Σωτηρία Βασιλακοπούλου: Η φοιτήτρια που σκοτώθηκε την στιγμή που μοίραζε προκηρύξεις της ΚΝΕ (vid)

• «Φύγε δεν έγινε τίποτα, συμβαίνουν αυτά»
• Δολοφονία ή τροχαίο δυστύχημα;
• Η στάση του Τύπου
• Η δίκη του οδηγού που οπλοφορούσε

Η Σωτηρία Βασιλακοπούλου ήταν φοιτήτρια της Παντείου και μέλος της ΚΝΕ η οποία έχασε τη ζωή της στην πύλη του εργοστασίου της ΕΤΜΑ, σαν σήμερα, στις 28 Ιουλίου 1980. Εκείνη την μέρα μέλη της ΚΝΕ μοίραζαν προκηρύξεις στους εργάτες του εργοστασίου καλώντας σε κινητοποιήσεις. Για να αποφύγουν κάτι τέτοιο οι υπεύθυνοι του εργοστασίου επιβίβασαν τους εργάτες που σχόλασαν σε λεωφορεία εντός του προαυλίου του εργοστασίου.

Τα λεωφορεία ύστερα από την επιβίβαση των εργατών ανέπτυξαν ταχύτητα και κινήθηκαν προς την πύλη όπου τα μέλη της ΚΝΕ προσπαθούσαν να μοιράσουν τις προκηρύξεις αποφεύγοντας τα λεωφορεία. Η Σωτηρία Βασιλακοπούλου παρασύρθηκε από ένα από αυτά αφήνοντας την τελευταία της πνοή.

Αμέσως το σωματείο των εργαζομένων της ΕΤΜΑ προκήρυξε απεργία που καταστάλθηκε από τα ΜΑΤ. Η κηδεία της μετατράπηκε σε συλλαλητήριο ενάντια στην εργοδοτική ασυδοσία. Το 6ο Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή αφιερώθηκε στη μνήμη της και από τη σκηνή του φεστιβάλ ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος της αφιέρωσε τους στίχους «Αν έχεις λείψει για ό,τι πρέπει θα ‘σαι για πάντα μέσα σ’ όλα εκεί να που γι’αυτά έχεις λείψει θα’ σαι για πάντα μέσα σ’ όλο τον κόσμο». Κάθε χρόνο στις 28 Ιουλίου τα μέλη της ΚΝΕ οργανώνουν εκδήλωση μνήμης στην πύλη του εργοστασίου ΕΤΜΑ.

«Φύγε δεν έγινε τίποτα, συμβαίνουν αυτά»

Εκείνη την περίοδο, όπως θυμάται η «ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ», η Ελλάδα βρισκόταν σε πολύ δύσκολη οικονομική κατάσταση. Είχε ήδη περάσει ένας χρόνος από την πετρελαϊκή κρίση και στην κυβέρνηση βρισκόταν η Νέα Δημοκρατία, με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Ράλλη. Ο κόσμος είχε ξεσηκωθεί οργανώνοντας συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας ενάντια στην ακρίβεια, την ανεργία και τις απολύσεις.

Μέλη των κομματικών οργανώσεων του ΚΚΕ είχαν πάρει σβάρνα εργοστάσια, σχολές και γειτονιές προκειμένου να μοιράσουν προκηρύξεις. Ανάμεσα τους η δευτεροετής 21χρονη φοιτήτρια στο Πάντειο και μέλος της ΚΝΕ, Σωτηρία Βασιλακοπούλου. Η φοιτήτρια βρισκόταν μαζί με άλλους 20 νέους έξω από το εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας ΕΤΜΑ. Το μεσημέρι όταν σχόλασε η πρώτη βάρδια, οι εργάτες μπήκαν στα λεωφορεία της εταιρείας για την επιστροφή τους. Τότε οι νέοι προσπάθησαν μοιράσουν τις προκηρύξεις από τα παράθυρα.

