Το πραγματικό ζήτημα για το Μουντιάλ με τη Σαουδική Αραβία

Ενώ το Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ βρισκόταν σε εξέλιξη, εδώ στο Gazzetta ανοίξαμε τον φάκελο του Sportswashing, καταγράφοντας με στοιχεία, μαρτυρίες και έρευνα τον τρόπο που ο αθλητισμός γίνεται «εργαλείο» για το ξέπλυμα της εικόνας κάποιων χωρών προς τη διεθνή κοινότητα. Συχνά, το Sportswashing αποτελεί μόνο την πρώτη ανάγνωση, καθώς πίσω από τη χρησιμοποίηση ενός «εργαλείου» τόσο ισχυρού όπως είναι ο αθλητισμός, κρύβονται γεωπολιτικά συμφέροντα και ισορροπίες δυνάμεων πολύ πιο ισχυρές από το "soft power", δηλαδή «την ικανότητα ενός κράτους να δομεί μια κατάσταση με τέτοιο τρόπο, ώστε τα άλλα κράτη να αναπτύσσουν τις προτιμήσεις τους ή να προσδιορίζουν τα ενδιαφέροντά τους σε αρμονική θέση με τα δικά του».

Θεωρητικά, μια ανάγνωση στην έρευνα αυτή θα αρκούσε για να καταλάβει ο καθένας τι ακριβώς συμβαίνει και για ποιο λόγο τα κράτη του Κόλπου έχουν μπει δυναμικά τα τελευταία χρόνια στη διεκδίκηση μεγάλων τουρνουά. Κι αν για το Κατάρ, τα βασικά ζητήματα ήταν η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι νεκροί εργάτες και το σκάνδαλο διαφθοράς για την ανάθεση, η περίπτωση της Σαουδικής Αραβίας είναι περισσότερο σύνθετη. Εν ολίγοις, το καθεστώς της βαραίνουν υποθέσεις όπως η δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, ο ρόλος της στον εμφύλιο πόλεμο της Υεμένης, οι φυλακισμένοι δημοσιογράφοι και ακτιβιστές, τα δικαιώματα των γυναικών, οι εκτελέσεις και οι φυλακίσεις όσων τολμούν να διαφωνήσουν.

Θα πει, ίσως, κάποιος, ότι αυτό δεν εμπόδισε κάποιες προηγμένες ποδοσφαιρικά χώρες, όπως η Ισπανία και η Ιταλία, να «ντιλάρουν» μαζί της, να πουλήσουν τηλεοπτικά δικαιώματα, να παραχωρήσουν διοργανώσεις που έγιναν στο έδαφός της. Ούτε τη Formula 1, το Liv Cup του γκολφ, τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς του 2029, το WWE. Ούτε, ακόμα, την ιστορική Νιούκαστλ και τον ίδιο τον Λιονέλ Μέσι, που έγινε ένα από τα πρόσωπα του Vision 2030, τη στιγμή που είναι παράλληλα πρεσβευτής της UNICEF, η οποία ανακοίνωσε πέρυσι ότι περισσότερα από 10.000 παιδιά έχουν χάσει τη ζωή τους στην Υεμένη, μετά την εμπλοκή της Σαουδικής Αραβίας. Και φυσικά, ούτε τον Κριστιάνο Ρονάλντο, η μετακίνηση του οποίου στην Αλ Νασρ έστρεψε ξανά όλα τα βλέμματα στο βασίλειο.

