Ειδικοί εξηγούν πώς η ζέστη μπορεί να «σκοτώσει» αθόρυβα με τρεις τρόπους

• Βασική θερμοκρασία σώματος
• Πώς η ζέστη σκοτώνει «αθόρυβα»
• «Επίθεση» στον εγκέφαλο
• Σημασία έχει η υγρασία
• Οι ασθενείς πρέπει να δροσιστούν
• Πρώτες βοήθειες για θερμοπληξία

Η θερμοκρασία έχει ανέβει για τα καλά και μάλιστα -μάλλον- διανύουμε τον πιο θερμό Ιούνιο στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα.

Εκτός από την θερμοκρασία και η υγρασία είναι σε αυξημένα επίπεδα, με τις ημέρες να γίνονται ανυπόφορες για το ανθρώπινο σώμα.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Associated Press, αυτό που συμβαίνει στο ανθρώπινο σώμα με αυτές τις θερμοκρασίες και την υγρασία, μπορεί να γίνει μια μάχη ζωής ή θανάτου.

Με μεγάλο μέρος των Ηνωμένων Πολιτειών, του Μεξικού, της Ινδίας και της Μέσης Ανατολής να πλήττονται από κύματα καύσωνα, λόγω της κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από τον άνθρωπο, αρκετοί γιατροί και άλλοι ειδικοί εξήγησαν στο Associated Press τι συμβαίνει στο ανθρώπινο σώμα σε τέτοια ζέστη.

Βασική θερμοκρασία σώματος

Η βασική θερμοκρασία του σώματος είναι συνήθως περίπου 98,6 βαθμούς Φαρενάιτ (37 βαθμούς Κελσίου).

Αυτό απέχει μόλις 7 βαθμούς (4 Κελσίου) από την θερμοπληξία, σύμφωνα με τον Όλι Τζέι, ο οποίος είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ στην Αυστραλία και διευθύνει το εργαστήριο θερμοεργονομίας.

Ο Δρ Νιλ Γκάντι, διευθυντής επείγουσας ιατρικής στο Houston Methodist Hospital, είπε ότι κατά τη διάρκεια των καύσωνα, όποιος φτάνει στο νοσοκομείο με υψηλό πυρετό και χωρίς να αναφέρει κάποια πηγή μόλυνσης θα εξετάζεται για θερμική εξάντληση ή για σοβαρή θερμοπληξία.

Πώς η ζέστη σκοτώνει «αθόρυβα»

Η ζέστη σκοτώνει με τρεις βασικούς τρόπους, είπε ο Τζέι. Ο συνήθης πρώτος τρόπος είναι η θερμοπληξία, δηλαδή κρίσιμες αυξήσεις στη θερμοκρασία του σώματος που προκαλούν δυσλειτουργία των οργάνων.

«Όταν η εσωτερική θερμοκρασία του σώματος είναι πολύ υψηλή, το σώμα ανακατευθύνει τη ροή του αίματος προς το δέρμα για να κρυώσει», είπε ο Jay.

«Αλλά αυτό εκτρέπει το αίμα και το οξυγόνο μακριά από το στομάχι και τα έντερα και μπορεί να επιτρέψει στις τοξίνες που συνήθως περιορίζονται στην περιοχή του εντέρου να διαρρεύσουν στην κυκλοφορία. Αυτό προκαλεί πήξη γύρω από το σώμα και πολλαπλή ανεπάρκεια οργάνων και, τελικά, θάνατο», ανέφερε.

«Αλλά ο μεγαλύτερος δολοφόνος στη ζέστη είναι η πίεση στην καρδιά, ειδικά για άτομα που πάσχουν από καρδιαγγειακή νόσο», συμπλήρωσε ο Jay.

«Ξεκινάει πάλι με το αίμα να τρέχει στο δέρμα για να βοηθήσει στην αποβολή της θερμότητας . Αυτό προκαλεί πτώση της αρτηριακής πίεσης. Η καρδιά ανταποκρίνεται προσπαθώντας να αντλήσει περισσότερο αίμα για να εμποδίσει μια λιποθυμία. Δηλαδή, ζητείται από την καρδιά να κάνει πολύ περισσότερη δουλειά από ό,τι συνήθως», τόνισε.

