Ο μπουρλοτιέρης με τα ατσάλινα πνευμόνια

Αν είχα ένα ευρώ για κάθε αγώνα μπάσκετ που περιέγραψα στο Ιβανώφειο, θα έτρεχα να αγοράσω βιβλία ιστορίας. Κανονικά βιβλία κανονικής ιστορίας, όχι τα αποστειρωμένα, εκτός τόπου και (κυρίως) χρόνου, που μας δίδαξαν στο σχολείο.

Εάν το έκανα, θα γνώριζα νωρίτερα ποιος ήταν ο Γεώργιος Ιβάνοφ και θα το έλεγα και στις μεταδόσεις μου. Για να ξεστραβωθούν και όσοι ενδεχομένως νομίζουν ότι ο μακαριστός Ιβάνοφ ήταν κανένας Βούλγαρος αρσιβαρίστας του Ηρακλέους…

Ο πρωταθλητής της κολύμβησης με το αγαλματένιο κορμί απομακρύνθηκε από το εχθρικό υποβρύχιο με μακροβούτι διαρκείας και γιγάντιες απλωτές στο βαθύ σκοτάδι. Ήταν νύχτα της 14ης Μαρτίου 1942.

Λίγες ώρες αργότερα, ο ουρανός της Σαλαμίνας φωτίστηκε, η νύχτα έγινε μέρα και τα τύμπανα κόντεψαν να σπάσουν από τον εκκωφαντικό κρότο. Το U-133 των Γερμανών κατακτητών τινάχτηκε στον αέρα και το νερό της θάλασσας ζεστάθηκε, όσο και η καρδιά της Ελλάδας που αντιστεκόταν.

«Το υποβρύχιο προσέκρουσε σε νάρκη ενώ περιπολούσε στα ανοιχτά του λιμένος Πειραιώς», ενημέρωσαν τον αιμοσταγή Φύρερ, πίσω στο Βερολίνο.

Αλίμονο, όμως, δεν ήταν νάρκη, αλλά ωρολογιακός μηχανισμός αυτός που μετέτρεψε τον ναύσταθμο σε ρημαδιό και έστειλε 45 Γερμανούς αξιωματικούς και στρατιώτες στον βυθό.

Τον είχε προσκολλήσει με μαγνήτες στα ύφαλα τοιχώματα του υποβρυχίου ένας σύγχρονος μπουρολιτέρης, ο Έλληνας ήρωας που ήρθε από την Πολωνία…

Ο Γεώργιος Ιβάνοφ είχε Ρώσο πατέρα και Πολωνέζα μητέρα: «Γέρζι Σαϊνόβιτς Ιβάνοφ», έγραφαν τα χαρτιά του. Στα 14 του, απέκτησε Έλληνα πατριό και εγκαταστάθηκε στο οικογενειακό σπίτι του Γιάννη Λαμπριανίδη στη Θεσσαλονίκη, μαζί με τη μάνα του.

Η έναρξη των εχθροπραξιών τον βρήκε επιστήμονα, με πτυχίο γεωπόνου-μηχανικού από το Πανεπιστήμιου του Λουβέν στο Βέλγιο, αλλά και μεταπτυχιακό στο Παρίσι. Ήταν 28 χρονών και μιλούσε ήδη έξι γλώσσες.

Ταυτόχρονα, ο Ιβάνοφ διέπρεπε στους στίβους και στα κολυμβητήρια με τα χρώματα του Ηρακλή.

Επί αρκετά χρόνια, πριν φύγει για τις σπουδές του στο εξωτερικό, έκανε θραύση στις πισίνες, ως μέλος της Εθνικής ομάδας υδατοσφαίρισης τόσο της Ελλάδας, όσο και τις Πολωνίας. Κέρδισε αρκετά μετάλλια σε κολυμβητικούς αγώνες, ακόμα και στο Βέλγιο ως φοιτητής.

Η πρώτη αγάπη του ήταν το ποδόσφαιρο, αλλά βρισκόταν στο στοιχείο του όποτε φορούσε μαγιό. Ο Ιβάνοφ κολυμπούσε τα 50μ ελεύθερο σε 35 δευτερόλεπτα, σχεδόν απνευστί.

Οι ικανότητές του στο κολύμπι έμελλε να φανούν πολύ χρήσιμες, όχι μόνο στον ίδιο αλλά και στις τρεις πατρίδες που τον μοιράζονταν.

