκα.
Η ίδια εξομολογείται: «Νιώθεις ότι έρχεται η στιγμή που λες “φτάνει πια”. Είναι όταν ξυπνάς και αυτό που σκέφτεσαι και λες είναι “υποφέρω, γιατί χρειάζεται να είμαι ζωντανός;”. Ξύπνησα μια μέρα και είπα: “Γιατί η ζωή πρέπει να είναι τόσο δύσκολη; Γιατί δεν μπορώ να είμαι χαρούμενη με όλα όσα κάνω, το άθλημά μου, την προσπάθειά μου”.
Μετά κουράστηκα να μην αισθάνομαι καλά. Βαρέθηκα να εύχομαι να μην ξυπνήσω ποτέ. Βαρέθηκα να είμαι πάντα λυπημένη, να μισώ τον εαυτό μου. Και νομίζω ότι όταν πραγματικά κουραζόμαστε ή όταν είμαστε πραγματικά σε ένα σημείο που δεν μπορούμε να το κάνουμε πια, είναι σαν μια χύτρα ταχύτητας που κοντεύει να εκραγεί. Νομίζω ότι αυτό το ντοκιμαντέρ ήταν ό,τι χρειαζόμουν πραγματικά, όπως το κερασάκι στην τούρτα. Με βοήθησε πολύ να γιατρευτώ».
Παίρνοντας και η ίδια μέρος στο ντοκιμαντέρ, βρέθηκε μπροστά στον καθρέφτη, κάνοντας την αυτοκριτική της
«Είναι κάπως αστείο πώς μια διαδικασία θεραπείας κατέληξε σε κάτι τόσο όμορφο όσο ένα ντοκιμαντέρ. Ήταν πολύ δύσκολο για μένα στην αρχή να δεχτώ ότι είχα προβλήματα με τα ναρκωτικά. Ήταν κάτι πολύ ενοχλητικό. Τώρα καταλαβαίνω πώς θα μπορούσα να είχα ζήσει έτσι. Είναι ένα ευαίσθητο θέμα, καθώς ξέρω τι είναι να νιώθεις άσχημα και να μην μπορείς να σταματήσεις. Νομίζω επίσης ότι αν θέλεις να καταλάβεις κάποιον που θέλει να αυτοκτονήσει, κανείς δεν θα το καταλάβει, εκτός από ένα άτομο που έχει προσπαθήσει να το κάνει κι αυτό. Εάν κάποιος στην οικογένειά σας έχει αυτοκτονήσει, είναι μυστικό. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που περνούν από κατάθλιψη και θέλουν να αυτοκτονήσουν.
Αισθάνομαι ότι είναι μια πανδημία τόσο επικίνδυνη όσο το COVID-19. Η κατάθλιψη και το άγχος είναι πανδημία. Ένιωσα την ανάγκη ότι δεν θέλω να ζήσω ξανά με τις ανασφάλειές μου, με την κατάθλιψη, πως έχω τα εργαλεία να τα αντιμετωπίσω και να τα διώξω. Η ζωή μου δεν έχει χώρο για τέτοια πράγματα».
Η Ταμάρα Βέγκα έχοντας βγει νικήτρια στη μάχη με το εγώ της και θέλοντας να βοηθήσει αυτούς που ακόμα παλεύουν, δημιούργησε το δικό της ίδρυμα το Fundación Tamara Vega.
Ιδιαίτερο δε ενδιαφέρον παρουσιάζει η άποψη της καθηγήτριας Μαργκό Μαουντζόι, κλινική επιστήμονας και μέλος των Ομάδων Εργασίας της ΔΟΕ για την Ψυχική Υγεία, με αφορμή την ιστορία της Ταμάρα Βέγκα. Συγκεκριμένα είπε: «Οι Μεξικανοί αθλητές στο ντοκιμαντέρ “Atletas Frente al Espejo” έχουν βιώσει πολλά ζητήματα: ανησυχίες για την εικόνα του σώματός τους και τις συνέπειες της σωματικής και ψυχικής υγείας των διατροφικών διαταραχών. Η Ταμάρα παίρνει δύναμη από την εμπειρία της, να βοηθά άλλους και να τους εμπνέει. Τα μηνύματά της στο ντοκιμαντέρ είναι πολύ σημαντικά, ενθαρρύνει τους αθλητές να αυτοεξετάσουν τις συμπεριφορές τους, να αναζητήσουν συμβουλές έγκαιρα και να ξεκινήσουν θεραπεία.
Στον αθλητισμό, εκτός από τις πιέσεις της κοινωνίας στους αθλητές να είναι αδύνατοι, υπάρχουν περαιτέρω πιέσεις να διατηρήσουν μια συγκεκριμένη σύνθεση του σώματός τους, για να βελτιώσουν τις αθλητικές τους επιδόσεις. Οι αθλητές σε αθλήματα που κρίνονται αισθητικά, όπως η γυμναστική, η καλλιτεχνική κολύμβηση το καλλιτεχνικό πατινάζ και σε αθλήματα που εξαρτώνται από το βάρος, όπως αθλήματα αντοχής, άλματα με σκι, είναι πιο επιρρεπείς στην ανάπτυξη διατροφικών διαταραχών στις συμπεριφορές τους.
Η πρόληψη θα πρέπει να περιλαμβάνει εκπαίδευση για τους αθλητές σχετικά με τη σημασία της σωστής τροφοδοσίας των αθλητικών τους επιδόσεων μέσω της υγιεινής διατροφής και της διατήρησης μιας υγιούς εικόνας του σώματος. Οι αθλητές θα πρέπει επίσης να ενθαρρύνονται να αναζητούν βοήθεια έγκαιρα και να ενημερώνονται πού να αναζητούν βοήθεια από ειδικούς γιατρούς με εμπειρία στη θεραπεία διατροφικών διαταραχών».