Να βλέπεις και να ακολουθείς τη μνήμη
Οι μήνες πέρασαν, τα λεπτά κυλήσαν και τα γεγονότα πολλαπλασιάστηκαν. Και όμως! Το βιβλίο αυτό επιμένει. Φυσικά και μένει, γιατί ο συγγραφέας έχει τον τρόπο του τις λέξεις να «δένει». Το γεμάτο, μεστό, συγγραφικό του ύφος και περιεχόμενο δίνουν στα έργα του την αξία του σταθερού, του αμετακίνητου και τις κινήσεις που αυτό προσφέρει! Δεν το βρίσκεις εύκολα αυτό. Να σου μένει μια αφήγηση, ο τρόπος που ξεδιπλώνεται, είναι δώρο του δημιουργού. Ο Sebastian Barry ανήκει σε αυτούς, στους λίγους, που αυξάνουν την ποιότητα του τρόπου και του χρόνου γραφής. Οι λέξεις και οι φράσεις του δεν γεμίζουν απλά το κενό, το σώζουν και το σαρκώνουν, το εξανθρωπίζουν! Ο αναγνώστης των βιβλίων του πρέπει να έχει υπόψη του αυτό: πριν τις χιλιάδες λέξεις δεν υπήρχε τίποτα και μετά απ’ αυτές υπάρχει ένα μυθοπλαστικός κόσμος που «πετά» από στόμα σε στόμα και από καρδιά σε καρδιά. Η θαλπωρή δίδεται απλόχερα από τον συγγραφέα και φωλιάζει μέσα σου. Ο Barry ξέρει ότι καθετί στο μύθο πρέπει να μείνει, να αντέξει, να γαντζωθεί στην επικράτεια της μνήμης. Ο γεννημένος στο Δουβλίνο συγγραφέας το έχει καταφέρει σε πολλά βιβλία του και σίγουρα το έκανε και σε αυτό που παρουσιάζουμε. Διαβάστε παρακαλώ «Τον καιρό του Θεού» (Εκδόσεις Ίκαρος).
Αυτή η ουσιαστική εγγύτητα…
Ο Sebastian Barry ξέρει πώς να κάνει τον ψίθυρο αφηγηματικό χείμαρρο και πώς να ελέγξει το δημιουργικό χάος που κάθε καλλιτέχνης έχει στη σκέψη του. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι ο ήρωας, ή οι ήρωες, του μας απευθύνεται σαν να μας γνωρίζει χρόνια. Η αίσθηση της ουσιαστικής εγγύτητας, πνευματικής, ψυχικής, δημιουργείται πολύ γρήγορα και μένει μέχρι την τελευταία σελίδα. Το βιβλίο «Τον καιρό του Θεού» δεν αποτελεί εξαίρεση. Ο Τομ Κετλ, χήρος αστυνομικός, γίνεται ο φίλος, ο συνοδοιπόρος, ο συνομιλητής, ο σύντροφος που θα δώσει νόημα στις σιωπές, θα ακούσεις παύσεις και θα δεχτεί τις αδυναμίες και τις κρυφές σκέψεις μας. Αυτό δεν περιορίζεται μόνο στην ιστορία που έχει πλάσει ο Barry. Η συμπεριφορά, η έκφραση και η συνομιλία με τον φανταστικό χαρακτήρα φεύγουν από τα όρια του χαρτιού. Ο τρόπος που στήνει την πλοκή και φτιάχνει την ατμόσφαιρα του βιβλίου είναι μοναδικός. Τα απλά και καθημερινά γεγονότα, καταστάσεις, οι αναμνήσεις, περνάνε από την Ιρλανδία στην Ελλάδα ήρεμα και αποφασιστικά. Αυτό είναι γοητεία, άνεση και κυρίαρχη αλήθεια. Ο Barry έχει αποδείξει πολλές φορές αυτή του την ικανότητα και το κάνει και τώρα με «Τον καιρό του Θεού».
Όλα ξεκινούν από τη μνήμη
Ο Τομ Κετλ έχει συνταξιοδοτηθεί και ζει σ’ ένα ήσυχο χωριό με θέα τη θάλασσα της Ιρλανδίας. Δύο πρώην συνάδελφοί του, αστυνομικοί, θα διακόψουν την ηρεμία του. Ερευνούν μια παλιά υπόθεση και έχουν να του κάνουν ερωτήσεις. Την ίδια στιγμή, η γειτόνισσα του Κετλ, ζητά ξαφνικά τη βοήθεια του. Αυτή είναι η βάση, απλή και απέριττη, για τον μύθο που πλάθει ο Barry. Ο συγγραφέας «σκάβει» με προσοχή το εσωτερικό τοπίο του πρωταγωνιστή του και παρασύρει αθόρυβα τα υπόλοιπα πρόσωπα. Η μνήμη είναι το σημείο από το όποιο εκτοξεύονται άηχα η αγάπη, το πένθος και τα κρυμμένα μυστικά των πρωταγωνιστών. Ο Barry θέλει να θυμόμαστε ότι οι λεπτομέρειες του παρελθόντος μπορούν να καθορίσουν το παρόν και το μέλλον μας. Τίποτα το πομπώδες, τίποτα το αγριεμένο. Μόνο τα επίμονα, φωσφορίζοντα, κύματα της μνήμης και οι αστραπές της φαντασίας. Χαρακτηριστικός απόσπασμα: Τώρα γέλασε από μέσα του, κοροϊδεύοντας τον εαυτό του. Τώρα το πρόβλημα φάνταζε ευχάριστο. Τώρα το έβλεπε πιο πολύ προνόμιο παρά πρόβλημα. Να ποθείς τη γυναίκα σου τη στιγμή που εκείνη βάζει τα δυνατά της για να κρατήσει στο στομάχι της τις δυο μπουκιές που έχει φάει για πρωινό, ή, ακόμα χειρότερα, τη στιγμή που διπλωμένη πάνω από τη λεκάνη ξερνοβολάει βογκώντας… [σ. 78]. Οι Άγγελος Αγγελίδης, Μαρία Αγγελίδου, υπογράφουν την πολύ καλή μετάφραση σε αυτό το πανέμορφο, δυνατό, μυθιστόρημα.