Ο μορφωμένος πράκτορας με τα ατσάλινα πνευμόνια και το κωδικό όνομα «Μπόλμπυ» εκπαιδεύτηκε στην Παλαιστίνη από Πολωνούς αντάρτες και κρυβόταν σε σπίτια αντιστασιακών της Αθήνας, όπως η Λέλα Καραγιάννη. Μέσα στο ρωμαλέο κορμί του κρυβόταν μία ατρόμητη καρδιά.

Δύο μήνες μετά την ανατίναξη του υποβρυχίου U-133 στη Σαλαμίνα, ο αλύγιστος πυρπολητής κατέστρεψε με τον ίδιο τρόπο, μέσα στο λιμάνι του Πειραιά, το πολύτιμο για το γερμανικό λαθρεμπόριο ισπανικό ατμόπλοιο San Isidro.

Η μαγνητική νάρκη που τοποθετήθηκε από τον Ιβάνοφ σε ένα άλλο υποβρύχιο, λίγες εβδομάδες αργότερα, το μετέτρεψε σε εύκολο στόχο για τα βομβαρδιστικά των συμμάχων, αφού οι ζημιές απαγόρευαν την κατάδυση.

Ο Ιβάνοφ έβαλε βόμβες στα αεροδρόμια του Ελληνικού και της Ελευσίνας ανατινάζοντας αρκετά αεροπλάνα, ενώ σαμποτάρισε και το εργοστάσιο Μαλτσινιώτη, όπου επισκευάζονταν οι κινητήρες των αεροσκαφών της Λουφτβάφε.

Η κατάσταση είχε φτάσει στο απροχώρητο. Οι εισβολείς τον επικήρυξαν έναντι του ιλιγγιώδους ποσού των 500.000 δραχμών, οι οποίες αυξήθηκαν στα 2 εκατομμύρια, μετά το πολλαπλό ανδραγάθημα του 1942. «Όλο και κάποιοι φιλοχρήματοι προδότες θα υπάρχουν ανάμεσα στους Έλληνες…».

Ο Ιβάνοφ συνελήφθη για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 1941, αλλά κατόρθωσε να αποδράσει από τα κρατητήρια της οδού Μέρλιν.

Προδόθηκε από κάποιον Παντελή Λαμπρινόπουλο και στις αρχές του 1943 οδηγήθηκε σιδεροδέσμιος στο εκτελεστικό απόσπασμα, από όπου προσπάθησε ξανά να αποδράσει. Οι Γερμανοί τον πυροβόλησαν πισώπλατα χωρίς δισταγμό.

Λίγο πριν αφήσει την τελευταία του πνοή στο ματωμένο χώμα της Καισαριανής, ο ηρωικός σαμποτέρ αποχαιρέτισε με τον επιθανάτιο ρόγχο του τις πατρίδες που τόσο τίμησε: «Ζήτω η Ελλάς! Ζήτω η Πολωνία!»

Ήταν 4 Ιανουαρίου, όπως σήμερα. Ο ήρωας υπεραθλητής Γεώργιος Ιβάνοφ, ο ωραίος Γέρζι που έγινε εφιάλτης για τους Ναζί, εκοιμήθη σε ηλικία μόλις 32 ετών.

Χρειάστηκε να φτάσουμε στο 1976, για να του απονείμει η ευγνωμονούσα Ελλάδα στον Ιβάνοφ το «χρυσούν αριστείον ανδρείας», ανώτατο πολεμικό παράσημο του έθνους.

Η Πολωνία τον τιμά ως εθνικό ήρωα, όπως και η Βρετανία. Αδριάντες και επιμνημόσυνες πλάκες που απαθανατίζουν τη δράση του υπάρχουν στη Βαρσοβία, σε άλλες πολωνικές πόλεις και στη Θεσσαλονίκη.

Ο Ηρακλής ονόμασε το γυμναστήριό του «Ιβανώφειο» και καθιέρωσε από το 1952 κιόλας το επώνυμο κολυμβητικό πρωτάθλημα.

Η ζωή του Γέρζι Σαϊνόβιτς Ιβάνοφ έγινε ταινία ονόματι «Αgent no 1» από τον Πολωνό σκηνοθέτη Ζμπίγκνιεβ Κουζμίνσκι. Ακόμα όμως και η σκοτεινή αίθουσα ωχριά μπροστά στην πραγματική δράση του.