Για την ολυμπιονίκη της ξιφασκίας Δήμητρα Μαγκανουδάκη, ο πρωταθλητισμός κι αργότερα η προπονητική ήταν η φυσική συνέχεια της ενασχόλησης της με το άθλημα. Η Μαγκανουδάκη ήρθε πρώτη φορά σε επαφή με το χώρο όταν ήταν 11 χρονών, μέσω ενός εκπαιδευτικού προγράμματος. Στην εφηβεία συνειδητοποίησε ότι μόνο η ξιφασκία τη γέμιζε ευχαρίστηση και την ικανοποιούσε κι έτσι ο πρωταθλητισμός έγινε μονόδρομος.
Όπως λέει άλλωστε και η ίδια, η ξιφασκία είναι «ένα πλήρες άθλημα», που εξασκεί το σώμα και το μυαλό. Πλέον έχει δικό της σύλλογο, την Αθλητική Ένωση “Μεσόγειος” Ραφήνας-Πικερμίου, είναι Γενική Γραμματέας του Συνδέσμου Προπονητών Ξιφασκίας, και ηγείται μιας συντονισμένης προσπάθειας να γίνει το άθλημα γνωστό στην Ελλάδα και να ασχοληθούν περισσότερα παιδιά με αυτό.
Cover photo by: Ιωάννα Τζετζούμη
Η Δήμητρα Μαγκανουδάκη μίλησε στο GWomen για «το άθλημα της ζωής της», τους κύκλους της αθλητικής της καριέρας και το ρόλο των μέσων στην προβολή του γυναικείου αθλητισμού.
Τι είναι για σένα η ξιφασκία;
Η ξιφασκία είναι σίγουρα το άθλημα της ζωής μου! Συνεχίζει να με εντυπωσιάζει γιατί για να φτάσεις στην νίκη πρέπει να στήσεις μια διαφορετική κάθε φορά τακτική, να κρύψεις τις καλές σου κινήσεις από τον αντίπαλό σου για να καταφέρεις να τον ξεγελάσεις, να μπορέσεις πάρεις τον πόντο και να κερδίσεις. Είναι κατά βάση ένα άθλημα στρατηγικής, αλλά πρέπει να έχεις παράλληλα πολύ καλή φυσική κατάσταση και άριστη τεχνική.
Αν και είναι από τα πρώτα Ολυμπιακά αγωνίσματα, η ξιφασκία δεν τυγχάνει μεγάλης προβολής. Πώς μπορεί αυτό να αλλάξει;
Είμαστε ένα μικρό άθλημα, αλλά τα τελευταία χρόνια τόσο η Ομοσπονδία όσο και ο Σύνδεσμος Προπονητών Ξιφασκίας, στον οποίο είμαι και Γενική Γραμματέας, προσπαθούμε για μεγαλύτερη προβολή. Πιστεύω πως με δράσεις όπως επιδείξεις από τους αθλητές μας κι επισκέψεις σε σχολεία, η ξιφασκία μπορεί πάρει την θέση που της αξίζει. Βέβαια η καλύτερη διαφήμιση για εμάς είναι οι πολύ μεγάλες επιτυχίες που φέρνουν οι Έλληνες αθλητές σε παγκόσμιο επίπεδο. Για παράδειγμα, η Δώρα Γκουντούρα και η Δέσποινα Γεωργιάδου στη σπάθη γυναικών πρωταγωνιστούν στο παγκόσμιο στερέωμα.
Γιατί ένα παιδί να επιλέξει να ασχοληθεί με την ξιφασκία; Τι του προσφέρει ως άθλημα;
Η ξιφασκία είναι ένα άθλημα πλήρες. Από 5 ως 8 χρονών, τα παιδιά εξασκούν το συντονισμό του σώματός τους, τα αντανακλαστικά και την ισορροπία τους. Έτσι μαθαίνουν να αντιδρούν σε διαφορετικά ερεθίσματα, βελτιώνοντας παράλληλα τη φυσική τους κατάσταση. Το κομμάτι της τακτικής μπαίνει στην προπόνηση νωρίς. Τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από το παιχνίδι πώς πρέπει αντιδρούν στις κινήσεις του αντιπάλου. Παράλληλα διασκεδάζουν, κοινωνικοποιούνται, και μαθαίνουν να λειτουργούν ως μέλη μιας ομάδας.
