Έχουν περάσει 31 χρόνια από την τελευταία φορά που μία γυναίκα οδηγός έφθασε κοντά στην εκκίνηση ενός αγώνα της Formula 1.
Το 1992 η Ιταλίδα Τζιοβάνα Αμάτι έλαβε μέρος στα προκριματικά τριών Grand Prix – σε Νότια Αφρική, Μεξικό και Βραζιλία – με την άλλοτε πανίσχυρη ομάδα της Brabham, η οποία όμως τότε διένυε λόγω οικονομικών προβλημάτων τους τελευταίους μήνες ζωής της. Η Αμάτι δεν κατάφερε σε καμία από τις τρεις απόπειρές της να σημειώσει χρόνο που θα της έδινε το εισιτήριο για την εκκίνηση του αγώνα και το συμβόλαιό της έληξε.
Για να συναντήσουμε μία γυναίκα που έλαβε μέρος σε Grand Prix της F1 θα πρέπει να πάμε ακόμα πιο πίσω. Στα μέσα της δεκαετίας του ΄70 μία άλλη Ιταλίδα, η Λέλα Λομπάρντι, συμμετείχε σε 12 αγώνες κατά τη διάρκεια τριών σεζών. Το καλύτερό της αποτέλεσμα ήταν η 6η θέση στο Grand Prix Ισπανίας το 1975. Καθώς ο αγώνας δεν ολοκληρώθηκε λόγω ενός τραγικού δυστυχήματος, δόθηκαν μισοί βαθμοί από τους κανονικούς. Ακόμα και έτσι, ο μισός βαθμός της Λομπάρντι την καθιστά μέχρι σήμερα την μοναδική γυναίκα που έχει βαθμολογηθεί σε αγώνα της Formula 1.
Το «άβατο» της Formula 1 και ο «καθρέφτης» του 1,5%
Ο μηχανοκίνητος αθλητισμός είναι ένα από τα λίγα σπορ που δεν βλέπουμε γυναίκες να αγωνίζονται στο κορυφαίο επίπεδο. Μόλις το 1,5% όσων παγκοσμίως διαθέτουν αγωνιστική άδεια είναι γυναίκες! Και αυτό προκαλεί ερωτηματικά για τους πραγματικούς λόγους, καθώς – όπως συμβαίνει με την ιππασία και την ιστιοπλοΐα – η διαφορετική μυϊκή δύναμη ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες δεν προσφέρει κάποιο πλεονέκτημα στους πρώτους.
Για να μην είμαστε όμως άδικοι, η Formula 1 δεν αποτελεί το μοναδικό «άβατο». Δεν υπάρχουν γυναίκες ούτε στις εργοστασιακές ομάδες του WRC, του κορυφαίου πρωταθλήματος ράλλυ, ούτε στο MotoGP, την κορωνίδα των αγώνων σε δύο τροχούς. Ακόμα και στο πρωτάθλημα Formula E με ηλεκτρικά μονοθέσια που μετρά μόλις 9 χρόνια ζωής, οι ομάδες δεν εμπιστεύονται γυναίκες οδηγούς.
Οι διακρίσεις εις βάρος των γυναικών στα μηχανοκίνητα σπορ αρχίζουν από τις χαμηλότερες κατηγορίες. Από την παιδική ή την εφηβική ηλικία σε αγώνες go-kart, τα νεαρά αγόρια μαθαίνουν ότι είναι «ντροπή» να αφήσουν ένα κορίτσι να τους περάσει. Ακόμα και αν είναι αρκετά πιο γρήγορο στην πίστα.
Τα τελευταία χρόνια η Παγκόσμια Ομοσπονδία Αυτοκινήτου (FIA) προσπαθεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις, να ανοίξει το δρόμο ώστε τουλάχιστον μία γυναίκα οδηγός να μπει σε μονοθέσιο της Formula 1. Με το «σπαθί» της και όχι χαριστικά, για λόγους μάρκετινγκ ή πολιτικής ορθότητας.