«Ο τρίτος κύριος τρόπος είναι η επικίνδυνη αφυδάτωση. Καθώς οι άνθρωποι ιδρώνουν, χάνουν υγρά σε σημείο που μπορεί να καταπονήσει σοβαρά τα νεφρά», είπε ο Τζέι.

«Η αφυδάτωση μπορεί να εξελιχθεί σε σοκ, προκαλώντας τη διακοπή λειτουργίας των οργάνων λόγω έλλειψης αίματος, οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών, οδηγώντας σε επιληπτικές κρίσεις και θάνατο», τόνισε η δόκτωρ Ρενέ Σάλας, καθηγήτρια δημόσιας υγείας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και γιατρός στα επείγοντα στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης.

«Η αφυδάτωση μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη και ακόμη και θανατηφόρα, αλλά είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για όσους πάσχουν από διάφορες παθήσεις και λαμβάνουν ορισμένα φάρμακα», συμπλήρωσε η Ρενέ Σάλας.

«Επίθεση» στον εγκέφαλο

«Η θερμότητα επηρεάζει επίσης τον εγκέφαλο. Μπορεί να προκαλέσει σε ένα άτομο σύγχυση ή δυσκολία στη σκέψη», είπαν αρκετοί γιατροί.

Όπως ανέφερε ο καθηγητής δημόσιας υγείας και κλίματος του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, Kris Ebi: «Αυτό είναι μικρή βοήθεια ως σύμπτωμα, επειδή το άτομο που υποφέρει από τη ζέστη είναι απίθανο να το αναγνωρίσει. Και γίνεται μεγαλύτερο το πρόβλημα καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν».

Σημασία έχει η υγρασία

Μερικοί επιστήμονες χρησιμοποιούν μια περίπλοκη μέτρηση εξωτερικής θερμοκρασίας που ονομάζεται «θερμοκρασία υγρής σφαίρας λαμπτήρα», η οποία λαμβάνει υπόψη την υγρασία, την ηλιακή ακτινοβολία και τον άνεμο.

«Στο παρελθόν, πίστευαν ότι η ένδειξη "35 βαθμοί Κελσίου" ήταν το σημείο όπου το σώμα άρχισε να αντιμετωπίζει προβλήματα», είπε ο Kenney, ο οποίος έχει κάνει σχεδόν 600 δοκιμές με εθελοντές.

Οι δοκιμές του δείχνουν ότι το σημείο κινδύνου είναι πιο κοντά στους 30,5 βαθμούς Κελσίου. «Αυτός είναι ένας αριθμός που έχει αρχίσει να εμφανίζεται στη Μέση Ανατολή», είπε.

«Και αυτό είναι μόνο για νέους υγιείς ανθρώπους. Για τους ηλικιωμένους, το επικίνδυνο σημείο είναι η θερμοκρασία στους 28 βαθμούς Κελσίου», τόνισε.

«Τα υγρά κύματα καύσωνα σκοτώνουν πολύ περισσότερους ανθρώπους από τα ξηρά κύματα καύσωνα», είπε ο Kenney.

Όταν ο Kenney δοκίμασε νέους και ηλικιωμένους σε ξηρή ζέστη, οι νεαροί εθελοντές μπορούσαν να λειτουργήσουν μέχρι τους 52 βαθμούς Κελσίου, ενώ οι ηλικιωμένοι έπρεπε να σταματήσουν στου 43 βαθμούς Κελσίου. «Με υψηλή ή μέτρια υγρασία, οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν σε σχεδόν τόσο υψηλή θερμοκρασία», ανέφερε.

«Η υγρασία επηρεάζει την ικανότητα του ιδρώτα να εξατμίζεται», είπε ο Τζέι.

Οι ασθενείς πρέπει να δροσιστούν

«Η θερμοπληξία είναι μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης και οι γιατροί προσπαθούν να δροσίσουν τον ασθενή μέσα σε 30 λεπτά», ανέφερε ο Salas.

Ο καλύτερος τρόπος είναι η εμβάπτιση σε κρύο νερό. Αλλά επειδή αυτό δεν είναι εφικτό σε ένα θάλαμο νοσοκομείου, στα επείγοντα χορηγούν στους ασθενείς υγρά ενδοφλεβίως, βάζουν παγοκύστες στις μασχάλες κλπ.. Και πάλι μερικές φορές δεν λειτουργεί.