Ποια ήταν η πιο δυνατή στιγμή της καριέρας σου; Ένιωσες ποτέ ότι θέλεις να τα παρατήσεις;
Υπάρχουν πολλές στιγμές που έχουν μείνει χαραγμένες στη μνήμη μου. Μια από αυτές είναι σίγουρα η συμμετοχή μου στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004. Θυμάμαι καθαρά όταν έμπαινα με την υπόλοιπη ελληνική αποστολή στο γήπεδο για την Τελετή Έναρξης. Ακόμα ακούω τους χιλιάδες θεατές να φωνάζουν “ΕΛΛΑΣ ΕΛΛΑΣ”. Είναι κάτι που δύσκολα θα ξεχάσω. Αν και είχα και δύσκολες στιγμές με τραυματισμούς και αποτυχίες, ποτέ δεν ένιωσα ότι θέλω να τα παρατήσω. Πάντα τα δύσκολα με πείσμωναν να συνεχίσω ακόμα πιο δυνατά.
Πώς ήταν η επόμενη μέρα μετά τον πρωταθλητισμό;
Εξαιρετικά δύσκολη. Αν και το τέλος της αθλητικής μου καριέρας μου ήρθε πολύ ώριμα, όταν είχα κλείσει τον κύκλο μου στην ξιφασκία και είχε έρθει η ώρα να κάνω οικογένεια, πόνεσα πάρα πολύ όταν έπαιξα τον τελευταίο μου αγώνα. Για μεγάλο χρονικό διάστημα ένιωθα άδεια, παρόλο που είχα πει η ίδια πολύ συνειδητά “τέλος”. Η συνέχεια όμως με αποζημίωσε και ισορρόπησε τα συναισθήματα μου και τη ζωή μου· παντρεύτηκα τον άντρα μου και κάναμε μια ευτυχισμένη οικογένεια με δύο υπέροχα παιδιά. Μόλις ένιωσα έτοιμη, ξαναμπήκα στον χώρο της ξιφασκίας, αυτή τη φορά ως προπονήτρια. Τα τελευταία 5 χρόνια έχω το δικό μου σύλλογο, και μοιράζομαι με τη σειρά μου όλα όσα έμαθα και βίωσα όσο ήμουν αθλήτρια με τους δικούς μου αθλητές.
Εάν μπορούσες να γυρίσεις το χρόνο πίσω, θα έκανες κάτι διαφορετικά;
Αν γύριζα τον χρόνο πίσω το μόνο που θα άλλαζα θα ήταν ότι θα ήθελα να έχω βιώσει πιο έντονα τις επιτυχίες μου. Ποτέ δεν άφησα τον εαυτό μου να χαρεί ή να πανηγυρίσει στο μέγιστο, γιατί πάντα είχα στο μυαλό μου τον επόμενο στόχο. Δε θα άλλαζα όμως τίποτε άλλο. Το ταξίδι του πρωταθλητισμού ήταν συναρπαστικό και με γέμισε με γνώσεις και εμπειρίες, άλλαξε τη ζωή μου και διαμόρφωσε το χαρακτήρα μου.
Ως προπονήτρια τι θα έλεγες ότι πρέπει να προσέξουν οι γονείς και οι προπονητές μιας έφηβης αθλήτριας;
Η περίοδος της εφηβείας είναι κομβική για να καταλάβει ένα παιδί πως ο πρωταθλητισμός θα του δώσει εφόδια για την υπόλοιπη ζωή του και να πειστεί να ασχοληθεί σοβαρά. Θέλει πολύ προσεκτικές κινήσεις, τόσο από τους γονείς στο σπίτι όσο και από τους προπονητές στο γήπεδο. Οι γονείς πρέπει να προσέξουν σε ποιον θα απευθυνθούν για να αναλάβει την νεαρή αθλήτρια και να επιλέξουν πιστοποιημένο προπονητή, με σοβαρότητα και επαγγελματισμό, όχι κάποιον που προπονεί από χόμπι. Και φυσικά πρέπει να υπάρχει απόλυτη εμπιστοσύνη και καλή συνεργασία μεταξύ γονιών και προπονητή. Οι προπονητές από την άλλη πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση στην ψυχολογία της αθλήτριας, να είναι πάντα κοντά στο παιδί, στηρίζοντας το και στις αποτυχίες, μιας και σε δύσκολες στιγμές οι αθλητές αυτής της ηλικίας είναι εύκολο να τα παρατήσουν.
Ποια είναι η σχέση αθλητισμού και ψυχικής υγείας;
Πιστεύω πως ο αθλητισμός προσφέρει σωματική και ψυχική ηρεμία. Η γυμναστική είναι μια διαδικασία εκτόνωσης που έχει ως αποτέλεσμα την καλή ψυχική υγεία. Στον πρωταθλητισμό όμως τα δεδομένα αλλάζουν. Ο αθλητής πρέπει να αποδώσει στο μέγιστο υπό τρομερή ψυχολογική πίεση και άγχος. Για όσους κάνουν πρωταθλητισμό, η ψυχολογική προετοιμασία είναι μέρος της προπόνησης.