Μα ακριβώς αυτές οι διοργανώσεις, είναι ο δικός της τρόπος για να «ξεπλύνει» την εικόνα της και να πετύχει τη στρατηγική της σε όλα τα επίπεδα. Ο Τζέιμς Ντόρσι, βραβευμένος ερευνητής και ακαδημαϊκός, είχε τονίσει στο Gazzetta πως για τη Σαουδική Αραβία, ο πιο σημαντικός άξονας είναι ο οικονομικός. «Η Σαουδική Αραβία είναι ο ελέφαντας στο δωμάτιο. Το μεγαλύτερο παιδί στην πλατεία. Ο αθλητισμός ταιριάζει στη στρατηγική της οικονομικής επέκτασης. Τα οράματα για τα κράτη αυτά είναι πρωτίστως οικονομικά. Αυτό νομίζω ότι μετρά περισσότερο για τη Σαουδική Αραβία, που σκοπεύει να γίνει η καρδιά του Κόλπου σε όλα. Αυτό που λένε στις εταιρείες είναι ότι αν θέλεις να κάνεις δουλειές με την κυβέρνηση, πρέπει να έχεις τη βάση σου εδώ, ενώ μέχρι το 2024, τα προϊόντα που έρχονται από τρεις ζώνες της Ε.Ε δεν θα είναι πια αφορολόγητα. Χτίζουν ένα από τα μεγαλύτερα αεροδρόμια, κάνουν τέτοιες κινήσεις. Οπότε ο αθλητισμός είναι ένας παράγοντας αυτών. Η φήμη σίγουρα παίζει ρόλο, αλλά το να μειώσουμε όλα αυτά στο επίπεδο του sportswashing νομίζω ότι δεν είναι ακριβές και χάνει το νόημα. Είναι οικονομικό το ζήτημα», μας έλεγε χαρακτηριστικά, μιας και στον πυρήνα του "Vision 2030", στο οποίο εντάσσονται και όλες οι ενέργειες που αφορούν τον αθλητισμό, βρίσκεται η απεξάρτηση της χώρας από το πετρέλαιο και το άνοιγμα νέων πηγών εσόδων.

To δημοσίευμα του Politico περί πληρωμένων γηπέδων, προκειμένου να κατατεθεί ο φάκελος της συνυποψηφιότητας της Ελλάδας με τη Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο για το Μουντιάλ του 2030, διαψεύστηκε από τον Λευτέρη Αυγενάκη, ο οποίος όμως επιβεβαίωσε τις επαφές για τον κοινό φάκελο. Αν και ως τακτική η «εξαγορά» δεν είναι κάτι που ξενίζει, αν λάβουμε υπόψη μας τα πρόσφατα σκάνδαλα της FIFA που παρουσιάζονται χωρίς «ναι μεν αλλά» στο εξαιρετικό ντοκιμαντέρ FIFA Uncovered, το βασικό ζήτημα εδώ δεν είναι αυτό.

To κυρίαρχο ερώτημα, έχει να κάνει με το κατά πόσο η Ελλάδα, η οποία το καλοκαίρι υπέγραψε συμφωνίες ύψους 4 δις με τη Σαουδική Αραβία, θέλει πραγματικά να γίνει κομμάτι του «οράματός» της. Να κατεβάσει συνυποψηφιότητα για το μεγαλύτερο ποδοσφαιρικό γεγονός του πλανήτη, με ένα κράτος που βρίσκεται στην 127η θέση σε σύνολο 146 χωρών στη φετινή έκθεση για την έλλειψη ισότητας των φύλων, έχει ανοιχτά μέτωπα με τη δημοκρατία, με την ισότητα, με τα ανθρώπινα δικαιώματα, με τον άνθρωπο τον ίδιο. Θα ρωτήσει κανείς, οι άλλες χώρες που το έπραξαν τι έχασαν; Στο κάτω-κάτω, συνεργασία σύναψαν, δεν υιοθέτησαν τις πρακτικές του. Κι όμως, οι συνεργασίες αυτές αποτελούν ουσιαστικά αποδοχή, νομιμοποίηση και επιπλέον εξαρτήσεις. Σίγουρα Sportswashing, πιθανότατα και κάτι παραπάνω. Πόσω μάλλον, αν στο πλαίσιο τους γίνονται και ορισμένα δωράκια…