«Το αποκαλούμε "σιωπηλό δολοφόνο" γιατί είναι μια κατάσταση ύπουλη και κρυμμένη», τόνισε ο Τζέι.

Πρώτες βοήθειες για θερμοπληξία

Είναι ζωτικής σημασίας να μειωθεί η θερμοκρασία του ατόμου που έχει πάθει θερμοπληξία και έτσι πρέπει να του κάνουμε αέρα και να του βάλουμε κρύες κομπρέσες.

Κάνοντας μασάζ στα χέρια, τα πόδια και τοποθετώντας, παράλληλα, θήκες με πάγο στο λαιμό, τη βουβωνική χώρα και τις μασχάλες, επιταχύνουμε την απώλεια θερμότητας από το σώμα.

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η τοποθέτηση των ασθενών μέσα σε κρύο νερό είναι λιγότερο αποτελεσματική. Σύμφωνα όμως με τον δρ Gabe Mirkin του Ινστιτούτου Αθλητικής Ιατρικής, η πιο αποτελεσματική θεραπεία για τη θερμοπληξία είναι να τοποθετήσουμε το θύμα μέσα σε κρύο νερό.

Ο Mirkin αναφέρει σαν παράδειγμα έναν αγώνα δρόμου στη Μασαχουσέτη, στη διάρκεια του οποίου 22 δρομείς λιποθύμησαν, εξαιτίας της ζέστης. Οι μισοί από αυτούς μπήκαν μέσα σε κρύο νερό, ενώ οι υπόλοιποι τυλίχθηκαν με υγρές πετσέτες.

Όταν υποψιάζεστε ότι κάποιο άτομο εμφανίζει συμπτώματα θερμοπληξίας πρέπει να:

• Μεταφέρετε τον ασθενή, άμεσα, σε μέρος δροσερό, ευάερο και σκιερό ή αν είναι δυνατό σε αεριζόμενο χώρο.
• Τοποθετείτε τον ασθενή σε ύπτια θέση
• Αφαιρείτε τα βαριά ρούχα, για να αερίζεται το σώμα του
• Αερίζετε τον ασθενή με ότι πρόχειρο μέσο διαθέτετε (βεντάλιες, χαρτόνια κ.α)
• Βρέχετε το πρόσωπο του, το λαιμό, το στήθος και γενικά το σώμα του με κρύο ή παγωμένο νερό
• Τοποθετείτε ψυχρά επιθέματα στο πρόσωπο και το κεφάλι του
• Τοποθετείτε, παράλληλα, θήκες με πάγο στο λαιμό, τη βουβωνική χώρα και τις μασχάλες, επιταχύνοντας με αυτόν τον τρόπο την απώλεια θερμότητας από το σώμα του
• Ελέγχετε διαρκώς τη θερμοκρασία του σώματός του και συνεχίζετε τις προσπάθειες ψύξης μέχρι η θερμοκρασία του σώματός του να πέσει στους 38 βαθμούς Κελσίου.

Αντιπυρετικά (π.χ., Acetaminophen, ασπιρίνη και άλλα στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα) δεν έχουν κανένα ρόλο στη θεραπεία της υπερθερμίας

• Κάνετε εντριβές στα άκρα του με κατεύθυνση από κάτω προς τα πάνω
• Αν είναι εφικτό, χορηγείτε άφθονα υγρά με μικρές ποσότητες αλατιού για να αναπληρώσει αυτά που έχασε ο οργανισμός του εξαιτίας της μεγάλης εφίδρωσης
• Σε περιπτώσεις σπασμών προστατέψετε τον από πιθανό αυτοτραυματισμό, χωρίς ωστόσο να τοποθετήσετε κάτι στο στόμα του και να του δώσετε υγρά
• Σε περίπτωση εμετού σιγουρευτείτε ότι η αεροφόρος οδός παραμένει ανοιχτή γυρίζοντας τον στο πλάι
• Καλείτε το ΕΚΑΒ για την μεταφορά του σε νοσοκομείο και περαιτέρω αντιμετώπιση.

Πηγή: Associated Press

*Με Πληροφορίες: mamatsio.gr