Τζάκι Τζόινερ-Κέρσι: Η καλύτερη αθλήτρια του 20ου αιώνα

«Σούπερ Γυναίκα»

Ο τίτλος που συνοδεύει τον τίτλο δόθηκε από το περιοδικό «Sports Illustrated». Η φήμη του μέσου ανέδειξε αυτό που ήταν αυταπόδεικτο, όμως ο φθόνος, ο αδυσώπητος ανταγωνισμός και ο επόμενος αγώνας δεν άφηναν να φανεί καθαρά.

Η διαπίστωση για την αξιοσύνη της Τζάκι Τζόινερ και η μεταφορά αυτής σε παγκόσμιο επίπεδο, συνέβαλλαν στη δημιουργία του μύθου. Είχε προηγηθεί ο χαρακτηρισμός (από το ίδιο έντυπο) «Σούπερ Γυναίκα».

Τον είχε κερδίσει και επιβάλλει μετά την παρουσία της στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου της Ρώμης, το 1987. Εκεί κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στο μήκος και στο έπταθλο. Η επίδοση της στο δεύτερο αγώνισμα έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι σε αυτό τα ανθρώπινα-αθλητικά όρια δοκιμάζονται.

Στο έπταθλο (και αντίστοιχα στο δέκαθλο για τους άνδρες) προκαλείται στο έπακρο το αγωνιστικό «εγώ» και η εξωτερίκευση των πολυεπίπεδων ικανοτήτων. Ο αθλητής πρέπει να είναι δυνατός, γρήγορος, ανθεκτικός και η τεχνική του να μην υστερεί πουθενά.

Οφείλει να κινηθεί ανάμεσα στο υπεράνθρωπο και το οριακά ανθρώπινο. Η Τζόινερ-Κέρσι βρέθηκε ακριβώς εκεί και έμεινε εκεί! Λίγο πριν το «υπέρ» και λίγο μετά το «μετά». Αξιοθαύμαστο. Η δικαιολογημένη (ως ένα βαθμό) υπερβολή των ΜΜΕ τη μετέφερε στη σφαίρα της φαντασίας, της φαντασμαγορίας, των σούπερ ηρώων.

Γι’ αυτό και το «Σούπερ Γυναίκα», γι’ αυτό και ο μεγάλος τίτλος, γι’ αυτό και η κατάκτηση του αιώνα!

«Ήξερα ότι δεν είχα κάνει κάτι λάθος»

Οι τίτλοι, οι τιμές, τα ανθρώπινα και τα σχεδόν ανθρώπινα φυσικά και δεν περνάνε απαρατήρητα. Φυσικά και προκαλούν θαυμασμό, φθόνο και δικαιολογημένη αμφισβήτηση.

Η Τζάκι Τζόινερ-Κέρσι δεν θα μπορούσε να αποφύγει τις βαριές κατηγορίες, τις υποψίες για το μέγα αμάρτημα του ντόπινγκ. Μεταφερόμαστε στον Οκτώβριο του 1988, στη χρονιά της.

Τα ΜΜΕ ενημερώνουν ότι κέρδισε άλλο ένα βραβείο, αυτό της «ερασιτέχνισσας αθλήτριας της χρονιάς». Τα επιτεύγματα της τη φέρνουν στην πρώτη θέση της αξιολόγησης αθλητικών επιδόσεων και για πολλούς θεωρείται -τότε- η καλύτερη του κόσμου!

Οι εκπληκτικές επιδόσεις, όμως, πρέπει να εξηγηθούν με τα ανθρώπινα μέτρα κι έτσι ο δείκτης της κατηγορίας στρέφεται εναντίον της. Έχει προηγηθεί το σοκ με τον Μπεν Τζόνσον και μετά απ’ αυτόν άπαντες είναι ύποπτοι.

Η Τζάκι Τζόινερ δεν θα μπορούσε να μείνει στο απυρόβλητο και η ερώτηση που της απευθύνεται είναι ξεκάθαρη: «πήρες ποτέ αναβολικά;». Η απάντηση της κατηγορηματική, «όχι!». Η ένταση της απόκρισης ακολουθεί αυτήν της ερώτησης, ενώ το πάθος της άρνησης ενισχύεται με την πίστη στα θεία (ορκίζεται στη Βίβλο).

Κι αν θέλουμε να βρούμε την αρχή του νήματος, οι δηλώσεις του Χοακίν Κρουζ μας οδηγούν. Ο βραζιλιάνος δρομέας μεσαίων αποστάσεων έχει κατηγορήσει ευθέως την Τζόινερ. Αργότερα απολογήθηκε για τη «σιγουριά» του περί χρήσης παράνομων φαρμάκων από την αθλήτρια, όμως το στίγμα μένει.

