Τι μέλλει γενέσθαι με τα diesel οχήματα στις πόλεις;

Συναγερμό και ανασφάλεια προκάλεσαν στους κατόχους πετρελαιοκίνητων οχημάτων οι πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργου Σταθάκη, περί «απομάκρυνσης από το πετρέλαιο και από τη λογική των diesel οχημάτων». Αμέσως κυκλοφόρησαν διάφορα σενάρια με αφορμή αποφάσεις ξένων κρατών, τα οποία έχουν θέσει μακροπρόθεσμα ως στόχο τον αποκλεισμό των diesel αυτοκινήτων από τα μεγάλα αστικά κέντρα.

Ο κ. Σταθάκης δεν είπε κάτι παράλογο. Η Ελλάδα δεν θα μπορεί να παίζει αιώνια τον ρόλο του γαλατικού χωριού και να αντιστέκεται πεισματικά στις εναλλακτικές μορφές μετακίνησης και στην ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης, όπου παραμένει ουραγός σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Ωστόσο ο υπουργός απέφυγε να περιγράψει, πώς αντιλαμβάνεται η κυβέρνηση αυτή τη μετάβαση, προκαλώντας έτσι πολλά ερωτήματα. Για να είμαστε σαφείς, αυτοί που κινδυνεύουν με εξοβελισμό από τις πόλεις, είναι κυρίως οι κάτοχοι πετρελαιοκίνητων Ι.Χ. παλαιών αντιρρυπαντικών προδιαγραφών Euro 3 και Euro 4, δηλαδή πριν το 2010.

Τα συγκεκριμένα οχήματα δεν επιτρέπεται να κυκλοφορούν έτσι και αλλιώς στις ευρύτερες περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, ωστόσο παραβιάζουν μαζικά αυτή την απαγόρευση λόγω ανεπαρκούς αστυνόμευσης. Είναι χαρακτηριστικό, ότι το πρώτο οκτάμηνο του τρέχοντος έτους είχαμε στην πρωτεύουσα μόνον γύρω στις 400 κλήσεις για τη συγκεκριμένη παράβαση. Για την Τροχαία είναι πολύ δύσκολο να εντοπίσει τα μοντέλα παλαιότερων αντιρρυπαντικών προδιαγραφών, αφού δεν φέρουν κάποιες αυτοκόλλητες πλακέτες διαφορετικού χρώματος για να διακρίνονται από απόσταση, όπως συμβαίνει σε κάποιες χώρες του εξωτερικού.

Πάντως, για τα μοντέλα Euro 2 έως 4 δεν προβλέπονται παρόμοιες απαγορεύσεις σε άλλες πόλεις εκτός της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, θεωρώντας προφανώς οι αρμόδιοι, ότι δεν υπάρχει πρόβλημα, όταν ρυπαίνουν την Πάτρα ή το Ηράκλειο. Εδώ να πούμε, ότι ωρολογιακή βόμβα για το περιβάλλον συνιστούν τα ταξί, επειδή κινούνται κατά κύριο λόγο μέσα στις πόλεις, είναι σχεδόν όλα πετρελαιοκίνητα και το 83% από αυτά έχει κυκλοφορήσει έως το 2010, οπότε πληρούν μόνον τις παρωχημένες αντιρρυπαντικές προδιαγραφές Euro 2 έως 4. Κάτι ανάλογο ισχύει και για τα βαρέα φορτηγά, όπου το ποσοστό των οχημάτων με προδιαγραφές Εuro 4 έως 6 δεν ξεπερνά το 6,5% του συνόλου τους!

Τα πετρελαιοκίνητα μοντέλα προδιαγραφών Euro 5 βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο μεταίχμιο. Το πιθανότερο σενάριο είναι να μην απαγορευθεί η κυκλοφορία τους στις ελληνικές πόλεις για τα επόμενα χρόνια, αφού θεωρούνται -για τα δικά μας δεδομένα- καθαρά. Για τα συγκεκριμένα αυτοκίνητα θα μπορούσε να δοθεί μελλοντικά λύση με την τεχνολογική τους αναβάθμιση, που θα επέφερε μείωση στις εκπομπές ρύπων, αλλά κοστίζει -ανάλογα με το μοντέλο- μεταξύ 3.000 και 4.000 ευρώ, ενώ θεωρείται και αμφιλεγόμενη από πολλές οικολογικές οργανώσεις.

Τα νεότερα πετρελαιοκίνητα Ι.Χ. με αντιρρυπαντικές προδιαγραφές Euro 6 και υψηλότερες δεν διατρέχουν κανένα κίνδυνο αποκλεισμού από τα αστικά κέντρα ή για να το πούμε με ακρίβεια, κινδυνεύουν εξίσου με αντίστοιχα βενζινοκίνητα. Αυτό θα συμβεί για παράδειγμα, αν αποφασίσει ο δήμαρχος μίας πόλης, να απαγορεύσει συνολικά την κυκλοφορία των οχημάτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης, οπότε δεν παίζει κανένα ρόλο ο τύπος του καυσίμου. Μία παρόμοια πρωτοβουλία είχε πάρει το 2016 ο δήμαρχος της Αθήνας, Γιώργος Καμίνης, όταν συναποφάσισε μαζί με τους ομολόγους του της Μαδρίτης, του Παρισιού, της Ρώμης και της Πόλης του Μεξικού, να απαγορεύσουν έως το 2025 την κυκλοφορία των πετρελαιοκίνητων οχημάτων στις πόλεις τους.

Μία απαγόρευση, την οποία ωστόσο δεν μπορεί να επιβάλλει από μόνος του κανένας δήμαρχος στην Ελλάδα, καθώς τέτοιες αποφάσεις αποτελούν αποκλειστική αρμοδιότητα της κεντρικής κυβέρνησης. Προφανώς, εκτός από την απαγόρευση της κυκλοφορίας υπάρχουν και άλλα εναλλακτικά σενάρια, όπως π.χ. η θέσπιση διοδίων για την κυκλοφορία πετρελαιοκίνητων οχημάτων παλαιότερων αντιρρυπαντικών προδιαγραφών στις πόλεις. Η Ευρώπη είναι προς το παρόν διασπασμένη απέναντι σε αυτό το πρόβλημα και κάθε κράτος, ακόμη και κάθε πόλη, προσπαθεί να το αντιμετωπίσει με τον δικό του τρόπο.

Φαίνεται όμως, ότι αυτό θα αλλάξει και μάλιστα σύντομα, αφού στις 27 Νοεμβρίου συγκαλείται διάσκεψη των αρμόδιων Ευρωπαίων υπουργών με στόχο τη χάραξη μίας ξεκάθαρης πολιτικής, όσον αφορά στη μείωση των ρύπων από τα πετρελαιοκίνητα οχήματα. Στη διάσκεψη θα συζητηθεί και το θέμα της εξαγωγής πετρελαιοκίνητων οχημάτων παλαιότερων αντιρρυπαντικών προδιαγραφών από τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης προς χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, που ουσιαστικά μεταφέρει τη ρύπανση σε άλλο σημείο της ηπείρου αντί να την μειώνει, όπως θα έπρεπε.