Το επιτραπέζιο παιχνίδι στο οποίο κέρδιζε αυτός που έδιωχνε έξι Εβραίους: Ο λόγος που εξόργισε τους ναζί (vid)

Η Βιβλιοθήκη Ολοκαυτώματος της Βιέννης, θεματοφύλακας της ιστορικής μνήμης και των αποδεικτικών στοιχείων για τις φρικαλεότητες του Ολοκαυτώματος, διαθέτει στα αρχεία της δύο αντίγραφα ενός από τα πιο ανησυχητικά κατάλοιπα του αντισημιτισμού στην ιστορία: το επιτραπέζιο παιχνίδι «Juden Raus». Αυτό το παιχνίδι, με τα ωμά αντισημιτικά στερεότυπα και τα θέματα του φυλετικού μίσους, των αναγκαστικών απελάσεων και της δήμευσης της εβραϊκής περιουσίας, αποτελεί μια ανατριχιαστική μαρτυρία για την ομαλοποίηση του φανατισμού στην εποχή του Τρίτου Ράιχ.

Το «Juden Raus», που μεταφράζεται ως «Εβραίοι έξω», ήταν προϊόν της εποχής του, αντανακλώντας τις φασιστικές ιδεολογίες που διαπερνούσαν τη γερμανική κοινωνία υπό τη ναζιστική κυριαρχία. Το παιχνίδι που παρήχθη από τον Rudolf Fabricius στο Neusalza-Spremberg και εκδόθηκε από την Günther & Co στη Δρέσδη, προωθήθηκε στην αγορά ως ένα «χαρούμενο παιχνίδι για πάρτι για μεγάλους και παιδιά». Οι παίκτες είχαν ως αποστολή να συγκεντρώσουν φιγούρες που αντιπροσώπευαν Εβραίους και να τις μετακινήσουν έξω από τα τείχη της πόλης σε μια τοποθεσία με την ένδειξη «Auf nach Palästina!». (Off to Palestine!), με στόχο να εκδιώξουν πρώτοι έξι άτομα.

Είναι ενδιαφέρον ότι το παιχνίδι δεν έλαβε επίσημη έγκριση από το ναζιστικό καθεστώς. Τον Δεκέμβριο του 1938 επικρίθηκε στην έκδοση των SS «Das Schwarze Korps» για τον ευτελισμό της ναζιστικής πολιτικής απέναντι στους Εβραίους και την υποβάθμιση της βαρύτητας του «εβραϊκού ζητήματος» σε ένα απλό εμπορικό και ψυχαγωγικό προϊόν. Παρόλα αυτά, η ίδια η ύπαρξη του «Juden Raus» και η δημοτικότητά του αποκαλύπτουν τον βαθιά ριζωμένο αντισημιτισμό της εποχής, δείχνοντας πώς οι κοινωνικές νόρμες και τα εμπορικά συμφέροντα εκμεταλλεύονταν το φυλετικό μίσος για διασκέδαση και κέρδος.

Στις 15 Ιανουαρίου 2017, το Juden Raus παρουσιάστηκε σε μια ειδική έκδοση της εκπομπής «Antiques Roadshow»του BBC One για τη μνήμη του Ολοκαυτώματος, φέρνοντας τη σκοτεινή κληρονομιά του σε ένα ευρύτερο κοινό και προκαλώντας προβληματισμούς σχετικά με το πώς πρέπει να διατηρούνται, να ερμηνεύονται και να εκτίθενται τέτοια αντικείμενα.

Η αναπληρώτρια διευθύντρια της βιβλιοθήκης Christine Schmidt και ο επικεφαλής των συλλογών Greg Toth διερεύνησαν την πολυπλοκότητα που συνεπάγεται η διαχείριση αιτημάτων για την έκθεση του παιχνιδιού σε άλλα ιδρύματα. Σε ένα σχετικό ιστολόγιο, συζήτησαν την ηθική και τις πρακτικές λεπτομέρειες της δημιουργίας ενός αντιγράφου του επιτραπέζιου παιχνιδιού για την ικανοποίηση αυτών των αιτημάτων, ενώ παράλληλα διαχειρίζονται τη λεπτή ισορροπία μεταξύ της εκπαιδευτικής αξίας και του κινδύνου ευτελισμού της φρίκης που αντιπροσωπεύει.

Το «Juden Raus» αποτελεί μια έντονη υπενθύμιση του βάθους στον οποίο μπορούν να βυθιστούν οι κοινωνικοί κανόνες υπό την επιρροή των ιδεολογιών μίσους. Η διατήρησή του και η μελέτη του υπογραμμίζουν τη σημασία της μνήμης του παρελθόντος, όχι μόνο για να τιμηθούν τα θύματα τέτοιων ιδεολογιών αλλά και για να διασφαλιστεί ότι οι μελλοντικές γενιές θα αναγνωρίσουν τους κινδύνους του αδιαμφισβήτητου μίσους και της μισαλλοδοξίας.