Ο προπονητής και σύζυγος της Μπομπ Κέρσι εξοργίζεται όταν μαθαίνει τις κατηγορίες. Παρ’ όλα αυτά καταλαβαίνει ότι είναι αναπόφευκτες. Το κλίμα που έχει διαμορφωθεί είναι νοσηρό και ανθρωποφαγικό.

Αντί να το πολεμήσει το εκμεταλλεύεται! Πώς; Ενημερώνει τους αθλητές του για το τι τους περιμένει. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύει την προσπάθεια και την άμυνα τους απέναντι στα ανοίκεια μέσα.

Η Τζόινερ-Κέρσι έγραφε στο ημερολόγιο που κρατούσε για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1988: «Δεν μπορούσα να κάνω τίποτα για να αλλάξω τη γνώμη των άλλων. Αναρωτήθηκα μήπως ήταν έργο του διαβόλου, μήπως ήταν μια προσπάθεια του να αμφισβητήσει την πίστη μου. Βαθιά μέσα μου, όμως, ήξερα ότι δεν είχα κάνει κάτι λάθος».

Δεν θα τα κατάφερνε χωρίς την οικογένεια της

Ο αθλητισμός ήταν η διέξοδος της και η προσπάθεια να πετύχει ο δρόμος προς την τελειότητα. Η ενασχόληση με τον στίβο τη βοήθησε να ξεπεράσει φτώχεια, διακρίσεις, αρρώστιες. Το «ξεπεράσει» με την έννοια του αφήνω πίσω αυτά που με πληγώνουν.

Η Τζόινερ-Κέρσι έτρεξε, κόπιασε, ίδρωσε κι έκανε άλμα μεγαλύτερο από τη φθορά. Η «ελυτική» προτροπή έγινε πράξη και ο στίβος πεδίο χάρης και ευλογίας! Τα λόγια της ίδια επιβεβαιώνουν τα προηγούμενα: «Το να είσαι αθλήτρια δεν σου στερεί τη θηλυκότητα. Το θεωρώ σαν ένα είδος χάρης».

Η χάρη αυτή, όμως, φέρει και την ευλογία, που στην περίπτωση της είναι η οικογένεια της. Δίχως αυτήν δεν θα κατάφερνε αυτά που κατάφερε. Ο αρθρογράφος του «Sports Illustrated» Κένι Μουρ σημείωνε πως «διαμορφώθηκε (η Τζόινερ) από τη μητέρα της που την έδεσε με την τελειότητα, από τον αδερφό της ο οποίος τη θαύμαζε, την υπερασπιζόταν, ήταν η αδελφή ψυχή της και από τον προπονητή της ο οποίος απαιτούσε απ’ αυτή την καλύτερη αξιοποίηση των χαρισμάτων της».

Η Τζάκι γεννήθηκε στις 3 Μαρτίου 1962 στο Ανατολικό Σεντ Λούις. Το σπίτι ήταν μικρό και η αναφορά έχει σημασία, μια και η μνήμη του στενού χώρου έδινε δύναμη σε αυτήν και τον αδελφό της, τον Αλ. Οι δύσκολες συνθήκες διαβίωσης φέρνουν και δύσκολες εμπειρίες, επώδυνες και αξέχαστες! Στα 11 είδε άντρα να δέχεται πυροβολισμούς μπροστά στο σπίτι της! Μερικά χρόνια αργότερα ήρθε δεύτερο σοκ, πιο δυνατό. Ο παππούς της, αφού μέθυσε, πήρε την καραμπίνα και σκότωσε τη γυναίκα του την ώρα που κοιμόταν! Η Τζάκι, λίγες ώρες πριν, είχε μιλήσει με τη γιαγιά της στο τηλέφωνο.

Η Τζάκι μεγάλωνε γρήγορα και η μητέρα της ήθελε να την προστατέψει, με τον τρόπο της φυσικά. Της είπε, λοιπόν, ότι δεν μπορούσε να βγαίνει με αγόρια μέχρι να γίνει 18. Έτσι, η ανήλικη Τζάκι έμεινε μακριά από το άλλο φύλο, όπως και από τα ναρκωτικά και το αλκοόλ.