Όμως παρά την αποφασιστικότητα της Ντέμπορα Μάγιερ, Προέδρου της Επιτροπής για τις Γυναίκες στο Μηχανοκίνητο Αθλητισμό (FIA WIM) να παλέψει, σε αρκετές περιπτώσεις γίνονται βήματα προς τα πίσω. Η περσινή σεζόν του W Series, ενός πρωταθλήματος μονοθεσίων μόνο για γυναίκες, διεκόπη πρόωρα, με τρία Grand Prix να απομένουν. Αιτία η έλλειψη ενδιαφέροντος από χορηγούς που άφησε το πρωτάθλημα χωρίς τα απαραίτητα έσοδα.
(Τζέιμι Τσάντγκουικ)
Η μόνιμη πρωταθλήτρια του W Series, Τζέιμι Τσάντγουικ, εγκατέλειψε το θεσμό καθώς δεν υπάρχει στον ορίζοντα η προοπτική διεξαγωγής του φέτος. Η 24χρονη Βρετανίδα έφυγε για τις ΗΠΑ, αποδεχόμενη πρόταση της Andretti Autosport να λάβει μέρος στο Indy NXT, ένα υποστηρικτικό πρωτάθλημα του διάσημου IndyCar Series.
«Το πρώτο βήμα είναι πάντα το πιο δύσκολο»
«Δεν υπάρχουν άλλα εμπόδια πέρα από την προκατάληψη» δήλωσε στο Gwomen η Μάγιερ, όσον αφορά τη συμμετοχή των γυναικών στους αγώνες αυτοκινήτου και μοτοσικλέτας. Η Γαλλίδα συμμετείχε επί πολλά χρόνια σε αγώνες αυτοκινήτου, ενώ είναι ένα από τα ιδρυτικά μέλη της αγωνιστικής ομάδας Iron Lynx Motorsport Lab και του προγράμματος Iron Dames, μέσω του οποίου γυναικεία πληρώματα συμμετέχουν στο πρωτάθλημα αγώνων αντοχής (WEC).
Μέσα από τα προγράμματα Girls on Track/Rising Stars η FIA προσπαθεί να προσεγγίσει ταλαντούχες οδηγούς και να τις βοηθήσει να προσεγγίσουν ομάδες. Για παράδειγμα η Ferrari έχει δεχτεί γυναίκες από αυτό το πρόγραμμα στην ακαδημία της, δίνοντάς τους την ευκαιρία να αναδείξουν το ταλέντο τους. «Απομένει μακρύς δρόμος για να γίνει ο μηχανοκίνητος αθλητισμός ένας κόσμος με τη συμμετοχή όλων και ευκαιρίες για όλους. Γνωρίζω ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί σε ένα βράδυ, είμαι όμως πεπεισμένη ότι μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Το πρώτο βήμα είναι πάντα το πιο δύσκολο, όμως όταν γίνει δεν υπάρχουν πια περιορισμοί», ανέφερε η Πρόεδρος της FIA WIM στο GWomen.
(Ντέμπορα Μαγιέρ)
Αφού «το ταλέντο δεν έχει να κάνει με το φύλο», γιατί δεν υπάρχουν γυναίκες στο κορυφαίο επίπεδο του μηχανοκίνητου αθλητισμού; «Είναι μία πρόκληση με μακρύ ορίζοντα», απαντά η Ντέμπορα Μάγιερ. «Χρειάζεται χρόνος για να αλλάξουν οι αντιλήψεις. Επίσης παίρνει χρόνο να ενημερώσεις νέες γυναίκες ότι ο μηχανοκίνητος αθλητισμός μπορεί να τους προσφέρει όνειρα και ευκαιρίες, τόσο εντός όσο και εκτός πίστας. Στη συνέχεια χρειάζεται να τις εντοπίσεις, να τις κάνεις να αναπτυχθούν και να τις συνοδεύσεις στον υψηλότερο επίπεδο. Επαφίεται στις γυναίκες να δείξουν ότι διαθέτουν το ταλέντο, την αποφασιστικότητα και το επίπεδο να κοντράρουν τους άνδρες».