Τη στιγμή που η 21χρονη φοιτήτρια έριχνε τις προκηρύξεις προς τα παράθυρα της εξωτερικής πλευράς, ο πίσω τροχός του λεωφορείου την έριξε κάτω και την πάτησε. Της πολτοποίησε το κεφάλι. Αυτόπτες μάρτυρες δήλωναν ότι άκουσαν τον αστυνομικό να φωνάζει στον οδηγό «φύγε δεν έγινε τίποτα συμβαίνουν αυτά». Σύμφωνα με όσους ήταν δίπλα της η άτυχη φοιτήτρια έμεινε αιμόφυρτη στο δρόμο για 15 λεπτά χωρίς κανείς από τους ανθρώπους του εργοστασίου και τους αστυνομικούς να τη βοηθάει. Όπως έγραφαν οι εφημερίδες «το λεωφορείο την έλιωσε».

Δολοφονία ή τροχαίο δυστύχημα;

Τα εργοστασιακά σωματεία και οι πολιτικές νεολαίες κατήγγειλαν το θάνατο της Σωτηρίας Βασιλακοπούλου ως δολοφονία, ενώ η αστυνομία τον κατέγραψε ως τροχαίο δυστύχημα. Αμέσως ξέσπασε πολιτική αντιπαράθεση. Συγκεκριμένα ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, Ρήγας Φεραίος και η Εθνική Φοιτητική Ένωση Ελλάδος ισχυρίστηκαν ότι ο θάνατος της φοιτήτριας οφειλόταν στους αγώνες ενάντια στην καταπίεση και την εκμετάλλευση των μονοπωλείων, ενώ επέρριπταν ευθύνες στην κυβέρνηση για την αντεργατική της πολιτική. Η κυβέρνηση επέλεξε να μην συμμετάσχει στην πολιτική κόντρα καθώς όπως δήλωσε «δε συμμερίζεται την προσπάθεια να πολιτικοποιηθεί το αστυνομικό δελτίο».

Η στάση του Τύπου

Διαχωρισμός και σύγκρουση απόψεων υπήρξε και στους τίτλους των εφημερίδων της εποχής. Ο φιλοκυβερνητικός Τύπος και τα κρατικά ΜΜΕ κατέγραψαν την είδηση, στο άθροισμα των 11 νεκρών που πέθαναν σε τροχαία το Σαββατοκύριακο. Η «Καθημερινή» την επόμενη μέρα έγραφε: «Σοβαρά επεισόδια απειλήθηκαν εξ αφορμής ενός θανατηφόρου τροχαίου» και η «Βραδυνή»: «Το δυστύχημα αυτό προσπαθούν να το εκμεταλλευτούν αι κομμουνισταί, χαρακτηρίζοντάς το ως… δολοφονία». Η «Ελευθεροτυπία» κάλυψε το ρεπορτάζ περιλαμβάνοντας μαρτυρίες και την αστυνομία, ενώ ο «Ριζοσπάστης» τιτλοφορούσε στις 29 Ιουλίου ως «δολοφονία νεαρής αγωνίστριας».

Η δίκη του οδηγού που οπλοφορούσε

Ο θάνατος της φοιτήτριας πήρε άλλη τροπή όταν έγινε γνωστό ότι ένας από τους οδηγούς των λεωφορείων της εταιρίας οπλοφορούσε. Ο οδηγός που έφερε το πιστόλι στην πίσω τσέπη του παντελονιού του εντοπίστηκε από το συγκεντρωμένο πλήθος, το οποίο στη συνέχεια ειδοποίησε την αστυνομία για να τον συλλάβει. Η οπλοφορία του οδηγού όξυνε την αγανάκτηση εργαζομένων και ενίσχυσε την πεποίθηση τους ότι η εταιρεία προσπαθούσε να τους τρομοκρατήσει. Η αστυνομία ισχυρίστηκε πως ήταν ψεύτικο πιστόλι φωτοβολίδων και άφησε ελεύθερο τον οδηγό.

Στον 27χρονο οδηγό του μισθωμένου λεωφορείου ασκήθηκε ποινική δίωξη για ανθρωποκτονία από αμέλεια. Στις 9 Ιανουαρίου του 1982 το Δ’ Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών ανέτρεψε την υπόθεση, καθώς μετέτρεψε την κατηγορία σε ανθρωποκτονία από πρόθεση. Ο συνήγορος του οδηγού άσκησε έφεση. Η υπόθεση έκλεισε δικαστικά στις 15 Ιανουαρίου 1983 όταν το δικαστήριο καταδίκασε τον οδηγό σε φυλάκιση 12 μηνών για ανθρωποκτονία από αμέλεια, καθώς έκρινε ότι ο οδηγός ενεπλάκη σε τροχαίο.