Ξεκίνησε να ασχολείται με τον αθλητισμό και στα 12 είχε κάνει στο μήκος άλμα 5.1μ. Στο λύκειο διέπρεπε σε μπάσκετ, βόλεϊ και στίβο! Το ίδιο καλή ήταν και στις ακαδημαϊκές της υποχρεώσεις. Μετά το σχολείο έρχεται το κολέγιο, το UCLA. Ξεφεύγει από την καταπιεστική και αυστηρή μητέρα και ασχολείται με αυτά που αγαπάει, μπάσκετ και στίβο.

Ωστόσο, τον Ιανουάριο του 1981 επιστρέφει σπίτι για να δει την άρρωστη μητέρα της. Η Μέρι Τζόινερ υποφέρει από σπάνια μορφή μηνιγγίτιδας. Όταν η οικογένεια την επισκέπτεται στο νοσοκομείο είναι σε κώμα. Ο σύζυγος της δεν μπορεί να πάρει την απόφαση τερματισμού της μηχανικής υποστήριξης. Το βάρος πέφτει στα παιδιά, περισσότερο στον Αλ και την Τζάκι.

Η Μέρι φεύγει από τη ζωή στα 37. Η Τζάκι επιστρέφει στο κολέγιο και γνωρίζει τον Μπομπ Κέρσι. Της προσφέρει παρηγοριά και γίνεται προπονητής της στον στίβο. Οι δυνατότητες της δεν μπορούσαν να αγνοηθούν και ο Κέρσι τη βοηθά να βελτιωθεί, ιδιαίτερα στο έπταθλο.

Η γνωριμία τους δεν μένει στο φιλικό, επαγγελματικό επίπεδο και τον Ιανουάριο του 1986 παντρεύονται.

Σαν κονσέρτο κλασικής μουσικής

Ο Μπομπ Κέρσι δήλωνε πως «οι επιδόσεις της μοιάζουν με παράσταση όπερας ή κονσέρτο». Κι αν το υποκειμενικό στοιχείο (σύζυγος της Τζάκι) υποβαθμίζει κάπως την παρομοίωση, εντούτοις υπάρχει αλήθεια σε αυτή.

Η τελειότητα του μουσικού συνόλου βρίσκεται στην Τζάκι Τζόινερ. Ή για να είμαστε ακριβείς: η αντανάκλαση του αποτυπώνεται σε αυτήν! Το γεγονός ότι ασχολήθηκε με το έπταθλο είναι κομβικής σημασίας για όλους εμάς που «κρίνουμε».

Ο συνδυασμός ατομικών αγωνισμάτων στο υψηλότερο επίπεδο απαιτεί τα πάντα. Η Τζόινερ έδωσε τα πάντα και καλύτερη απόδειξη από την επίδοση της στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1988 δεν υπάρχει. Οι 7.291 πόντοι που συγκέντρωσε στη Σεούλ την εξύψωσαν σε σφαίρες μυθικές.

Εκεί έδειξε ότι μπορεί να τιθασεύσει τον θηριώδη χαρακτήρα του αθλήματος της. Η διάκριση στο άλμα εις μήκος ήρθε να ενισχύει το μεγαλείο της γυναίκας. Η Τζάκι Τζόινερ είχε την αρμονία που χρειαζόταν για να σεβαστεί τα όρια και τη δύναμη για να τα διευρύνει. Αυτό ακριβώς που γίνεται και στην όπερα ή σε ένα κονσέρτο κλασικής μουσικής.

Υπάρχει, όμως, και κάτι άλλο. Κάτι που είναι κοινό σε μουσική και αθλητισμό: η αντοχή. Εάν δεν αντέχεις δεν μπορείς να τα βάλεις με τον πόνο που απαιτείται και οι κορφές του Ολύμπου ποτέ δεν θα είναι δικές σου. Η Τζάκι Τζόινερ τα έβαζε με τον πόνο και έβγαινε νικήτρια, όπως το 1996 στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα.

Λόγω τραυματισμού στα εκατό μέτρα με εμπόδια αποσύρεται από το έπταθλο, όχι, όμως, και από το μήκος. Εκεί -στο τελευταίο άλμα- καταφέρνει και έρχεται τρίτη. Το 1998 αποχωρεί από τον στίβο και δεν ξανακοιτάζω πίσω. Πάντα μπροστά κοίταγε και πάντα προετοιμαζόταν.

Κι αν έστρεφε το βλέμμα στο παρελθόν ένα πράγμα θα έβλεπε: την πρώτη κυρία του στίβου!

Πηγές
-«Joyner-Kersee completes huge leap» [espn]

-«Black History Month: Jackie Joyner-Kersee is among the greatest athletes of all-time» [Sports Illustrated]

-«Joyner-Kersee fights steroid rumors» [nytimes]