Ποιοι είναι οι λόγοι που ο γυναικείος αθλητισμός δεν έχει την ίδια ανταπόκριση με τον ανδρικό; Τι θα μπορούσε να γίνει για να αλλάξει αυτό;
Σε πολλά αθλήματα οι γυναίκες έχουν ξεκινήσει εδώ και πολλά χρόνια να διαπρέπουν και να ξεπερνούν τους άντρες σε επιτυχίες, αλλά συνεχίζουν να μην γίνονται αποδεκτές. Ο σεξισμός είναι άλλωστε ένα μεγάλο και σοβαρό πρόβλημα της κοινωνίας μας. Η γυναίκα αθλήτρια πρέπει πάντα να δικαιολογεί την ύπαρξη της και να αποδεικνύει τις ικανότητες της μέσω των αποτελεσμάτων της. Αν δεν πετύχει, έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Πιστεύω πως αν υπήρχε μεγαλύτερη προβολή των επιτυχιών των γυναικών και αν όλοι βλέπαμε ότι η προσπάθεια τους είναι ισάξια με αυτή των ανδρών, οι αθλήτριες θα είχαν την θέση που τους αξίζει. Σίγουρα ο γυναικείος αθλητισμός πρέπει να προβάλλεται περισσότερο και τα media είναι το μέσο που μπορεί να αναδείξει τις αθλήτριες και τα κατορθώματα τους. Νομίζω ότι το GWomen είναι ένα μεγάλο βήμα προς την ανάδειξη του γυναικείου αθλητισμού.
Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει μία γυναίκα (πρωτ)αθλήτρια; Θα μπορούσε μέσω του αθλητισμού να αναπτυχθεί ένα πλαίσιο γυναικείας ενδυνάμωσης, αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας;
Οι γυναίκες αθλήτριες πρέπει να αποδεικνύουν συνεχώς ότι μπορούν να τα καταφέρουν το ίδιο καλα με τους άντρες, ειδικά στα ανδροκρατούμενα αθλήματα. Είναι πάρα πολύ δύσκολο για μια αθλήτρια να πρέπει να υποστηρίζει διαρκώς τις επιτυχίες της για να μπορεί να έχει ίση μεταχείριση με τους άνδρες συναδέλφους της. Στη χώρα μας έχουν δημιουργηθεί πολλές ομάδες και πολλοί σύλλογοι που στηρίζουν τη γυναίκα. Μέσω αυτών θα μπορούσε να ξεκινήσεις ένα κίνημα αλληλοβοήθειας. Ας μην ξεχνάμε πως ο αθλητισμός φέρνει κοντά τους ανθρώπους, δημιουργεί παρέες… Αν όλο αυτό είχε ως επίκεντρο τις γυναίκες θα μπορούσε να τις βοηθήσει σε πολλά ζητήματα που έχουν ανάγκη.
Πώς χρησιμοποιείς εσύ τα social media; Τι μηνύματα θέλεις να στέλνεις στο κοινό που σε ακολουθεί και τι μηνύματα λαμβάνεις;
Τα social media είναι η νέα πραγματικότητα της εποχής μας. Αυτό που εγώ προσπαθώ να προβάλλω είναι πρωτίστως οι αξίες του αθλητισμού, το ευ αγωνίζεσθαι, η διαφορετικότητα… Με προβληματίζει το γεγονός ότι αρκετός κόσμος προβάλλει πολύ έντονα και σε καθημερινή βάση στιγμές από την προσωπική του ζωή.
Υπήρξε φορά που σοκαρίστηκες από συμπεριφορά οπαδών, είτε ως αθλήτρια είτε ως φίλαθλος;
Έχω σοκαριστεί αρκετές φορές από άσχημες συμπεριφορές σε κερκίδες. Έχουμε πάει με τα παιδιά μου πολλές φορές να παρακολουθήσουμε αγώνες σε διάφορα αθλήματα και δίπλα μας έτυχε οπαδοί να φωνάζουν, να βρίζουν και να συμπεριφέρονται άσχημα. Το να καταλαβαίνει κανείς πως ο κάθε αθλητής είναι άξιος σεβασμού και δεν πρέπει να τον μειώνουμε με άσχημες συμπεριφορές από τις κερκίδες είναι τελικά θέμα παιδείας.
Υπάρχει κάποιος αθλητής ή αθλήτρια που αποτελεί πηγή έμπνευσης για σένα;
Μία αθλήτρια που με έχει συγκλονίσει με το πείσμα και το ταλέντο της είναι η χρυσή Παραολυμπιονίκης της ξιφασκίας Beatrice Vio από την Ιταλια, η οποία σε ηλικία 11 ετων έχασε τα χέρια και πόδια της από μηνιγγίτιδα και αγωνίζεται με προσθετικά μέλη.