«Ο Δράκος» με τον Ντίνο Ηλιόπουλο: Στην Ελλάδα καλούσαν τον εισαγγελέα… Guardian και Times την αποθέωναν!

• Το «ανθρωπάκι» και ο κακοποιός
• Ζητούσαν παρέμβαση εισαγγελέα
• «Αίσχος για τη χώρα μας»
• Guardian: «Παραγνωρισμένο αριστούργημα»
• Η απομόνωση και η εξάρτηση από τις ξένες δυνάμεις

Πείτε μας έναν, μόνο έναν, δραματικό ρόλο που έχει παίξει ο «κωμικός» Ντίνος Ηλιόπουλος στην πλούσια και αξιοθαύμαστη καριέρα του. Έναν μόνο… Ξέρετε κάτι; Λένε, πως οι σπουδαίοι ηθοποιοί φαίνονται όταν έχουν ταυτιστεί με κωμικούς ρόλους και ξαφνικά παίζουν δραματικό και αφήνουν άναυδο το κοινό. Ο Ντίνος Ηλιόπουλος δεν το χρειαζόταν για να αποδείξει πόσο σπουδαίος ήταν, αλλά είχε ανάγκη να το κάνει. Ήθελε τόσο πολύ έναν δραματικό ρόλο (ορίστε η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα) και όταν τον υποδύθηκε έκανε πάταγο: Ο «Δράκος»! Η ταινία, που σαν σήμερα το 1956 έκανε πρεμιέρα και ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων. Κατακρίθηκε, λογοκρίθηκε, ζητούσαν ακόμα και την παρέμβαση του εισαγγελέα, την ώρα που πήγε στη Βενετία για το φεστιβάλ κινηματογράφου και στο εξωτερικό, η Guardian και οι Times αποθέωναν το αριστούργημα του σκηνοθέτη Νίκου Κούνδουρου, του σεναριογράφου Ιάκωβου Καμπανέλλη και της μουσικής επιμέλειας από τον Μάνο Χατζηδάκι.

Το «ανθρωπάκι» και ο κακοποιός

«Ο Δράκος» περιγράφει την ιστορία από ένα καθημερινό ανθρωπάκι στη μεταπολεμική Ελλάδα, που ξαφνικά ανακαλύπτει πως μοιάζει με τον φοβερό «δράκο της Αθήνας». Έναν αδίστακτο κακοποιό που καταζητείται από την αστυνομία. Όπου πηγαίνει τον αναγνωρίζουν με τον περιβόητο «Δράκο» και ανακαλυπτει πως έχει ξαφνικά εξουσία. Τον αντιμετωπίζουν με φόβο, ενώ γίνεται αρεστός στον υπόκοσμο. Ο ασήμαντος τραπεζικός υπάλληλος μπλέκεται στους κόλπους μιας σπείρας που σκοπεύει να κλέψει και να πουλήσει έναν στύλο από τον ναό του Ολυμπίου Διός, σε ξένους αγοραστές. Σύντομα όμως ανακαλύπτουν πως δεν είναι κακοποιός αλλά ένα ανθρωπάκι που δεν ορθώνει καν ανάστημα.

Ζητούσαν παρέμβαση εισαγγελέα

Η «υποδοχή» της οποίας έτυχε από το κοινό ήταν κάκιστη. Χαρακτηρίστηκε «εμπορική αποτυχία», τα σχόλια ήταν αρνητικά και ο Τύπος έγραφε επιθετικά άρθρα. Οι εφημερίδες της εποχής μάλιστα, «Εστία» και «Αυγή», κατηγόρησαν την ταινία ως ανθελληνική ζητώντας ακόμα και την παρέμβαση του εισαγγελέα.

«Αίσχος για τη χώρα μας»

«Μπήκα κρυφά στις αίθουσες όπου παιζότανε «Ο Δράκος». Στο «Ρεξ», στο «Αττικόν», κι άκουσα τα σφυρίγματα και τις ειρωνικές φωνές του κόσμου, που ένιωθε εξαπατημένος. Περίμενα να τους δω να βγαίνουν και κάποιοι μου σφίξανε σιωπηλά το χέρι. Τότε έμαθα μια κι έξω, πως εγώ κι αυτό το άγνωστο πλήθος δε θα ’χαμε ποτέ καλές σχέσεις» είχε πει ο σκηνοθέτης Νίκος Κούνδουρος, ήταν δεν ήταν στα 30 του χρόνια τότε.
Στα σχόλιά τους οι κριτικοί μιλούσαν για «μια κακή ταινία, ψεύτικη, φτιαχτή» και για «αρρωστημένη φαντασία». Για «έναν καλλιτέχνη που θέλει να καταπλήξει με την υπερβολή και την ασυναρτησία» και ότι «αποτελεί, χωρίς άλλο, αίσχος για τη χώρα μας»!

