Τι προκαλεί ο καύσωνας στο μυαλό και το σώμα σας
Οι καύσωνες μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τόσο το μυαλό όσο και το σώμα μας, οδηγώντας μερικές φορές σε σοβαρά προβλήματα υγείας που μπορεί να απαιτούν νοσηλεία. Αν και δεν υπάρχει ένας ενιαίος ορισμός για τον καύσωνα, γενικά αναφέρεται σε περιόδους με θερμοκρασίες τουλάχιστον 5°C πάνω από την εποχιακή κανονικότητα, που συχνά συνοδεύονται από υψηλή υγρασία.
Τα κριτήρια για τον καύσωνα διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Για παράδειγμα, στις Κάτω Χώρες και τη Σουηδία, ως καύσωνας ορίζονται τουλάχιστον πέντε ημέρες με θερμοκρασίες 25°C και άνω. Στη Δανία, ως καύσωνας νοούνται τουλάχιστον τρεις ημέρες με μέση θερμοκρασία στο 50% της χώρας άνω των 28°C. Στην Ελλάδα, η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία ορίζει ως κύμα καύσωνα τρεις συνεχόμενες ημέρες με υψηλή θερμοκρασία τουλάχιστον 39°C και χαμηλή θερμοκρασία 26°C.
Η παρατεταμένη έκθεση σε ακραία ζέστη μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση και υπερθερμία, μια κατάσταση κατά την οποία το σώμα απορροφά περισσότερη θερμότητα από όση μπορεί να αποβάλει μέσω της εφίδρωσης. Η υπερθερμία εκδηλώνεται με διάφορες μορφές, με ορισμένες ομάδες να είναι πιο ευάλωτες:
- Όσοι δεν είναι καλά ενυδατωμένοι
- Άτομα κάτω των 4 ετών και άνω των 65 ετών
- Άτομα που ασκούν έντονη σωματική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια ζεστών ημερών
- Όσοι πάσχουν από ασθένειες που επηρεάζουν την ικανότητα εφίδρωσης
- Άτομα με ειδικές ιατρικές παθήσεις (καρδιά, πνεύμονες, νεφρά, ήπαρ, θυρεοειδής)
- Υπέρβαρα ή λιποβαρή άτομα
- Άτομα που λαμβάνουν διουρητικά, διεγερτικά, ηρεμιστικά και φάρμακα για την καρδιά και την αρτηριακή πίεση, τα οποία μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα ενυδάτωσης και τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος
Για τη διάγνωση της υπερθερμίας, είναι απαραίτητη η μέτρηση της θερμοκρασίας του σώματος. Η φυσιολογική θερμοκρασία του σώματος είναι γύρω στους 37°C. Οποιαδήποτε θερμοκρασία άνω των 37,3°C υποδηλώνει πρόβλημα, ενώ στους 40°C, γίνεται θερμοπληξία.
Είναι ζωτικής σημασίας να κατανοήσετε ότι η υπερθερμία δεν είναι το ίδιο με τον πυρετό. Ο πυρετός είναι η αντίδραση του οργανισμού στη μόλυνση, που ρυθμίζεται από τον υποθάλαμο, ο οποίος αυξάνει τη θερμοκρασία του σώματος για να καταπολεμήσει την ασθένεια. Αντίθετα, η υπερθερμία προκύπτει από την εξωτερική θερμότητα που υπερκαλύπτει τους μηχανισμούς ψύξης του σώματος.
Μεταξύ 37°C και 40°C μπορούν να εμφανιστούν διάφορες καταστάσεις που σχετίζονται με τη θερμότητα:
- Μυϊκές κράμπες στα πόδια, τις γάμπες, τους μηρούς και τα χέρια λόγω της απώλειας ηλεκτρολυτών από την εφίδρωση.
- Εξάντληση από θερμότητα: Χαρακτηρίζεται από μυϊκή αδυναμία, κράμπες, γρήγορο αλλά αδύναμο σφυγμό, ναυτία, εμετό, ζάλη, πονοκέφαλο, χλωμό δέρμα και υπερβολική εφίδρωση.
- Ερεθισμός του δέρματος που προκαλείται από την υπερβολική εφίδρωση και συχνά εμφανίζεται ως μικρά κόκκινα σπυράκια ή φουσκάλες στις πτυχές του δέρματος.
- Στρες από θερμότητα: Συχνό φαινόμενο σε όσους εργάζονται σε θερμές συνθήκες, όπως πυροσβέστες και εργάτες οικοδομών, που μπορεί να οδηγήσει σε θερμική εξάντληση και θερμοπληξία.
Εάν η θερμοκρασία του σώματος μπορεί να μειωθεί εντός 30 λεπτών, η κατάσταση είναι λιγότερο ανησυχητική.
Έρευνες έχουν δείξει ότι οι καύσωνες επηρεάζουν τη γνωστική λειτουργία, οδηγώντας σε μειωμένη απόδοση σε τεστ. Μελέτες δείχνουν ότι οι καύσωνες μπορούν να μειώσουν τις γνωστικές λειτουργίες κατά 10-13%, αυξάνοντας τον κίνδυνο επαγγελματικών τραυματισμών και σφαλμάτων κρίσης λόγω της βραδύτερης ταχύτητας επεξεργασίας δεδομένων.
Σε ακραία ζέστη, ο αιματοεγκεφαλικός φραγμός, ο οποίος προστατεύει τον εγκέφαλο από επιβλαβείς ουσίες, μπορεί να αρχίσει να καταρρέει, οδηγώντας σε συσσώρευση πρωτεϊνών και ιόντων στον εγκέφαλο, προκαλώντας φλεγμονή.
Συνοψίζοντας, οι καύσωνες μπορούν να έχουν δραματικές επιπτώσεις τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική μας υγεία. Είναι ζωτικής σημασίας να ελαχιστοποιείτε την έκθεση στον ήλιο, να παραμένετε καλά ενυδατωμένοι και να αναζητάτε δροσερά περιβάλλοντα, ιδίως κατά τις περιόδους αιχμής του καύσωνα.