Guardian: «Παραγνωρισμένο αριστούργημα»

Η ταινία όμως επιλέχθηκε για το Φεστιβάλ κινηματογράφου της Βενετίας, ενώ οι ξένοι κριτικοί την αποθέωναν. Οι «Times» είχαν γράψει χαρακτηριστικά πως «η Ελλάδα βρίσκει στο πρόσωπο του Νίκου Κούνδουρου έναν σκηνοθέτη με απεριόριστες δυνατότητες» ενώ η Guardian επαίνεσε τον «Δράκο» ως ένα «παραγνωρισμένο αριστούργημα», ζητώντας μάλιστα από την «Criterion Collection» να κυκλοφορήσει ένα συλλεκτικό DVD της ταινίας.

Η απομόνωση και η εξάρτηση από τις ξένες δυνάμεις

Ύστερα από τα διθυραμβικά σχόλια από το εξωτερικό, η ατμόσφαιρα και στο εσωτερικό άρχισε σιγά-σιγά να αλλάζει, όσον αφορά την αντιμετώπιση προς τον «Δράκο». Πολλοί είδαν επιφανειακά πως «μιλούσε» για την ανθρώπινη ματαιοδοξία και τη μοναξιά. Άρχισαν ΄λομως σταδιακά, να διακρίνουν βαθύτερες έννοιες και να εισχωρούν σε ρίζες των προβλημάτων που «χτυπούσε». Για την διαβίωση ενός ανθρώπου που ζει στην Ελλάδα μετά το Β’ Παγκόσμιο και τον Εμφύλιο Πόλεμο που ακολούθησε. Το «αστυνομοκρατούμενο κράτος», την απομόνωση και την αποξένωση. Την εξάρτηση της Ελλαδίτσας από τις ξένες δυνάμεις αλλά και τη δράση του παρακράτους.

«Ο Δράκος» είναι η ταινία με τους κώδικες. Δεν μπορούσαμε να μιλήσουμε. Η λογοκρισία κάθε λογής, άμεση, επίσημη και ανεπίσημη, μάς κύκλωνε. Θελήσαμε με τον Καμπανέλλη να στήσουμε μια ταινία με αλλεπάλληλους κώδικες, του ίδιους που έχουν και οι φυλακισμένοι, με ένα, δύο, τρία χτυπήματα», έλεγε ο Κούνδουρος.

«Ο Δράκος καταγγέλλει την Αμερική, που με τον τεράστιο όγκο της έπεσε πάνω στην πατριδούλα μας σαν να ήταν για τα σκουπίδια. Να αγοράσουν μια κολόνα από το ναό του Ολυμπίου Διός δεν θέλουν στην ταινία;», έλεγε ο σκηνοθέτης: «Το 1956, που βγήκε στις αίθουσες, πολεμήθηκε από εφημερίδες, κριτικούς και θεατές που έφευγαν βρίζοντας και βλαστημώντας για τα λεφτά τους. Χρειάστηκε δέκα χρόνια για να δικαιωθεί. Ενας τολμηρός αιθουσάρχης την έβγαλε προς το τέλος της χούντας και ο εξοργισμένος κόσμος ταυτίστηκε μαζί της».

«Ο Δράκος» αναγνωρίστηκε τελικά και δικαίως θεωρείται μία από τις πιο σημαντικές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου, πολύ απλά γιατί εξιστόρησε μια δυνατή ελληνική πραγματικότητα. Αυτή του περιθωρίου και του τραγικού ρεαλισμού.

Σκηνοθεσία Νίκος Κούνδουρος
Παραγωγή Αθηναϊκή Κινηματογραφική εταιρια
Σενάριο Ιάκωβος Καμπανέλλης
Πρωταγωνιστές Ντίνος Ηλιόπουλος
Μαργαρίτα Παπαγεωργίου
Γιάννης Αργύρης
Θανάσης Βέγγος
Μουσική Μάνος Χατζιδάκις
Τραγούδι Μαργαρίτα Παπαγεωργίου
Φωτογραφία Κώστας Θεοδωρίδης
Μοντάζ Νίκος Κούνδουρος
Σκηνογραφία Παναγιώτης Παπαδόπουλος
Τάσος Ζωγράφος
Πρώτη προβολή 5 Μαρτίου 1956 (Ελλάδα)
Κυκλοφορία 11 Ιουνίου 2002 (DVD)
Διάρκεια 85'
Προέλευση Ελλάδα
Γλώσσα ελληνική